يهوديت و خزران
بيستم قرن فيلسوف
يهوديت و خزران
موحد.م
بايد معمولا نحل ، و ملل و اديان درباره بحث :جستارگشايي
براساس و آغاز فرهنگي و كلامي مباحثات و جدلها با
و نژادگرايانه انگاره‌اي اما.شود تاييد تاريخي مستندات
داستانهاي بر يكسره يهود ، آيين از (صهيونيسم) اسرائيلي
.است استوار تاريخي شبه افسانه‌هاي و تاريخي ظاهرا
خزران قوم خاستگاههاي به استناد با زمينه اين در مورخان
ثابت را دعاوي اين از بسياري ابطال ايشان ، مهاجرتهاي و
شناخت براي مبحث اين از اجمالي زير مقاله در.كرده‌اند
.است آمده موضوع بهتر
معارف گروه
همان 12 فقط ما كه است چنين اسرائيليان معروف ادعاهاي از
ملك (موعود ارض) فلسطين سرزمين و داوديم سبط يا قبيله
و بود شده گرفته ما از زور به كه ماست اجدادي و آباء
مبارزه سالها و مساعد احوال و اوضاع از استفاده با اينك
يهوديت.رسيده‌ايم خود حق به ادعا اين به رسيدن راه در
اقوام ساير خلاف بر (صهيونيستي و نژادگرايانه انگاره در)
مي‌دانند ، جداگانه مقوله دو را قوميت و دين كه اديان و
براين آنان همچنيناست قوميت باشد ديانت ازآنكه بيش
عدم و خود قوم نگه‌داشتن بسته دليل به كه عقيده‌اند
نژاد خود ، قوم اصالت حفظ دليل به و اقوام ديگر با اختلاط
به يهودي بلكه نمي‌شود يهودي كسي".هستند ناب و خالص
را آن كسي كه نيست چيزي الهي امتياز اين.مي‌آيد دنيا
".است يهود قوم خاص بلكه كند تحصيل
مدارك و خزرها
كلا يا و ايراني يا عربي عمدتا كه مدارك ، و منابع از
آريايي قومي خزرها كه برمي‌آيد چنين مي‌باشند ، اسلامي
آريايي غير و زرد نژاد را آنان نيز محققان برخي) بودند
امروز روسيه از اعظم‌مناطقي قسمت بر كه بودند(دانسته‌اند
در و بيزانس و ايران امپراتوري دو بين در قفقاز ، نواحي و
و اسلام امپراتوري دو همسايگي در ايران ، اسلامي دوره
روابط گاه امپراتوري سه اين با و مي‌زيستند بيزانس
سه هر توجه مورد حال به‌هر.داشتند خصمانه گاه و دوستانه
اين براي جهت آن از خزران حكومت.بودند امپراتوري
ضربه‌گير و حائل به‌صورت كه داشت اهميت رقيب دولتهاي
بر قرنها آريايي قوم اينداشت قرار آنان اصلي قلمرو ميان
از زيادي اقوام بر و خزر درياي شمال در وسيعي منطقه
"خاقان" آنان سلاطين.داشته‌اند حكومت تركها غير و تركها
و قضايي نظام از (1)"طرخان" خردادبه ابن نوشته به يا
قرن حوالي در بالاخره و بوده‌اند برخوردار خاصي حقوقي
و روسها هجوم اثر در زودتر ، كمي يا ديرتر كمي ميلادي دهم
و شده منقرض مغولان هجوم اثر در سپس و شمال وايكينگهاي
.گرفتند پيش در را شرقي اروپاي راه
به كه آمده كرات به فارسي و اسلامي منابع در قوم اين نام
:مي‌پردازيم آن از نمونه‌هايي
به خزران:مي‌نويسد ق._ه سال 183 حوادث از خبري در طبري
بگذشتند ، الابواب باب از دخترخاقان مرگ از انتقام سبب
را كس هزار يكصد و نمودند ذميان و مسلمين از وسيعي كشتار
(2).بردند اسيري به
استخري ، خردادبه ، ابن مسعودي ، قبيل از مسلمان جغرافيدانان
اجتماعي ، اوضاع از مفيدي اطلاعات كدام هر ابن‌حوقل
مجموع از.مي‌دهند (خزرها) آنها قضايي و تجاري سياسي ،
زوال ، از قبل قرن دو يكي آنان كه برمي‌آيد چنين منابع اين
و بودند برخوردار دموكراسي نوعي و انديش آزاد حكومتي از
و استخري.مي‌نمودند تحمل خود حكومت در را اديان همه
است چنان خزر دارالملك رسم گفته‌اند حوقل ابن و مسعودي
مسلمانان و نصاري و يهوديان از قاضي هفت‌تن را پادشاه كه
بسيار و مي‌دهد راي خود دين به كس هر كه هستند بت‌پرست و
سرزمين بدان امنيت و عدالت جهت به نيز بازرگانان و تجار
.(صفحه 131 (5)ابن‌حوقل -صفحه 178 (4)استخري) مي‌روند
و مي‌كند نظر جلب خزران تاريخ در كه مهمي مساله اما
آبراهام نامهاي به يهودي نويسنده دو تحقيقات اصلي موضوع
شدن يهودي مساله مي‌گيرد قرار كوئستلر آرتور و پولياك
قرن سالهاي حدود در مي‌رسد نظر به گرايش اين كه خزرهاست
فوق‌الذكر نويسنده دو تحقيقات در.است بوده ميلادي هشتم
و بت‌پرست قومي گرويدن انگيزه ;كه مي‌شود مطرح پرسش اين
باشد؟ مي‌تواند چه الهي اديان از يكي به ابتدايي
كه نزديكي روابط با خزران حال عين در:مي‌نويسد كوئستلر
رسيده نتيجه اين به داشتند خليفه دربار و بيزانس با
در بود بدوي بت‌پرستي نوعي كه آنها ديانت كه بودند
تلقي وحشيانه و فرسوده تنها نه توحيدي مذاهب با مقايسه
خليفه كه قانوني و معنوي نفوذ از را خزر سران بلكه مي‌شد
از جهاني كراسي دوتئو فرمانروايان عنوان به امپراتور و
اين نظر از (6).مي‌ساخت محروم بودند ، برخوردار آن
سياست يك اتخاذ نتيجه بي‌شك يهود دين قبول يهودي نويسنده
اين با آنها آشنايي اثر در و خزري حكام طرف از آگاهانه
حكومت تحت سرزمينهاي از شرقي يهوديان اخراج دنبال به دين
..".است گرفته صورت خزرها قلمرو به آنها مهاجرت و بيزانس
گروه دو هر احترام مورد كه آسماني ديانتي عنوان به.
آن قبول با خزر فرمانرواي قرارداشت مسيحي و مسلمان
حال عين در و مي‌كرد پيدا وحشي بت‌پرستان از برتر منزلتي
صفحه) (7)"مي‌ماند مصون هم امپراتور و خليفه مداخلات از
.(72
اسپانيايي جغرافيدان از روايتي
در عزيز ابن ابوعبدالله مسلمان اسپانيايي جغرافيدان
پادشاه:كه مي‌دارد بيان والممالك المسالك نام با كتابي
و يهوديان ميان مناظره‌اي برحق دين يك جستجوي در خزران
يهود دين آن دنبال به كرد ، كه برقرار مسيحيان و مسلمانان
مي‌كند اضافه مسلمان جغرافيدان اين البته.كرد انتخاب را
همطراز يهودي توسط راه بين در مسلمان كننده مناظره كه
مناظره جهت سلطان دربار به و مي‌شود مقتول و مسموم خود
خزري ، فرمانروايان مذهبي تسامح به توجه با.نمي‌شود حاضر
را جلسه‌اي چنين وجود اگر است ، آمده اسلامي منابع در كه
قطعا خزران طرف از يهود دين انتخاب اما بدانيم منتفي هم
و خزر خاقان كه صورت بدين.است داشته مصلحتي جنبه
قطب دو بين سياسي وضع بررسي از بعد اطرافيانش
منطقي نتيجه‌گيريهاي و اسلامي و بيزانس امپراتوريهاي
براي و بياورند بوجود خود براي جديدي وضع مي‌گيرند تصميم
بغداد و (بيزانس) قسطنطنيه قطب دو بين خود موقعيت تثبيت
خود براي بينابين حالت نيز اعتقادي نظر از (اسلامي)
.نمايند ايجاد
يهود داستان
قوم يك اعتقاد در را شكاف نخستين خزران شدن يهودي داستان
و مي‌آورد وجود به مي‌داند برگزيده را خود كه نژادپرست
خلاصه و مي‌ريزد هم در را داود دوازده‌گانه اسباط اسطوره
مي‌گويند كه هم آنقدر اسرائيليها كه مي‌دهد نشان
.نيستند اسرائيلي
و ميلادي سال 965 در روسها از قطعي شكست از پس خزران
طور به سيزدهم قرن اوايل تا كوچكتر محدوده در حيات ادامه
در شرقي اروپاي نواحي در و نمودند كوچ غرب طرف به منظم
به توجه با.شدند پراكنده لهستان و مجارستان سرزمينهاي
را يهود جمعيت اكثريت شرقي يهوديان با مقايسه در اينكه
كه بودند اكثريت گروه اين از هم و مي‌دادند تشكيل اينان
كردند حركت فلسطين طرف به صهيونيسم استعماري حركت پي در
هم مي‌توان بنابراين.ريختند را اسرائيل كشور شالوده و
حق بر هم و يهود قوم دوازدگانه اسباط بودن خالص ادعاي بر
بطلان خط قوم اين براي (فلسطين) موعود ارض بودن موروثي
.كشيد
:پانوشت
قره حسين دكتر ترجمه ممالك ، و مسالك خردادبه ، ابن -1
ص 140 تهران 1370 چانلو
ج 12 ، پاينده ، ابوالقاسم ترجمه الملوك ، و الرسل طبري ، -2
ص 5278
توكل محمد ترجمه البلدان ، فتوح بلاذي ، -3
افشار ايرج اهتمام به ممالك ، و مسالك استخري ، -4
شعار جعفر دكتر ترجمه سفرنامه ، حوقل ، ابن -5
موحد علي محمد ترجمه خزران ، كوئستلر ، آرتور ، -و7 6
بيستم قرن فيلسوف
انديشمندان از يزدي ، حائري مهدي دكتر علامه فلسفه استاد
بومي فرهنگ از فراتر تفكرش و انديشه كه بود سرزمين اين
.داشت قرار توجه مورد
با ملاقات در ايرانشناسي برجسته متفكران از يكي گفته به
فيلسوفان سلسله در يزدي حائري مهدي" -سال 1373 در -ايشان
آيرو و ويتگنشتاين تا وايتهد و راسل از تحليلي و منطقي
اين بر علاوه اما.دارد شده شناخته و والا مقامي وارناك ،
كه هست نيز اسلامي فرهنگ و فلسفه برجسته متخصص او تبحر ،
".مي‌سازد نمايان‌تر را او علمي مقام مساله ، اين
دكتر آيت‌الله علامه استاد فلسفي مقام بهتر درك براي
شده‌درآخرين‌ويرايش‌كتاب نگاشته درزيرمتن يزدي حائري مهدي
(The Philosophens of the 20th Centry)"فلاسفه‌قرن‌بيستم"
باب در دايره‌المعارفها مدخلهاو بزرگترين از كه
گرامي خوانندگان نظر به است بيستم قرن فيلسوفان شناخت
:مي‌رسد
يزدي حائري مهدي
قم شهر در ميلادي سال 1923 در كه است ايراني فيلسوف وي
بود ديني فلسفه و اسلامي فلسفه در متبحر او.گرديد متولد
تحصيلات.داشت عرفان باب در جامعي اطلاعات و علاقه و
و مشهد دانشگاههاي وارد سپس.كرد آغاز قم در را ديني‌اش
درس تورنتو و ميشيگان دانشگاههاي در سپس و شد تهران
.خواند
طوسي ، نصيرالدين خواجه ملاصدرا ، ابن‌سينا ، از يزدي حائري
و پذيرفته تاثير غرب در بيستم سده فيلسوفان و كانت
.بود داده شكل را خود انديشه
در فلسفه كرسي صاحب و استاد عنوان به او علمي مشاغل
و گيل مك تورنتو ، تاون ، جورج هاروارد ، تهران ، دانشگاههاي
.است بوده آكسفورد
:اصلي آثار
انتشارات نظري ، عقل كاوشهاي -2/تهران 1960 كلي ، علم -1
مطالعه مركز تهران هستي ، هرم -3/تهران 1969 دانشگاه
پژوهشها موسسه تهران عملي ، عقل كاوشهاي -4/فرهنگها 1981
/فرهنگي 1982 ومطالعات
5-The Prin Ciples of Epistemology in Islamic
Philosophy; Knowledgeby Presence...
و گذراند ايران در را ديني سنتي تحصيلات يزدي حائري مهدي
ويژه به گرديد سنتهاي‌فلسفي از دسته يك به علاقه‌مند
شيخ) اشراقي انديشمند آراي در ريشه كه انديشه‌هايي
.داشت ايراني عرفاني مكتب صاحب (سهروردي شهابالدين
فلسفه بود ، تعصب و تقليد از دور به كه ديدگاهش در او
هم در غرب رايج فلسفه با را نو و ميانه سده‌هاي اسلامي
رهيافتي با مرتبط او ، ديني پژوهشهاي ويژگيميآميخت
دشوار جنبه‌هاي به كه هنگامي حتي.بود (آناليتيك) تحليلي
اسلامي فيلسوفان ميان از معمول رهيافتي داشت ، نظر عرفان
مي‌بست كار به را غربي معاصر فيلسوفان و ميانه سده‌هاي
.سنتي رهيافت تا
بر توجهي شايان تاثير آثارش و شاگردان طريق از حائري
چگونه كه داد نشان او.است گذاشته اسلامي فيلسوفان
نظري موضوعات از بحث در را مختلف فلسفي شيوه‌هاي مي‌توان
چه (نشان‌داد) اينكه ويژه درآورد ، به خدمت به مهم عملي و
كارآمد اسلامي فلسفه با تركيب در غربي فلسفه اندازه
متفكران برخي خوشايند هيچگاه او روي ، اين از.بود تواند
دارند قرار او تاثير زير كه كساني از بسياري و نبود سنتي
امابسياري ;هستند محتاط (تاثير)آن اقرار و بيان به نسبت
را او نوشته‌هاي و اسلامي ، آثار فلسفه نوين چهره‌هاي از
بهره‌برداري و توجه مورد فلسفي مسائل برخي از بحث در
.مي‌دهند قرار
ارشاد محمدرضا:ترجمه
|
