سال ايران‌ده در سازي خصوصي موانع بررسي
غبار در خصوصي‌سازي
جديد اراده و سازي خصوصي
سال ايران‌ده در سازي خصوصي موانع بررسي
درغبار خصوصي‌سازي
صفت جنان صادق محمد
دولتي شركت 391:داد دستور بهار 1370 در وزيران هيات
در شده پيش‌بيني روش‌هاي ".شود واگذار مردم به بايد
اوراق بورس سازمان طريق از واگذاري وزيران ، هيات دستور
.بود مستقيم مذاكره يا و مزايده تهران ، بهادار
عنوان به علي‌اكبر مهندس دهه ، يك گذشت از پس و اكنون
را سازمان موجوديت و معرفي "خصوصي‌سازي سازمان" رئيس
.مي‌كند اعلام
خصوصي‌سازي تا 1380 ، بهار 1370 از دهه يك فاصله در
كه است شده تبديل غم‌انگيز داستان يك به دولتي شركتهاي
فقدان و آشفتگي سردرگمي ، آشكار نشانه هرچيز از پيش و بيش
- گوناگون امور پيشبرد براي ايران در واحد سياسي اراده
.است - خصوصي‌سازي جمله از
سياسي پديده
اقدام يك خصوصي بخش به دولتي شركتهاي واگذاري آيا
ناظران و اقتصادي كارشناسان از بسياري است؟ محض اقتصادي
.نمي‌كنند قبول و نمي‌پسندند را داوري اين سياسي آگاه
خبرگان و سياسي انديشمندان اجتماعي ، علوم كارشناسان
و "سهام مالكيت واگذاري" كه مي‌دانند نيك اقتصادي
اقتصادي اقدام يك آنكه از بيش دولتي شركتهاي "مديريت"
:مي‌گويد اقتصادي كارشناس يك.است سياسي اقدام يك باشد
واگذاري معناي به دولت به متعلق شركتهاي سهام واگذاري
به.است ديگر گروه به گروه يك از آن واقعي معناي به قدرت
بيشترين امروز ، تا از 1370 دهه يك در كه است دليل همين
ميان در خصوصي‌سازي پديده باره در نگراني‌ها و دغدغه‌ها
بدون قدرت.مي‌بينيم را سياسي گروههاي و احزاب افراد ،
واگذار مردم به دولت از ثروت كه هنگامي.ندارد معني ثروت
.است سياسي قدرت در تازه قطب يك پذيرش معناي به مي‌شود
دهه يك كه است اندازه‌اي به اتفاق اين گستردگي و ژرفا
.مي‌كند توجيه را فكري مجادلات و آشفتگي سردرگمي ،
تا سالهاي 1370 در "خصوصي‌سازي" به مربوط پرونده‌هاي
.بود رقيب چهره كردن خدشه‌دار براي جذاب سوژه يك 1373
ماده 4 كشور ، كل بازرسي سازمان و شد گشوده پرونده‌ها
فروش بر مبني - دولتي شركتهاي اقساطي فروش آئين‌نامه
.داد تشخيص قانون خلاف را - مديران به كارخانه‌ها سهام
خبر خرسندي با وقت هاي"دولت" منتقد همواره روزنامه يك
را مساله اين اداري عدالت ديوان عمومي هيات كه داد
.است پذيرفته
با روزها ، آن اكثريت و امروز اقليت جناح گفتار و رفتار
ناگفته.بود شبيه سياسي بازي لج يك به بيشتر خصوصي‌سازي
كشور چپگراي جبهه سياسي افراد و احزاب گروهها ، كه نماند
برخي و دولتي متمركز اقتصاد نظام به عقيده با برخي - نيز
را خصوصي‌سازي پديده - داشتند وقت دولت به كه انتقاداتي
نشان خوش روي آن به هرگز و كرده قلمداد "شخصي‌سازي"
در ابتدا همان از خصوصي‌سازي پديده ترتيب اين به.ندادند
.كرد آغاز را خود حركت دست‌انداز از پر مسيري
و كرد وضع جديدي قانون در 1373 چهارم مجلس اكثريت
.شد متوقف واگذاري‌ها جديد قانون براساس
دوره هفتمين انتخابات آستانه در ديگر بار اتفاق اين
.افتاد اتفاق ديگر شكل به اما جمهوري رياست
در سياسي لج‌بازي‌هاي كه معتقدند ، اقتصادي كارشناسان
موثرترين از يكي براي عامل بازدارنده‌ترين ايران
.است بوده ايران اقتصاد كننده اصلاح متغيرهاي
نيست مخالف هيچ‌كس
خاتمي سيدمحمد و رفسنجاني هاشمي آقايان گفتارهاي بررسي
هستند ، و بوده ايران جمهور رئيس تاكنون از 1368 كه
مجلس‌هاي روساي كه كروبي مهدي و ناطق‌نوري اكبر آقايان
در روزگار قضاي از و - هستند و بوده ششم و پنجم چهارم ،
آقايان - دارند قرار ناسازگار سياسي جناح دو دوسر
و معادن وزير محلوجي سنگين ، صنايع سابق وزير نژادحسينيان
رفسنجاني ، هاشمي آقاي جمهوري رياست دوره در فلزات
وزير شافعي غلامرضا صنايع ، اسبق وزير نعمت‌زاده محمدرضا
و معادن و صنايع فعلي وزير جهانگيري اسحاق و صنايع سابق
نجفي ، محمدعلي ميرزاده ، زنجاني ، روغني مسعود همچنين
و برنامه سازمان روساي گذشته سال در 12 كه عارف محمدرضا
نوربخش محسن ،(فعلي برنامه‌ريزي و مديريت سازمان) بودجه
و اقتصادي امور وزير نمازي حسين مركزي ، بانك كل رئيس
مي‌دهد نشان كشور اقتصادي مديركل و معاون صدها و دارايي
و نبوده خصوصي‌سازي مخالف آنها از كدام هيچ هرگز كه
.نيستند
اقتصادي ارشد مسئولان از هركدام از اگر نيز امروز همين
هستيد ، خصوصي‌سازي مخالف آيا كه بپرسيد كشور سياسي و
.است منفي پاسخ قطعا
لرزان و كوچك باگامهاي
را دولتي شركتهاي سهام گرفت تصميم دولت كه پيش سال 10
كشور 60 كل بودجه در دولتي شركتهاي سهم كند ، واگذار
.است شده نزديك درصد مرز 70 به امااكنون.بود درصد
شركتهاي خصوصي‌سازي كه كرد داوري مي‌توان ترتيب اين به
.است برداشته لرزاني و كوچك گامهاي گذشته سال در 10 دولتي
.. و فولاد پتروشيمي ، بخش در دولت عظيم سرمايه‌گذاري‌هاي
دولتي شركتهاي سهم افزايش روند تاكنون سالهاي 1370 در.
.است كرده كننده نگران را
دولتي شركتهاي دارايي ارزش كه نيست مشخص حاضر حال در
باقي دولت تملك در بايد ديگر سال چند تا و است ميزان چه
و كوچك گامهاي با مي‌گويند ، اقتصادي كارشناسان.بمانند
چندين شايد شركت‌ها واگذاري خصوصي‌سازي ، مسير در لرزان
پر مسيري در كوچك گامهاي.باشد داشته نياز زمان سال ده
.نمي‌رساند جايي به را كشور دست‌انداز ، از
پيش به پرشتاب
سياسي راستگراي جناح اختيار در آن اكثريت كه چهارم مجلس
پيشنهادي دوم كابينه به بود قرار كه روزي در بود ، كشور
كشور به سياسي شوك يك بدهد ، اعتماد راي وقت رئيس‌جمهور
كوچكترين پيش روزهاي در آنكه بدون مجلس اكثريت.كرد وارد
پيشنهادي وزير نوربخش محسن دكتر سازد آشكار نشانه‌اي
عدم راي دادن با را دارايي و اقتصادي امور وزارت براي
:داشت پيام دو چهارم مجلس حركت اين.گذاشت كنار به اعتماد
به رفسنجاني هاشمي آقاي دولت با مدارا دوران اينكه اول
گذاشتن كنار بود ، جدي‌تر شايد كه پيام دومين.است سرآمده
اقتصادي آزادسازي جستجوي در كه بود اقتصادي مهره‌هاي
چهارم مجلس كه بود اتفاق اين از پس سال يك تنهابودند
اما.كرد متوقف را آن و كشيد چالش به را خصوصي‌سازي حركت
.است ديگري گونه شرايط اكنون
اصلاحات به اتكا با پيش چهارسال از خاتمي آقاي دولت
همان در اقتصادي اصلاحات كه است نپذيرفته هرگز سياسي ،
.دارد نگه دور چشم از را مسير
به بخشي شتاب براي اكنون كه معتقدند اقتصادي كارشناسان
باوجود - ششم مجلس.است مناسبي زمان اقتصادي اصلاحات
اصلاحات كه است دريافته امروز - چپ نسبتا اكثريت
مجلس و دولت سازگاري.برود پيش شتاب با بايد اقتصادي
كرده فراهم اقتصادي اصلاحات به بخشي شتاب براي را شرايط
.است
اصلاحات بنياد خصوصي‌سازي ،
ايران اسلامي جمهوري نظام كلي به‌طور و خاتمي آقاي دولت
اصلاحات است ناگزير كه دارد قرار شرايطي در اكنون
.دهد قرار كارها سرلوحه در را اقتصادي
تجاري آزادسازي كه است رسيده نتيجه اين به دنيا امروز ،
آزادسازي مادي فايده‌هاي.كند حاكم كشورها همه در را
برجسته روشنفكران.است شده آشكار برهمه اكنون اقتصاد
بيان ، آزادي نمي‌كنند قبول هرگز ديگر نيز امروز دنياي
با را خود جامعه و خود سياسي آزادي و اجتماعي آزادي
هم چقدر هر دولتي هر - دولت به ملي ثروت كردن واگذار
.بيندازند خطر به - نيك‌انديش و مصلح
خصوصي بخش كه زماني تا مي‌گويند ، سياسي علوم انديشمندان
مادي توانايي‌هاي داراي و حكومت به متكي غير قدرتمند ،
نهادهاي كه زماني تا و نشود پديدار كشوري در توجه قابل
برخوردار اقتصادي پشتيباني‌هاي و توانمندي از مدني
سياسي اصلاحات آن تبع به و اقتصادي اصلاحات نباشند ،
.نيست بيش سرابي
- رسمي قدرت نهادهاي ويژه به ايراني جامعه كه اكنون
و ژرف اصلاحات به معتقد - مقننه قوه و مجريه قوه به‌ويژه
فعاليتهاي سرلوحه در را "خصوصي‌سازي" بايد هستند پردامنه
مسير در مردم به دولتي شركتهاي واگذاري.دهند قرار خود
دولت كه است اين نخست فايده:دارد فايده چندين اصلاحات
متكي - ماليات‌ها - مردم به خود نيازهاي تامين براي
اين در.مي‌شود خارج ارباب و فرمانده حالت از و مي‌شود
توانايي با مي‌توانند مي‌پردازند ماليات كه مردمي شرايط
.باشند داشته نظارت مسئولان انتخابات بر بيشتري
دولتي ، شركتهاي سهام واگذاري با كه است اين دوم فايده
اقتصادي - سياسي قدرت باندهاي شدن پديدار براي شرايط
گروههاي حاضر شرايط در آيا.مي‌شود ناهموار افراد توسط
.است شده تشكيل دولتي مديران از بخشي توسط ثروت - قدرت
اين اصلاحات مسير در دولتي شركتهاي واگذاري فايده سومين
مدني جامعه با هرفرهنگي از بيش كه صنعتي فرهنگ كه است
كه زماني تا.شد خواهد جامعه‌توزيع پهنه در است سازگار
در صنعتي مالكيت حقوق و خاطر تعلق طريق از صنعتي فرهنگ
نهادينه مدني جامعه و اصلاحات نشود ، نهادينه جامعه
.شد نخواهد
جديد اراده و سازي خصوصي
اول.است بوده آلوده تباهي دو به ديرباز از ايران تاريخ
سياسي سلطه دوم ;دولت برابر در مردم اقتصادي ناتواني
است شده باعث ويژگي دو اين.مردم بر دولت چراي و بي‌چون
عنوان ذيل ايران ميانه و باستان تاريخ اصلي بخش كه
نظام در دولت ويژگي.شود طبقه‌بندي "شرقي استبداد"
بر انداختن چنگ با حاكم طبقه كه است اين شرقي استبداد
ميانه و باستان دوره‌هاي در كه) جامعه اقتصادي منابع همه
قواعد تنظيم در كننده‌اش تعيين نقش و (بود زمين و آب
فعال عنوان به خود و مي‌بندد همگان بر را راه حقوقي
;مي‌شود مردم اقتصادي امور همه فتق و رتق عهده‌دار مايشاء
دريغ بخواهد كه هركس از و مي‌بخشد بخواهد كه هركس به
.مي‌كند
شانزدهم قرن مي‌توان را آن آغاز نقطه كه جديد عصر در
اگر كه دريافتند اجتماعي فرودست دانست‌طبقات ميلادي
نيايند در زانو به دولت‌ها جباريت برابر در بخواهند
اجتماعي معرفت اين.شوند مكنت و مال صاحب بايد لاجرم
به گوناگون اقتصادي و سياسي نظريات قالب در بعدها
سال 300) جديد عصر در كه يافت دست منسجمي نظري صورتبندي
در اما.گرفت قرار ملت‌ها و دولت‌ها كار مبناي (اخير
-اجتماعي نظام ماندگي عقب) گوناگون سدهاي كه كشورهايي
باورهاي ناتوان ، ديوانسالاري سياسي ، جباريت اقتصادي ،
ملت‌ها شد ، خصوصي مالكيت نظريه بسط مانع(...و سنتي
.كشورهاست اين از يكي ايران.ماندند ناتوان همچنان
پس ويژه به و چهل دهه اواخر از مشكلات اين همه وجود با
اموال گرفتن پس و خصوصي‌سازي انديشه كم‌كم انقلاب ، از
سالهاي در و يافت فراواني مقبوليت ايران در دولت از مردم
كشور اجتماعي -اقتصادي ساله پنج برنامه‌هاي قالب در اخير
سال 1373زيرفشار در برنامه‌ها اين اجراي.شد مدون
اراده خرداد دوم انتخابات از پس اما شد متوقف راستگرايان
اين به علم با است اميد.گرفت شكل آن ادامه براي تازه‌اي
مقدمه دولت ، از بي‌نياز مردمان و آزاد اقتصاد كه واقعيت
است ، برابرشهروندان مشاركت و سياسي توسعه تحقق ضروري
.شود كامياب بار اين ايران ، در سازي خصوصي برنامه
صدري محمود
|
