برد نوبل منجمد ماده
آيينهاي مولكولهاي براي شيمي نوبل جايزه
تندرستي بحران
ها نوبليست
برد نوبل منجمد ماده
ميدهد رانشان ميعان اتمهاتشكيل سرعت اندازهگيري
سال نوبل جايزه آلمان متولد دانشمند يك و آمريكايي دو
سه اين كار.كردند تقسيم خود بين را فيزيك در 2001
كه بود جديد حالتي به رسيدن براي ماده انجماد دانشمند
.كند كمك سريعتر و كوچكتر الكترونيك ايجاد به ميتوانست
ولفگانگ و متحده ايالات از وايمن كارل و كورنل اريك
معاد 650) كرون ميليون ارزش 10 به جايزهاي آلماني كترل
ميعان ايجاد خاطر به پژوهشگران اين از.بردند (دلار هزار
.شد تقدير بنيادي خواص روي بر تحقيقات و (BEC) بوزانيشتن
سال در بار نخستين اما بود شده پيشبيني سال 1924 در BEC
اتمها كه ميشود توليد هنگامي BEC.يافت تحقق 1995
ميشوند يكي هم با اتمها.شوند سرد مطلق صفر تا تقريبا
غولپيكر اتم يك مانند جهات بعضي از كه ميشود سبب اين و
به بنادارد بسياري كاربردهاي اكتشاف اين.كنند رفتار
_ بوز ميعان اكتشاف":سوئد علوم سلطنتي آكادمي تقديرنامه
نانو و دقيق اندازهگيري مانند زمينههايي در انيشتن
پژوهش اينشد خواهد انقلابي كاربردهاي موجب تكنولوژي
ويژه به را انرژي و ماده بنيادي فرايندهاي بررسي امكانات
".است كرده فراهم ساكن اتمهاي دقيق اندازهگيري در
آزمايشگاهي اخترفيزيك مشترك موسسه در كه دانشمندان اين
سرمايش تكنيك از استفاده با هستند ، مشغول كلورادو در
(گرفت تعلق آن به سال 1997 فيزيك نوبل جايزه كه) ليزر
BEC سال 1995 ، ژوئن در 5 كه كردند سرد آنقدر را اتمها
و سوئد ثروتمند كارخانهدار نوبل ، آلفرد.داد تشكيل
شيمي ، فيزيك ، جوايز وقف را سرمايهاش كه ديناميت مخترع
تنها انتخاب كميته براي كرد ، صلح و پزشكي ادبيات ،
در اوگذاشت جا به پهلو دو و مبهم دستورالعملي
شود داده كساني به بايد جوايز كه است گفته وصيتنامهاش
مهمترين" و "باشند رسانده بشر نوع به را سود بيشترين" كه
".باشند داده انجام فيزيك زمينه در را اختراع يا اكتشاف
( C.E. Wieman) وايمن.اي كارل
متولد 1951 امريكا ،
مدارك
سال 1973 ماساچوست ، در تكنولوژي موسسه ليسانس ،
سال 1977 استانفورد ، دانشگاه دكترا ،
شيكاگو ، 1997 دانشگاه از (افتخاري) علم دكتراي
سمتها
ميشيگان ، 1977 دانشگاه فيزيك ، گروه پژوهش ، همكار دانشمند
تا 1979
تاكنون از 1997 كلورادو ، دانشگاه ممتاز ، استاد
تاكنون از 1987 كلورادو ، دانشگاه فيزيك ، استاد
از ،(JILA) آزمايشگاهي فيزيك اختر مشترك موسسه بورسيه ،
تاكنون 1985
تا 1995 از 1993 JILA رئيس
جايزهها و افتخارات
، 1998(هلند علوم و هنرها سلطنتي آكادمي) لورنتس مدال
سال 1998 در برگزيده امريكا ، علم و هنر آكادمي
و نوري الكترونيك انجمن ليزر ، علم در آينشتاين مدال
كوانتوم ، 1995
امريكا ، 1994 فيزيك انجمن از جرمر - ديويسون جايزه
...و فيزيك ، 1993 در لورنس.ا.جايزهاي
(E.A.Cornell) كورنل.اي اريك
متولد 1961 امريكا ،
Email: cornell@ Jila. colorado.edu
مدارك
استانفورد دانشگاه از امتياز و افتخار با فيزيك ليسانس
MIT از سال 1985 در فيزيك دكتراي
سمتها
سال از جيلا ، بولدر ، در كلورادو دانشگاه و NIST عضو
.تاكنون 1994
بولدر ، در فناوري و استاندارد ملي موسسه ارشد ، دانشمند
دانشگاه فيزيك ، گروه مهمان ، استاد تاكنون ، سال 1992 از
مهمان ، تاكنوناستاديار سال 1995 از بولدر ، كلورادو ،
تا سال 1992 از بولدر ، كلورادو ، دانشگاه فيزيك ، گروه
آزمايشگاهي ، فيزيك اختر مشترك موسسه دكترا ، فوق 1995 ،
...تا 1992و سال 1990 از بولدر ،
جايزهها و افتخارات
سال 2000 علوم ، ملي آكادمي عضو ،
.دبليو.آر جايزه برنده امريكا ، اپتيك انجمن بورسيه ،
سال 2000 در وود
سال 1999 فيزيك ، در فرانكلين بنجامين مدال
سال هلند ، علوم و هنرها سلطنتي آكادمي لورنتس ، مدال
1998
سال 1997 امريكا ، فيزيك انجمن بورسيه
سال.نور و مولكولي اتمي ، فيزيك در ربي.آي.آي جايزه
1997
...و سال 1997 علم ، در فيصل ملك بينالمللي جايزه
(W.Ketterle) كترل ولفگانگ
متولد 1957 آلمان ،
Email:Ketterle@mit.edu
و اتمي فيزيك در پژوهش كترل ولفگانگ پژوهشي حوزه
انداختن دام به و ليزر سردسازي ويژه به ليزر ، طيفنمايي
ماده از جديدي ويژگيهاي اكتشاف هدف با خنثي اتمهاي
انيشتن ، - بوز گازي ميعان كشف زمان از.است سرد ، فوق اتمي
دماهاي در سرد فوق اتمهاي از بزرگي نمونههاي
نمونهها اين از او پژوهشي گروه.است موجود نانوكلوين
- بوز ميعانهاي.ميكند استفاده مختلفي اهداف براي
ميان همكنشهاي بر.است جديد كوانتومي مايع يك انيشتن
و جالب جسم چند سيستم آنها از ماده ، اين اتمهاي
صوت ، از عبارتند علاقه مورد موضوعات.ميسازد بيسابقهاي
و امتزاجپذير جزئي چند ميعانهاي خواص و ابرشاري
بين متراكم ماده فيزيك با مباحث اينامتزاجناپذير
دي ، جان كرسي فيزيك استاد كترل ولفگانگ.است رشتهاي
سردكردن ، جديد روشهاي روي او گروهاست MIT در آرتور مك
اكتشاف هدف با اتمها دستكاري و انداختن دامن به
او.ميكنند كار سرد فوق اتمي ماده از نويني ويژگيهاي
با را ليزر سرمايش و بود تاريك SPOT تله مخترعان از يكي
كليدي تكنيك به تبديل كه است كرده تركيب تبخيري سرمايش
.است رقيق اتمي گازهاي در انيشتن - بوز ميعان به دستيابي
اين سال 1995 در كه است دانشمنداني نخستين جمله از او
سال 1997 در را اتمي ليزر نخستين و كرد مشاهده را پديده
.بخشيد تحقق
جايزهها و افتخارات
طرف از ربي پاكارد ، 1996 ، جايزه ولوسيل ديويد بورسيه
انجمن از هرتز - گوستاو جايزه امريكا ، 1997 ، فيزيك انجمن
نوآوري براي ديسكاور مجله پاداش آلمان ، 1997 ، فيزيك
پايين ، دماي فيزيك در لندن فريتز جايزه فنشناسانه ، 1998 ،
گوتينگن ، علوم ، آكادمي از هاينمن - دني جايزه 1999 ،
فيزيك ، 2000 در فرانكلين بنجامين آلمان ، 1999 ، مدال
ممتاز ، 2001 مدرسين براي NSF مدير پاداش
آيينهاي مولكولهاي براي شيمي نوبل جايزه
،(Noyori.R) نويوري ريوجي
1938سال متولد ساله ، ژاپن ، 63
دانشگاه از سال 1967 در.(ژاپن شهروند) كوبه در
دانشگاه شيمي استاد سال 1972 از.گرفت دكترا كيوتو
همان مواد علوم پژوهشي مركز مدير سال 2000 از و ناگويا
.است دانشگاه
شارپلس باري.كي
سال 1941 متولد ساله ، آمريكا ، 60 ،(Barry Sharpless.K)
سال در.(متحده ايالات شهروند) پنسيلوانيا فيلادلفيا ، در
سال 1990 از.گرفت دكترا استانفورد دانشگاه از 1968
در اسكريپس پژوهشي موسسه در Keck.M.Wكرسي شيمي استاد
.آمريكاست لاجولا
متولد ساله ، آمريكا ، 84 ،(Knowles.SW) نولس.اس ويليام
دانشگاه از سال 1942 در.(متحده ايالات شهروند) سال 1917
سنلوئيس در مونسانتو كمپاني در.گرفت دكترا كلمبيا
بازنشسته تاكنون سال 1986 از و بود كار به مشغول آمريكا
.است
به كه گرفت تعلق كاري به شيمي در سال 2001 نوبل جايزه
مولكولهايي از رونوشت يك تنها ميدهد ، اجازه دانشمندان
.دارندبسازند آيينهاي اشكال كه
باري.كي و نولز.اس ويليام سوئد ، علوم سلطنتي آكادمي
خاطر به را ژاپن از نويوري ريوجي و آمريكا از شارپلس
جايزه دريافت مستحق زمينه اين در آنها پيشروي تلاشهاي
دو ميتوانند اتمها مولكولها ، از بعضي دردانست
يكديگرند آيينهاي تصاوير كه باشند داشته مختلف پيكربندي
چپ و راست دست دو در كه شست و انگشت چهار مانند درست _
از يكي به معمولا سلولها.يكديگرند آيينهاي تصاوير
موارد در و ديگر شكل كه درحالي ميدهند پاسخ اشكال اين
دهه 1960 در هاليدوميد فاجعه.باشد مضر ميتواند خاص
.بود غلط شكل با مولكول يك كاربرد از ناشي
دارويي محصولات
كه هستند پيشرفتهايي مسئول نويوري و شارپلس نولز ،
از خاصي شكل كه ميسازد قادر را دارويي شركتهاي امروزه
را رونوشت همان تنها و كنند انتخاب را ويژه مولكولي
در برندگان پايه پژوهش آكادمي ، مسئولان گفته به.بسازند
آنتيبيوتيكها ، نظير دارويي محصولات از تعدادي توليد
.است يافته كاربرد قلب پزشكي و التهاب ضد داروهاي
آن براساس كه بود داده نشان را راهي آنها آزمايشهاي
كنترل و تسريع در خاص مولكولهايي از ميتوانستند
.كنند استفاده مهم شيميايي واكنشهاي
پيكربنديهاي اما دارند يكساني اتمهاي كه مولكولهايي
نام نوري ايزومرهاي ميدهند ، نشان را متفاوتي آيينهاي
كايرال مولكولهاي.ميشود گفته كايرال آنها به و دارند
آمينههايي اسيد تمام.ميكنند بازي اساسي نقشي طبيعت در
دستوارگي و هستند كايرال ميشوند يافته طبيعت در كه
مولكولها گروه اين از استفاده با بدن.دارند يكساني
بدون ميشناسيم ، ما كه آنطور حيات ، .ميسازد پروتئين
.نيست امكانپذير آنها وجود
آيينهاي پيكربندي
با شير اگر.است كايرال نيز (لاكتوز) شير طبيعي قند
مزهاي بود ممكن ميشد ساخته لاكتوز آيينهاي پيكربندي
نبود مغذي اندازه اين تا احتمالا و باشد داشته متفاوت
صنعت.داشت مشكل آن هضم با انسان گوارش دستگاه كه چرا
ساخته شيرينكنندههايي دانش اين از استفاده با تغذيه
بدن وزن به بنابراين و نيست آنها هضم به قادر بدن كه است
.نميافزايند
|
|
|
مولكولها كايراليدر خاصيت |
حياتي اهميت دستوارگي اين كه است داروسازي صنعت در اما
ايجاد به منجر كايرالي خاصيت كنترل و درك.مييابد
است شده بتا بندآورندههاي نظير مهم داروهاي از بسياري
و بالا خون فشار درمان براي دنيا سرتاسر در كه
تاثير.ميروند كار به قلب به مربوط ديگر بينظميهاي
رونوشت ساخت در دانشمندان توانايي به وابسته داروها اين
.است وابسته بوتيرات گلايسيدال مولكول صحيح
آورده ، بار به فاجعه كه دارويي غلط كاربرد رايج مثال
ساخته راسميك مخلوط شكل به داروها اين.است تاليدوميد
50 ،_ نسبت 50 به نوري شكل دو هر از تركيبي يعني بود شده
حالت) صبح بيماري به مبتلا باردار زنان در ايزومر يك
ايزومر كه درصورتي ميگذاشت ، آرامبخش مطلوب اثر (تهوع
.ميكرد ايجاد جنيني ناهنجاريهاي ديگر
سريع واكنشهاي
در حياتي نقشي گذشته ، هفته چهارشنبه روز نوبل برندگان
يك تنها كه كردند بازي مولكولهايي ساخت توانايي ايجاد
از استفاده كه كرد كشف نولز ويليام.است مطلوب آنها شكل
_ است امكانپذير كايرال بلورهاي ساخت براي فلزات بعضي
به واكنشي از مهمي نوع در را شيميايي واكنشهاي كه موادي
سرعت به او پژوهش.ميكنند تسريع شدن ، دار هيدروژن نام
كه شد دوپا L داروي توليد براي صنعتي فرايند يك به منجر
نويوري ريوجي.ميرود بهكار پاركينسون بيماري درمان در
كه را كايرالي كاتاليزورهاي تا داد توسعه را فرايند اين
.سازد فراهم عمومياند شدن هيدروژندار واكنش در امروزه
از ديگري مهم نوع براي را كايرالي بلورهاي شارپلس باري
كه بود كار همين.كرد ايجاد اكسيداسيون يعني واكنشها
.كرد باز بتا بندآورهاي به دستيابي براي را راه
همان در شيمي نوبل جوايز اعلام بار نخستين براي امسال
تصميم به بنا.نشد انجام شدند ، داده فيزيك جوايز كه روزي
اعتقاد با كار اين و گرفت صورت عادت خرق امسال آكادمي ،
اهميت آن به جايزه هر جداگانه اعلام كه شد انجام اين به
.ميبخشد بيشتري اعتبار و
تندرستي بحران
هوله هله
بهزاد محمود دكتر
چون صبحها:ميگويد كه هست ضربالمثلي آلماني زبان در
غذا تهيدستان چون شبها و دولتمندان چون ظهرها شاهان ،
شام كه است اين تغذيه دستاندركاران عموم توصيه.بخوريد
ما كشور در آنكه حال شود ، مصرف شب اوايل در و سبك بايد
مهمانيها در بهخصوص و ميخورند شام دير كه است اين سنت
مصداق به هم مدعوين.ميدهند ديروقت و مفصل بسيار شام
.كنند خودداري پرخوري از نميتوانند "شكم فداي به سر"
بايد بدن از دستگاهي و عضو هر كه است اين دوم مسئله
مطمئنا ميبينيم كه قلب حتي باشد ، داشته استراحت فرصت
استراحت را ضربان هر وقت از نيمي است ، ضربان حال در
براي و پر خون از تدريجا كه است فرصت اين در و ميكند
.ميشود آماده بعدي ضربان
آن وارد غذا وقتي و است عضو پركارترين قلب از بعد معده
ته از كه "دودي" منظم انقباضات به ميكند شروع ميشود
كه) بابالمعده به و ميشود شروع (بالاست طرف كه) معده
دودي حركات اين.ميگردد منتهي (است متصل كوچك روده به
حركت بابالمعده طرف به مرتبا را معده محتواي منظم
شدن آغشته حركات اين نتيجهميگرداند باز و ميدهد
.ميدهد انجام را هضم از بخشي كه است معده شيره با غذاها
وارد معده محتواي از مقداري بار هر دودي حركات ضمن
شيره ترشح سبب و (ميشود دوازدهه) كوچك روده ابتداي
وارد كه غذايي كم مقدارميگردد صفرا و لوزالمعده
و لوزالمعده شيره كافي مقدار با روش بدين شد ، دوازدهه
.ميگردد آغاز نهايي هضم و ميگردد مخلوط صفرا
شيره ترشح نيز و آن دودي انقباضات شد ، خالي معده وقتي
استراحت عضو سه اين و ميگردند متوقف صفرا و لوزالمعده
.ميكنند آغاز را
صحرايي موشهاي با جالبي آزمايشهاي گذشته دهه در
آموزنده بسيار آنها نتيجه كه دادند انجام آزمايشگاهي
دودمان يك از كه را موشها اين از تعدادي پژوهشگراناست
جدا محل دو در و كردند دسته دو داشتند برابر سن و بودند
قرار دسته يك دسترس در فراوان غذاي.داشتند نگه هم از
دوبار فقط (ب دسته) دوم دسته به ولي (الف دسته) دادند
ديدند مدتي از پسدادند كمتر غذاي هم آن شبانهروز در
دسته افراد از پرتحركتر و فعالتر "ب" دسته افراد كه
عمر آنها نيم و برابر يك گذشته اين از و اند"الف"
پرخوري عوارض بدون يعني طبيعي مرگ به و كردهاند
كالبدشكافي مرگ از پس "الف" گروه آنكه حال مردهاند ،
افزايش مثل گوناگون عوارض نتيجه در گرديد معلوم و شدند
رگهاي شدن بسته و خون پرفشاري ديابت ، خون ، كلسترول
.مردهاند قلب خود مخصوص
تحت آمريكا ، در زيستشناسان انجمنهاي از يكي اعضاي
امساك يعني يافتهها ، اين از گرفتند تصميم پزشك يك نظارت
.ببرند سود نخوردن چيزي غذا وعدههاي بين و غذا در
بود بيشتر از 50 آنها سن و بودند سالخورده عموما اينان
تراز بودن بالا ديابت ، خون ، پرفشاري بيماريهاي به و
چند از پس.بودند مبتلا آنها مانند و آسم خون ، كلسترول
بسيار آنها بيماري كه كردند مشاهده تعجب كمال با ماه
.است رفته بين از يا يافته تخفيف
غذاي سه از خارج كه ميگويند خوراكيهايي به "هوله هله"
تخمه بهخصوص آجيل مثل.ميشوند خورده شبانهروزي اصلي
و بستني شيريني ، ،(هندوانه تخم يا تخمآفتابگردان)
اول.دارند بزرگ عيب دو غذاها اين.آنها مانند و پالوده
دوم است زيانبار كه ميرسانند بدن به اضافي كالري آنكه
استراحت جاي به غيرضروري فعاليت به را بدن اعضاي آنكه
نبايد شام و ناهار و ناهار و صبحانه بين.واميدارند
اگر.شود داده استراحت فرصت فعال اعضاي به تا خورد چيزي
آن به تدريجا و كند تحمل بايد كرد گرسنگي احساس شخص
.كرد خواهد عادت
ها نوبليست
راس رونالد سر
(1857- 1932) انگليسي پزشك
Sir Ronald Ross
1902nbsp; پزشكيمالاريا و فيزيولوژي
در ويبود هندوستان ارتش افسر يك فرزند راس رونالد
را شدن هنرپيشه روياي ابتدا در.گشود جهان به چشم المور
سرويس به وي كه بود كرده مقرر پدرش اما ميپروراند سر در
پزشكي تحصيل از پس بدينترتيب.شود ملحق هندوستان پزشكي
راه هند پزشكي سرويس به لندن سنبارتلوميو بيمارستان در
.يافت
كارهاي به خويش حرفهاي زندگي سالهاي نخستين در راس
شد مشغول ادبي نمايشنامههاي خلق و شعرسرايي همچون ادبي
خود ادبي اثر پانزده (1883- 1920) سالهاي فاصله در و
هندوستان در اقامتش سالهاي نخستين در.ساخت منتشر را
علاقه.يافت بيشتري قوت وي در رياضيات به اشتياق و شور
فاصله در و يافت ادامه عمر پايان تا رياضي به او
و ساخت منتشر را اينباره در 7عنوان(19211901) سالهاي
وايتهد كارهاي از برخي كه كرد ادعا خود فضاي جبر كتاب در
.بود كرده پيشبيني را
دليل به انگلستان در اقامتش طي در و سال 1889 در وي
برقراري در پيگير توجه و عمومي سلامت حفظ در كوشش
افتخار ديپلم دريافت به باكتريشناسي علم در نظمنويني
ساخت جلب خود به را او توجه مالاريا بيماري.آمد نايل
كننده ايجاد ميكروب يافتن هدف با در 1894 بدينترتيب
لاورن چارلز توسط در 1880 بار نخستين كه مالاريا بيماري
Patrick مانسون پاتريك با بود شده توصيف Charles Laveran
.نشست گفتوگو به Manson
تاثير راس علمي كار بر او تشويقهاي و راهنماييها
ساخته خاطرنشان وي به كه بود مانسون اين.نهاد بسياري
هنگامي.باشد مالاريا بيماري عامل پشه است ممكن كه بود
دربارهاين پژوهش و بررسي او بازگشت هندوستان به راس كه
وي برنامه نخستينداد ادامه سال چهار مدت به را نظريه
به پشه طريق از بيماري انتقال اثبات و آزمون جهت تلاش
طريق از بيماري كه دهد نشان تا كوشيد او.بود انسان
مالاريا به مبتلا فرد خون از كه پشهاي توسط شدن گزيده
چندان وي تلاش اما.ميشود منتقل است ، كرده تغذيه
را پشهها از گونهاي او احتمالا.نبود نتيجهبخش
وي بدينترتيب.نبود مالاريا ناقل كه بود گرفته بهكار
مورد بسيار دقت با را پشهها طبيعي تاريخ تا گرفت تصميم
كه مالاريا ميكروب تا شد موفق در 1879 و دهد قرار مطالعه
خون از كه آنوفلي پشههاي بدن در پلاسميدي از بود ، عبارت
.دهد تشخيص را بودند ، كرده تغذيه مالاريا به مبتلا بيمار
چه پشه بدن در ميكروب كه دهد نشان تا كوشيد راس آن از پس
وي.مييابد راه ديگري قرباني بدن به چگونه و ميشود
عامل و مرغي مالارياي بررسي با را كارش تا گرفت تصميم
وي ترتيب بدين.كند دنبال Culex fatigans يعني آن انتقال
روي بر آنها آزمون امكان كه را آزمايشاتي تا شد موفق
ميكروب توانست سال 1898 تا.دهد انجام نداشت وجود انسان
بزاقي غدد در را مرغي ، مالارياي بيماري عامل پروتوزما ،
از مالاريا ميكروب كه شد ثابت بنابراين.بيابد پشه
.ميشود منتقل پشه نيش واسطه با بيمار ميزبان
پزشكي انجمن نشست به را راس كارهاي توانست مانسون
سال همان اواخر تا.كند ارسال ادينبورگ در بريتانيا
گراسي جيوواني نظر زير ايتاليايي يك توسط مشابهي نتايج
معرفي انساني مالارياي ناقل را آنوفل پشه كه آمد بهدست
.كرد
و كنارهگيري هندوستان پزشكي سرويس از در 1899 راس
و گرفت برعهده ليورپول مديسن تروپيكال آموزشگاه در مقامي
به بازگشت لندن به كه هنگامي.ماند همانجا سال 1912 تا
بسياري اوقات سالها اين تمامي طي در.رسيد كنسولي مقام
به و كرد پشهها كنترل مسئله درباره پژوهش صرف را
پيشنهاد را مناسبي راهكارهاي استوايي كشورهاي از بسياري
.داد
دريافت به موفق مالاريا درباره تحقيقاتش دليل به وي
.شد سال 1902 فيزيولوژي يا پزشكي نوبل جايزه
|