شود مي تر تنگ وحش حيات بر عرصه
"لوت" سبز كوچه‌هاي ژرفاي در زندگي
شود مي تر تنگ وحش حيات بر عرصه
پارك در جانوري گونه‌هاي انقراض قهقرايي سير به نگاهي
گلستان ملي
محيطزيست حفاظت سازمان پيدايش زمان با ملي پارك پيدايش
داشته شكارباني سازمان و شكار كانون همچون نامهايي كه
ويژه اكولوژيكي سيستم با رك پا اين جهت به و است همزمان
.بود شده ساماندهي كم‌نظيري و
گوناگوني تنوع و اقليمي وضعيت علت به گلستان ملي پارك
محققان ، دولت‌مردان ، توجه مورد دور گذشته‌هاي از
اين سال 1336 در.است بوده دوستان طبيعت و دانش‌پژوهان
حفاظت تحت آلمه و اشيكي شده حفاظت منطقه نام به منطقه
شكار كانون به زمان آن در كه محيطزيست حفاظت سازمان
و وحش پارك به آن از پس و گرفت قرار بود معروف ايران
.يافت نام تغيير ملي پارك به سال 1353 در سپس
استانهاي حدفاصل و گلستان استان شرق در پارك اين
پارك اين نقاط بيشتر.است واقع سمنان و خراسان -گلستان
قسمت مناسب بارندگي علت به و بوده خزري رطوبت تاثير تحت
كلي طور به و است خزري جنگل‌هاي از پوشيده آن از زيادي
مناطقي.است شده تشكيل متفاوت اقليم سه از پارك اين
و شرقي جنوب و شرق در خشك مناطق خزري ، فلور و فون داراي
خزري فلور حدفاصل مياني قسمت‌هاي در خشك نيمه اقليم‌هاي
و خزري اقليم‌هاي داراي پارك اين دليل همين به و استپ و
ملي پارك "تقريبا و است بياباني و استپي و جنگلي نيمه
مناطق جز به كشور طبيعت ويژگي‌هاي تمام داراي گلستان
.است كويري
آن جانوري و گياهي گونه‌هاي كه شده باعث تنوع همين وجود
همين به و شوند برخوردار خاص گوناگوني و گستردگي از
تحت و گرفته قرار توجه مورد ديرباز از گلستان پارك دليل
.است درآمده شديد حفاظت
گلستان ملي پارك قهقرايي سير
از مراقبت و محيطزيست حفظ به نسبت دورتر گذشته‌هاي از
پارك وضعيت و مي‌آمد عمل به زيادي كوشش گلستان پارك
در.است نبوده شاهديم اخير ساله چند در آن‌چه مشابه
و محيطزيست به علاقه‌مند و آگاه مديران وجود با گذشته
يا شكار جمعيت كه بود شده باعث مجهز و ورزيده مراقبان
به گلستان ملي پارك عرصه‌هاي تمامي در آن وحشي حيوانات
و شاخص‌ترين كه ميش و قوچ گلههايشود يافت فراواني
-گله‌هايي 800 با مي‌آيد حساب به پارك وحوش پرجمعيت‌ترين
پارك عرصه‌هاي تمام و مي‌شد مشاهده فراواني به راس 500
همواره اورنچلي پودنعلي ، مرغزار ، المه ، نظير گلستان ملي
زياد بسيار تعداد به بز و كل گله‌هاي و مي‌شده‌اند ديده
و قرغون چكل‌هاي ياتاق ، بيك كجي ، ديوار زيباي مناطق در
پيچ و تونل -آبشار گل ، تنگه زاولي ، سنگلاخي ، كوههاي حتي
ديده آسيايي راه حاشيه و مسيرها در شارلق و گشته سليمان
دليل‌مشكلاتي به و اسلامي انقلاب اوايل درميشدهاند
عده پارك ، از مراقبت كاهش با و داشتند كشور مسئولين كه
آن وحشي حيوانات وسيع كشتار به فرصت‌طلب افراد زيادي
پارك به متجاوزين و دامداران از بعضي و پرداختند
دلسوز مسئولين موقع به اقدام علت به اما شدند حمله‌ور
نهادهاي بيدريغ حمايت و مركزي سازمان و استان وقت
گلستان ملي پارك خراسان ، و گلستان استانهاي انقلابي
و و 63 سالهاي 62 طي و يافت نجات تخريب حالت از كم‌كم
شاهد را آن طبيعي وضعيت بهبودي سالهاي 1373 تا حتي
ملي پارك وحوش آماري يافته‌هاي شاخص بهترين و بوده‌ايم
.است سالها اين در گلستان
جمعيت زيستگاهها از بسياري در ارقام و آمار به توجه با
سال دو يكي در كه طوري به شده ديده وحوش از كمتري بسيار
در و راس به 2300 سال 1377 در ميش و قوچ جمعيت اخير
برآورد راس فقط 1273 ميش و قوچ جمعيت سال 1378 شهريور
يكي در كه است آن نشان‌دهنده تلخ واقعيت اين و است شده
استان محيطزيست از مراقبت در چشمگيري ضعف اخير سال دو
مشاهده از حاضر حال در.است شده حاكم گلستان ملي پارك و
.است دست در خبري كمتر آسيايي شاهراه كنار در حيات‌وحش
از كه گلستان ملي پارك از مراقبت حساس امور واگذاري
نيروهاي به مي‌شود محسوب ما كشور ملي بزرگ ثروت‌هاي
به را خود آثار كه است مشكلي لازم ، تخصص فاقد و غيرماهر
پارك اين حيات‌وحش جمعيت سريع كاهش.است داده بروز مرور
شدن دلسرد.مي‌آيد شمار به فوق مشكل پيامدهاي از يكي
مديريت نبود دليل به گلستان ملي پارك دلسوز ماموران
و بي‌حد شكار براي را زمينه نيز ، پارك اين در كارآمد
.است كرده فراهم سودجو افراد توسط وحشي جانوران حصر
سودجو افراد به دادن ميدان بر مبني نشانه‌هايي بروز
جمله از نيز پارك منابع از غيرقانوني بهره‌برداري براي
.مي‌آيد چشم به گلستان ملي پارك در اكنون كه است مشكلاتي
پارك به ورود بابت مسافر هر از تومان مبلغ 100 دريافت
آن مصرف نحوه و نداشت قانوني جايگاه و مجوز گلستان ، ملي
دستگاههاي كه است ضروري دليل اين به مي‌باشد نامعلوم
مهرماه تا ماه ارديبهشت از شده جمع‌آوري مبالغ مسئول
نيز را آن مصرف نحوه و دهند قرار بررسي مورد را 1379
.سازند مشخص
ديرباز از كه زحمتكش مامورين حساب كرد ، خاطرنشان بايد
بدترين در ناچيز حقوق‌هاي و كاستي‌ها و كمبودها همه با
طبيعت از پاسداري مشغول همچنان خانواده از دوري و شرايط
مشكلات همه با پارك‌ها بقاي حفظ زيرا است جدا هستند
.است طبيعت عاشقان اين بيدريغ زحمات مرهون موجود
انسانهايي و مي‌شناسد را آن قدر معشوق فقط كه عاشقاني
بوم و بوم زيست از دفاع آماده همچنان توقع بدون كه
حمايت روزي‌از كه باشد.هستند ملي پارك‌هاي سازگان
اين زحمات به كه شوند پيدا افرادي و شوند برخوردار لازم
آنان نيازهاي تامين به نسبت و نهاده ارج خدوم انسانهاي
اقدام زحمتكش گروه اين حقه حقوق و مزايا پرداخت جمله از
.شود
ملي پارك حيات‌وحش جمعيت شديد كاهش زمينه در ما سخن
شارلق ، عياس ، چند مانند مناطق از بسياري در.است گلستان
بسيار كجي ديوار مثل منطقه‌اي عمق در حتي و گلشاد دره
جاي جاي در كنيم نظاره دقت با اگر و است يافته كاهش
نيز و يافت مي‌توان را شده شكار حيوانات شاخهاي منطقه
گذشته در كه آسيايي جاده مسير در حيات‌وحش جمعيت
گلزار ، كشته ، سليمان پيچ بودنظير طبيعت مشتاقان تماشاگه
ديده حيواني يا زاولي و گل تنگه تونل ، آبشار ، سو ، آق آق
.مي‌خورد چشم به اندك حد در يا و نمي‌شود
و مستمر گشت‌هاي منطقه‌اي ، درون مستمر گشت‌هاي گذشته در
و شده حساب و دائمي صورت به شب گشت‌هاي و مسير دلسوزانه
وجود وقت مديركل و پارك دلسوز مسئول مستقيم نظارت با
نيست خبري برنامه‌ريزها آن از ديگر اكنون اما است داشته
پول مقدار چه كه است اين مسئولان غم و هم اكنون گويا و
چگونه و كنند دريافت پارك بهره‌وري و تجهيز عنوان به
.نمايند هزينه را پولها اين
تمام مدير گرفتن نظر در كه كرد خاطرنشان بايد نهايت در
در زيست محيط مسائل به آگاه و كرده تحصيل دلسوز ، و وقت
مجموعه در علاقه‌مند و متخصص افراد كارگيري به پارك ،
ارزشمند مجموعه اين نجات براي گلستان ، ملي پارك اجرايي
.است ضروري ما ميهن بوم زيست و طبيعت از
همشهري خبرنگار - لي پسرك منيره‌ء
استان‌گلستان در
"لوت" سبز كوچه‌هاي ژرفاي در زندگي
(پاياني بخش) كوير جادويي سراب در شيرين و شور
شيرين و شور" عنوان تحت نوشتار اين نخست بخش در :اشاره
زيبايي‌ها ، از بسيار ناگفته‌هاي با "كوير جادويي سراب در
نقطه گرم‌ترين كه ايران لوت كوير جاذبه‌هاي و رازها
پاياني ، بخش در.شديد آشنا مي‌شود ، محسوب زمين كره
و زيبا مناظر درباره تازه‌اي پژوهشي يافته‌هاي
پرويز دكتر توسط كه را لوت كوير توريستي جاذبه‌هاي
نظرتان از است ، آمده فراهم تهران دانشگاه استاد كردواني
در نوشتار اين نخست بخش كه مي‌شويم يادآور.مي‌گذرانيم
.است شده درج ماه ارديبهشت مورخ 25 همشهري صفحه 7
باران سالها يا يكسال طول در دارد امكان لوت بيابان در
چند ظرف آن سال چند باران كه وجود هم امكان اين.نبارد
در آبي فرسايش رو اين از.ببارد ساعت چند يا و روز
.بادي فرسايش از شديدتر حتي و است شديد بسيار لوت بيابان
و باران شديد جريان اثر بر كه بياباني عوارض يا اشكال
اينها جمله آن از هستند متنوع بسيار آمده‌اند بوجود آب
هم مواردي و ديدني و زيبا بسيار كه برد نام مي‌توان را
.هستند دنيا در استثنائي
صيقل و آب توسط زمين شديد فرسايش اثر بر كه كلوتها -1
با موازي دالانهاي رشته صورت به باد اثر بر يافتن
عرض 80 و طول 140 به مساحتي متر حدود 200 ارتفاع
اين.پوشانيده‌اند لوت بيابان غربي حاشيه در را كيلومتر
است فرد به منحصر ايران در كه بياباني اشكال و عوارض
كلي به ندارد نظير دنيا بيابانهاي از يك هيچ در يعني
از اثري نيز وسيع منطقه اين سراسر در و است گياه فاقد
.نمي‌شود ديده حيات
به زمينهاي واقع در كه (لوت شهرهاي) بياباني شهرهاي -2
بهنگام ويژه به دور از كه هستند يافته‌اي فرسايش شدت
مانند شهري منطقه يك ساختمانهاي مجموعه شبيه سراب ،
خانه‌هائي) مي‌آيند نظر به شميران ، در ارتفاعات دامنه
.(باشند شده ساخته مختلف طبقات با ارتفاعات دامنه در كه
آنها به كرمان منطقه در و لات آنها به كه مسيل‌ها -3
بوجود دشت در آب مداوم فرسايش اثر بر مي‌گويند ، هم كوچه
موارد بعضي در يافته فرسايش زمينهاي اين عمق آمده‌اند
بيابان جنوب در واقع فهرج لات درميرسد هم متر به 30
به دارند وجود نيز وحشي حيوانات مختلف انواع لوت
طبيعي وحش باغ يك را لاتها اين مي‌توان كه گونه‌اي
سبز گياهان انواع با حيوانات) آورد حساب به زيبا بسيار
.(لات كف در شده
شدن جاري اثر بر لوت بيابان در:نمكزارها يا كويرها -4
از كه نمك معادن بر علاوه قسمت ، يك در آن ، در شور رود
اشكال به كويري عرصه‌هاي آمده ، بوجود شور آبهاي اين
كويرهائي يا نمكزارها ، آن‌هم مي‌شوند مشاهده نيز مختلف
گرما شدت اثر بر.ندارند وجود دنيا كويرهاي ديگر در كه
سطح در كه دارند وجود كويرها از انواعي هوا خشكي و
ديگر قسمت در و گرديده ظاهر تخم‌مرغ صورت به نمك آنها
كه تفاوت اين با ولي يخ قنديل‌هاي شبيه قنديل صورت به
زمين از تبخير شدت اثر بر نمكي قنديل‌هاي لوت بيابان در
كويرهاي را نمكزارها نگارنده‌اين.شده‌اند بلند هوا به
نام‌گذاري قنديلي كويرهاي و "شكل تخم‌مرغي جوشش" با
.است كرده
باد اثر بر آمده بوجود طبيعي اشكال و عوارض بر علاوه
ساخته‌هاي شد ، اشاره‌اي آنها از نمونه‌هائي به كه وآب
بسيار نيز لوت بيابان حواشي در و داخل در انسان دست
به توريست جلب براي مهم بسيار جاذبه‌هاي از و ديدني
بيابان داخل در جديدالتاسيس آبادي مانند مي‌روند شمار
مانند قديمي قلعه‌هاي ساله ، قدمت 2000 با بم ارگ لوت ،
پيش ، سال به 300200 مربوط جنوبي لوت در احمد زنگي قلعه
شده ساخته بياباني راه سر در كه آبانبارهايي يا حوضها
خشتي خانه‌هاي مي‌شوند ، پر باران آب از طبيعي طور به و
با و شده ساخته گياه از كه خارخانه‌ها نيز و كاهگل بدون
داغ منطقه آن در مطبوع و خنك فضايي آنها به آب پاشيدن
باستاني آثار مهمتر همه از خلاصه و مي‌آورد بوجود گرم و
واقع در كه لوت بيابان غربي حاشيه در واقع خبيص شهر
نشان را ساله هزار تمدن 43 از آثاري و است قديمي شهداد
.مي‌دهد
توريستي ، جاذبه‌هاي و طبيعي اشكال و عوارض بر علاوه
غني بسيار نيز باد و آفتاب انرژي لحاظ از لوت بيابان
هم آنها از استفاده براي لازم تاسيسات ايجاد كه است
و باشد توريست جلب براي جالب بسيار وسيله‌اي مي‌تواند
و منطقه اين ساكنان زندگي شرايط بهبود در عظيم تحولي هم
كنم عرض بايد خاتمه درآورد خواهد بوجود مملكت اقتصاد
آرامش براي كس هر كه زيباست آنقدر ايران لوت بيابان كه
فيلم تهيه با ان‌شاءالله.دارد آن ديدن به نياز اعصابش
و ايرانيان به زيبا بسيار بيابان اين آن ، مختلف نقاط از
.كنند سفر آنجا به مناسب فرصت در تا بشود شناخته جهانيان
.ان‌شاالله
|
