براي تلاش انگيزه شهري نابساماني‌هاي
سالم شهر به دستيابي
در سالم شهر طرح‌هاي و دستاوردها در كاوشي
(پاياني بخش) ايران
: مقدمه
كارشناسان از تن چند با گفت‌وگو از بخش نخستين ديروز ،
و گذشت خوانندگان نظر از سالم شهر درباره شهري مسائل
متخصص لقائي ، حسنعلي دكتر سخنان ادامه با را بحث اينك
.پي‌مي‌گيريم شهرسازي و معماري
***
سالم و آرماني شهري به دستيابي تفكر و انديشه ديرباز از
.است داشته وجود شهري نظريه‌پردازان و فلاسفه نظرات در
نمونه فارابي 2 ابونصر فاضله مدينه و افلاطون شهر آرمان
طول در مطلوب شهر به نسبت دانشمندان اين تفكر از مشخص
كه نمود ذكر مي‌توان راحتي به اين بنابر.مي‌باشند تاريخ
و وارداتي تفكري اينكه از قبل سالم شهر تفكر و انديشه
متفكران و فلاسفه آراي و انديشه ميان در باشد ، غربي
اروپا در نگرش اين شروع اما.است داشته حضور نيز ايراني
و اول جهاني جنگ جهاني ، توسعه صنعتي ، انقلاب از بعد فقط
هنگام اين در كه است بوده جنگ از ناشي عواقب و دوم
بايد كه آرماني شهر توصيف به مسئول متخصصان و كارشناسان
.پرداخته‌اند باشد ، سالم محيطزيست با همراه
شده متاثر گذشته شهرهاي آرمان از مي‌تواند نيز سالم شهر
در و بوده شهر موجود وضع از نارضايتي دنبال به كه باشد
نسبت كه مي‌باشد زندگي براي شهري سالم محيطهاي ايجاد صدد
در و تاثيرگرفته شهرسازي نوين ايده‌هاي از خود زمانه به
از برخي از فهرستي.است واقع‌گرايانه جنبه‌هاي جستجوي
دست به امروزه كه شهرها در زندگي از ناشي مشكلات و مسائل
:از عبارتند شده‌اند ، تصوير كارشناسان
بروز -طبيعي محيط تخريب -طبيعت و شهر رابطه گسستگي
حد از بيش استفاده -(محيط صدا ، هوا ، آب ، )محيطي آلودگيهاي
و جمعيت انفجار -انسانها بهداشت بر سوء تاثيرات -ازمنابع
-آن پيامدهاي و شهرها رشد و تراكم -آن از ناشي مشكلات
مشكلات -شهرها زندگي در آن سو تاثيرات و مهاجرت افزايش
انسان زيست نياز مورد فضاهاي و خدمات مسكن ، كمبود)كالبدي
مختلف كاركردهاي ناصواب همجواريهاي و (مناسب كيفيت با
شديد آسيب شهر ، مركزي بافت تخريب و فرسودگي -شهر
در سريع تغيير فاضلاب ، و آب شبكه‌هاي مثل شهر زيرساختهاي
منجر كه كاربريها در سريع جابه‌جايي و شهر عمومي عملكرد
اطراف بافتهاي در غيرمطلوب عموما دگرگونيهاي تخريب به
شبكه‌هاي كارآيي عدم شهر ، شالوده به آسيب مي‌شود ،
-شهر سيماي و چهره زشتي نقل ، و حمل سيستمهاي و ارتباطي
مشكلات اجتماعي ، روابط گسستگي ضايعات ، بي‌اندازه توليد
اجتماعي عدالت با ارتباط در سو تاثيرات -فرهنگي اجتماعي ،
.شهر امكانات از افراد بهره‌وري سطح و
زندگي زمينه در كه مشكلاتي و مسائل به توجه با -
سالم شهر پروژه كه مي‌كنيد تصور آيا برديد ، نام شهرنشيني
باشد؟ شهرنشيني و شهر مشكلات حل براي نهايي كليد بتواند
با و حاضر حال در مهم نكته كه داشت توجه بايد البته
نياز همچنين و شهري توسعه در محوري انسان تفكر شدن جهاني
خاكي كره اين روي بر انسانها همه زيستي كيفيت ارتقاء به
طرحها ، اجراي حل ، راه ارائه در مشاركت سهم‌پذيري ، و
روشهاي و طرحها ايده‌ها ، به شهرها نگهداري و مديريت
سال در چنانچه.است شده منجر حاضر صنعتي عصر در گوناگوني
جهاني مسئله ريودوژانيرو ، شهر در سران كنفرانس در 1992
را بهره‌برداري بايد همزمان كه ضرورت يك عنوان به را شدن
و كنوني نسل‌هاي براي گيرد ، انجام محيطزيست حفظ كنار در
تفكر شدن جهاني مسئله همچنين و داده قرار مدنظر آتي
با هماهنگ و متعادل مناسب ، توسعه با نيز را پايدار توسعه
به زمان ، بعد در يافته تداوم محيطزيست ، در موجود امكانات
و شهري توسعه در تفكر اين شدن جهاني.آورد خواهند حساب
جستجوي در واقع در دو و يك هابيتات كنفرانسهاي)شهرسازي
همراهي و همگامي با اجرا قابل حال درعين و متفاوت روشي
توسعه آن دنبال به كه بود (مردمي مشاركت) شهرنشينان همه
در مشابه پروژه‌هاي عنوان به را سبز شهر و شهري پايدار
.كردند تعريف جهاني مقياس
گفته پيش پروژه‌هاي مباني و مفاهيم در مقدماتي بررسي با
تمامي مشترك وجه كه يابيم دست نتيجه اين به مي‌توانيم
شهري زندگي برنامه‌ريزي نوع يك ايجاد در پروژه‌ها اين
طريق از تنها بالاتر سطوح به آن ارتقاء براي كه است
مناطق همان در ساكن مردم تواناييهاي به‌كارگيري و تشويق
مدينه اين ديگر عبارتي به يا.شد خواهد حاصل جغرافيايي
در و انساني زيست محيط با انساني شهري مي‌تواند فاضله
از نگراني هيچگونه كه باشد شهرونداني تمام براي خور
شهر پروژه:گفت مي‌توان اين بنابر.داشت نخواهند آينده
سال‌هاي در كه است كوششهايي همان نتيجه واقع در سالم
اين به بايد نيز ما امروزه و است ، شده انجام گذشته
دستيابي براي ما نياز مورد فعاليتهاي از بخشي كه كوششها
و مشخص سازماندهي با مي‌باشد ، پايدار و سالم شهري به
نتايج حصول در را خودمان نياز مناسب ، كه بستري ايجاد
ابزار داشت ، دربرخواهيم آينده و حال زمان در موفقيت‌آميز
كار به آنها تحقق در را همتمان و ساخته هموار را كار
.بنديم
چه تا ايران ، در شهرسالم شكل‌گيري روند به توجه با -
واقع در يا و مثبت ارزشي بار داراي نظر مورد پروژه ميزان
در شهرها سالم‌سازي توسعه سمت به موفقيت‌آميز عامل يك
است؟ بوده ايران ،
قبيل از مباحثي سال 1370 ، در شده اشاره سمپوزيوم در
فضاي هوا ، فاضلاب ، و آب اجتماعي ، اقتصادي ، جمعيتي ، عوامل
مطرح ترافيك و نقل و حمل شهرسازي ، و معماري شهري ، سبز
بحث روز طي 3 در و نشست در 6 سمپوزيوم بالاخره بود ، شده
بپردازد زير عوامل مورد در جمع‌بندي به توانست گفت‌وگو و
.شد برگزيده جمع ، كار حاصل عنوان به بند مجموع 17 در كه
دبيرخانه" نام به قانونمند و تشكيلاتي نظامي ايجاد -1
و سالم شهر نهضت و ايده به بخشيدن استمرار جهت "سالم شهر
تاكيد با و سمپوزيوم اين در شده مطرح پيشنهادهاي پيگيري
.مردم توسط امور هدايت بر
اختيارات تفويض شهرها ، امور مديريتي ستاد تقويت ضرورت -2
سازمان‌هاي با هماهنگي منظور به شهرداريها به بيشتر
آب ، جمله از شهري خدمات اجراي و تصميم‌گيري‌ها در ذيربط
.آن نظاير و جامد زائد مواد سطحي ، آبهاي فاضلاب ،
با شهري مديريت ستاد پيوسته و نزديك ارتباط برقراري -3
.مربوط متخصصين
لزوم مورد در اساسي قانون اصل 50 تعميم منظور به -4
آينده‌نگر هسته يك ايجاد آينده ، نسل‌هاي براي سالم زندگي
.است ضروري كشور ، در درازمدت طرح‌هاي براي
اصلاحي عمليات انجام و كشور در نمونه شهر چند انتخاب -5
سالم شهر اهداف به تحقق‌بخشيدن جهت آنها ، در پيشنهادي
.اصلاحات تعميم جهت لازم زمينه‌هاي كردن وفراهم
خصوص در لازم اجرايي ضمانت ايجاد يا و اصلاح تدوين ، -6
دارويي بهداشتي ، آشاميدني ، مواد به كه مقرراتي و قوانين
امر ، اين اجراي در.مي‌شود مربوط عمومي اماكن و فضاها و
و غذايي جرايم به رسيدگي ويژه دادسراهاي گسترش لزوم بر
.داريم تاكيد شهرستان‌ها سطح در.. و بهداشتي
حمل وسايل موجودوتامين كشتارگاههاي تجهيز و بهسازي -7
.سالم وتوزيع
عالي شوراي عنوان تحت ، خاص عالي شوراي يك تشكيل -8
آلودگي وكنترل مطالعه نظارت ، منظور به هوا ، سالم‌سازي
عملي و علمي طرق ارائه و آلوده‌كننده منابع شناسايي هوا ،
اين در عمومي افكار تنوير همچنين و پديده اين با مبارزه
.بخصوص زمينه
فضاهاي جامع طرح تهيه و سبز فضاي عالي شوراي تشكيل -9
.شهرها كليه براي سبز
شهري ، امور ترافيك و نقل و حمل عالي شوراي ايجاد -10
و برنامه‌ريزي مطالعه ، لازم ، استراتژي تدوين به‌منظور
اطلاعات ، بانك تشكيل شهري ، درون ترافيكي امور مديريت
.مردمي ومشاركت همكاري جلب و آموزش
جمعيت ، تدوين بي‌رويه رشد منفي اثرات به توجه با -11
از مواليد كنترل برنامه‌هاي پيگير و كامل و دقيق واجراي
نماز تريبون‌هاي از استفاده بويژه گروهي ، رسانه‌هاي طريق
-آموزشي برنامه‌هاي اين در.دارد كامل ضرورت جمعه ،
متخصصين ، آگاهي‌هاي سطح ارتقاي در بايد جامع تبليغي
.آيد عمل به كافي سعي مردم ، وعامه مسئولين
.شهري مسائل كليه در صحيح وآمار اطلاعات تهيه -12
مبتلابه امور در كاربردي پژوهش‌هاي انجام لزوم -13
خاص روشهاي و راه‌حل‌ها ارائه و شهرها
مي‌شود ، پيشنهاد سالم ، شهر در سبز فضاي اهميت به نظر -14
اين كيفيت بهبود و توسعه حفظ ، جهت خاصي مقررات و ضوابط
.شود تدوين شهرها از خارج در چه و شهرها سطح در چه فضاها
امور در شركت براي مردم در ومشاركت علاقه حسن ايجاد -15
آنها شركت و تبليغاتي و آموزشي برنامه‌هاي طريق از شهري
سياستگذاري‌هاي و مشي خط تعيين جهت شهري شوراهاي قالب در
توانمندي‌هاي كه نحوي به امور در مستقيم دخالت و كلي
.برسد فعليت مرحله به آنان بالقوه
طبيعي سوانح و حوادث درمقابل شهرها آمادگي بردن بالا -16
آسيبپذيري كاهش جهت لازم تدابير اتخاذ و غيرطبيعي و
.شهروندان مالي و جاني
معنوي هنري ، فرهنگي ، خصوصيات و ارزش‌ها بر تاكيد -17
ارتقاي و هويت حفظ منظور به شهرها در شهرسازي و ومعماري
.آنها كمي و كيفي
در شهرسازي و معماري ارشد كارشناس قهاري ، عليرضا مهندس-
به تهران شهر در نمونه بهداشتي مركز اولين ساخت زمينه
:مي‌گويد سالم شهر پروژه ايجاد در گام نخستين عنوان
تهران شهر دركلان امروزه شده ، ارائه مطالب به توجه با
يك احداث سالم ، شهر موفقيت‌آميز كاركردهاي از يكي
شايد.است سرطاني بيمار كودكان به متعلق سالم ساختمان
وسيع شهر اين كنار و گوشه در شهروندان از بسياري
كودك داشتن همراه با كه باشند ديده را خانواده‌هايي
تهران راهي دور راه‌هاي از اغلب خود ، سرطان به مبتلا
با بيمارستان ، در كودكشان كردن بستري از پس و مي‌شوند
روزها ، و ساعت‌ها نگران‌گذران تنگدستي ، و غم از باري
تهران پرهزينه و آلوده ناآشنا ، شهر در سخت انتظاري
خيابان‌ها كنار پارك‌ها ، به بردن پناه جز اغلب مي‌گردند ،
تهران ، شهر جنوب بهداشتي چندان نه مسافرخانه‌هاي يا و
ميكروب ، هزاران به آلوده نيز آن از پس ندارندو چاره‌اي
شيمي‌درماني اثر بر كه خويش ناتوان فرزند بالين بر
حاضر است ، ناخوشي گونه هر پذيرش مستعد ديگر ومعالجات
هدر به و بيماري بحران تشديد جز نيست چيزي مي‌شوندواين
و متخصص پزشكان سوي از شده انجام تلاش‌هاي تمام دادن
سالم ، شهر مندرجات براساس و منظور اين به.آنها مربوطه
موسسه ياور نيكوكاران همكاري با سال 1377 ماه آبان در
تهران ، شهرداري و " محك" سرطان به مبتلا كودكان از حمايت
.نمود كار به آغاز تهران شهر نمونه بهداشتي مركز تنها
شناخته بي‌بضاعت تشخيص ، طبق كه بيمار كودكان والدين
به بيمارستان در كودكانشان نمودن بستري از پس شده‌اند ،
وتعويض استحمام از پس و نموده مراجعه مركز اين
هدايت خود اتاق‌هاي به بهداشتي ، البسه با لباسهايشان
شام و ناهار صبحانه ، صرف براي مشخص ساعات در و مي‌شوند
در اوقات ساير ودر مي‌يابند تجمع غذاخوري سالن در
.دارند حضور فراغت اوقات و هنري آموزشي ، برنامه‌هاي
با بيمارستان‌ها در درماني مراحل طي از پس بيمار كودكان
براي تا مي‌پيوندند والدينشان به مركز اين به مراجعه
.شوند آماده بعدي مراحل
در اكنون هم كه است ديگري بزرگ طرح از مقدمه‌اي طرح اين
در مربع متر وسعت 4400 به زميني در تهران دارآباد اراضي
دارآباد در محك رفاهي -بهداشتي مجتمع.است شكل‌گيري حال
كودكان اسكان براي سرپناهي ايجاد منظور به همچنان كه
با مي‌شود ساخته بازپروري مرحله در (بضاعت وبي)بيمار
به بيمار كودك بيست و يكصد پذيراي سالم وتميز شاد فضاي
تغذيه امكانات.بود خواهد خود والدين از يكي همراهي
دربخش مجموعه در شاغل پرسنل علاوه به والدين و كودكان
همچنين.است شده گرفته نظر در غذاخوري و آشپزخانه
در كودكان بازپروري رفاهي تسهيلات و استريل رختشويخانه ،
به درماني آب و استخر تسهيلات و فيزيوتراپي بخش قالب
نمايشي ، كودكان ، ورزشي سالن‌هاي كتابخانه ، فضاهاي انضمام
تخصصي كلينيك يك همچنين و مجموعه اداري فضاهاي و بوفه
طراحي در كه موردنظراست بخش‌هاي ديگر از كودكان سرطان
.مي‌باشد ملحوظ مجموعه اين
ما رفاهي -بهداشتي مجموعه اين رسيدن پايان به با واقع در
سوي به مخرب شهر يك بازسازي در را گام اولين توانسته‌ايم
بيشتر واقدامات امكانات توسعه با و برداشته سالم شهر
.دهيم انجام اهدافمان درجهت را مثمرثمرتري بهينه‌سازيهاي
پروژه راه‌اندازي زمينه در صيرفيانپور محمود مهندس -
پروژه گسترش در نوين طرحي عنوان به كشور سالم روستاهاي
:مي‌گويد ايران نقاط تمامي به سالم شهر
كشور سالم شهرهاي پروژه هماهنگي شوراي سال 1378 اوايل در
محترم وزير شدن اضافه با كه نمود پيشنهاد دولت هيات به
شوراي بودجه ، و برنامه سازمان محترم رياست و كشاورزي
روستاهاي -سالم شهرهاي پروژه هماهنگي شوراي" به مذكور
شهر فعاليتهاي گسترش امكان تا دهد نام تغيير "كشور سالم
اين با وزيران هيات.گردد ميسر نيز روستاي به سالم
سوم برنامه درخلال اميدواريم ما و كرد پيشنهادموافقت
سالم روستاي -سالم شهر پروژه‌هاي اجراي شاهد كشور توسعه
.باشيم كشور سراسر در
اصل مهدوي مريم:از گفت‌وگو
|
