برابر در تهران سازه‌هاي مقاوم‌سازي
است ضروري زلزله
ري و تهران گستره در گسل‌ها موقعيت به علمي نگاهي
زلزله از ناشي پيامدهاي چگونه" گزارش درج پي در:اشاره
ماه ، آذر يكشنبه 4 مورخ همشهري صفحه 5 در "دهيم كاهش را
ديدگاه از كه كرديم دريافت زمينه اين در جديدي مقاله
منظر از زلزله برابر در را تهران شهر چشم‌انداز تخصصي
شكافتن.است كرده بررسي اميدها و پيشنهادها واقعيت‌ها ،
همواره‌دربرگيرنده راه‌حل ارائه و مساله يك
شهروندان آگاهي‌هاي افزايش با همچنين و است تازه اميدهاي
از توجهي قابل حد تا مي‌توان زلزله خطرات برابر در
نكته اينكاست طبيعي رخداد اين اقتصادي و جاني خسارات
احتمالي خطرات به نسبت هشدار كه است يادآوري شايان نيز
دقيق پيش‌بيني معني به الزاما زلزله ، مثل طبيعي سوانح
مطالب قبيل اين درج.نمي‌باشد مشخص زمان يك در واقعه اين
شايعات پس مي‌شود مردم آمادگي و آگاهي افزايش باعث
.شد پذيرا نبايد را غيرعلمي
تلفات ساختمانها ، تخريب كه طبيعي است پديده‌اي لرزه زمين
شدن مسدود حياتي ، شريانهاي قطع اقتصادي ، خسارات انساني ،
اين.مي‌باشد آن از حاصل برآيند..و ارتباطي راههاي
جاي بر آثاري ثانيه چند طي در كه است واقعيتي پديده
با برخي و نبوده جبران قابل هرگز بعضي كه گذاشت خواهد
بايد مبلغي چه راستي بهجبرانپذير زيادي سالهاي گذشت
مبلغي چه نمود؟ هزينه شده ايجاد نابسامانيهاي رفع در
آيا بازگشت؟ بحران از قبل شرايط به تا نمود هزينه بايد
نحو به مي‌توان يا است ، اجتنابناپذير وارده خسارتهاي
شناخت با كه است آن واقعيت داد؟ كاهش را صدمات چشمگيري
سازه‌اي ، ژئوتكنيك ، لرزه‌شناختي ، ساختي ، لرزه‌زمين وضعيت
بحران ، مديريت برنامه‌ريزي همگاني ، و تخصصي آموزشهاي با
روشهاي كاربرد آمادگي ، مانورهاي انجام مستمر ، تمرينات
شناخت اجرايي ، توصيه‌هاي مقاوم‌سازي ، روشهاي مقابله ،
ساختمانهاي وضعيت تحقيقاتي ، اولويتهاي و واقعي نيازهاي
ترابري ، سيستم‌هاي عمومي ، ساختمانهاي وضعيت موجود ،
ناشي فجايع زيادي حدود تا مي‌توان..و حياتي شريانهاي
.داد كاهش ممكن حداقل به را زمين‌لرزه از
از آن اطراف و تهران پهنه شده ، انجام مطالعات براساس
شدت به و جنبا است گستره‌اي لرزه‌زمين‌ساختي ديدگاه
گسلهاي و بيستم سده تاريخي زمين‌لرزه‌هاي وقوع.لرزه‌خيز
كه است انكارناپذير واقعيت اين نمايانگر گستره اين جنباي
زمين‌لرزه‌هاي وقوع معرض در آن اطراف شهرهاي و تهران
مشخص واقعه اين دقيق زمان كه چند هر دارند ، قرار شديدي
.نمي‌باشد
كه مي‌دهد نشان ري و تهران گستره مورد در موجود اطلاعات
كرده تغيير سال تا 219 ميان 10 زمين‌لرزه بازگشت زمان
ري ، -تهران پهنه بيستم و نوزدهم سده نسبي آرامش.است
بزرگاي با را مخربي و جديد زمين‌لرزه‌هاي رويداد احتمال
جنبش اثر بر خطر اينمينمايد محتمل ريشتر از 7 بيش
راندگي تهران ، شمال راندگي مشاء ، شده شناخته گسلهاي
پارچين پيشوا ، گرمسار ، كهريزك ، ري ، جنوب و شمال نياوران ،
و ژئوتكنيكي عواملميآيند وجود به پايين تلو راندگي و
لرزه‌اي حركتهاي تقويت و تشديد در نيز ساختگاه توپوگرافي
از بيش ساختمانهاي در بنابراين ، ;مي‌باشند موثر بسيار
مركز و شمال مناطق در بويژه و تهران ناحيه در طبقه پنج
ديگر ازگيرد قرار توجه مورد تشديد پديده تاثير بايد
پديده زمين‌لرزه ، وقوع هنگام در سازه‌ها به خسارت عوامل
داخل در سازه‌ها رفتن فرو و نشست سبب كه است روانگرايي
پديده اينميآورد بار به را فراواني خسارات و شده زمين
به نياز زمينه اين در و است محتمل شهر جنوبي قسمتهاي در
.مي‌باشد ريزپهنه‌بندي مطالعات
خشت ، جمله از مختلف مصالح با نيز تهران شهر ساختمانهاي
هيچ خشتي ساختمانهاي.شده‌اند ساخته بتن و فولاد آجر ،
نشان خود از زمين‌لرزه جانبي بارهاي برابر در مقاومتي
ساختمانهاي.آسيبپذيرند كاملا بناها ايننميدهند
.دارند خشتي ساختمانهاي با مشابه تقريبا رفتاري نيز آجري
فلزي معمولي ساختمانهاي در جوشكاري روشهاي و ساخت نحوه
كافي توجه عدم دليل به و است قبول غيرقابل و ضعيف بسيار
از پاره‌اي.مي‌باشند آسيبپذير آنها اتصالات به
مقاومت ضعيف بتن از استفاده علت به نيز بتني ساختمانهاي
پلان ارتفاع ، در تقارن عدم اينها بر مزيد.دارند كمي
بازشوها ، بزرگي و تعداد داخلي ، سختي توزيع و ساختمانها
كاربرد و استفاده عدم آجري ، ساختمانهاي در شكل‌پذيري عدم
ساختمانهاي اغلب در كوتاه ستونهاي وجود و خاموت صحيح
طبقه ، اين توسط جانبي بارهاي تحمل عدم و نرم طبقه بتني ،
غير مصالح از استفاده مجاور ، ساختمانهاي در ضربه وجود
ساختمانهاي ساخت نامطلوب كيفيت سازها ، و ساخت در مرغوب
سيستم بدون و ضعيف بسيار اسكلت با ساختمانهاي جديد ،
ديدن صدمه يا و تخريب در موثر عوامل جمله از جانبي
.بود خواهد ساختمانها
بيمارستانها ، نظير عمومي و حياتي مهم ، ساختمانهاي
اهميت از..و امنيت تامين مراكز آتش‌نشاني ، ايستگاههاي
بر شده انجام مطالعات براساس.مي‌باشند برخوردار ويژه‌اي
روشهاي از استفاده با تهران در بيمارستان از 100 بيش روي
بيمارستان مقاوم ، 39 بيمارستان تعداد 26 ارزيابي ، سريع
.شده‌اند داده تشخيص نامقاوم بيمارستان و 42 مقاوم نيمه
تهران ، در شديد نسبتا زلزله يك وقوع اثر بر مي‌رود تصور
پزشكي مراكز %كه 80 نامقاوم و مقاوم نيمه بيمارستانهاي
شده خارج دهي سرويس از مدتي براي مي‌دهد ، تشكيل را شهر
قابل يا و كامل طور به را خود تجهيزاتي امكانات و
.بدهند دست از ملاحظه‌اي
مصالح با و بوده قديمي نيز آتش‌نشاني ايستگاههاي اغلب
وجود آتش‌نشاني ايستگاه تهران 32 در.شده‌اند ساخته آجري
مجهز حريق اطفاء ماشينهاي به آن ايستگاه تنها 27 كه دارد
پنج فقط آتش‌نشاني ايستگاههاي تعداد كل از.مي‌باشند
بنابراين برخوردارند ، ملاحظه‌اي قابل مقاومت از ايستگاه
در بي‌دفاع كاملا شهري تهران زمين‌لرزه ، وقوع زمان در
.بود خواهد آتش‌سوزي مقابل
غالبا باشند ، شهر امنيت حافظ بايد كه انتظامي پاسگاههاي
زمان در آنها از اعظمي بخش و داشته آجري ساختمانهاي
امري مردم امنيت تامين و مي‌روند بين از و منهدم فاجعه
.بود خواهد پيچيده كاملا
مصالح با عموما و طراحي ضعيف بسيار تهران شهر مدارس
آنها براي نامطلوبي بسيار شرايط كه شده‌اند ساخته بنايي
.مي‌شود پيش‌بيني
نبودن مقاوم و حياتي شريانهاي گوناگون شبكه‌هاي پيچيدگي
بحراني بسيار شرايط مي‌تواند زلزله برابر در آنها اغلب
براي اساسا مورد چند به‌جز آب مخازن.نمايد ايجاد را
لوله‌هاي عمر.نشده‌اند طراحي زلزله از ناشي نيروهاي
نشت و زياد ، تركيدگي كهولت اثر بر و است سال حدود 40 اصلي
آب قطع.است پيش‌بيني قابل كاملا زلزله اثر بر آب
شبكه.داشت خواهد حريق اطفاي و بهداشت در بسياري تاثيرات
از ولي ;دارد خوبي نسبتا مقاومت كلي لحاظ از تهران گاز
و كنترل تجهيزات خصوصا شبكه جانبي لوازم و تجهيزات نظر
.است آسيبپذير منازل داخلي شبكه‌هاي و ارتباط
از پس آتش‌سوزي و انفجار ايجاد در شبكه اين آسيبپذيري
خود از بزرگتر فاجعه‌اي مي‌تواند و دارد مهمي نقش زلزله
برابر در كافي مقاومت برق شبكه.آورد وجود به زلزله
مساله‌ساز بسيار اصلي كابلهاي اتصالات.ندارد زلزله
بسيار زلزله اثر بر شهر برق هاي كابل قطع و بود خواهد
.است محتمل
خيابانها تداخل و مفيد عمر از بيش عمر با نقل و حمل شبكه
به‌شدت زلزله برابر در حياتي شريانهاي ديگر شبكه‌هاي و
در موجود آسيبديدگيهاي احتمال.آسيبپذيرهستند
كرج ، سد ديدگي آسيب اثر بر سيل شدن جاري خطر بزرگراهها ،
بلند ساختمانهاي احتمالي ريزش اثر بر خيابانها شدن مسدود
شبكه اين تعمق قابل مسائل از...و خيابانها مجاور
...و مي‌باشد
آينده‌اي و نگران‌كننده تاريك ، چشم‌اندازي موجود وضع
را احتمالي زلزله يك وقوع اثر بر تهران از ناخوشايند
كنوني وضع تمهيداتي انجام با مي‌توان اما ، ;مي‌كند تصوير
تقليل ممكن حداقل به را خسارات مي‌توان.بخشيد بهبود را
موانع ، شناخت با غيربحراني شرايط در مي‌توان.داد
را توسعه روياي مي‌توان.برداشت آنها رفع راه در قدمهايي
.نمود تصور را روشن آينده‌اي مي‌توان.بخشيد تحقق
اذهان از را احتمالي زلزله يك بروز دغدغه‌هاي مي‌توان
سرمايه‌هاي دادن دست از مشاهده جاي به مي‌توان.زدود
توسعه ابعاد تمامي در مثبت تحولي شاهد اقتصادي و انساني
...اگر ;نمود زندگي ايمن محيطي در زلزله با مي‌توان و بود
تهران ريزپهنه‌بندي نقشه تهيه به نسبت سريعتر هرچه -
.شود اقدام
شوراي مجلس و مقامات سوي از مصوب ، قوانين براساس -
زمان در تهران بحران مديريت قانوني اختيارات اسلامي ،
.گردد تفويض تهران شهردار به اضطرار
امور اداره به نسبت تهران شهرداري در هسته‌اي -
و تاسيس تهران شهر اضطراري عمليات و برنامه‌ريزي
.شود راه‌اندازي
تهران شهر اضطراري عمليات و برنامه‌ريزي هسته داخل در -
عمل به لازم اقدامات مختلف كاري كميته‌هاي ايجاد به نسبت
.آيد
ارگانهاي در موجود اطلاعات از استفاده مكانيزم و سيستم -
و اطلاعاتي بانك يك قالب در آزاد صورت به مختلف
اضطراري عمليات و شود برنامه‌ريزي مركز ، در نرم‌افزاري
.گردد تاسيس تهران شهر
آيين‌نامه و ساختمان ملي مقررات موثر و دقيق اجراي -
.شود لازم‌الاجرا جدي صورت به كشور زلزله
دسترس در استاندارد صورت به آنها كيفيت و مصالح -
ضوابط و شود اصلاح نظارت مقررات گيرد ، قرار پيمانكاران
.گردد اعمال دقيق‌تري كنترلي
به درصدي بازسازي ، براي كشور وزارت اعتبارات رديف از -
اختيار در و يابد اختصاص بحران آثار كاهش و پيشگيري امر
.شود گذارده برنامه‌ها شروع براي تهران شهر
شتابنگاري و لرزه‌شناسي پايگاه تعدادي از محلي شبكه يك -
مركز در داده‌ها كليه و شود ايجاد شهر وسعت به توجه با
پردازش و جمع‌آوري اضطراري عمليات و شده برنامه‌ريزي
.گردد
تشديد ، روانگرايي ، لرزه ، زمين پتانسيل شناسايي به نسبت -
خطرهاي آمدن وجود به امكان و تهران رودخانه‌هاي طغيان
اقدام شهر مجاور سدهاي تخريب از پس سيل مانند ثانويه
.گردد
محدوده و داخل در كه شيميايي و صنعتي فعاليتهاي كليه -
آنها آسيبپذيري و شده شناسايي دارند وجود تهران شهر
.گردد برآورد دقيقا
داشتن دست در با ودوگانه بيست مناطق شهرداريهاي -
به نسبت خود مناطق در ساختمانها تركيب از موجود اطلاعات
سريع روشهاي حسب بر مقاومت نظر از ساختمانها تقسيم‌بندي
.نمايند اقدام ارزيابي
و مهم مراكز كليه تهران ، شهرداري طرف از بخشنامه‌اي طي -
خود نهادهاي و وزارتخانه‌ها ازطريق تهران شهر عمومي
عمليات و مركزبرنامه‌ريزي به نتايج و شده ارزيابي
.گردد اعلام اضطراري
جمله ، از زيربنايي امكانات كه شهري نهادهاي كليه -
راه خطوط خطوطارتباطي ، آبرساني ، برق‌رساني ، گازرساني ،
مي‌دهند ، قرار شهروندان اختيار در را ارتباطي شبكه‌هاي و
آسيبپذيري وضعيت تعيين به نسبت ساله پنج برنامه يك طي
اقدام شده ارائه خدمات با رابطه در شهر مختلف مناطق
.نمايند
كارايي و مقاومت حيث از وسيما ، صدا رساني اطلاع شبكه -
انجام ضروري اقدامات آن بهبودعملكرد براي و گردد بررسي
.پذيرد
.شوند مقاوم‌سازي تهران شهر در موجود ابنيه‌آسيبپذير -
مالياتي تخفيف‌هاي و مالي حمايتهاي عوارض ، كاهش با -
آنها مالكان براي ساختمانها مقاوم‌سازي جهت انگيزه‌هايي
.شود ايجاد
.شوند شناسايي موقت واسكان سرپناه امكانات -
هنگام هشدارهاي‌به و لازم اطلاعات -
.شود داده تهراني شهروندان به
گيرد قرار بررسي مورد شهر اقتصاد به آسيبرسان عوامل-
.گردد اقدام آن بهبود به نسبت و
قرار تهديد مورد را اجتماع كه صدماتي و خطرها كليه -
.شود بازنگري مي‌دهد ،
و بهسازي بازسازي ، طرحهاي تهيه به نسبت شهر مسئولين-
.نمايند اقدام پهنه‌بندي نقشه‌هاي اساس بر توسعه
و عمومي بهداشت بهداشتي ، مراكز وضعيت شناسايي به نسبت-
.شود اقدام ودوگانه بيست مناطق شهروندان جسمي بهداشت
و درون كمك‌رساني نحوه و وضعيت به نسبت شهر مسئولين-
را كمك انتقال مسيرهاي و برنامه‌ريزي تهران برون‌شهري
.نمايند شناسايي
.شوند شناسايي شهري امكانات كليه -
.شوند ذخيره و تهيه احتياج مورد داروهاي -
اطلاع‌رساني بر تاكيد با رساني اطلاع و هشدار سيستم يك -
.گردد ايجاد حادثه زمان در بخصوص
.گردد تشكيل بسيج كمك با ستادي و محلي كميته‌هاي-
.شود تشكيل اوليه كمكهاي كميته -
در مصدومين توزيع سيستم برنامه‌ريزي جهت اجرايي كميته -
.شود تشكيل شهر
مناطق از هريك در تغذيه‌اضطراري وسيستم توزيع شبكه -
.شود ايجاد ودوگانه بيست
مهندسي متخصصان براي بازآموزي و تخصصي آموزشي دوره‌هاي -
.شود برگزار ساختمان مجريان و زلزله‌شناسي زلزله ،
كتب تلويزيوني ، برنامه‌هاي طريق از همگاني آموزشهاي -
به‌عامه آموزشي بولتن‌هاي و گروهي رسانه‌هاي درسي ،
.شود داده مردم
انگاشتن‌عواقب جدي مذكور ، موارد به رويكرد با است اميد
پيشگيري و كشور نبض عنوان به تهران در زمين‌لرزه از ناشي
نهادهاي تمامي بي‌وقفه تلاش و نقاط ديگر به آن تسري از
واشاعه موجود مشكلات رفع راه در موثري گامهاي ذي‌ربط ،
كشور در كلان ، سطح در و تهران شهر در ايمني فرهنگ
.شود برداشته
الهي ناطقي فريبرز
و زلزله مهندسي و زلزله‌شناسي بين‌المللي پژوهشگاه استاد
ايران زلزله مهندسي رئيس‌انجمن
|
