فرهنگي مراكز مشكلات دايره‌المعارف‌نويسي‌و
نامه ايران
فرهنگي مراكز مشكلات و دايره‌المعارف‌نويسي
ستوده منوچهر دكتر با گفت‌وگو در
پنجاه و خواند "امريكانا" را خود دائره‌المعارف امريكا *
جداگانه مليتهاي با را ملل تمام و مختلف كشور اند و
دائره‌المعارف بار نخستين روسيه.آورد گرد امريكا زيرپرچم
خود تازه متصرفي خاك دهكده‌هاي تمام و كرد چاپ جلدي صد
گنجاند دائره‌المعارف اين در نيز را
مازندران‌شناسي و كرمان‌شناسي و گيلان‌شناسي از منظور *
نيست اين خراسان‌شناسي و آذربايجان‌شناسي و يزدشناسي و
وفردا بنويسند جداگانه دائره‌المعارفي خود براي يك هر كه
كشوري هيچ به متعلق كه شعرا و دانشمندان و بزرگان سر بر
و نشده خبري هنوز.بيندازند راه مجادله و مناقشه نيستند
.دعواست نوري...فضل‌ا شيخ سر بر نشده چاپ دائره‌المعارفي
را خود است دست در كه نامه‌هايي ذيل او":مي‌گويد نوري
لاشك او منشاء و موطن":مي‌گويد كجوري و "مي‌داند نوري
"كجوراست
و پژوهشگران براي ستوده ، منوچهر دكتر نام :درآمد
پژواكي ايران ، سرزمين تاريخي جغرافياي به علاقه‌مندان
سرسبز ديار تاريخي جغرافياي در استاد تحقيقات.دارد آشنا
"استرآباد تا آستارا از" زيرعنوان ايران ، شمال
داده اختصاص خود به را مجلد نه به نزديك چيزي تابه‌اكنون
چاپ به آن ديگر مجلدات دور ، نه‌چندان آينده‌اي در كه
تاريخي اقليم ويژگيهاي با را ما يادشده كتاب.رسيد خواهد
شمال تاريخي آثار و بناها ساختمانها ، يادمانها ، ازجمله و
آشنا گلستان استان و مازندران به تا گيلان از ايران
.مي‌سازد
و علايق درباره-سكونتگاهش زيباي باغ در -استاد با
كه است شده گفتگويي فرهنگ و تاريخ درباره نظرگاه‌هايش
.مي‌خوانيم
جلالي جمشيد :از گفت‌وگو
تاريخي جغرافياي به است راجع شما كارهاي بيشتر استاد *
آن تقسيمات و جغرافيا علم مورد در.ايران شمالي مناطق
جهان در را علم اين آغاز نقطه و توضيحاتي‌بفرماييد نخست
دانست؟ مي‌توان كجا از
آمد به‌وجود جغرافيا علم شد زاييده زمين روي بشر وقتي
در نيست انسان زندگي از خارج است انسان زندگي جزو جغرافي
كه دارد وجود جغرافيايي شعبه يك و بيست الي بيست حدود
.مي‌باشد جغرافيا مختلف فرق اين از يكي تاريخي جغرافياي
منظر از را آن دارد ارتباطي تاريخ با جغرافيا آيا *
فرماييد؟ بررسي تاريخي
جغرافيا از هم تاريخ و نيست بيرون تاريخ از جغرافيا
و جغرافي بدون تاريخ يعني. هم‌اند توي دو هر نيست بيرون
روي كه اتفاقاتي و سوانح يعني.نداريم تاريخ بدون جغرافي
فلان حمله كرده حساب خودش به نسبت بشر است افتاده زمين
است جغرافي اينها همه گرفتن را كشور فلان و رفتن طايفه ،
اگر هست هم تاريخ است جغرافي اينكه ضمن در اينها و
به كه را ايران شمالي ايلات و طوايف حال شرح بخواهيم
ولي مي‌شود تاريخ اين كنيم ثبت و ضبط كردند حمله ايران
اينها كردند حمله دنيا نقطه كدام از كه آنها مسير ذكر
.جغرافي مي‌شود
چه اسلامي تمدن در به‌طوركلي و ايران در جغرافيا *
مي‌باشد؟ دست در زمينه اين در اسنادي وآيا دارد جايگاهي
از حاكي يونان به او قشون‌كشي و ايران از خشايارشاه حمله
.داشتند اطلاع راه وضع از و راهها مسير به آنها كه اينست
و بيابانها از آب مراكز از كاروانسراها از همين‌طور
نمي‌توانستند نداشتند اطلاعي اينها از اگر صحراها ،
وجود باستان ايران در جغرافي "مسلما.كنند قشون‌كشي
و باشد زمين روي بشري كه نمي‌شود وقت هيچ يعني است داشته
دوران از ما كه اسنادي در.باشد نداشته وجود جغرافي
دوم داريوش كتيبه در "مثلا مي‌باشد كتيبه‌ها داريم گذشته
اينست نشانگر اين و است آمده آن در جغرافيايي اسم چندين
اطلاع مختلف‌آن ازبخشهاي مي‌شناختند را خود مملكت كه
علم بدون اسلام از قبل "اصلا گفت نمي‌توان پس.داشتند
كه است نبوده مقدور و مي‌كردند زندگي جغرافي و تاريخ
علم مي‌بينيد اگرشما اسلامي دوران در.كنند زندگي
است ، كرده پيشرفتي و كرده پيدا ترتيبي و نظم يك جغرافيا
اسلام از قبل جغرافيايي پايه‌هاي روي اينكه به‌علت
.نياورد جغرافي به‌عنوان چيزي ما براي اسلاماست استوار
غيره و استخري و مقدسي ازجمله جغرافيا علم رجال و بزرگان
با تازه‌اي چيز و است قديم مكتب همان دنباله شك بدون
.است نيامده تاريخ و جغرافيا نظر از اسلام آمدن
و است مانده برجاي خودتان از كه آثاري مورد در *
صحبت داريد تاليف دست در كه پژوهش‌هايي و تحقيقات
بفرمائيد؟
درياي جنوبي حاشيه پژوهش و بررسي پيش چندسال ناچيز اين
و جاجرم و اسفراين دروازه پشت به و كردم تمام را خزر
وحشت خراسان بررسي و پژوهش عظيم حجم از ولي رسيدم بجنورد
پيش در را خوارزم و (ماوراءالنهر) ورارود راه و كرده
همراهان از گروهي با آنجا در روز هشتاد مدت و گرفتم
بناهاي و آثار از فراوان عكس و فيلم و شدم بررسي مشغول
تهران به پر دست با و كردم تهيه ناحيه دو اين تاريخي
بررسيهاي و پژوهشها چاپ مشغول فرهنگي ميراث اكنون و آمدم
.است بنده
گروه در سال پانزده مدت بنده اين ورارود به رفتن از پيش
آسياي و افغانستان تدريس مشغول تهران دانشگاه تاريخ
مسلط مرا دانشگاه سطح در ناحيه دو اين تدريس.بودم مركزي
كه بود تسلط اين با و بود كرده محل جغرافياي و تاريخ به
.كنم تنظيم را خود پژوهش و تحقيق نقشه توانستم من
آستارا از را ايران شمال تاريخي آثار و بناها قسمت
با ما سامان كه حاشيه‌اي اين يعني حسينقلي خليج تا گرفته
كتاب جلد ده.كردم بررسي بنده را قسمت اين هست روسها
از كتاب اين اول جلدنوشتم آن به راجع صفحه‌اي هشتصد
سفيدرود ، رودخانه كنار تا مي‌آيد مي‌شود شروع آستارا خود
تا مي‌آيد مي‌شود شروع سفيدرود رودخانه كنار از دوم جلد
سرخاني رودخانه كنار از سوم جلد سرخاني ، رودخانه كنار
هم چهارم جلد چالوس ، رودخانه كنار تا مي‌آيد مي‌شود شروع
كه جرگلباد تا مي‌رود مي‌شود شروع چالوس رودخانه كنار از
پنجم جلد هم جرگلباد بعداز.است مازندران خاك قسمت آخرين
است ماهي سه دو "تقريبا جلد اين گرگان ، خاك به مي‌رود كه
.است درآمده كه
به راجع كه بود درآمده پيش سال بيست هفتم و ششم جلد
در هم كردم پيدا گرگان در بنده كه است ومداركي اسناد
مفيدي ، سادات خانواده در هم و درازگيسو سادات خانواده
شايد و آورديم تهران دانشگاه مركزي كتابخانه به را آنها
كتاب مجلد دو در هم را اينها بود عكس هزار سه دو حدود در
.شمال به راجع تاريخي مدارك و اسناد به‌نام كردم چاپ
آنها هم باز كه است بعدي جلد سه ده ، و نه و هشت الان
در لطيفي امير خاندان ازجمله است مختلف خاندانهاي اسناد
از آنجا رسيدم كه خودبهشهر به.هستند گرگان
.بود پرمحتوايي اسناد داراي و كردم استفاده خانواده‌اشرفي
نه جلددرميآيد چاپ زير از روزها همين هم هشتم جلد
به راجع هم دهم جلد است اشرفي خاندان همين به مربوط
كرد خواهم توقف همين‌جا تا بنده.است لطيفي امير خاندان
را بعدي مجلدات حاضرم شود يافت اگر نمي‌كنم پيدا سندي و
.دهم ادامه هم
و اظهارنظر چند طي در جنابعالي كه شديم خبر با استاد *
مراكز وضعيت از مشهد ، در پيش سال در جمله از سخنراني
آنها ، در دايرتالمعارف‌ها تعدد جمله از و كشور فرهنگي
درباره بحث اين به ورود از پيش داشته‌ايد ، انتقاد
.بفرماييد صحبت قدري جهان در دائره‌المعارف‌نويسي پيشينه
اين از پيش البته است تازه‌اي پديده دائره‌المعارف‌نويسي
و داشتيم را مطالبي معارف مجموعه و علوم مجموعه شكل به
ترتيب به اين‌طور ولي كردند ثبت و ضبط و مي‌كردند هم ذكر
چندين مجموعه يك ذيل جهان‌را مباحث تمام و بيايند الفبا
قديم در وجه به‌هيچ درآورند كتاب به‌صورت و بياورند جلدي
شده پيدا ايران در كه است تازه‌اي پديده اين نبوده رسم
نوشتن به كه بودند كشوري نخستين انگليسيها شايد.است
تحقيقاتي و مطالعاتي كانون پرداختند نوين دائره‌المعارف
را آنها مدخلها ضبط و ثبت از پس و كردند بپا لندن شهر در
و طب و نجوم و هيات و رياضي و شيمي و فيزيك عالمان ميان
تقسيم حرفه‌ها و فنون ساير و جغرافيا و تاريخ در ادب
دائره‌المعارف و بنويسند مدخل هر درباره شرحي تا كردند
ملت دانسته‌هاي و معلومات و دادند ترتيب را "بريتانيكا"
هيچ‌گاه و آوردند "بريتانيكا" پرچم زير را انگليس
دائره‌المعارفي يك هر ديگر نواحي و ايرلند و اسكاتلند
.ننوشتند جداگانه
و پنجاه و خواند "امريكانا" را خود دائره‌المعارف امريكا
جداگانه مليتهاي با را ملل تمام و مختلف كشور اند
دائره‌المعارف بار نخستين روسيه.آورد گرد امريكا زيرپرچم
خود تازه متصرفي خاك دهكده‌هاي تمام و كرد چاپ جلدي صد
به تمام را مطالب و گنجاند دائره‌المعارف اين در نيز را
و مغولستان و منچوري تا نداد اجازه و نوشت روسي زبان
ساير و قزاقستان و ازبكستان و قرقيزستان و تاجيكستان
.دهند ترتيب جداگانه دائره‌المعارفي هريك روسيه خاك بخشهاي
فرانسه تحقيقاتي و مطالعاتي موءسسه بزرگترين لاروس
و آنها گرامر و فرانسه زبان مفردات و واژه‌ها گردآوري
و دارد برعهده را فرانسه دائره‌المعارف مدخلهاي نوشتن
.انگليسي نه مي‌نويسد فرانسه زبان به را خود دائره‌المعارف
پاره پاره را خود كشور جهان بزرگ دولتهاي اين از يك هيچ
جدا دائره‌المعارفي خود ، كشور از بخش هر و نكرده‌اند
به [..] ملت ما مي‌رسد ما به كه نوبت ما ا است ننوشته
ايالت هر براي و مي‌كنيم پاره پاره را خود كشور خود دست
براي آنرا و مي‌نويسيم جداگانه دائره‌المعارفي ولايت و
.مي‌سازيم آماده تجزيه
صورت به‌چه (دائره‌المعارف‌نويسي) امر اين ايران در *
است؟ چگونه مراكز اين وضعيت حاضر حال در و است بوده
جان به كه است سالي پنجاه چهل دائره‌المعارف‌نويسي خوره
و است شده مد ايران در الان دائره‌المعارف.است افتاده ما
بسيار كار مي‌نويسند دائره‌العمارف يك شهرستان هر براي
كه نيست جايي "اساسا شهرستانها.است [...] و ناقص
.كنند تنظيم دائره‌المعارف بتوانند
.است "دهخدا لغت‌نامه" نوين سبك به دائره‌المعارف نخستين
و تحصيلي 1315 سال.بشنويد هم آنرا سرگذشت كه نيست بد
استاد مرحوم عالي ، دانشسراي درس كلاس سر در روزي 1316
:فرمودند فروزانفر بديع‌الزمان
ارزيابي براي توني فاضل و بهمنيار احمد آقاي با ديروز"
چاي صرف از پس رفتيم ، ايشان خانه به دهخدا لغت‌نامه
گفتند و گذاشتند اطاق وسط سربسته و بسته در بزرگ سه‌گوني
كه كردم عرض بنده است دهخدا آقاي تحقيقات و مطالعات اين
ارزيابي را كاري نمي‌توان كه سربسته و دربسته گوني با
شد باز كه آنها از يكي دركنيد باز را آنها از يكي.كرد
را كاغذ پاره چهل سي شد نمودار بي‌خط و دار خط كاغذ
.ندارد وشرحي نوشته‌اند لغتي كاغذ يك كنج ديدم برداشتم
ناقص شرحها تمام و نوشته‌اند شرح كلمه سه دو ديگر كاغذ
بخوانيم ما تا ندارد ترتيبي و نظم كه اينها كردم عرض است
وپس كنند پاكنويس را آنها دهخدا آقاي پس كنيم ارزيابي و
به سالي ده پاكنويس خلاصه...كنند خبر را ما اتمام از
براي كه بودجه‌اي با شورا مجلس سال 1325 تا كشيد درازا
".نمود اقدام آن چاپ به بود كرده پيش‌بيني كار اين
براي هم اين.است مصاحب دائره‌المعارف دوم دائره‌المعارف
:دارد سرگذشتي خود
صنعتي همايون آقاي گرامي دوست فرانكلين ، موءسسه رياست
مرا شبي بنويسد دائره‌المعارف كه رسيد فكرش به هم او.بود
و كرد دعوت بود كالج چهارراه از بالاتر كه خود خانه به
تقي‌زاده آقايداشتند تشريف هم تقي‌زاده حسن سيد آقاي
دارد نظر در فرانكلين كه فرمودند و كردند باب فتح
اين مسئوليت شما و كند تهيه ايران براي دائره‌المعارفي
.انكار بنده از و اصرار ايشان از.بگيريد به‌عهده را كار
جمع را خود فكرهاي بنده كه صبح فردا شد قرار سرانجام
نفي جواب بنده هم صبح فردا.بدهم خبر ايشان به كرده‌ام
اطلاع خود دوستان سست‌رايي و تنبلي و بدقولي از چون دادم
دام اين در مصاحب غلامحسين دكتر ماه دو يكي از پسداشتم
سبب صنعتي همايون پشت‌كارهاي و فعاليت و كوشش..افتاد
به و شود چاپ سروقت دائره‌المعارف اين از مجلد دو كه شد
در كتاب اين دوم و اول مجلدبرسد تحقيق و علم اهل دست
سوم مجلد اما.رسيد بازار به و شد چاپ "تماما سال 1356
سهامي شركت توسط ساله هيجده طفره و وقفه از پس آن
البته رسيد علاقه‌مندان به‌دست سال 1374 در جيبي كتابهاي
هزار هفده و شانزده و اسمي تومان هزار چهارده باقيمت
.است دائره‌المعارف‌نويسي عاقبت اين رسمي ، تومان
دست در دائره‌المعارف بيست حدود در تهران در امروزه
زيرنظر اسلامي بزرگ دائره‌المعارف ازجمله است چاپ و تاليف
سه و است شده خارج چاپ از آن مجلد شش كه بجنوردي آقاي
اقمار از است رسيده چاپ به نيز آن عربي ترجمه از مجلد
و اسلام جهان و ايران دانشنامه دائره‌المعارف اين
تشيع ، دائره‌المعارف ديگر.است فلسطين دائره‌المعارف
زيرنظر فارسي ادب و زبان دانشنامه كودكان ، دائره‌المعارف
"ظاهرا كه مجلسي بحارالانوار دانشنامه و فرهنگستان
زبان به ايرانيكا و است ايران دائره‌المعارف بزرگترين
.مي‌شود منتشر امريكا در كه يارشاطر احسان زيرنظر انگليسي
يا "بابيكا" به را "ايرانيكا" نام اگر كه نماند ناگفته
هدف به بيشتر و نرفته‌ايم خطا راه دهيم تغيير "بهائيكا"
مدخلهاي شرح چون مي‌شويم نزديك دائره‌المعارف اين منظور و
كه آن‌است از بيش دائره‌المعارف اين در مسلك و مرام اين
ستون يك ابوعلي‌سينا حال شرح در "مثلا باشد بايد
و داده‌اند شرح ستون چهار...بهاءا درباره ولي نوشته‌اند
كه مي‌خواهد دائره‌المعارف اين كه مي‌دهد نشان خود اين
در هست و بوده آنچه از بيش را بهائيگري و بابيگري مرام
.سازند جلوه‌گر ما نظر
و مازندران‌شناسي و كرمان‌شناسي و گيلان‌شناسي از منظور
كه نيست اين خراسان‌شناسي و آذربايجان‌شناسي و يزدشناسي
بر وفردا بنويسند جداگانه دائره‌المعارفي خود براي يك هر
كشوري هيچ به متعلق كه شعرا و دانشمندان و بزرگان سر
و نشده خبري هنوز. بيندازند راه مجادله و مناقشه نيستند
.دعواست نوري...فضل‌ا شيخ سر بر نشده چاپ دائره‌المعارفي
را خود است دست در كه نامه‌هايي ذيل او":مي‌گويد نوري
لاشك او منشاء و موطن":مي‌گويد كجوري و "مي‌داند نوري
"كجوراست
اين‌گونه كه نيست بهتر آيا جنابعالي ، توضيحات اين با *
اين‌گونه پراكندگي از و درآيند واحد مركز يك تحت مراكز
آيد؟ به‌عمل ممانعت مراكز
خطا راه آنها همه نشود اگر بكنيم را اين‌كار بايد
حكومت و دولت مخصوص دائره‌المعارف‌نويسي كار.مي‌روند
به و ايران مركز در بايد ايران دائره‌المعارف.است مركزي
نوشته ايران بقاي و دوام براي و ايراني دست و فارسي زبان
ده هر دست را كار اين نمي‌توانيم ما وگرنه.لاغير و شود
ايالات كه ديد بايد حال.بسپاريم شهرستان‌نشيني و نشيني
در بنده را صورتي.بكنند مي‌توانند كمكي چه ولايات و
راهنماي به‌عنوان دادم ارائه داشتم مشهد به كه دعوتي
منطقه‌اي مي‌خواهيم:طبيعي جغرافياي:دائره‌المعارف‌نويسي
ارتفاع ده ، وصف آن ، تسميه وجه و ده نام كنيم ، مطالعه را
بر كه اشيائي ده ، تاريخچه معروف ، محلي از ده فاصله ده ،
قبور سنگهاي كهنسال ، درختهاي يعني كنند دلالت ده قدمت
گذرهاي و ميدانها نام ده ، محلات نام چيزها ، ساير و قديمي
است مالك خرده ده ، املاك حدود قديمي ، كوچه‌هاي نام ده ،
مي‌رود ، نقاط ساير به ده از كه عمده راههاي اربابي ، يا
ده ، رودخانه‌هاي ده ، دره‌هاي و تپه‌ها نام ده ، كوههاي نام
آبادي وضع ده ، غيرموسمي و موسمي بادهاي ده ، هواي و آب
گفتم.است طبيعي جغرافياي مبحث يك اين.زمين‌شناسي ازنظر
كاغذ روي بايد را مباحث اين شما دهكده هر به راجع
.بياوريد
شرح زمين ، به راجع است همين‌طور ;انسانيش جغرافياي بعد
راجع غيره و محصولات به راجع آب ، به راجع مي‌خواهد مفصلي
داستان و اخبار امامزاده‌ها ، ساختمانهايش ، و جانداران به
و حكما و دين بزرگان و اقطاب عبور امامزاده‌ها ، به راجع
....و قدمگاهها و شعرا و دانشمندان
اين‌را هست كه دهكده‌اي هر كنيد كار مي‌خواهيد اگر گفتم
را دهكده آن به راجع اطلاعات فقط و بگيريد نظر در
سينه تو زمين ، روي الان اطلاعات كاغذ ، روي و بياوريد
شما كه دائره‌المعارفي مي‌شود اينپيرزنهاست و پيرمردها
تنظيم را دائره‌المعارف اين هم اگر.كنيد تنظيم مي‌توانيد
براي مفصلي جغرافياي مي‌توانيم ما مي‌دهم قول بنده كرديد
در بنده كه الان تا اين‌صورت غير در ولي بنويسيم ايران
و باشد شده ميدان وارد كسي تدريس‌نديدم و تحصيل دوران
مسعود از غير باشد شده نوشته ايران براي مفصلي جغرافي يك
اقتصادي سياسي طبيعي جغرافياي جلدي ، سه آمد او كه كيهاني
اين با امروز هم آن كه كرد تنظيم آنرا مختصر خيلي و نوشت
شناسايي نوع هيچ و ندارد فايده‌اي نوع هيچ جغرافيا علم
.نمي‌شود كتاب اين به‌وسيله ما كشور از
علاقه‌مند جوانان به توصيه‌اي چه سوءال آخرين به‌عنوان *
داريد؟ جغرافي رشته به
مي‌رود باشد كسي در عشق اگر مي‌خواهد عشق كاري هر
.نصيحت و اندرز و وعظ قابل نه است تلقين قابل نه دنبالش
خليج تا آستارا همين از است بوده جمع من در وسايل بنده
هيچ برگشتم و دره آخر تا رفتم را دره حداقل 240 حسينقلي
خودم داشتم علاقه من است نكرده را كار اين دنيا در كس
عشق...داشتم دوست بيشتر را صحرا و بيابان بودم كوهنورد
.مي‌كشاند جا همه به انسان‌را كه است كشش و
.نموديد شركت گفتگو اين در كه شما از تشكر با *
نامه ايران
گجستان نبرد
اول ، چاپ /كارنگ انتشارات :ناشر /رزمجويي محمدكرم :تاليف
2000/شوميز جلد وزيري ، قطع صفحه ، 335/زمستان 1378
.تومان
شيوه بهترين اعتماد ، قابل و مكتوب اسناد فقدان در
خاطرات به مراجعه دقيق ، و مستند اطلاعات به دستيابي
در.است تاريخي رويداد آن در دخيل شخصيتهاي از شفاهي
در و است ديرپا سنتي نگاري تاريخ از شيوه اين ايران ،
شيوه‌هاي پرطرفدارترين و موءثرترين از را آن مي‌توان واقع
حسين خاطرات نمونه ، براي.آورد شمار به نويسي تاريخ
فراوان استقبال گذشته ، رژيم شخصيتهاي ديگر يا و فردوست
اطلاعات فقدان سبب به هم اين و داشت پي در را خوانندگان
در بيشتري آگاهيهاي كسب براي خوانندگان تشنگي و مناسب
نوشته‌ها گونه اين تمامي ميان در چه اگر.بود زمينه اين
جلوه وارونه و دروغپردازيها بعضي است ممكن گفته‌ها ، و
.بگيرد صورت نيز حقيقت دادن
و پرسش و گو و گفت اول مي‌شد ، تهيه صورت دو به آثار اين
"گجستان نبرد" كتاب.دستنوشته و متن دوم و مستقيم پاسخ
ضمن نويسنده كه اين يا و باشد دوم گونه از مي‌رسد نظر به
اصلي قهرمان خاطرات و گفته‌ها از يادداشت‌برداري و شنيدن
تبويب و فصل‌بندي با و نزديك داستان زبان به را آن كتاب ،
.است آورده در خواندني كتابي آن ، از مناسب ، تدويني و
دلاوري‌هاي و دلبستگي‌ها هنرمندانه بازگويي گجستان ، نبرد
اوايل از قشقايي و كهكيلويه ممسني ، بويراحمد ، عشاير
(و 1309 سالهاي 1308 در) رضاخان رسيدن پادشاهي به سالهاي
.برمي‌گيرد در را تابستان 1345 تا
ويژگيهاي تمامي از كه جزيي و دقيق اطلاعات جهت به كتاب ،
اعتنا درخور مي‌دهد ، دست به منطقه‌اي و بومي جغرافيايي ،
مستند ، اطلاعات اين تمامي اما است ، كم‌نظير گفت مي‌توان و
و هنرمندانه پرداخت نويسنده ، كه است نشده آن از مانع
از آگاهي ضمن لذا كند ، فراموش را اثر داستان‌واره
بخشيده اثر به جذاب و روايي فضايي واقعي ، تاريخي اطلاعات
.است
رفته كار به بومي اصطلاحات توضيح در كه متعددي پانوشتهاي
.است اثر اين مثبت ويژگيهاي از آمده ، اثر متن در
;اعتناست درخور نيز جزيي مطالعات ديدگاه از گجستان نبرد
نشده گرفته جدي ما كشور در تاكنون متاسفانه كه مطالعاتي
نواحي تك تك از كه زماني تا" معروف مورخ آن قول به و است
تمامي در كاربردي و مناسب اطلاعات كشور مهم و كوچك
نيامده دست به... و علمي جغرافيايي ، فرهنگي ، زمينه‌هاي
دقيق پاسخگوي بتواند كه (عمومي تاريخ) اثري نوشتن باشد ،
و است ، بيهوده و عبث كاري باشد ، كشور تحولات از روشني و
ديگر بر آغازي‌باشد "گجستان نبرد" كتاب مي‌رسد ، نظر به
.دست اين از آثاري
ملي ميراث تاراج
داوود :كوشش به /اول جلد /ملي ميراث تاراج :كتاب نام
تاريخ /بين‌الملل و سياسي مطالعات دفتر :ناشر /كريم‌لو
تومان 1200:بها /1378:چاپ
استعمار و ايران مجموعه از جلد نخستين ملي ، ميراث تاراج
از 1315 فرانسوي هيات به مربوط اسناد آن اول جلد كه بوده
مطالعات دفتر همت به مجموعه اين.بردارد در را تا 1329
اين.مي‌رسد چاپ به خارجه امور وزارت بين‌المللي و سياسي
قدرتهاي استعماري برخوردهاي از بخشي تا دارد تلاش مجموعه
ميان اين در آنچه.بكشد تصوير به ايران دربرابر را بزرگ
دولتهاي توجه مورد بيستم سده آغاز در را ايران بي‌گمان
در ايران استراتژيكي ويژه موقعيت قرارداد ، استعماري
ايران به استعماري كشورهاي ورود تاريخچهاست بوده منطقه
چشم‌اندازهاي از برخورد اين ابعاد بررسي و تحليل و
از بسياري بازخواني در را ما مي‌تواند سياسي و اجتماعي
در آنچه.رساند ياري اخير سده در ايران فرهنگي رويدادهاي
و فرهنگي ميراث تاراج شده ، نهاده ارزيابي به كتاب اين
نمي‌توان البته.است غربي دولتهاي توسط ملي باستانشناختي
پژوهشهاي و مطالعات غارتها ، اين گيرودار در كه كرد انكار
آگاهيهاي غربيان و يافت توجهي درخور غناي ايرانشناختي
يادگار به ما براي كشورمان تاريخ و فرهنگ از ارزشمندي
.گذاردند
|
