دشوار راهي جامعه به بازگشت
آنان خانواده‌هاي و زندانيان حقوق پيرامون ملاحظاتي
پيش‌درآمد
جهان ، كجاي هر در خود محكوميت دوران گذراندن از پس مجرمان
با طبيعي زندگي سرگيري از و جامعه به بازگشت براي
در جامعه.هستند روبه‌رو بي‌شماري مشقت‌هاي و مشكلات
ديده آسيب عضو يك عنوان به افرادي چنين به معمولي شرايط
مشروط ، صورت به را آنها پذيرفتن و مي‌نگرد كار خطا اما
ديگر ، سوي از.وامي‌گذارد اطمينان حصول و زمان مرور به
رها زندان از خود محكوميت دوره گذراندن از پس كه كساني
باطلي دور گرفتار نگردند ، جامعه جذب اگر مي‌شوند ،
است ممكن كه مي‌شوند افسردگي و بيهودگي احساس بيكاري ، از
.دهد سوق مجدد خلاف و بزهكاري ورطه به ديگر بار را آنها
نسبت جامعه منفي واكنش‌هاي و احساسات كنترل رو اين از
بسياري در مناسب ، راهكارهاي طريق از افراد قبيل اين به
به توجه با.است گرفته قرار توجه مورد جهان كشورهاي از
و ما كشور در زندانيان و زندان به مربوط مسايلي شدن مطرح
گزارش بزهكار ، افراد اصلاح و جرايم از پيشگيري جهت در
.داده‌ايم اختصاص موضوع همين به را شماره اين
اجتماعي مددكاران براي همايشي فارس استان در قبل چندي
در چند مسائلي آن در كه شد برگزار كشور سراسر زندان‌هاي
آنان ، خانواده‌هاي و زندانيان با برخورد نحوه زمينه
به حبس دوره از پس مجرمان بازگشت و بازپروري شيوه‌هاي
زمينه اين در صاحبنظران اغلب البته شد ، مطرح جامعه
در بيشتر كه آنچه ولي داشتند ابراز را متفاوتي نظرات
عدم مي‌باشد ، پرسش مورد و مطرح مشكل يك عنوان به جامعه
كه بااين است ، جامعه سطح در شده آزاد زندانيان پذيرش
زدود ، مردم ميان از سرعت به را طبيعي رفتار اين نمي‌توان
تا را موضوع منفي و مثبت نگره‌هاي طرح با مي‌توان اما
در زنداني هزار به 155 نزديك اينك هم كرد ، شفاف‌تر حدي
خانواده داراي آنان از نفر هزار كه 104 دارد وجود كشور
ميانگين در موجود آمار به توجه با اين ، بنابر هستند
زندان پديده جامعه اعضاي از نفر هزار حدود 500 خانواده ،
تجربه زندگي در را خانواده اعضاي از يكي بودن زنداني و
نفر هر 120 از آماري ارزيابي همان اساس بر كرده‌اند ،
حس نزديك از را زندانيان و زنداني تجربه نفر يك ايراني ،
.كرده‌اند
!ندارد وجود زنداني پذيرش فرهنگ
با تربيتي و تاميني اقدامات و زندان‌ها سازمان رئيس
:مي‌گويد جامعه سوي از زنداني پذيرش فرهنگ گسترش به اشاره
كشورمان ، مردم سوي از زندانيان پذيرش فرهنگ متاسفانه"
.ندارد وجود زندان از آزادي از بعد در
معضل اين رفع براي فرهنگ‌سازي با رسانه‌ها و مطبوعات
از درصد كنند ، 30 ايفا مي‌توانند را مهمي نقش اجتماعي
افراد را كشور زندان‌هاي در موجود فعلي زندانيان
عدم واسطه به زندانيان اين مي‌دهند ، تشكيل سابقه‌دار
.بازگشته‌اند زندان به "مجددا جامعه ، پذيرش
قابليت كشور ، زندان‌هاي زندانيان از درصد همچنين 90
اين پذيرش براي بايد.مي‌باشند دارا را جامعه به بازگشت
صورت اصولي برنامه‌ريزي جامعه آغوش به زنداني تعداد
از غير به را جامعه سلامت مي‌توان قانون كدام با.پذيرد
".كرد تضمين است حاكم نيز ما كشور در كه اسلام قانون
نظام در جرم تكرار كاهش" مقاله نويسنده صالحي ابوالفضل
بازگشت زمينه در "تربيت و اصلاح" مجله در "انگليس كيفري
براي مهم زمينه سومين":مي‌نويسد جامعه به مجرمان
كه صورتي در.است زندان از آزادي مجرمان ، بازپروري
و شده اجرا خوبي به محكوميت دوره طول در آزادي طرح‌هاي
بسيار باشد حبس در شده آغاز كار ادامه آن هدف
.بود خواهد موفقيت‌آميز
كوتاه زماني براي حتي هستند حبس در زندانيان كه هنگامي
را خود اجتماعي ارتباطات و خانواده شغل ، خانه ، است ممكن
در كه لباسي با تنها زندانيان از بسياري و بدهند دست از
آزاد مي‌گيرد تعلق آنها به كه اندكي پول و دارند تن
كه باشد جامعه‌اي در آنها پشتوانه عنوان به تا مي‌شوند
آنها جنايي ، سابقه دليل به.ندارند سرمايه‌اي هيچ آن در
به آنها همه و مي‌گيرند قرار جامعه اصلي جريان از خارج
.مي‌شوند منحرف جرم ارتكاب سمت به دوباره راحتي
درصد زندانيان ، 75 همه درصد كه 53 ندارد تعجبي اين بنابر
ترك را حبس محيط كه نوجواناني درصد و 89 متخلف جوانان
شده جرم مرتكب باطل دور يك در دوباره سال دو طي مي‌كنند
".مي‌يابند محكوميت و
هنگام به زندانيان از بسياري":مي‌افزايد ادامه در وي
آنها.مي‌باشند روبه‌رو اقتصادي حاد مشكلات با آزادي
داشته نياز خانه وسايل و مسكن مالي ، حمايت به است ممكن
و مجزا طور به بايد زنداني درخواست‌هاي از يك هر.باشند
دقت درخواست به رسيدگي براي و شود ارايه مختلف ادارات در
.آورد عمل به كافي
يك تا كه مي‌شود اهدا مبلغي زندانيان به آزادي هنگام در
از بيش اغلب پرداخت اولين عمل در. آنهاست پشتوانه هفته
كه دوره‌اي اما.مي‌انجامد طول به آزادي از پس هفته دو
مادي نيازهاي با "احتمالا است آزادي از پس بلافاصله
.است مواجه خدمات با ارتباط و مسكن اجاره مانند روزمره
همه شده آزاد زندانيان از نمونه‌اي از اخير مطالعه يك طي
را شده اهدا مخارج گرفتند قرار مصاحبه مورد كه آنهايي
.بودند كرده مصرف كمتر يا هفته يك ظرف
از تنها نه محكوميت دوره طي از پس پيشين زندانيان بيشتر
پس نيز همكاران يا دوستان طرف از بلكه خود خانواده سوي
روحيه بر ناخواسته عاطفي ، غلط برخوردهاي مي‌شوند ، زده
آن اغلب اين بنابر مي‌گذارد منفي تاثير افراد اينگونه
ترجيح نيستند قوي اراده و شخصيت داراي كه كساني از دسته
دوباره و كنند ترك را آشنايان و خانواده دوستان ، مي‌دهند
".بازگردند مجرم دوستان و زندان محيط به
هميشه از مظلوم‌تر زنداني ، زنان
از زيادي عده بوديم ، رفته اوين زندان قبل‌مقابل چندي
آمده شده آزاد مجرمان ديدار براي خود فرزندان با مردم
ديده آنها ميان در نيز سالهاي سه پسربچه با مردي.بودند
ولي مي‌رفت طفره سايرين با گفتگو از ابتدا مرد و مي‌شد
در زنداني زنان با زنم":كرد باز را دلش سفره بالاخره
آنها با نبايد كه مي‌دادم تذكر هميشه داشت آمد و رفت محل
مسئله خاطر به دارد امكان حال هر به باشي داشته ارتباط
توجه من گفته‌هاي به گاه هيچ او اما شوي مشكل دچار كوچكي
هم با كه رفت پيش حد آن به تا ارتباطات اين نمي‌كرد ،
جرم كشف براي ماموران "ظاهرا روز يك داشتند مستمر جلسات
ميان در نيز من زن و آوردند هجوم آنان از يكي خانه به
طول در مي‌گذرد او حبس از ماه الان 6 شد ، دستگير آنان
مسافرت به كه مي‌گفتم ولي مي‌گرفت بهانه پسرم مدت اين
خانه اثاثيه از يكي فروش با ماهها اين از پس حالا رفته
شود آزاد زندان از تا كردم تهيه تومان هزار مبلغ 120
در چه هر ولي آمد خواهد سرش به بلايي چه فردا نمي‌دانم
باور آنان ندارد گناهي او كه گفته‌ام فاميل و دوستان بين
"!كردم شك زنم به هم خودم كه آنجا تا نكردند
به زنان باشد مردان از دشوارتر شايد زنداني زنان پذيرش
جامعه در مردسالارانه مظاهر پاره‌اي و جنسي تفاوت خاطر
جامعه براي نگرفته‌اند ، قرار جدي توجه مورد گاه هيچ
سازگار اخلاقي و عرفي باورهاي با زن زنداني يك پذيرش
.نيست
به معاش امرار براي هم‌اينك كه سابق زنداني يك "س.م"
محيط در پذيرش سخت سالهاي از است آورده روي دستفروشي
به كوچك سرقت يك خاطر به":مي‌كند ياد اينگونه جامعه
باور اوايل افتادم ، زندان به متخلف جوان چند همراه
دچار ماهها شده‌ام جدا خانواده محيط از كه نمي‌كردم
با مدت اين طي در حال هر به ولي شدم انزوا و افسردگي
سخت شرايط توانستم زندان اجتماعي مددكاران از يكي ياري
يك از خانواده‌ام چون متاسفانه.كنم باور را زندان
هيچ ماه چند تا بودند برخوردار خاصي رفتار و انضباط
به عموهايم از يكي بالاخره اينكه تا نداشتم ملاقاتي
تا بودم كرده عهد خود با بود ، دشواري ، روزهاي آمد سراغم
خلوت خودم با كه بعدها بگيرم سختي انتقام خانواده‌ام از
بالاخره بيافتد هم اتفاقي هر كه رسيدم نتيجه اين به كردم
باراني شب يك و شد سپري حبس روزهاي شد ، خواهم متضرر خودم
از كه پولي اندك با حال هر به شدم ، آزاد زندان از
انتظار البته رفتم ، خانه سوي به بودم گرفته زندانيان
آزادي روز برادرانم و خواهر حتي يا مادر و پدر كه داشتم
آرزويي اينها تمامي اما بكشند را انتظارم زندان مقابل
هم آن آزادي شب را پدرم خشمگين چهره وقت هيچ نبود ، بيش
را شب بود طوري هر حال هر به نمي‌كنم ، فراموش باران زير
كه رسيدم نكته اين به سالها از پس حالا رساندم صبح به
و قوي اراده حبس ، از پس زنداني يك پشتيبان و مامن تنها
آن از زندانيان اغلب متاسفانه كه است افراد قوي شخصيت
".بي‌بهره‌اند
دارند كمتري شانس سابقه‌دارها
كه افرادي مي‌دهند نشان انگليس در شده انجام پژوهش‌هاي
دو آنها مجدد محكوميت احتمال داشته‌اند جنايي سابقه
مقياس در كه زندانياني از درصد است ، 5 بقيه از بيش برابر
قبل كردند شركت سال 1992 در بازپروري برنامه‌هاي در بالا
آنها از ديگر درصد كه 34 حالي بوده‌اند ، در بيكار حبس از
دست از را خود كار محكوميت ، دليل به كه داشته بيان
.داده‌اند
آزادي هنگام در زندانيان درصد مجموع 89 در ترتيب اين به
كارفرمايان از بسياري و هستند مواجه بيكاري مشكل با
كه زماني حتي ندارند افراد گونه اين استخدام به رغبتي
نداشته كرده‌اند تقاضا كه شغلي به ارتباطي آنها جرائم
.باشد
از آزادشدگان از مشابه شغلي فرصت‌هاي در بايد كارفرمايان
اين در كه كنند توجه اصل اين به و كنند استفاده زندان
.بود خواهد جامعه سود به حمايتي هرگونه مورد
و دهند تدارك را بيشتري كاري برنامه‌هاي بايد زندان‌ها
ببرند ، بيشتري بهره شغلي مصاحبه براي موقتي آزاديهاي از
كه زندان هر در بايد شغلي آموزش و كاريابي مراكز
.باشد داشته وجود مي‌كند آزاد جامعه سوي رابه زندانيان
بازپروري براي محكوميت اتمام از پيش دوره مورد در بايد
.آيد عمل به بازنگريهايي متخلفان ،
رفع براي را بالاتري اولويت بايد آموزشي سازمان‌هاي
آموزش با و شوند قائل شده آزاد زندانيان آموزشي نيازهاي
نيازهاي رفع براي را بودجه افزايش منابع آنها ، عمومي
بايد بيشتري تحصيلي موءسسات.آورند فراهم تخصصي و آموزشي
بخش و تعليقي خدمات و باشند داشته همكاري زندان با
ادامه در وقفه موجب كه موانعي كند تلاش بايد داوطلبي
مي‌شود كرده‌اند آغاز زندان در زندانيان كه دوره‌هايي
.يابد كاهش
در ولي‌فقيه نماينده شيرازي ، حائري محي‌الدين آيت‌الله
سراسر زندان‌هاي اجتماعي مددكاران جمع در فارس استان
خانواده‌ها سوي از زندانيان پذيرش به اشاره با كشور
فقر اجتماعي مفاسد و ناهنجاريها اغلب ريشه":مي‌گويد
دارايي از نيازشان اندازه به مردم اگر و است اقتصادي
فقر.مي‌يابد كاهش ناهنجاريها از بسياري باشند برخوردار
روابط تا مي‌گردد موجب خانواده‌ها مالي تامين عدم و
براي.گيرد شكل افراد بين مشروع روابط جاي به نامشروع
به زندانيان دوباره نيافتن راه و جرم تكرار از جلوگيري
درآمد ايجاد و مفيد اشتغال زمينه بايستي مسئولان زندان ،
حاكم زندان‌ها در كار فرهنگ و كنند فراهم را آنان براي
امكان و بياموزد مفيد كار زندان در زنداني اگر.گردد
كاسته او در بزه ارتكاب انگيزه باشد داشته درآمدزايي
".مي‌شود
نمي‌توان نشود ، ريشه‌كن فقر كه زماني تا ":مي‌افزايد وي
.نشوند گرفتار جرايم به دوباره زندانيان كه داشت انتظار
فراهم زندانيان براي بايد نيز دانش‌اندوزي و تحصيل امكان
شغل حبس ، دوران كردن سپري از بعد بتوانند آنها تا شود
".بيابند را خود مناسب
آشكار و شفاف موضع‌گيري يك با نيز قضائيه قوه رئيس البته
را توجهي قابل اظهارات زندانيان و زندان وضعيت به نسبت
جزائي و حقوقي نظام شاهرودي آيت‌الله باور به.كرد ابراز
متون در لذا نشده تدوين جامع‌نگر ذهن با نيز جامعه
اسلام كيفري سياست به‌هرحال است ، كم بسيار زندان اسلامي
.نيست آن حبس و انساني نيروي تعطيل
مجازات دقيق اجراي عين در كنند تلاش كردم تاكيد قضات به"
افرادي و زنها براي ويژه به بدهند كمتر زندان كيفرها و
در حضور حق سلب و فرد نيروي حبس.نديده‌اند زندان كه
".است خاص موارد و مرحله آخرين در جامعه ،
!آزادند همچنان نامرئي بزهكاران
زماني بزه كه باورند اين بر اجتماعي علوم كارشناسان
حالي در شود تلقي جامعه در جرم صورت به كه مي‌شود آشكار
موارد بسياري در كنيم مراجعه افراد تك‌تك خلوت به اگر كه
موقعيت لحاظ به ولي هستند بزه دچار افراد از يك هر
جامعه در آن مرئي بروز امكان خانوادگي و سياسي اجتماعي ،
اين تاوان نيز آشكار بزهكاران اغلب بنابراين نيست
.مي‌پردازند را آشكار بزهكاري
نوجوانان ميان در پژوهشي انجام با حسيني سيدقاسم دكتر
در موثر عوامل و علل شناخت و بررسي به تبريز مقيم زنداني
بين در پژوهش اين است ، پرداخته آن از پيشگيري و بزهكاري
توجهي قابل نتايج كه است گرفته صورت نوجوان بزهكار يكصد
:است برداشته در را
بزهكاران از درصد مطالعه ، 20 گروه در سابقه نظر از"
و 8 منزل از فرار سابقه درصد مدرسه ، 9 از فرار سابقه
.داشته‌اند "تواءما را مدرسه و منزل از فرار سابقه درصد
به دستگيري از قبل دوره در مطالعه مورد گروه شغلي وضعيت
نوجوانان از درصد محصل ، 87 درصد است13 بوده قرار اين
متفرقه و كشاورزي قاليبافي ، كارگري ، كارهاي داراي
.بوده‌اند
بسيار نوجوانان براي مناسب و ثابت شغل نداشتن و بيكاري
.است انحرافات انواع بروز عامل و خطرناك
از درصد خانواده ، 58 ساختار نظر از آمده عمل به تحقيق در
و داشتند برادر و خواهر نفر از 5 بيشتر مطالعه مورد گروه
و خواهر از 3 كمتر درصد و 5 خواهر و برادر درصد 53 37
كه شد مشخص حاصله ، نتايج به توجه با لذا داشتند برادر
تربيتي و مالي لحاظ از پرجمعيت خانواده‌هاي در زندگي
تربيت و تعليم بر نمي‌توانند والدين و است دشوار بسيار
آنان كه گونه‌اي به كنند رسيدگي مطلوب طور به نوجوانان
.مي‌شوند كشيده بزهكاري به
در را جنايت و جرم سابقه درصد مطالعه 17 مورد گروه در
در را رواني بيماري سابقه درصد و 9 خانواده اعضاء بين
تعداد 18 بزهكار نفر از 100كرده‌اند ذكر خود خانواده
".داشته‌اند قبلي حبس و محكوميت سابقه نفر
!درمان‌پذير بيماري يك جرم ،
كل اداره اجتماعي مطالعات و تحقيقات واحد آن بر علاوه
و اصلاح" مجله در را تحقيقي نتايج بوشهر استان زندان‌هاي
سابقه‌دار زندانيان زمينه در كه داده انعكاس "تربيت
از زيادي درصد:مي‌كند بيان را توجهي قابل اطلاعات
و معني مي‌دهند ، تشكيل سابقه‌دار افراد را زندانيان
حال در كه زندانياني از بسياري كه است آن جمله اين مفهوم
مكاني چنين در هم "قبلا مي‌برند بسر زندان يك در حاضر
انواع داشته‌اند ، را زندان محيط در حضور تجربه و محبوس
اما است شده انجام آنان روي بر اصلاحي و درماني شيوه‌هاي
جرم آزادي از پس و نداده‌اند نتيجه اقدامات اين چرا
".است گرديده زندان روانه "مجددا و شده تكرار
|
