اسلامي دمكراسي رشد نظاره‌گر عرب جهان
ايران در
دوم انتخابات از پس يعني اخير ، سال سه در ايران تحولات *
بتوان شايد را اسلامي شوراي مجلس انتخابات خصوص به خرداد
افكار و انديشه‌ها بر كه آورد حساب به ديگر زلزله‌اي
.است گذاشته بزرگي اثر اعراب
ويژه به جهاني توجه مركز در اكنون ايران تحولات :اشاره
خاتمي ، آقاي "موج بيم" كتاب لبنان در.است درخاورميانه
براي ايران حوادث ، دانشگاهيان و دانشجويان نزد در
و مبارزين.است يافته ويژه جايگاهي لبناني جوانان
كشورهاي پاكستان ، مغرب الجزاير ، مصر ، تونس ، روشنفكران
دنبال جد به را ايران حوادث...و عراق مركزي ، آسياي
موضوع خود كه بوده حدي تا تاثيرات اين مي‌كنند ،
اسلامي جمهوري فرهنگي رايزن يار خامه عباس مصاحبه‌اي‌با
بنيادين تحول حول گفت‌وگو محورهاي.است شده قطر در ايران
جريان‌هاي‌روشنفكري برداشت عرب ، جهان فكري جريانات در
و مطرح ايران در كه مقولاتي و ايران كنوني اوضاع از عرب
.است شده تنظيم است ، عرب جهان توجه مورد
انديشه گروه
.هستند بنيادين تحول حال در اينك عرب جهان فكري جريانات *
هستند؟ چه آن عوامل و چيست تحولات اين از شما ارزيابي
به پاسخ مقدمه عنوان به نكته اين به است لازم ابتدا -
جهان فكري جريانات بنده اعتقاد به كه كنم اشاره شما پرسش
بوده روز سياسي رويدادهاي از متاثر همواره متاسفانه عرب
نبوده ، فعال غالبا فكري جريانات اين ديگر عبارت به.است
جريان دو و وسيع طيف دو به شما اگربودهاند منفعل بلكه
پيش دهه دو يعني ميلادي هفتاد دهه در عرب جهان فكري بزرگ
نگاهي ايران اسلامي انقلاب پيروزي از پيش دقيقا و
كه را عرب ماركسيست‌هاي يا چپگرايان طيف يك بيندازيد ،
بر علاوه.مي‌كنيد مشاهده است بوده هم وسيعي طيف
الجزاير ، ،(روز آن)جنوبي يمن سوريه ، عراق ، مثل رژيم‌هايي
احزاب نيز ديگر عربي كشورهاي از بسياري در..و ليبي
داشته‌اند فعاليت مخفي يا علني صورت به قدرتمندي كمونيست
را آنها حزبي قاعده زحمتكش ، و مستضعف مسلمانان غالبا و
بيشتر احزاب اين كه كرد خواهيد ملاحظه مي‌دادند ، تشكيل
خود حكومت‌هاي از متاثر غالبا و فكري تا بودند ، سياسي
از متاثر نتيجتا و روز آن شوروي جماهير اتحاد يا
.بوده‌اند روز آن جهان قطببندي و معادلات
ديديد بود ، روز آن مذهبي بزرگ طيف اخوان‌المسلمين حركت
در اكتبر انقلاب و آزاد افسران كودتاي اثر بر چگونه كه
شدن زنداني با سپس و عبدالناصر با اختلافشان و مصر
تاثير تحت و دگرگون كلي به قطب سيد مثل آنان رهبران
بعدها مثلا كه طوري به شد ، متحول روز آن سياسي جريانات
كه مي‌آيند وجود به "الجهره و التكفير" مثل گروه‌هايي
پيدا مادر گروه با انديشه‌اي لحاظ به بزرگي اختلاف
تكفير كلي به را انسان و جامعه مي‌آيند و مي‌كنند
تحت كه چرا ،(مي‌كنند كفر به متهم را آنها يعني)مي‌كنند
مصر ، روز آن رژيم زندان‌هاي در فراوان شكنجه‌هاي تاثير
و قسي‌القلب گونه اين انسان كنند باور نمي‌توانستند
تحت و اسرائيل با سادات رژيم سازش از بعد يا خشونتگراست ،
وجود به اسلامي جهاد مجددا سياسي فضاي همان تاثير
اخوان‌المسلمين اصلاح‌گرايانه انديشه خلاف بر كه مي‌آيد
جنگ از پس يا مي‌زنند مسلحانه ترورهاي و اسلحه به دست
دشمن كه "الحاد" ضد اخوان‌المسلمين همين خليج‌فارس
"كتاب اهل" را آمريكا و است بوده كمونيسم همواره اصلي‌شان
خليج‌فارس ، سياسي رويدادهاي تاثير تحت مي‌كردند ، قلمداد
"الحادي" ضد انديشه‌هاي و مي‌شوند ضدآمريكايي بلافاصله
.مي‌شود تبديل "كفر" ضد انديشه‌هاي به شان
ارزش‌گذاري و ارزيابي صدد در وجه هيچ به اينجا در من
نكته اين بر مي‌خواهم بلكه نيستم ، مذكور فكري جريان‌هاي
متاثر شدت به عرب جهان در فكري گرايش‌هاي كه كنم تاكيد
.است كرده عمل منفعلانه همواره و بوده سياسي رويدادهاي از
هستند؟ كدام تحولات اين عوامل *
براي مي‌كنم فكر.كنيد مشخص را زماني مقطع ابتدا بايد -
بگيريم نظر در را اخير دهه دو نرويم ، دور خيلي كه اين
در اسلامي انقلاب پيروزي هنگام از را زماني مقطع يعني
زلزله‌هاي شاهد دهه دو اين در عرب جهان.بگيريم نظر
و ساخته دگرگون را آن تفكر بنياد كه است بوده بزرگي
.است آورده وجود به آن در را عميقي فكري تحولات
.نبوده‌اند آرام لحظه‌اي شايد مدت اين در عرب ملت‌هاي
وجود دائمي لرزه‌هاي پس نيز زلزله‌ها بين فاصله در يعني
ساخته مضطرب همواره و نگران بي‌قرار ، را آنان كه داشته
.است
اين سرآغاز و بزرگ زلزله ايران اسلامي انقلاب پيروزي
مي‌دانيد ، كه طور همانبود ميلادي دهه 70 اواخر در تحول
در جدي بازنگري باعث سويي از تاريخي بزرگ رخداد اين
به را آنان فكري ساختار و شد گرايان اسلام انديشه‌هاي
اسلام همچون نويني و مختلف مقوله‌هاي و ساخت متحول شدت
محوريت و مركزيت ارتجاعي ، آمريكايي ، اسلام اسلام انقلابي ،
مطرح را حكومت‌داري روش و دموكراسي آزادي ، فلسطين ، و قدس
فكري آشفتگي همه از مهمتر و حال عين در و كرد
و ماركسيست‌ها انديشه‌هاي در نيز را بي‌سابقه‌اي
خوبي رابطه اسلام‌گرايان با روزها آن كه عرب كمونيست‌هاي
به مي‌كردند ، قلمداد ملت‌ها تخدير مايه را دين و نداشتند
.آورد وجود
توسط كويت اشغال ايام يعني دهه 90 اوائل حوادث مجموعه
دوم جنگ و عراق ضد بر ناتو بزرگ لشكركشي بالتبع و عراق
و هم برابر در اعراب صف‌آرايي و شكل‌گيري و خليج‌فارس
نيز شوروي اتحاد فروپاشي و ماركسيسم شكست آن از قبل
تمام فكري آشفتگي جدي صورت به كه بود ويرانگري زلزله
سودان در اسلام‌گرايان پيروزي.داشت دنبال به را اعراب
سركوب و اسرائيل و اعراب سازش روند شتاب غيرسنتي ، روش به
گروه‌ههاي مسلحانه درگيري‌هاي آن ، اقتصادي محاصره و عراق
شدت بر كه بودند پس‌لرزه‌هايي عربي ، حكومت‌هاي با اسلامي
.افزودند فكري نابساماني و آشفتگي اين
.بست بر رخت تقريبا عرب جهان در ماركسيسم انديشه
شرايط به توجه با پاشيدند ، هم از وطني و ملي كمونيست‌هاي
مذهبي -سنتي احزاب نزد كمونيزم با مبارزه محوريت جديد ،
.شد تبديل آمريكا با معارضه به اخوان‌المسلمين همچون
افول به و شد منكوب قوميت‌گرايي و ناسيوناليزم انديشه
روش‌هاي به معتقد و اسلامي انديشه‌هاي پيدايش.گراييد
آشفتگي‌ها اين بر عربي كشورهاي از پاره‌اي در هم مسلحانه
.افزود
دوم انتخابات از پس يعني اخير ، سال سه در ايران تحولات
بتوان شايد را اسلامي شوراي مجلس انتخابات خصوص به خرداد
افكار و انديشه‌ها بر كه آورد حساب به ديگر زلزله‌اي
.است گذاشته بزرگي اثر اعراب
فضاي به توجه با ايران اخير تحولات ارزيابي از منظور *
چيست؟ عرب جهان امروزين
توجه با ايران تحولات ارزيابي مي‌گوييم وقتي ببينيد ، -
به نگاهي يك كه است معنا بدين عرب ، جهان امروزين فضاي به
اخير تحولات از پيش اسلامي كشورهاي و عرب جهان اوضاع
و مي‌بردند سر به شرايطي چه در ببينيم تا بيندازيم ايران
ايران اخير تحولات كه بپردازيم نكته اين ارزيابي به بعد
آن تحولات بر اثري چه واجد و داشته منطقه براي اهميتي چه
.مي‌كنم ذكر اختصار با بنده را شرايط اين.است بوده
فرهنگي ، سلطه بسط در غرب تلاش و شدن جهاني فرآيند در -1
و فرهنگ‌ها از بسياري جهان ، بر خود اقتصادي سياسي ،
عربي منطقه در ملي خرده‌فرهنگ‌هاي و اسلام فرهنگ به‌خصوص
ديگر عبارت به.شده‌اند مواجه جدي تهديد با اسلامي و
عربي جوامع از پاره‌اي براي هويت بحران يك شدن جهاني
متنوع گرايشات با عرب فكري جريان‌هاي كه است آورده پديد
بحران اين به واكنش در جريانات اين.است ساخته نگران را
.برآمده‌اند چاره‌جويي صدد در
اسلام از عده‌اي توسط كه مسلحانه مبارزه انديشه -2
دلايل به مي‌شد ، مطرح عربي كشورهاي از پاره‌اي در گرايان
(نيستم اينجا در آن كالبدشكافي صدد در فعلا) كه گوناگون
داده نشان را خود ناكارآمدي و شده مواجه جدي بن‌بست با
و گري افراطي نتيجه در جمله از گوناگون ، دلايل به.است
تعلقات نيز و گروه‌ها اين از پاره‌اي بي‌رحمي و تندروي
و خشن چهره ها ، گروه اين عليه عرب رژيم‌هاي گسترده
شدت به كه اسلامي انديشه‌هاي و اسلام از ناخوشايندي
روشن‌تر مساله كنيد ، نگاه الجزاير به.آزرد را مسلمانان
.مي‌شود
و خشونت‌آميز مشي خط و روش و طالبان قبيح چهره -3
و دادند نشان اسلام از افغانستان در كه غيرانساني‌اي
...و كشور آن در اسلامي گروه‌هاي مسلحانه درگيري‌هاي
غرب زهرآگين تبليغات و مسلمانان سرخوردگي بالاخره و -4
زيبا ، چهره مقابل در را اينها همه حالا.اسلام عليه بر
حكومت و انقلاب و اسلام از عصر با متناسب و امروزين
خواهيد ملاحظه دهيد ، قرار شد عرضه ايران توسط كه اسلامي
بسيار رواني بستر وضعيت اين و شرايط اين مجموعه كرد
وجود به اصلاح‌گرايي انديشه جهاني پذيرش براي مناسبي
از مسلمان ملت‌هاي بي‌سابقه استقبال آن نتيجه كه آورده
ايران اصلاح‌گرايانه نوين انديشه‌هاي و اسلامي انقلاب
.است بوده اسلامي
دهيد؟ توضيح بيشتر رابطه اين در است ممكن *
خارجي تبليغات با دهه دو حدود در كه كسي عنوان به بنده -
كرده‌ام ، با كار عرب جهان فرهنگي مسائل با رابطه در و
هيچگاه كه كنم ادعا مي‌توانم صداقت با و تمام صراحت
عمومي افكار پذيرش مورد حد بدين تا اسلامي انقلاب
گونه اين و نگرفته قرار عرب نخبگان و مسلمان ملت‌هاي
.است نداشته محبوبيت
ببينيد ، باشد داشته بيشتري توضيح به نياز موضوع اين شايد
ملت‌هاي عاطفي و فطري صورت به انقلاب اوليه مراحل در ما
از همواره ملت‌ها اين و داشته‌ايم خود كنار در را مسلمان
اين داشت اذعان بايد اما.كرده‌اند حمايت اسلامي انقلاب
يعني است ، بوده نشيب و فراز داراي و بود نوسان در وضعيت
و ايران اسلامي جمهوري نظام عليه ساله جنگ 8 تحميل
كارگيري به و عراقي افروزان جنگ و دشمنان گسترده تبليغات
جنگ ، دادن نشان در آن تلاش و دشمن تبليغاتي ماشين گسترده
مذهبي جنگ يا فارس و عرب ناسيوناليزم رويارويي عنوان به
اين حدودي تا اما شد ، روبه‌رو شكست با گرچه سني ، و شيعه
و ما بين وضعيت تا مي‌رفت كه زمان آن.بود موثر تبليغات
خميني امام حضرت گذارد ، سردي به رو عرب جهان عمومي افكار
سلمان مورد در خود تاريخي فتواي با شرعي ، تكليف احساس با
نحو به را عرب جهان و مسلمان ملت‌هاي مجددا رشدي
وضعيت ايننمودند جذب اسلامي انقلاب سوي به بي‌سابقه‌اي
دوم جنگ با.كرد تغيير كمي بعدها گوناگون دلايل به
ذكر قبلا كه گوناگوني دلايل و عراق اوضاع و خليج‌فارس
دنياي و ايران روابط گراييدن سردي به رو زمينه‌هاي كردم ،
مراحل با جديد مرحله مهم تفاوت.مي‌آيد پيش مجددا عرب
قبلي چهارگانه دلايل به كه است نهفته نكته اين در پيشين
مورد گونه اين اسلامي انقلاب هيچگاه مناسب ، بستر وجود و
با عرب جهان روشنفكري مهم جريان‌هاي و مختلف حمايت‌هاي
.است نگرفته قرار مختلف گرايش‌هاي
خود اميد نقطه را ايران سوم ، جهان و عرب ملت‌هاي
مقالات ، .مي‌كنند قلمداد شايسته الگويي را آن و مي‌دانند
و روشنفكران امروز نوشته‌هاي و ميزگردها سخنراني‌ها ،
در مردم‌سالاري و حكومتي نظام از حمايت در عرب نويسندگان
.است بي‌سابقه ايران
خاتمي ، آقاي يعني ايران ، اسلامي جمهوري رئيس چهره امروز
بيت اهل به منتسب بودن ، مسلمان چون خاصي ويژگي‌هاي با
چهره يك و شيعي شخصيت يك عنوان به و بودن (ص)پيامبر
چهره محبوبترين شك بدون فرهيخته و انديشمند روحاني
.است دنيا سياسي
سياست و يكسو از عرب جهان در شگرف و جدي تحولات
موقعيت و وسعت و جمهور رئيس اعتمادسازي و تنش‌زدايي
فضا جهان ، در ايران معنوي و فرهنگي جايگاه و ژئوپوليتيكي
است شايسته كه آورده وجود به برايمان را زيادي ظرفيت و
نحو به فرصت‌ها اين واز بشناسيم خوبي به را اين‌جايگاه
.نماييم استفاده شايسته‌اي
اوضاع از برداشتي چه عرب روشنفكران و فكري جريان‌هاي *
دارند؟ ايران كنوني
در آنچه معتقدند مذهبي روشنفكران و عرب فكري جريان‌هاي -
پس اسلامي انقلاب ادامه مثابه به مي‌دهد ، رخ امروز ايران
آزمون و خارجي دشمنان با رويارويي و مبارزه دهه دو از
حركت‌هاي آناناست داخلي ساختارهاي و روش‌ها
تامين راستاي در متين تحولي حقيقت در را اصلاح‌گرايانه
به وابستگي هرگونه از دور به و مي‌دانند ايران ملي مصالح
جهان دولت يك نه را امروز ايران جهاني ، سلطه‌گر قدرت‌هاي
است ، دارا را اول جهان ويژگي‌هاي كه دولتي بلكه سومي ،
از بسياري از ثبات‌تر با و مستقر را آن و مي‌كنند قلمداد
را ايران امروزين تحولات آنان.مي‌دانند باثبات دولت‌هاي
معاصر ايران تاريخ و اسلامي انقلاب سازندگان كار
و روش‌ها اصلاح و خود از نقادي را تحولات اين و مي‌دانند
اقتضائات و امروزين ويژگي‌هاي و منطق با همساني نوع يك
تفسير انقلاب ، اصول با مخالفت نه و روش تجديد و عصر
قانون چارچوب در سالم رقابت يك را موجود رقابت و مي‌كنند
غربي رسانه‌هاي كه نماند ناگفته البتهميدانند اساسي
تحولات كه كنند القا را انديشه اين كردند سعي ابتدا در
اين.است غرب سمت به توجه و اصول از انحراف نوع يك جديد
شاهد نيز هاشمي آقاي جمهوري رياست اول دوره در ما حتي را
حقايق و نشد واقع موثر بعدها القائات اين اما.بوديم
نوشته زيبايي به مقاله‌اي طي معروف نويسنده يكشد روشن
ودر است "خمينيزم" ارث از جزيي اصولا "خاتميزم" كه بود
اين و..مي‌باشد فقيه ولايت به پايبند و متعهد نتيجه
ايران اسلامي جمهوري سياست‌هاي اصول پايداري نشان‌دهنده
تغيير آن ارائه ابزارهاي و شيوه‌ها است ممكن گرچه.است
.كند
دارد ادامه
|
