بشر حقوق بودن جهان‌شمول و فرهنگي تنوع
اسپيل گروس هكتور :نويسنده
مصطفي‌زادگان رضا :مترجم
اس. اس. آي.آر :منبع
سال در حقوق‌بشر جهاني اعلاميه پذيرش زمان از :اشاره
نظري سياسي ، مباحث در كه مهمي مسائل از يكي تاكنون ، 1948
بودن جهان‌شمول است ، بوده مطرح بين‌الملل حقوق و
مناطق در موجود فرهنگي تنوع با آن تعارض و حقوق‌بشر
بين‌الملل حقوق مباحث بطن در مطلب اين.دنياست مختلف
به "مستقيما و است گرفته جاي حقوق‌بشر با مرتبط
حمايت و ارتقاء موضوع بودن منطقه‌اي يا بودن جهان‌شمول
موجب تاكنون مسئله ، اين طرحميشود مرتبط حقوق‌بشر از
تا است لازم لذا.است شده بسياري جدل‌انگيز بحث‌هاي بروز
تعيين و گرفته صورت زمينه اين در كه تحولاتي تبيين با
به بشري جوامع روزمره مسائل در حقوق‌بشر امروزي جايگاه
منظم و اصولي شكلي به و بپردازيم موضوع اين دوباره بررسي
.كنيم تفكر خصوص اين در
انديشه گروه
جهاني رسالت
اساسي قانون به‌عنوان كه متحد ملل سازمان منشور مقدمه در
بشريت درخصوص حقوقي اظهارنظر به‌نوعي ، و بين‌الملل جامعه
است ، جهاني اهداف داراي آن ماهيت و مي‌شود گرفته درنظر
حقوق به متحد ملل و مردم عميق باور و ايمان ديگر بار
انسانها اساسي حقوق و شخصيت و ذاتي حيثيت انسانها ، اساسي
به بخشيدن عينيت منشور ، اين تدوين از هدف.است شده بيان
همگان بهره‌مندي شرايط تسهيل براي بين‌المللي همكاريهاي
هرگونه گرفتن درنظر بدون بشري ، اساسي آزاديهاي و حقوق از
كه را نتيجه‌اي.است مذهبي و زباني جنسي ، نژادي ، تمايز
ماده 55) حقوق‌بشر به مرتبط مواد ساير و فوق مقررات از
مي‌توان (c بند ماده 76 و ماده 68 بند 2 ، ماده 62 ،C بند
متن در كه آن‌گونه حقوق‌بشر مفهوم كه است اين گرفت ،
و جامع مفهوم با است ، رفته به‌كار متحد ملل منشور
قانون اين پذيرش مورد كه "بين‌الملل جامعه" جهان‌شمول
يكساني محتواي داراي است ، شده بيان "صراحتا آن در و بوده
انسانها ، تمامي متحد ، ملل منشور مفاد براساس.هستند
طبيعي.است شده بيان آن در كه هستند حقوقي اصلي صاحبان
به‌عنوان -حقوق‌بشر بودن جهان‌شمول لزوم پذيرش كه است
"متحد ملل بين‌المللي سيستم" جهاني انديشه طبيعي نتيجه
نمي‌شود موجب -است شده نوشته مبنا آن بر سازمان منشور كه
ويژگيهاي برخي و موجود فرهنگ‌هاي تنوع تاثير از ما تا
.بمانيم غافل حقوق‌بشر مبحث در دنيا تمام در منطقه‌اي
مطابقت‌ها برخي نيز ، متحد ملل منشور نگارش در درواقع ،
آنها كردن همخوان براي فرهنگي تنوعات و ويژگيها اين با
اساسنامه در.است شده پيش‌بيني سازمان اصول و اهداف با
سال 1945 در بعدها كه -بين‌المللي دادگستري ديوان
"بزرگ تمدنهاي" به -شد منشور ضميمه تكميلي بخش به‌عنوان
شده ارجاع مطالبي "جهان قضائي سيستم‌هاي اصلي‌ترين" و
ضمني ، به‌طور اساسنامه اين در كشورها بنابراين.است
قضايي سيستم‌هاي اين و بزرگ تمدنهاي اين كه پذيرفته‌اند
خصوصيات و ويژگيها برخي معرف مي‌توانند گوناگون جهات از
وارد خدشه‌اي حقوق‌بشر جهان‌شمول روح به چنانچه كه باشند
.گرفت مدنظر همواره و پذيرفت را آنها بايد نسازند ،
متحد ملل منشور جهان‌شمول معيار
پذيرش با جز ،(دسامبر 1948 10) حقوق‌بشر جهاني اعلاميه
مقدمه در بعلاوهنيست پذيرفته منشور جهان‌شمول معيار
طرح با و است شده قيد "مجددا معيار فوق ، اين اعلاميه
اعضاي تمامي" "انتقال غيرقابل و حقوق‌مساوي" مباحث
ماده) "بشريت وجدان" همچنين و (اول ماده) "بشري خانواده
ويژگي.است شده آن نظري مباني تحكيم بر سعي (دوم
انتخابي ازعنوان مي‌توان به‌خوبي را حقوق‌بشر جهان‌شمول
Rene Cassin رنه‌كاسن آن ، در كه دريافت اعلاميه اين براي
نموده استفاده "جهاني" صفت از ،"بين‌المللي" واژه به‌جاي
موضوع جهاني اهميت و ارزش است خواسته كه به‌گونه‌اي است
جامعه اعضاي كليه اعلاميه ، متن.سازد خاطرنشان را
و مليت گرفتن درنظر بدون را انسانها تمامي و بين‌المللي
خطاب مورد آنها جنسيت و مذهبي ايدئولوژيكي ، اعتقادات
ساير با را اعلاميه اين تفاوت ويژگي چنين.است قرارداده
نمايندگان زيرا.مي‌دهد نشان بين‌المللي حقوقي متون
مجمع برگزاري هنگام به را اعلاميه متن ملت‌ها ، تمامي
.رسانيدند به‌تصويب سازمان عمومي
را اعلاميه متحد ، ملل سازمان عمومي مجمع اساس براين
و اقوام تمامي تا مي‌كند معرفي بشريت مشترك آرمان
و حقوق‌بشر رعايت زمينه يابند ، دست آن به مليت‌ها
را آن اجراي و پذيرش و دهند گسترش را انسان آزاديهاي
بنابراين.كنند تضمين جهاني سطح در و موءثر به‌صورت
از يكي حقوق‌بشر بودن جهان‌شمول تضمين كه گفت مي‌توان
جامعه خواست و است اعلاميه پايه‌اي و محوري انديشه‌هاي
از كشورها ، يكي تمامي سوي از ويژگي اين پذيرش در جهاني
پيگيري بشري خانواده اعضاي تمامي كه است اساسي اهداف
.مي‌كنند
انسانها تمامي كه است شده بيان به‌صراحت اعلاميه در
كه است معني آن به اين و هستند مساوي و يكسان حقوق داراي
.بگيريم درنظر نيز را آنها تفاوتهاي و انسانها هويت بايد
از انسانها بودن متفاوت كه مي‌كنيم مشاهده ترتيب اين به
است ، گرفته قرار ادعا مورد اساسي حقي به‌عنوان يكديگر
باشد ، حتمي و عيني واقعيتي فردي هر هويت اگربخواهيم زيرا
آنها ابتدايي و نخستين حقوق از را حقي چنين پذيرش بايد
.بدانيم
فراسوي انسانها آمدن گردهم اعلاميه ، شناختي مردم هدف
اعتبار و حيثيت كردن عنوان با تا آنهاست موجود تفاوتهاي
[فرهنگي] تنوع با را انسانها آرماني وحدت انسانها ، يكسان
.كند سازگار موجود
در نيز ديگري مهم گام حقوق‌بشر ، جهاني اعلاميه بعلاوه ،
مفهوم" اعلاميه مفاد براساس.است برداشته زمينه اين
چنان داراي انسانها اساسي آزاديهاي و حقوق از مشترك
تضمين در را خود تعهد عضو كشورهاي تمامي كه است اهميتي
اساسي آزاديهاي و حقوق‌بشر موازين موءثر و جهاني رعايت
همه اعلاميه اين در همچنين.كرد خواهند اجرا "انسانها
از مشترك مفهوم كه پذيرفته‌اند ضمني به‌طور كشورها
و انسانها اساسي حقوق به گذاشتن احترام نتيجه حقوق‌بشر
مشاهده آن تبيين در.است آن در شده اعلام وظايف اداي
متن در ;است نرفته بيراهه به چندان اعلاميه كه مي‌كنيم
منتشر زمينه اين در بعدها كه اسنادي ساير مانند -اعلاميه
مشترك پايه به‌عنوان انسانها ذاتي حيثيت مفهوم -شدند
تنها.است نگرفته قرار تائيد مورد حقوق‌بشر جهاني مفهوم
:است شده انسان ذاتي حيثيت به اشاره‌اي آن اول ماده در
حيثيت داراي جملگي و مي‌شوند متولد آزاد انسانها تمامي"
".هستند مساوي حقوق و يكسان ذاتي
محتوي بر آن تاثير و فرهنگي تنوع مسئله اعلاميه ، متن در
هنگام آن در كه چرا.بود نشده مطرح حقوق‌بشر حدود و
مطرح را امري چنين نبايد نه‌تنها اعلاميه تدوين‌كنندگان
ولي.نداشتند نيز را موضوع طرح توانايي بلكه مي‌ساختند
و بودنش جهاني ويژگي به‌دليل اعلاميه زمان ، گذشت با
تغييرات كاملترين و پربارترين از يكي آن از منتج الزامات
.پذيرفت بين‌الملل حقوق تاريخ در ديگر متون به نسبت را
طي حقوق‌بشر جهاني اعلاميه آنجايي‌كه از مي‌آيد به‌نظر
-است رسيده عضو كشورهاي به‌تصويب عمومي ، مجمع قطعنامه
جهاني كنوانسيون يك به‌صورت شكلي ازلحاظ اعلاميه يعني
از كه بود بين‌المللي حقوقي سند يك قالب در بلكه نبود ،
همان از لذا -است شده صادر بين‌المللي سازمان يك جانب
فشارهاي اعمال براي اهرمي تنها اعلاميه‌اي چنين اول ، گام
معيار يك يا و الگو يك ساده ، قانون يك و اخلاقي و سياسي
تحميل براي عاملي را آن نمي‌توان و مي‌آمد به‌شمار سنجش
درنظر ملي و بين‌المللي روابط مقياس در حقوقي الزامات
.گرفت
بسيار اعلاميه محتواي در نهفته واقعيت هميشه مثل ليكن ،
اعلاميه تصويبكنندگان اولي انديشه از پربارتر و غني‌تر
گوناگون ، طرق از و به‌آرامي و پيچيده فرايندي طي لذا.بود
سطح در كشورها توسط آن اجراي به‌دليل اعلاميه ،
ملل سازمان حقوقي اقدامات به‌خاطر همچنين و بين‌المللي
روابط قواعد تبيين در حقوقي منبع به‌عنوان متحد ،
.گرفت قرار كشورها غالب پذيرش مورد بين‌الملل ،
كلي حكم يك به‌عنوان حقوق‌بشر جهان‌شمول بعد بدين‌ترتيب ،
را اعلاميه نمي‌توان.شد عنوان همگان براي بديهي و
از محدودي تعداد آن در كه گرفت نظر در متني به‌عنوان
از مركب و پيچيده جهان يك براي را خاصي ايده دولتها
مفهوم بيانگر آنرا يا و مي‌كنند تحميل گوناگون مردمان
اهداف با امر اين زيرا.بدانيم واحدي فرهنگي و حقوقي
.دارد مغايرت آن نگارش و تدوين نخستين
روابط زمينه در دولتها غالب گرايش اخير ، سال طول 50 در
جهت اين به آن ، با مرتبط حقوقي و نظري مباحث و بين‌الملل
.شود پذيرفته بشر حقوق جهاني اهميت و محتوا تا است بوده
تقسيم و دوم جهاني جنگ پايان از پس سرد جنگ وجود عليرغم
و (سال 1989 تا) ايدئولوژيكي و سياسي قطب دو به دنيا شدن
سالم تعارضات اين از بشر حقوق مسئله (شوروي فروپاشي
مناطق در اخير ، سال چند در تنها و است مانده
ابعاد به كه محدودي اعتراضات صداي دنيا ، از دورافتاده‌اي
.مي‌رسد گوش به مي‌شود ، بشر حقوق بين‌المللي قدرت و جهاني
وين و تهران بين‌المللي كنفرانسهاي
سالهاي در كه بين‌المللي مهم كنفرانس دو مباحث اصلي محور
شد ، برگزار بشر حقوق درخصوص وين و تهران در و 1993 1968
اختصاص آنها محتواي و بشر حقوق بودن جهان‌شمول موضوع به
آمده چنين تهران كنفرانس پاياني اعلاميه در.بود يافته
از مشترك مفهومي بيانگر بشر ، حقوق جهاني اعلاميه":است
انتقال ، غيرقابل حقوق از دنيا تمام مردم كه است حقوقي
دارند ، بشري خانواده اعضاء به متعلق لاينفك و نقض غيرقابل
جامعه اعضاي تمامي برعهده را بزرگي تكليف اعلاميه اين
".است نهاده بين‌المللي
محدوده در بشر حقوق موضوع هنگام ، آن در آنكه عليرغم
بين‌المللي ميثاق دو تصويب با بين‌الملل ، حقوق مباحث
ميثاق" به مربوط اختياري پروتكل و بشر حقوق به مربوط
اسناد همچنين و "سياسي و مدني حقوق به مربوط بين‌المللي
برخي آنكه وجود با و ;بود گسترش حال در ملل ، سازمان ديگر
سازمان و اروپا شوراي توسط زمينه اين در حقوقي متون
تصويب حال در يا بود رسيده تصويب به يا امريكايي كشورهاي
.بود شدن
به اشاره‌اي هيچ‌گونه ،(1968) تهران اعلاميه متن در
عليرغم بشر حقوق منطقه‌اي يا جهاني فرهنگي ، ويژگيهاي
.بود نشده موضوع قاطع و روشن تائيد
،(1968) تهران كنفرانس از پس سال پنج و بيست سال 1993 ، در
و انسانها اجتماعي روابط و زندگي شرايط حاليكه در
يعني زماني 19481968 فاصله به نسبت مدت اين در كشورها
ابعاد در تهران ، كنفرانس تا جهاني اعلاميه تصويب زمان از
كنفرانس بود ، ديده خود به را عمده‌اي تغييرات گوناگون
موضوع وين ، كنفرانس پاياني اعلاميه در.شد برپا وين
(انسانها جوامع فرهنگي تنوع و بشر حقوق بودن شمول جهان)
چنين اعلاميه متن در.گرفت قرار بحث مورد كاملتري شكل به
ذاتي حيثيت در بشر ، حقوق مشترك بنياد و اساس كه است آمده
روندي طبيعي نتيجه عقيده‌اي ، چنين.است نهفته انسانها
كرده طي بين‌المللي حقوق مباحث قلمرو در بشر حقوق كه است
و پذيرش مورد امر اين اعلاميه ، مقدمه دوم بند در.است
و ذاتي حيثيت از بشر حقوق كليه" كه است گرفته قرار تائيد
در ".مي‌شود گرفته نتيجه انسانها شخصيت لاينفك ارزشهاي
مطلب صريح و قاطع تائيد ضمن اعلاميه اول پاراگراف پايان
انسانها آزاديهاي و حقوق شمول جهان ويژگي":است آمده فوق
به "تماما اعلاميه پنجم بند ".است اجتنابناپذير امري
ابعاد داراي بشر حقوق كليه":است يافته اختصاص فوق موضوع
داراي بلكه هستند لاينفك تنها نه حقوق اين.هستند جهاني
يكديگر با "عميقا آنها مفاهيم.مي‌باشند متقابل وابستگي
حقوق به مربوط مباحث بايد بين‌المللي جامعه.هستند مرتبط
و نمايد مطرح منصفانه و متعادل عمومي ، بصورت را بشر
اهميت باشد بنا اگر.باشد قائل آنها براي يكساني اهميت
مذهبي و فرهنگي تاريخي ، تنوع و منطقه‌اي ملي ، ويژگيهاي
برعهده وظيفه اين بگيريم ، نظر در همواره را كشورها
و اقتصادي سياسي ، سيستم‌هاي نوع عليرغم تا دولتهاست
از و بخشند ارتقاء را بشر حقوق كشورشان ، بر حاكم فرهنگي
حمايت انسانها اساسي آزاديهاي و بشر حقوق مواد تمامي
".كنند
.مي‌شود حاصل ذيل نتايج ;وين اعلاميه در مندرج مقررات از
ذاتي حيثيت كه هستند آن موءيد ظاهري شكل در فوق مقررات -1
.است بشر حقوق مشترك بنيان انسانها
صراحت به را بشر حقوق شمول جهان ويژگي مقررات اين -2
.مي‌كنند بيان
در شركت‌كننده كشورهاي كه است آمده فوق مقررات در -3
اعلاميه ، در مندرج اصول كليه از دفاع ضمن كنفرانس
و منطقه‌اي ملي ويژگيهاي تا است لازم كه پذيرفته‌اند
مباحث در كشورها تمامي مذهبي و فرهنگي تاريخي ، تنوع
.گيرد قرار توجه مورد جهاني سطح در بشر ، حقوق به مربوط
درخصوص حقوقدانان بين شديدي نظرهاي اختلاف يقين ، به
و فرهنگي تنوع با آن ارتباط و بشر حقوق شمول جهان مفهوم
مذهبي تاريخي ، تفاوتهاي همچنين و منطقه‌اي ملي ، ويژگيهاي
آمده پيش مربوطه مباحث جريان در دنيا ، مردمان اعتقادي و
تلخ واقعيات برخي وجود نتيجه نظرهايي ، اختلاف چنين.است
سايه زيرا.گرفت ناديده را آنها نمي‌توان كه هستند سياسي
سنگيني زمينه اين در مطرح مباحث تمامي بر واقعيات اين
نظرها ، اختلاف اين وجود براساس نمي‌توان ليكن.كرد خواهد
كرد ، تفسير گوناگون شيوه‌هاي به را اعلاميه شده تصويب متن
در با مربوط زمينه در و دقيق بطور بايد را اعلاميه متن
به‌عنوان آن ، در شده پيش‌بيني اهداف كليه گرفتن نظر
.پذيرفت وين كنفرانس نهائي قانون
ملل سازمان اسناد ساير
از پس متحد ملل سازمان سوي از كه ديگري مهم اسناد
اصول برگيرنده در شده‌اند ، منتشر بشر حقوق جهاني اعلاميه
در اسناد تمامي اسامي ذكر.هستند بالا سطور در شده ذكر
اسناد مهمترين از يكي ليكن نمي‌گنجد مختصر مقوله اين
زمان در كه است Beijing اعلاميه رابطه ، اين در موجود
شركت‌كننده كشورهاي تصويب به زنان جهاني كنفرانس برپائي
.رسيد
دارد ادامه
|
