اشتباه‌است حرفه‌اي تئاتر به نگاه
تئاتر كارگردان و نويسنده صابري رضا با گو و گفت
(بخش‌نخست)
:اشاره
در شنا" و "پنجم مظلوم" ،"خانات" نمايش سه با صابري رضا
شهرستان در گرچه كه است تئاتري چهره‌هاي معدود از "آتش
تئاتر شده شناخته چهره‌هاي شانه به شانه اما مي‌زيد ،
مختلف جشنواره سه در وي نامبرده سه‌نمايش و آمده تهران
.كرده‌اند...درو را فجر تئاتر جشنواره‌هاي جوايز تئاتري
گرفته جدي مركزنشينان سوي از كه است كارگرداني تنها وي
با همزمان و گذشته سال در صابري با گفتوگوميشود
با صابري كه زماني.گرفت انجام سال 77 تئاتر جشنواره
عمده محور.بود كرده شركت جشنواره در "هفتم دانگ" نمايش
سخن نيز و تئاتر عرصه در سياستگذاري درباره ما بحث
نقاط ساير در آن تفاوت و ايران در حرفه‌اي تئاتر درباره
مسائل به نگاه اما نرسيد ، چاپ به گفت‌وگو اين.بود دنيا
تشابه و پيوست وقوع به امسال جشنواره در كه موضوعاتي و
آنم بر داشت ، وجود گذشته سال در كه مشكلاتي همان با آنها
.كنم تنظيم و پياده را گو و گفت اين تا داشت
يكي محققانه مقاله بر است تاييدي واقع در حاضر گفت‌وگوي
از حمايت كيفيت تئاتردرباره رشته اساتيد و محققان از
تجربي ديدگاههاي پايه بر كه نظر آن از و تئاتري آثار
دهه دو تئاتري شاخص چهره‌هاي از يكي پي‌گير ومطالعات
باشد مسائل بعضي راهگشاي مي‌تواند است ، مبتني كشور اخير
براي كه سياستهايي به نسبت را كشور تئاتر مسئولان و
تامل و انديشه به بيشتر گرفته‌اند ، پيش در كشور تئاتر
و نقد براي تئاتري صاحبنظران تمامي از دعوت ضمن.وادارد
كشور ، تئاتري سياستهاي رايج بغضهاي و حب از دور به بررسي
جلب گفت‌وگو اين به را گرامي خوانندگان شما توجه
نگاهي براي باشد تلاشي گفت‌وگو اين كه اميد.مي‌نماييم
. ايران تئاتر مشكلات و مسائل به آسيبشناسانه و عميق
مختاباد سيدابوالحسن :از گفت‌وگو
و تئاتر جشنواره‌هاي اداره نحوه درباره شما با ما سخن *
مديريت آيا كه پرسش اين طرح و است كشور تئاتر مديريت
مواردي چه در و داشته توفيق زمينه‌هايي چه در كشور تئاتر
.است بوده ناموفق
برگزاري نحوه از تقسيم‌بندي يك بدهيد اجازه اگر -
بخش ;شد برگزار بخش در 4 جشنواره.بدهيم ارائه جشنواره
نظير نفري ، چند جز كشور تئاتر حرفه‌اي‌هاي اكثر كه ويژه
از كه خارجي بخش داشتند ، حضور آن در بيضايي ، آقاي
و رفت صحنه روي به آثاري آسيايي و اروپايي مختلف كشورهاي
من نظر به كه است جشنواره‌ها جشنواره ديگر بخش
جوانان اجراي به هم بخشي بود ، جشنواره بخش ناموفق‌ترين
.بود هم مسابقه جزو كه داشت اختصاص
حرفه‌اي‌هاي از كه حمايتي نوع و حرفه‌اي بخش درباره *
داريد؟ نظري چه مي‌گيرد ، صورت تئاتر
نيروهاي جذب براي كشور تئاتر مديريت مي‌كنم ، فكر -
تعلل اين مشخص و عيني نمونه گذاشت ، اندكي زمان حرفه‌اي
نمايش كارگردان عزيزي ، محمود دكتر با كه است صحبتي
و كرده تمرين روزه را 15 خود نمايش مي‌گفتند كه داشته‌ام
جالب برايم چنيني اين برنامه‌ريزي.است آورده صحنه به‌روي
.باشد تازه‌اي بحث مبناي مي‌تواند خود و بود شگفت‌انگيز و
و نيرو تمامي نيز تئاتر حرفه‌اي‌هاي كه معنا اين به
كار كه بودند نكرده هزينه جشنواره براي را خود توان
مهم قضيه مالي جنبه آنها براي و بدهند صورت ارزنده‌اي
حرفه‌اي نيروهاي جذب در مالي وجه اعتباري به و است بوده
معنا اين به نه حرفه‌اي‌ها و است پررنگ بسيار بخش اين در
به توجه با و شاخص اثري فجر جشنواره در بيايند كه
بكنند ، عرضه خودشان قبول مورد استانداردهاي و معيارها
كسب مي‌توانند و شده فراهم وضعيتي اينكه خاطر به بلكه
.نهاده‌اند وادي اين در پاي بكنند ، درآمدي
كرديد؟ عمل گونه همين هم خودتان شما *
قبل ماه سه حدود(شيراز مشهدو) ما شهرستان دو به -
هم ما.كنيد شركت حرفه‌اي‌ها بخش در مي‌توانيد گفتند
احساس رسيديم ، قرارداد پاي وقتي.كرديم آماده را متني
.است گرفته صورت ما حق در كم‌لطفي بيشترين كه كرديم
مركز رئيس مطبوعاتي نشست در (سال 1376) گذشته سال *
افرادي چرا كه پرسيدند ايشان از خبرنگاري نمايشي ، هنرهاي
تئاتر صاحبنامان از تن چند و (مشهد از) صابري چون
بود كرده عنوان ايشان ندارند ، حضور جشنواره در شهرستان
شما اما كرده‌اند ، دعوت شما از و داده خبر شما به كه
بود؟ گرفته صورت دعوتي چنين آيا نيامديد ،
.دادند خبر ما به امسال اماندادند من به اطلاعي.نه
بود؟ شده نوشته قبل از شما متن *
.بود محدود خيلي تمرين براي زمان اما.بله -
چقدر بستند داد قرار و دادند پيشنهاد شما به كه رقمي *
بود؟
عوامل نفر براي 40 تومان ، هفتصدهزار و ميليون سه حدود -
ساعت تا 5 روزي 4 كه افراد ، ديگر و بازيگر از اعم صحنه ،
ما براي اما.مي‌كرديم تمرين فقيرانه و كوچك فضايي در
اينها ، حق كه مي‌كردند فكر آنها شايدنيست مهم چندان پول
دوستان كه شدم متوجه جشنواره در اما نيست ، اين از بيش
را ما بسيار كه گرفته‌اند كلان‌تري بسيار پولهاي تهراني
.كرده‌اند دلگير
كرده‌اند دريافت حرفه‌اي گروههاي كه را رقمي مي‌توانيد *
كنيد؟ بيان
حداقل دادند اطلاع من به كه آنجايي تا اما !نه دقيق رقم
كه تهراني گروههاي از بعضي به برابر حتي 10 و تا 5 4
پايين‌تر بسيار نيز تمرينشان زمان و كمتر نيز آنها عوامل
از ديديم تهران در كه نمايشي چند حتي.كردند پرداخت بود ،
نمايشمان در ما كه آنچه از ارزان‌تر بسيار دكور و ابزار
.بودند كرده استفاده صحنه در برديم ، كار به
بود؟ چقدر شما خواست *
ميليون حدود 12 موارد ، تمامي به توجه با ما نمايش -
در و به 8 ميليون دوم 12 مرحله در اما داشت ، هزينه تومان
البته.شد منتج تومان هزار هفتصد و ميليون سه به نهايت
كار اين قبل از كه بوديم ندوخته چشم آن مالي مسائل به ما
.نبود چيزي چنين "اصلا نه ، بكنيم هم وليسي لفت
بود؟ چه از شما نگراني *
ما.شدند قائل تبعيض تهراني گروههاي و ما بين اينكه از -
تهران در حرفه‌اي تئاتر كه آنچه آلوده هنوز ما بچه‌هاي و
همه به توجه با اما.نشده‌ايم است ، شده مبتلا آن به
كه بوده مسئله برايشان كه مي‌كنم تشكر آقايان از اينها
حرفه‌اي‌ها جمع در مي‌تواند كه هست شهرستان در گروهي
.شود وارد
با تهران حرفه‌اي تئاتر كه كرديد اشاره سخنانتان در *
ما خوانندگان كه ميخواهيماست روبرو خود خاص زدوبندهاي
بشوند؟ مطلع حرفه‌اي زدوبندهاي اين از
جنبه‌هاي و پول بنياد بر ما مملكت تئاتر حرفه‌اي جريان -
خود نبايد معتقديم و هستيم شهرستاني ما.است بازاري‌قضيه
بندها زدو اين كنيم ، آلوده حرفه‌اي زدوبندهاي اين به را
آن معنوي جنبه‌هاي است ، طبيعي بسيار تئاتر و سينما در
.است كار اساس مسئله مالي جنبه‌هاي و شده فراموش
تمامي بايد شود نگاه حرفه‌اي مسئله به است قرار اگر *
بپرسم مي‌خواهم نمونه براي.باشد حرفه‌اي كار يك مسائل
نمايشي هنرهاي مركز با تهران در كه حرفه‌اي كارگرداني
برخوردي چنين نيز بازيگران و گروه با مي‌بندد ، داد قرار
ديگر تعبيري به مي‌كشد؟ بيگاري آنها از اينكه يا دارد
درون با و است حرفه‌اي مجموعه بيرون با ارتباط تنها آيا
مي‌گيرد؟ صورت آماتوري برخورد همچنان مجموعه
طرف از چه و دهنده سفارش سوي از چه حرفه‌اي جريان -
به توجه با سفارش‌دهنده.است دوسويه امري گيرنده سفارش
را خود مقابل طرف دارد ، حرفه‌اي معيارهاي از كه شناختي
را خود هنرمند ، نيز قضيه سوي اين در.مي‌شناسد حرفه‌اي
.مي‌كند فرض حرفه‌اي
فرهنگ؟ بازار در تقاضا و عرضه نوعي *
اما.است مشخص دوطرف تكليف وضعيتي چنين در.دقيقا -
باقي برايش قضيه ته در چيزي كه مي‌كند سعي گيرنده سفارش
و نامدار و معروف هنرپيشه دو منظور همين براي.بماند
جوانان از گروهي و مي‌زند قضيه تنگ به را رسم و اسم صاحب
جوانان ، اين.مي‌گيرد بازي به نفر دو اين دوروبر نيز را
دلبسته و علاقه‌مند و نيستند مالي مسائل دنبال چندان
.هستند كردن تجربه
دنيا تمام در و است (حرفه‌اي) كار نوع اين ويژگي اين *
تئاتر در اينكه يا مي‌شود شمرده معمول امري و دارد رواج
ديد؟ مي‌توان را فراواني ضعفهاي آن به عمل نحوه در و كشور
چند كنار در جوان مشت يك كه است مفيد خيلي البته -
.بكنند كار حرفه‌اي كارگرداني و حرفه‌اي بازيگر
است؟ چيزي چه به شما ايراد پس *
اين در.است حرفه‌اي جريان مالي جنبه‌هاي سر بر ما بحث -
گروه در و مي‌كند دريافت را پولي يك گيرنده سفارش جريان
يا بقيه به و مي‌دهد را لازم پول حرفه‌اي نفر دو به خود
ته در است طبيعي.مي‌كند پرداخت كمتر يا و نمي‌دهد پولي
در اما.مي‌ماند باقي وي براي پول از مهمي بخش ماجرا
پيدا تجربه جوان مشت يك كه دارم قبول جريان اين كنار
.مي‌شوند چهره صاحب و حرفه‌اي كارشان در و مي‌كنند
به نيز را حرفه‌اي اخلاق حرفه‌اي ، رفتار من اعتقاد به *
عمل از ما كه اخلاقي معيارهاي با شايد كه دارد همراه
فاصله كنيم مي تعبير "اخلاقي خير" معناي به اخلاقي
فلاني بگوييم و باشد منفي ما ديدگاه از و باشد داشته
؟...مي‌كند استثمار را جوانان
تاثيرات يكديگر كنار در جريان دو بودن هم كنار در اما -
گروه يك وارد جوان مشت يك وقتي كه چرادارد فراواني سوء
و پول مبناي بر آن بنياد و اساس كه مي‌شوند حرفه‌اي
اخلاق برخي خود جوهره در كه است طبيعي است ، مالي مسائل
در را ندارد همخواني ما معنوي معيارهاي با كه حرفه‌اي
آينده ، در جوان شخص اين خود و مي‌كنند نهادينه افراد
محتواي متاسفانه من ، نظر بهدارد مسائل به را نگاه همين
بد حرفه‌اي كار گرنه و است غلط ما كشور در حرفه‌اي تئاتر
.است غلط حرفه‌اي جريان با ما برخورد نحوه اما نيست ،
است؟ چگونه ديگر كشورهاي در *
هم با كه پيشروي حرفه‌اي گروههاي اروپايي كشورهاي در -
از و زندگي ، مطالعه آن كنار در مي‌كنند ، تجربه و كار
به منجر كه حرفه‌اي سيستم اين.مي‌كنند كسب دانش يكديگر
بيش و سال صد به قريب كه -شده جهان در پيشرو و نو تئاتر
اخلاق -بماند پايدار توانسته ديگري تئاتري جريان هر از
و اصول بر بنياد از كه گذاشته بنياد را خاصي حرفه‌اي
ما كشور در اما.است شده نهاده بنا مناسبي معيارهاي
گروه مشاركت اساس بر تصميمها و نيست گونه اين ماجرا
تصميم -كارگردان فقط هم آن -فرد بلكه نمي‌شود ، اتخاذ
در كارگردان برود ، صحنه روي به كار يك چگونه كه مي‌گيرد
مي‌شود ، دكوراتور هم مالي ، مسئله وجود دليل به ما كشور
عوامل تمامي مي‌كند سعي و...و لباس طراح هم و گريمور هم
چيزي ماجرا ته در تا بكند اداره "خودمستقيما را عناصر و
.مي‌خوريم ضربه ما كه است نقطه همين از.بماند وي براي
خلاصه كارگردان در تنها تئاتر در حرفه‌اي معتقديد شما *
جداست ، موارد تمامي سينما در آن برخلاف اما مي‌شود ،
هستند؟ جدا...و صحنه ، طراح گريمور ،
اصناف تئاتر در يعني.ندارد وجود چيزي چنين تئاتر در -
است مشخص آنها تكاليف نه لذا نيستند جدا سينما به‌مانند
.حقوقشان نه و
|
