اشراق معنوي جغرافياي و سهروردي
عربي به كديور آثار منتخبات
اشراق معنوي جغرافياي و سهروردي
سهروردي روزجهاني نام به مردادماه هشتم :جستارگشايي
به كه سهروردي شهابالدين شيخ اهميت.است شده نامگذاري
همتراز اسلامي فلسفه در است معروف شهيد شيخ و اشراق شيخ
ايام ازتغافل دريغ اما.است ملاصدرا و بوعلي و فارابي با
.است نشده شناسانده و نيامده شناخته وي بايد چنانكه كه
سنت ، منابع تنقيح و بازشناسي در ايرانيان اخير فكري نهضت
صاحب اهميت اينك شده ، آغاز قبل هشتادسال حدود كه
.است كرده فهم و دريافته خوبي به را "حكمت‌الاشراق"
از همگان تا گيرد صورت بسيار تلاشهاي است لازم منتها
ناب گنجينه اين ، متبحر فلسفه‌دانان و صاحبنظران زبان
اخير سالهاي طي در مي‌رسد نظر به.كنند رادرك وعرفان خرد
و تاليف اشراق شيخ درباره پارسي زبان به عالي آثاري
عربي مصنفات مجموعه بر است افزون اين و است گرديده ترجمه
استاد و كربن هانري فقيد استاد همت به كه شيخ وفارسي
روند همين به تشريك‌مساعي ذيل مطلب.نصرفراهم‌آمده دكتر
ايراني هر كه فرارسد روزي اينكه به اميد با است ،
ايراني اسلامي ، اصيل فرهنگ براي شيفته حاملي فرهيخته‌اي
بر آن فرهنگي ذخاير عظيم بخش كه اسلامي.باشد عرفاني و
مرز به سرزمين اين شاعران و عارفان متكلمان ، فلاسفه ، دوش
مي‌تواند آن عرفان و فلسفه هنوز و رسيد تمدني درخشش
.باشد داشته متجدد مردمان و مدرن جهان براي عميق پيامهاي
معارف گروه
مسعودرضوي :نوشته
همه سياست دست كه روزگاري در درست تغافل ، ماههاي و سالها
شبكلاه گورستان در ساخته ، خيره خود شعبده از را چشمها
ما ميان از را سترگ و نام‌آور مردان و ياران خويش ،
.نيفشاند قوم اين دامان بر تحسر اشك كه كيست و مي‌برد
و رسند راه از بزرگاني كه اميدبست مي‌توان همواره البته
باشند ، نشانده خويش روي و سر بر را روزگاران فرهنگ گرد
سيدصادق و يزدي حائري مهدي امثال كه صددريغ و دريغ اما
و شاملو و ثالث اخوان و مهدوي يحيي و زرين‌كوب و گوهرين
جمال تجلي به است بعيد..و روحاني حسن و تفضلي احمد
نياز قوم اين كه آن مگر رابنوازند ، فرهنگ اهل دماغ خويش ،
ادعيه و عظيم انگيزه‌هاي تا برند نماز حق قبله به و آرند
ملي همت چراغ و شمع و دهد رخصت رحيم درگاه به خالصانه
.برافروزد باري ، دوباره ، را تمدن از فروغي
نگاهي "عمومي فرهنگ شوراي" گويا.درمي‌گذريم معاصران از
آثار و نام احياي قصد و افكنده حال زمان فراتراز به
.است نموده سال از روزهايي در را ايران فرهنگ جاودانمردان
را مهرماه ملاصدرا ، 20 به را خرداد اول روز مبنا ، اين بر
شهابالدين شهيد شيخ به نيز را مرداد و 8 حافظ خواجه به
راست اگر و است مبارك توجه اين.است ساخته متعلق سهروردي
سهروردي بين‌المللي همايش زنجان در امسال پاييز كه باشد
همين به.است مباهي و خرسندي مايه بسيار شود مي برگزار
روز در معاصر شناسان سهروردي حضور با جلسه‌اي نيز بهانه
وزارت فرهنگي تحقيقات و مطالعات مركز" در مرداد شنبه 8
طي كه گرديد برگزار "ماه كتاب"اصحاب همكاري با و "ارشاد
تبادل و رد و كرده تازه هم با ديداري پژوهان سهروردي آن ،
و بحث به تنقلات و چاي صرف ضمن و فرمودند اطلاعات
سهروردي انديشه‌هاي و آثار زندگي ، باب در گفت‌وگو
بود توجهي در البته جلسه اين ارجمند جنبه‌هاي.پرداختند
واقع در.بود شده نگريسته قضيه اين به امروز زاويه از كه
.گرفت قرار بررسي و نقد مورد معاصر پژوهي سهروردي كارنامه
يك سال هر تقريبا اخير سال طول 20 در اينكه جالب مساله
گرديده تاليف و ترجمه يا منتشر سهروردي درباره مهم كتاب
نصرالله دكتر سخنراني موضوع در كارنامه اين.است
ويژه توجه مورد "معاصر پژوهي سهروردي" عنوان با پورجوادي
رفعت و حال فراخور به نيز ديگران اما گرفت ، قرار
ابراهيمي غلامحسين دكتر.ننهادند كم ذهني داشته‌هاي
نام به سهروردي درباره ممتاز اثري صاحب خود كه ديناني
مقام درباره است "سهروردي فلسفه در شهود و انديشه شعاع"
دكتر علامه استاد.راند سخن اسلامي فلسفه در او جايگاه و
اطلاعات فراخور رابه مقوله همين نيز مجتبايي فتح‌الله
باستان ايران به نگاهي با همراه خويش گسترده و ثقيل
پژوهان سهروردي قديمي‌ترين از يكي ديگر سوي از.بازنمود
"الاشراق حكمه"درباره سجادي سيدجعفر دكتر استاد معاصر ،
موفق‌ترين او زيرا ;مي‌پرداخت سخن ايراد به مي‌بايد
در سهروردي "الاشراق حكمه"از را مقدمه و شرح و ترجمه
مقالات و فرهنگها در و رسانده چاپ به مكرر تهران دانشگاه
داشته موضوع بدين فراوان ارجاع‌هاي و رجوع خويش ، پرشمار
كه "فردوسي و سهروردي" نام به زيبايي مقاله جمله از.است
و مزامير رموز از پرده و نگاشته قبل سال سي از بيش
ايشان ملي تعلقات و شهودي نگاه فلسفي ، دستگاه مرموزات
متخصص و دلبسته كه نيز دادبه اصغر دكتر.است برداشته
و استعداد قدر به تاكنون كه واعجبا و) است "فخررازي"
و فخررازي" موضوع (نياورده كاغذ بر قلم خويش سواد
تامل و عبرت‌آميز مي‌تواند كه كشيده پيش را "سهروردي
دكتر داوري ، رضا دكتر ايشان ، بر علاوه.باشد انگيز
شهرام جوزي ، محمدرضا سعادت ، اسماعيل سيدمحمدخوانساري ،
قدر كه دارند كوششها فكري تعامل اين در نيز...و پازوكي
محقق سيدمصطفي دكتر ميانه اين در.است مشكور ايشان سعي و
و فقهي تعلق و اصولي تبحر و فلسفي دماغ كه نيز داماد
اثر بتواند شايد داده ، نشان خويش آثار در فراوان حقوقي
به البته.كند احيا و معرفي را سهروردي از خاصي و ويژه
باري ، .نباشد بيراه اثر موضوع مادرباره حدس كه شرطي
وروضه الارواح نزهه"در شهرزوري كه فهرستي به بنا سهروردي
ارائه "والمتاخرين الحكماءالمتقدمين في‌تواريخ الافراح
ذكر ريتر هلموت فهرست يعني ما ، معاصر فهرست در و داده
التنقيحات" عنوان با دارد اصول علم در اثري نشده ،
در كه شهرزوري محمود شمس‌الدين‌محمدبن."في‌الاصول
سالهاي زيسته ، در مي هفتم قرن واوايل ششم قرن حدوداواخر
كه است موجود فعلا اثرش از روايت دو ، هجري و 611 586
عجالتا حكمت ، برجسته مورخ اين.است فارسي آنها از يكي
خويش كتاب در را سهروردي درباره فهرست و شرح كاملترين
درباره "التنقيحات‌في‌الاصول" كتاب اگر.است ساخته مضبوط
اصولي‌اي كه دارد آن جاي باشد (فقه) شريعت اصول علم
.رساند چاپ به واختصاصا نمايد تنقيد و شرح را آن متبحر
و فقه در هم و درفلسفه دستي هم كه داماد محقق عجالتا
.شود عهده‌دار را كاري چنين مي‌تواند دارد اصول
كه چرا دارد ، متعدد علتهاي سهروردي به معاصران توجه
پربار ، و حجيم اخير دهه‌هاي در وي به مربوط آثار كارنامه
اين در اولي و اصلي نقش.پرشمارند آثارش خوانندگان و
دكتر سپس و است مربوط كربن هانري فقيد به‌دانشمند زمينه
گروه اينسجادي سيدجعفر دستياري‌دكتر به و نصر سيدحسين
مجلد سه در را شيخ‌اشراق مصنفات مجموعه توانستند پرتلاش
.جمع‌آورند -است فارسي زبان به اختصاصا جلد يك كه -قطور
سهروردي‌شناسي منبع دقيق‌ترين و بزرگترين مجموعه اين
پديد توجه قابل و متعدد آثاري آن نتيجه در و است معاصر
قدما تنقيدات و شروح تداوم مي‌تواند كه آثاري.است آمده
"اشراق فلسفه تفسير" و شهرزوري مستوفاي شرح جمله از.باشد
و فقيد دانشمند اهتمام به كه (!يانيريزي) نريزي محمد از
وبازبيني اصلاح پژوه دانش محمدتقي استاد شهير شناس كتاب
.شد منتشر و
غلامحسين دكتر از نامبرده اثر بر علاوه معاصران ، اما
فلسفه در شهود و انديشه شعاع" كتاب كه ديناني ابراهيمي
جاي بر مفيدي آثار است ، رسيده چهارم چاپ به اش"سهروردي
ترجمه چاپ بار ده از بيش جمله از.نهاده‌اند
آن ظل ودر سجادي ، دكتر توضيحات و مقدمه با "حكمه‌الاشراق"
شيخ انديشه و فلسفه ريشه‌هاي درباره موحد صمد دكتر كتاب
با همراه شيخ "مصنفات مجموعه" همه از فراتر اشراق ،
پر آواز"نظير شيخ فارسي رسائل از متعدد و جداگانه چاپهاي
ديگري كتاب ;مولي انتشارات سوي از "سرخ عقل"و "جبرئيل
دكتر عرب دانشمند اشراق شيخ فلسفه مباني درباب نيز
و نموده ترجمه شيخ علي محمد دكتر و نگاشته محمدابوريان
در كتابي.است ساخته منتشر را آن بهشتي شهيد دانشگاه
انگليسي به رضوي امين محمد كه نيز سهروردي افكار و احوال
منتشر مركز نشر سوي از كيواني دكتر ترجمه با ، نگاشته
نامدار محققان از ديگري آثار براين افزون.است شده
مفيدي منابع كه است دست در كتاب و مقاله صورت به اروپايي
ريتر هلموت بروكلمان ، سينيون ، ما استادانميشوند محسوب
در كه داده‌اند ارائه ارزنده كارهاي اين‌باب در اسپيتز و
از يكي.است بوده موثر سهروردي شناخت در بسيار فرنگ
تربتي ضيايي دكتر نام به ايراني ذوالفضل و ذوق با محققان
به پرحيثيت و فخيم ترجمه‌اي و كرده شايسته اقدامي نيز
متن اطلاع قرار به و نموده منتشر "پرتونامه" از انگليسي
انگليسي به كه دارد ترجمه دست در نيز را "حكمه‌الاشراق"
.شد خواهد منتشر
خود متعدد مقالات با حاضر حال در تربتي ضيايي دكتر
از فراتر و بين‌المللي سطح در سهروردي شناساندن پيشگام
اخير اطلاعات و مسائل.است علاقه‌مندان به ايران مرزهاي
طي پورجوادي ، دكتر همت به معاصر شناسي سهروردي درباره
بيشتري دقت و تفصيل كه شده مطرح دانش نشر در گزارشاتي
كيف و كم با بدان رجوع با مي‌توانند خوانندگان و دارد
.فرمايند حاصل آشنايي قضايا اين
دارد ادامه
عربي به كديور آثار منتخبات
في‌الفقه الحكم نظرات) "شيعه فقه در حكومت نظريه‌هاي"
منتخبات ترجمه عنوان (الفقيه ولايه بحوثافي الشيعي ،
شيعه سياسي فقه و انديشه مورد در كديور محسن دكتر آثار
منتشر بيروت در "دارالجديد" موسسه توسط اثر ايناست
كديور تئوريك آثار از مجموعه‌اي بردارنده در و گرديده
و عربي زبان به اثر اين انتشار.است مذكور موضوع درباب
فكري مسائل طرح در عطفي نقطه مي‌تواند دارالجديد توسط
و تاريخي وجه البته.باشد سياسي انديشه حوزه در شيعه
و ديدگاهها فهمي باز زيرا است غالب مطالب توضيحي
بيش شيعه ، متاخر و متقدم علماي نظر از حكومتي تئوريهاي
و ايضاح به نياز باشد ، تحليل و نقد نيازمند آنكه از
استدلال ، فرد به منحصر شيوه بياني ، خاص شكل.دارد تشريح
تا است شده سبب زبان دشواري بالاخره و ويژه شناسي اصطلاح
مجدد طرح طريق از آثار اين بازفهمي و بازبيني نيازمند ما
كديور محسن آثار در اخير سالهاي طي كه كاري.باشيم آن
معاصران ذهن ساختن روشن در او دليل همين به و گرفت انجام
كديور ، دارد بسزايي سهم شيعه سياسي فقه و فلسفه به نسبت
متفكر يك شدنش ، زنداني و سياسي مشكلات و مسائل عليرغم
و فكري اساسي مسائل بر مستقيمي تاثير كه پوياست و فعال
او نبودن يا بودن لذا است ، نهاده سياسي روز موضوعات حتي
مي‌تواند فرهنگي تاثير اين مقابل در اهميتي چه محبس در
باشد؟ داشته
رشاد توسط "الشيعي في‌الفقه الحكم نظريات" كتاب مقدمه
ويژه نگرش نوع نشانگر و شده نگاشته سليم لقمان و امير
فهم براي آنها.است معاصر ايران فكري مسائل به ايشان
هيچ مثل -خودشان قول به كه -كشوري در فكري مسائل دقيق‌تر
تلاش ، اين تجلي.كرده‌اند ارزشمندي تلاش نيست ، كشوري
و انتقال اين اميدواريم.است اثر همين عربي ترجمه انتشار
-انديشه مجدد درخشش بر مقدمه‌اي فرهنگ ، و فكر صدور
همچنان باشد ، اسلامي بلاد ساير به ايران از -آزاد انديشه
.بوديم چنين زماني ماضيه ، قرون در كه
يوسف ترجمه به سليم لقمان و امير رشاد مقدمه زير ، در
:مي‌رسد گرامي خوانندگان نظر به بني‌طرف عزيزي
***
آن ، به دسترسي مبادا نگرانيم كه است كتابي -نيز -اين
آن خواندن نه و شود محدود كتاب انتشار از آگاهي به تنها
هست (!)"دلايلي" -باشد درست جمله اگر -آن نخواندن براي و
آن و نيست مصون آن از كس هيچ كه است چيزي آنها ، حداقل كه
دانش" تا مي‌شود باعث امر اين.است تنبلي و آسانگيري
آن حقيقي شناخت جايگزين را موضوع يك درباره "ژورناليستي
.كند
شيخ كديور ، محسن":مي‌گويد يكي كتاب؟ كدام چيست؟ موضوع
در دومي ".اوست آزادي خواستار بين‌الملل عفو" كه مخالفي
بلكه (!)نيست شيخ يك فقط او":مي‌گويد اولي تصحيح
".هست هم قبيل اين از چيزي يا والمسلمين حجت‌الاسلام
در زندانيان به دادن مرخصي نظام" از و مي‌كند دخالت سومي
گسترش زمينه اين در گفتوگوميكند تعجب اظهار "ايران
تا مي‌كنند اعلام را جلسه ختم كنندگان گفت‌وگو و مي‌يابد
.مي‌كند طلوع بعد روز آفتاب سرانجام
مقاله‌اي چاپ از پس كديور ، محسن والمسلمين حجت‌الاسلام
و بيست در فوريه 1999 چهاردهم مورخ خرداد روزنامه در
و پايگاه پيرامون مقاله اين.شد دستگير ماه همان هفتم
در وي محاكمه.است ايران حاكميت و سياست در روحانيان نقش
در و شد آغاز روحانيت ويژه دادگاه در آوريل 1999 چهاردهم
لذااين.يافت پايان او محكوميت با ماه همان يكم و بيست
و دانشمند و مولف كديور ، محسن بر سياسي خاص شخصيت
كوچك مساله اگر نيست عجيب نيز.مي‌افكند سايه صاحبنظر
مساله بر (محكوميتش و محاكمه كردن ، زنداني) كديور محسن
.بيفكند سايه است آن نشانگر كتاب اين كه بزرگتري
تشيع مسايل با ناآشنا و ايران امور به علاقه‌مند خواننده
به و مي‌آورد روي كتاب اين به آن نظريات و اصطلاحات و
گمان به.مي‌گيرد دست به را كتاب آن ، مخلصانه مطالعه نيت
كوشش حق و مطالعه حق كه آن از قبل خواننده فراوان ،
تاكيد نيت براين بار چند بايد آورد ، جاي به را نويسنده
.ورزد
نيست اثر اين در تكلف از نشانه‌اي كه شود عنوان است ممكن
دويست با شيعه فقه در حكومت نظريه‌هاي كه شود ادعا يا
نزديك‌تر "جيبي دانشنامه‌هاي" به كه است اثري صفحه‌اش ،
ولايت نظريه‌هاي يا شيعه فقه در حكومت نظريه‌هاي اما است
فرق و مي‌رود فراتر...كتاب يك حد تا قضيه اين از فقيه
گرچه.كتاب يك مطالعه و دانشنامه يك به رجوع ميان است
مي‌پردازد تخصصي موضوعي به صفحات اين كه كنم اضافه بايد
(نيست ترجمه بهترين گرچه) است شده ترجمه عربي زبان به كه
.است داده مي‌كشيد را انتظارش كه را چه آن خواننده به و
آن تبليغ يا كتاب به خواننده فراخواندن شيوه البته ، اين ،
در و سنت و عرف طبق كه بود اين اولي‌تر ما براي.نيست
آن با كه كنيم ادعا گويي اغراق جاي به كتاب اين معرفي
.بگيريم فاصله كتاب از و آشناييم
مدارك صاحبان براي بهانه‌اي ديگر كتاب ، اين انتشار از پس
كه امري.نمي‌ماند باقي ايران مسائل كارشناسي و تخصصي
پخش دليل بدون عربي غيرشفاهي و شفاهي رسانه‌هاي توسط
.مي‌شود
حرجي هيچ نباشد ، كننده قانع كاملا يا كافي دليل اين اگر
است معتقد "الجديد" نشر كنيم اعلام اينكه از نمي‌بينيم
ارزش از گذشته -"شيعه فقه در حكومت نظريه‌هاي" كه
-مجازي گاه يا صريح گاه -بحث موضوع مي‌تواند -علمي‌اش
انجام ايران از خارج شيعه محافل در كه امري.گيرد قرار
.مي‌گيرد
|
