پولي دفتر ، مديركل قضاوي حسين دكتر
:ودارايي اقتصادي امور وزارت وبازرگاني
يكباره‌نرخ‌ارزپيامدهاي‌تورمي‌دارد يكسان‌سازي
يادداشت
يتيم‌خانه بزرگترين در افغاني كودكان
تنها كودكان اين نياز آيا غذا صف در كابل
غذاست؟
آب دوباره قطع تهراني‌ها به آبفا هشدار
است حتمي مصرف كنوني روند با
پولي دفتر ، مديركل قضاوي حسين دكتر
:ودارايي اقتصادي وزارت‌امور وبازرگاني
يكباره‌نرخ‌ارزپيامدهاي‌تورمي‌دارد يكسان‌سازي
از كه آينده سال بودجه لايحه ويژگي‌هاي مهمترين از يكي
شد ، آغاز اسلامي شوراي مجلس در آن به رسيدگي شنبه روز
مبناي 770 بر دلار نرخ دادن قرار و) ارز نرخ يكسان‌سازي
دكتر با آن پيامدهاي و مهم تحول اين دربارهاست (تومان
امور وزارت بازرگاني و پولي دفتر كل مدير قضاوي حسين
.مي‌آيد پي در كه داشته‌ايم گفت‌وگويي دارايي و اقتصادي
چيست؟ ارز نرخ يكسان‌كردن از هدف
اصلاح رانت ، زمينه‌هاي كاهش ارز ، نرخ يكسان‌كردن از هدف
.است منابع بهتر تخصيص و نسبي قيمت‌هاي
شود ، تعيين متفاوت قيمت دو با ارز نرخ باشد قرار اگر
پيدا دست كمياب كالاي اين به كمتر ارز نرخ با كه افرادي
كه هستند برخوردار انگيزه اين از قاعدتا مي‌كنند ،
ارز به تا كنند اظهار واقعي اندازه از بيش را خود واردات
به مي‌توانند را حاصله ارز مازاد.كنند پيدا دست بيشتري
علاوه به.كنند پيدا دست رانت به و بفروشند بالاتر ، قيمت
ارزان ارز به كه كسي براي داخلي قابليت‌هاي از بسياري
حتي يا و كالاها چون بود خواهد جاذبه بدون دارد ، دسترسي
و كمتر هزينه با مي‌تواند را خود مهندسي و فني خدمات
و كالاها رقابت‌پذيري لذا.كند تهيه خارج از بيشتر كيفيت
عملابه ما و مي‌شود تضعيف فضايي چنين در داخلي خدمات
سرمايه‌بري اصطلاحا و مي‌پردازيم يارانه خارجي
ارز از كه بخش‌هايي در لااقل (Capital Intensive)اقتصادي
ارزي وابستگي يعني.مي‌شود تقويت است ، بهره‌مند ارزان
ارزان ارز حاضر درحال شود گفته است ممكن.مي‌شود زياد
دولتي شركت‌هاي حال هر به.نمي‌گيرد تعلق خصوصي بخش به
ماهيت.هستند شركت هستند ، بهره‌مند ارز اين از كه هم
رسالت‌هاي ازجمله سوددهي كه است اين فرض و دارند انتفاعي
انگيزه بدون كه نيست اين‌طور لذا.مي‌آيد حساب به آنها
.است نسبي قيمت‌هاي در اختلال موضوع ديگر نكته باشند هم
در مي‌شود ، تزريق ارزانتر ارز اقتصاد از بخشي به وقتي
ميزان و اقتصادي واقعيت‌هايي اتكاي به نه صورت اين
نفتي ارزانتر ارز اتكاي به بلكه توليد عوامل بهره‌وري
دسترسي ارز اين به كه توليدي مشابه بخش‌هاي با مقايسه در
به‌طور لذاشد خواهد كمتر توليد هزينه‌هاي ندارند ،
توليدي بخش‌هاي از برخي براي نسبي مزيت نوع يك مصنوعي
است ممكن حتي بخش‌ها اين در سرمايه‌گذاري.مي‌شود ايجاد
.است ازاين غير احيانا واقعيت كه درحالي شود تلقي سودده
ارزان ، ارز همواره نمي‌توان درازمدت در اين‌كه به نظر
شوك‌هاي و است محدود ارزي منابع چون كرد عرضه ترجيحي
كاهنده تحت‌تاثير را ارز عرضه منابع نفت بازار در كاهنده
خوبي عاقبت ترجيحي ارز نرخ‌هاي سياست لذا مي‌دهد ، قرار
علامت‌هاي اقتصادي كارگزاران به نهايتا و ندارد
و گفته پيش موارد به توجه با مجموع در.مي‌كند غلطالقا
در اختلال رانت ، زمينه‌هاي پيدايش از پرهيز منظور به
كارشناسي ، ديد از منابع ، بهتر تخصيص روند و نسبي قيمت‌هاي
تلقي ضروري امري ارز نرخ يكسان‌سازي سياست اعمال
اين اعمال كه دانست بايد هم را نكته اين البتهميشود
تنها نه آن ، خاص بسترهاي ايجاد بدون و يكباره به سياست
را ملتهب و تورمي فضاي يك بلكه نمي‌رساند هدف به را ما
.كرد خواهد تحميل كشور براقتصاد
است قرار سال 1381 در كه ارز نرخ يكسان‌سازي سياست آيا
رسيده تصويب به هم اسلامي شوراي مجلس در و درآيد به‌اجرا
مي‌بخشد؟ تحقق را فوق‌الذكر است ، اهداف
نرخ با و ارزانتر ارز است شده مقرر سال 1381 در خير ،
در آن معادل يارانه شده ، تلاش اما نشود عرضه ترجيحي
حاصل ارز دولت ديروز تا ديگر بهعبارتشود لحاظ بودجه
دلار هر ازاي به و مي‌داد تحويل بانك‌مركزي به را نفت از
دولت را تومان اين 175.مي‌كرد دريافت تومان 175
منظور دولتي بازرگاني شركت بودجه در مثال به‌عنوان
بانك به مي‌گفت خود فرزند به‌عنوان شركت اين به و مي‌كرد
و 175 دادم دلار كه نشان همان به بگو و كن مراجعه مركزي
به را دلار و بگير را خودت تومان اين 175 گرفتم ، تومان
سال 1381.كنم وارد گندم بتوانم من تا بده من خارجي طرف
بانك به كه را نفتي دلار هر دولت سال 1381 شد؟ خواهد چه
.مي‌كند دريافت تومان حدود 770 آن ازاي به مي‌دهد مركزي
مثلا يعني خود فرزند بودجه در را تومان رقم 770 اين
مي‌گويد شركت اين به و مي‌كند منظور دولتي بازرگاني شركت
دلار كه نشاني همان به بگو و كن مراجعه مركزي بانك به
و بگير را خودت تومان اين 770 گرفتم ، تومان دادم 770
وارد گندم بتوانم تا كن حواله من خارجي طرف به را دلار
نكند تغيير كشور داخل در گندم قيمت آن‌كه لازمه پس.كنم
به‌عنوان تومان تا 770 تومان مابه‌التفاوت 175 كه است آن
منظور دولتي بازرگاني شركت فرضا بودجه در معادل يارانه
داخل در نسبي قيمت‌هاي كه نيست اين‌طور صورت اين درشود
درداخل كه خارجي گندم قيمت كماكان.باشد شده اصلاح كشور
مي‌كند ، رقابت وطن توليدي گندم با و مي‌شود عرضه كشور
تقويم انگيزه‌هاي.بود خواهد سال 1380 وضعيت مشابه
كه شركت‌ها از برخي براي بالاتر قيمت‌گذاري و غيرواقعي
يارانه‌اي معادل اما نمي‌كنند دريافت ارزان ارز ديگر
تومان تا 770 تومان مابه‌التفاوت 175 يعني ملاحظه قابل
.داشت خواهد وجود كماكان مي‌كنند ، دريافت ملي پول به را
تجربي و نظري مباني در كه اساسي اهداف اين بنابر
در است ، شده منظور ديگر كشورهاي در ارز نرخ يكسان‌سازي
.نيست تحقق‌پذير مي‌دهد ، رخ سال 1381 در آنچه پرتو
كنند؟ اعمال را سياست اين هستند درصدد مجلس و دولت چرا پس
نوعي شود اعمال كه هم حد همين در سياست اين است طبيعي
به پنهان يارانهميآيد حساب به اقتصادي شفاف‌سازي
مقدمه‌اي مي‌تواند واين شد خواهد تبديل آشكار يارانه
آيد حساب به ارز نرخ متعارف و واقعي يكسان‌سازي براي
هدفمند براي اصولي سياست‌هاي متعاقبا اين‌كه بر مشروط
.شود گرفته به‌كار يارانه‌ها كردن
نرخ كه آن براي سال 1380 ، بودجه قانون الزامات از يكي
كالاهاي قيمت كه است اين شود يكسان سال 1381 در ارز
كاهش يارانه‌اي كالاهاي كميت اولي طريق به و يارانه‌اي
مي‌كند؟ پيدا تحقق امر اين آيا.نيابد
دلار ، ميليارد حدود 5/5 سال 1380 در كه چرا.نمي‌كنم تصور
خريد صرف و است شده تزريق اقتصاد در توماني ارز 175
شده دفاعي هزينه‌هاي و خدمات ساير و اساسي ، حساس كالاهاي
نه باشد قرار اگر حالپنهان يارانه همان يعني اين.است
كاهش آنها كميت نه و كند تغيير خدمات و كالاها اين قيمت
شفاف يارانه تومان حدود 595 دلار هر ازاي به بايد يابد ،
در 5/5 تومان حاصل‌ضرب 595.شود لحاظ سال 1381 بودجه در
.مي‌شود ريال ميليارد هزار حدود 32 رقمي دلار ميليارد
در بابت اين از ريال ميليارد هزار حدود 25 در كه درحالي
در شفاف يارانه رقم چون است طبيعي.است شده لحاظ بودجه
آنچه به نسبت ارز نرخ يكسان‌سازي براي شده گرفته نظر
لذا است ، كمتر ريال ميليارد هزار هفت حدود باشد ، بايد
مشمول كميت‌كالاهاي از يا كه داشت خواهد وجود الزام اين
.شود افزوده آن قيمت بر يا و شود كاسته
نوعي است ممكن شود يكسان ارز نرخ وقتي حال هر به
با ديروز تا كه كالاهايي از برخي و پذيرد صورت جايگزيني
خريداري داخل از مي‌شد ، خريداري خارج از تومان دلار 175
در صرفه‌جويي موجب نمي‌تواند موضوع اين آيا.شود
باشد؟ يارانه‌ها
قانون ماده 87 طبق.نيست جديدي سياست سياست ، اين خير ،
.بود امكان‌پذير نيز سال 1380 و سال 1379 در سوم برنامه
از را خود موردنياز كالاي واردات ، جاي به دستگاهي اگر
مابه‌التفاوت است موظف مركزي بانك كند ، خريداري داخل
شركت آن حساب به را سپرده گواهي تا توماني دلار 175 قيمت
بازرگاني شركت قراراست اگر مثال به‌عنوان.كند واريز
به بايد قاعدتا ;كند وارد خارج از شكر خاصي حجم دولتي
لازم دلار و بدهد مركزي بانك به تومان دلار ، 175 هر ازاي
را شرايط شركت اين اگر حال.كند تهيه را شكر واردات براي
كه صورتي در ديد ، مناسب خارجي جاي به داخلي خريد براي
تومان بر 175 كرد ، علاوه تهيه داخل از را شكر حجم اين
است ، شده منظور شركت بودجه در كه دلار هر به‌ازاي
بانك نيز را ديگر تومان حدود 600 يعني آن مابه‌التفاوت
در وضعيت اين.كند منظور شركت اين حساب به بايد مركزي
خريدهاي در اگر حتي لذااست جاري و ساري نيز سال 1381
بخشي و گيرد صورت جايگزيني هم دلاري ميليارد خارجي 5/5
كه يارانه‌اي حجم بر اثري شود ، تامين كشور داخل از آن از
قيمت آن‌كه براي.گذاشت نخواهد يابد ، اختصاص بايد
با مقايسه در سال 1381 در آن كميت و يارانه‌اي كالاهاي
نكند ، تغيير ارز نرخ يكسان‌سازي پرتو در سال 1380
يارانه ريال ميليارد هزار حدود 32 كه است اين لازمه‌اش
عملا كه آن حال شود منظور سال 1381 بودجه در بابت ازاين
ميليارد هزار حدود 25 يعني كمتر ريال ميليارد هفت‌هزار
.است شده منظور ريال
كوپني و اساسي قيمت‌كالاهاي در سال هر ما حال هر به
را قيمت افزايش نوعي مي‌رسد مردم دست به كه يارانه‌اي
.نيست دور به قاعده اين از نيز سال 1381.كرده‌ايم ملاحظه
شما كه يارانه‌ها رقم در كاهش ريال ميليارد هزار شايد 7
باشد؟ بابت اين از مي‌فرماييد ،
پايان تا سال هر.دارد خود جاي هم قيمت افزايش اين خير ،
حساس و اساسي كالاهاي قيمت متوجه يارانه نوع دو سال 1380
لحاظ بودجه قانون تبصره 5 در كه مستقيم يارانه يكي.بود
ريال ميليارد هزار ده حدود سال 1380 در آن رقم و است شده
ارز 175 عرضه واسطه به كه غيرمستقيمي يارانه ديگري و است
كه قيمتي افزايش آن.مي‌شد كالاها اين حال شامل توماني
افزايش نوعي سال هر مي‌فرماييد و مي‌گوييد سخن آن از شما
آن از ناشي بوده‌ايد ، شاهد را يارانه‌اي كالاهاي در قيمت
تبصره 5كفاف در شده منظور مستقيم يارانه رقم كه بود
پيش نوعي به هم يارانه‌اي كالاهاي افزايش لذا نمي‌داد
تبصره 5 در مندرج مستقيم يارانه نيز سال 1381.مي‌آمد
قاعدتا.است شده لحاظ ريال ميليارد هزار بودجه 13 قانون
سطح در را آرد قيمت بخواهيم اگر كه دارد وجود امكان اين
همين‌طور هم را يارانه‌اي شير قيمت داريم ، نگه سال 1380
و نمي‌دهد كفاف ريال ميليارد هزار رقم 13 قس‌عليهذا ، و
اين سخندارد وجود قيمت افزايش نوعي انتظار اساس اين بر
از يارانه‌اي كالاهاي قيمت افزايش آينده سال در كه است
مستقيم يارانه آن‌كه جهت از يكي:است امكان‌پذير جهت دو
كه جهت آن از ديگر.ندهد كفاف تبصره 5 در يافته اختصاص
حدود ارز نرخ يكسان‌سازي هزينه به‌عنوان اختصاصي يارانه
.است موردنياز رقم از كمتر ريال ميليارد هزار 7
سياست اثرگذاري لحاظ به بگذريم ، كه يارانه‌ها موضوع از
آن‌را تورمي ابعاد اقتصاد ، كليت بر ارز نرخ يكسان‌سازي
نرخ يكسان‌سازي سياست اين آيا مي‌كنيد؟ ارزيابي چگونه
به كشور براي ملاحظه قابل تورمي پيامدهاي مي‌تواند ارز
باشد؟ داشته دنبال
اجراي نحوه ولي است خوبي سياست ارز نرخ يكسان‌سازي سياست
تشديد براي را لازم بستر قوي احتمال به سال 1381 در آن
اين سال 1381 در آن‌كه ولو مي‌كند فراهم تورمي فشارهاي
احتمال به آن بروز بعد سال‌هاي در اما نكند بروز تورم
كه است اين دارد وجود كه موضوعي.مي‌كند پيدا تحقق قوي
سال 1381 ، در ارز نرخ يكباره يكسان‌سازي سياست پرتو در
سال سررسيد با خارجي تعهدات ارز نرخ مابه‌التفاوت بحث
در وارداتي كه است اين سر بر بحث.مي‌آيد پيش 1381
آن ذي‌نفع از مركزي بانك و است گرفته صورت گذشته سال‌هاي
تومان دلار 175 هر ازاي به هستند ، دولتي عموما كه
.است داشته مدت‌دار حالت نيز خريدها.است كرده دريافت
ارز اگرنرخ.مي‌رسد فرا سال 1381 در آنها سررسيد
نرخ به دولت از را نفتي دلار هر مركزي بانك شود ، يكسان
اين از بخشي بايد و مي‌كند خريداري تومان تقريبي 770
سررسيد سال 1381 در كه قبلي بدهي‌هاي بابت را دلارها
قبلا آن ، دلار هر براي كه بدهي‌هايي.بپردازد مي‌شوند ،
تومان يا 7 تومان نادر 300 مواردي در يا تومان تنها 175
يا 7 يا 300 قيمت 175 تفاوت قاعدتا.است كرده دريافت يا
و است دولت عهده به كه است هزينه‌اي تومان تا 770 تومان
.بدهد مركزي بانك به را ريالي رقم اين بايد دولت
مي‌شود سررسيد سال 1381 در كه خارجي تعهدات اين كل حجم
است؟ چقدر
.دلار ميليارد حدود 5/5
مي‌شود؟ چقدر آن ريالي مابه‌التفاوت
كه خارجي تعهدات اين از درصد از 95 بيش اين‌كه به باتوجه
دلار 175 نرخ با فرامي‌رسد ، آنها سررسيد سال 1381 ، در
رقم در دلار ميليارد حاصل‌ضرب 5/5 است ، بوده توماني
ميليارد هزار تقريبي 32 رقم به را ما تومان تقريبي 600
.مي‌رساند ريال
را ريال ميليارد هزار رقم 32 اين خود بودجه در دولت آيا
است؟ كرده پيش‌بيني
سال 1381 بودجه لايحه تقديم موازات به محترم دولت خير ،
به نيز را ديگري واحده ماده يك اسلامي ، شوراي مجلس به
مركزي بانك است آمده آن در است‌كه كرده ارائه محترم مجلس
مزبور مابه‌التفاوت مي‌تواند ارز نرخ يكسان‌سازي از پس
.كند برداشت خود خارجي دارايي‌هاي خالص تعديل محل از را
بانك‌مركزي خارجي دارايي‌هاي خالص تعديل از شما منظور
چيست؟
تومان نرخ 175 با قبل سال‌هاي در را ارزهايي مركزي بانك
از 175 رسمي ارز نرخ وقتي حال.است كرده خريداري دولت از
خالص قيمت مي‌كند ، پيدا تغيير تومان حدود 770 به تومان
متناسبا ملي پول به نيز مركزي بانك خارجي دارايي‌هاي
خالص تعديل است كرده پيشنهاد محترم دولت.مي‌يابد افزايش
براي مركزي بانك را مركزي بانك خارجي دارايي‌هاي
سال 1381 در كه خارجي تعهدات ارز نرخ مابه‌التفاوت
اين اتخاذ كه است درحالي اين.كند برداشت مي‌شود ، سررسيد
حساب به پولي پايه (Monetize) كردن پولي معني به سياست
تامين اثر مثل نقدينگي ، رشد بر سياست اين اثر مي‌آيد ،
ريالي هريك.است مركزي بانك محل از دولت بودجه كسري مالي
پرتو در خود دارايي‌هاي خالص تعديل محل از مركزي بانك كه
ضريب در دهد ، قرار دولت اختيار در ارز اسمي نرخ افزايش
نقدينگي برابرخود حدود 5/2 و مي‌شود ضرب پولي فزاينده
محل اين از كه ريال يك هر ازاي به يعني.مي‌كند ايجاد
مجموع به آن برابر مي‌دهد ، 5/2 دولت به مركزي بانك
درحالي.مي‌شود افزوده مسكوك و اسكناس و بانكي سپرده‌هاي
ما سال 1351 مصوب بانكي و پولي قانون ماده 26 (ب) بند كه
در هرگاه مزبور قانون طبق.است كرده منع رويه اين از را
خارجي دارايي‌هاي خالص برارزش ارز اسمي نرخ افزايش پرتو
بايد مبلغ اين چيز هر از قبل شود ، افزوده مركزي بانك
اين و شود منظور بانك‌مركزي به دولت بدهي‌هاي بابت
سياستي يعني.مي‌آيد حساب به خنثي‌سازي نوع يك اصطلاحا
ازاي به ما به توجه بدون نقدينگي مي‌شود موجب كه است
ماده 26 (ب) بند بنابراين.نكند پيدا رشد خود كالايي
جديد قوانين تدوين در نبايددارد مستحكمي اقتصادي منطق
.گرفت ناديده و كرد تضعيف را اقتصادي منطق
طي تومان نرخ 175 به كه را دلارهايي مركزي بانك ظاهرا
خالص به و است كرده خريداري دولت از گذشته سال‌هاي
مبلغ دلار هر ازاي به است ، افزوده خود خارجي دارايي‌هاي
آيا.است داده دولت به (امتياز حق) به‌عنوان نيز ديگري
است؟ همين‌طور
خريداري دولت از كه را دلارهايي از بخشي مركزي بله ، بانك
اقتصاد به كه است نديده مصلحت به يا نتوانسته و است كرده
خارجي دارايي‌هاي خالص به را آنها اساس براين كندو تزريق
دلار هر ازاي به اينها ، درخصوص است ، كرده اضافه خود
مابه‌التفاوت است ، داده دولت به كه توماني بر 175 علاوه
حق خريد) تحت‌عنوان نيز را سپرده گواهي نرخ تا آن
مركزي بانك.است كرده واريز خزانه‌داري به(دولت امتياز
تقريبي 1/1 ، 5/2 مبلغ ترتيب به و 80 سال‌هاي 78 ، 79 در
پايان تا يا و است افزوده خود خارجي دارايي‌هاي به‌خالص
مي‌افزايد ، محل اين به دلار ميليارد حدود 6/1 جاري سال
حدود به مركزي بانك خارجي دارايي‌هاي خالص سرجمع كه طوري
مركزي بانك كنيم فرض اينكهميرسد دلار ميليارد 3/6
فرض است ، داده دولت به امتياز حق مزبور ، رقم تمامي بابت
در همكاران ظاهرا گرچه.نمي‌رسد نظر به دفاعي قابل
بابت هم اگر حال هر به.دارند ادعايي چنين مركزي بانك
به امتياز حق مركزي بانك خارجي دارايي‌هاي خالص تمامي
به پيشاپيش ارز نرخ يكسان‌سازي و باشد شده پرداخت دولت
يكسان‌سازي اصطلاحا و باشد انجاميده پولي پايه افزايش
خود پولي انبساط اثر دهد ، رخ رسما آن‌كه از قبل ارز نرخ
باشد ، داده رخ موضوع اين كه فرض به باشد ، كرده ايفا را
تبصره در ناحيه‌اي چه از و چرا كه مي‌آيد پيش سوال اين
:است آمده اسلامي شوراي مجلس به تقديمي واحده ماده ذيل
بابت خود ريالي مطالبات مي‌تواند مركزي بانك
را سال 1381 در شونده سررسيد خارجي تعهدات مابه‌التفاوت
.كند برداشت خارجي دارايي‌هاي خارجي ارزش تعديل محل از
دولت از مركزي بانك ريالي مطالبات كردن پا به پا شما پس
را سال 1381 در خارجي تعهدات سررسيد مابه‌التفاوت بابت
پرتو در مركزي بانك خارجي دارايي‌هاي خالص ارزش تعديل با
نقدينگي رشد كه مي‌دانيد تورم‌زا سياستي ارز ، نرخ تعديل
مي‌برد؟ بالا را
ظاهرا كردم عرض آن‌كه ضمناست همين‌طور دقيقا بله ،
قابل رقم محل اين از مي‌دارد اظهار مركزي بانك
ريالي مابه‌التفاوت با بتوان كه ندارد وجود ملاحظه‌اي
.شود پابه‌پا سال 1381 ، خارجي تعهدات سررسيد
تدبيري چه باشد ، نداشته وجود محل اين از مبلغي اگر
بانك به مزبور ريالي مابه‌التفاوت تا است شده انديشيده
شود؟ پرداخت مركزي
اسلامي شوراي مجلس به كه واحده‌اي ماده ذيل تبصره در
نداشت وجود محل اين از مبلغي اگر كه است آمده شده ، تقديم
بانك به ريال دادن جاي به مي‌تواند دولت نكرد ، كفايت يا
بانك به و كرده برداشت دلار ارزي ذخيره ازحساب مركزي ،
.بدهد مركزي
اين براي ارزي ذخيره حساب از بايد مقدار چه صورت اين در
شود؟ برداشت منظور
تعهدات ارز نرخ مابه‌التفاوت ريالي رقم اين‌كه به باتوجه
ميليارد هزار حدود 32 سال 1381 در شوند ، سررسيد خارجي
از دلار ميليارد حدود 4 بايد دولتميشود برآورد ريال
اين تا بدهد مركزي بانك به كندو برداشت ارزي ذخيره حساب
.كند تسويه را خود ريالي بدهي
مي‌كنيد؟ ارزيابي چگونه را اقدامي چنين پيامد
خارجي تعهدات ارز نرخ مابه‌التفاوت براي مركزي بانك
سال 1381 ، در شونده سررسيد
يكسان‌سازي سياست يكباره اعمال با كه نيست نيازي هيچ
نرخ شديد نوسان‌هاي ريسك در را كشور اقتصاد ارز ، نرخ
تورم و ارز
سازيم غوطه‌ور
بلندمدت پايدار رشد يك ضامن ارزي ذخيره حساب بود قرار
ذخيره حساب موجودي حداقل منظور اين براي.باشد اقتصاد در
بايد ارزي
كه را ميلياردي بنابراين 4 دلار ، نه دارد احتياج ريال به
مي‌تواند مي‌كند ، دريافت ارزي ذخيره حساب محل از دولت از
ازاي مابه و كند منظور خود خارجي دارايي‌هاي خالص جزء
پولي حجم‌پايه يعني.شد خواهد افزوده ملي پول حجم به آن
(مسكوك و اسكناس و بانكي سپرده‌هاي) نقدينگي آن تبع به
اين از مركزي بانك كه دلاري يك هر.شد خواهد افزوده
حدود 770 مي‌افزايد ، خود خارجي دارايي‌هاي خالص به ناحيه
حجم آن برابر مي‌دهدو 5/2 افزايش را پولي پايه تومان
هزار حدود 32 اگر بنابراين.مي‌كند پيدا ازدياد نقدينگي
افزوده پولي پايه به بخواهد ناحيه اين از ريال ميليارد
هزار حدود 300 كه خود فعلي رقم به نسبت نقدينگي حجم شود ،
ناحيه ، اين از فقط رشد ، درصد با 30 است ريال ميليارد
.بود خواهد تورم‌زا قطعا سياست اينشد خواهد مواجه
نمي‌تواند مردم به مشاركت اوراق فروش با مركزي بانك آيا
كند؟ خنثي را پولي پايه ازدياد اثر
!كند منتشر مشاركت اوراق مي‌تواند چقدر مركزي بانك مگر
بانك سوي از منتشره اوراق رقم نمي‌كنم گمان حاضر درحال
آن‌كه حال.برسد ريال ميليارد هزار از فراتر به مركزي
ايجاد فوق سياست پرتو در كه نقدينگي حجم خنثي‌سازي براي
است لازم مشاركت اوراق ريال ميليارد هزار حدود 60 مي‌شود
فعلي ، نقدينگي حجم پنجم يك يعني.كند منتشر مركزي بانك كه
مالي هزينه‌هاي تامين توان و اجرايي توان مركزي بانك نه
كشور اقتصاد و مردم نه دارد ، را مشاركت اوراق از حجم اين
.دارند را آن جذب توان
منتشره مشاركت اوراق انباره مي‌شود گفته حاضر درحال
است؟ ريال ميليارد هزار ده از فراتر
سياست جهت مركزي بانك توسط منتشره مشاركت اوراق از من
صحبت سوم برنامه قانون ماده 91 استناد به پول خنثي‌سازي
يا دولت كه است مشاركتي اوراق از جدا اين.مي‌كنم
.رسانده‌اند فروش به خود مالي تامين براي عمومي نهادهاي
به نقدينگي جمع‌كننده حاضر شرايط در مشاركت اوراق آن
قلمداد نمي‌تواند خنثي‌سازي سياست جزء و نمي‌آيد حساب
.است رفته ديگر جيب به جيب يك از نقدينگي حجم بلكه.شود
بابت كه را دلار ميليارد اين 4 نمي‌تواند مركزي بانك آيا
و بفروشد بازار در مي‌كند ، دريافت دولت از ريالي مطالبه
بدون كند تامين اقتصاد فعلي نقدينگي حجم محل رااز آن وجه
شود؟ افزوده نقدينگي حجم يا و پولي پايه باشد لازم اين‌كه
دلار ميليارد حدود 16 دولت سال 1381 ، بودجه قانون طبق
سياست اين پرتو در.است داده مركزي بانك به نفتي ارز
دارايي‌هاي خالص به دلار ميليارد حدود 6/1 مي‌رود انتظار
حجم كه حاضر شرايط در يعني.شود افزوده مركزي بانك خارجي
دلار ميليارد حدود 1718 به سال‌جاري در رسمي واردات
دلار ميليارد ارز ، 6/1 فعلي نرخ در مركزي بانك مي‌رسد ،
.بفروشد اقتصاد در است نتوانسته آن‌را و است آورده اضافه
لحاظ دلار ميليارد رقم 16 از را دلار ميليارد اگر 6/1
مي‌كنيم ملاحظه بكنيم كم سال 1380 بودجه قانون در شده
فروش اقتصاد در نفتي ارز از دلار ميليارد تنها 40/14
است 9/14 شده مقرر سال 1381 ، يعني آينده سال.است رفته
كه 8/12 شود فروخته مركزي بانك به نفتي ارز دلار ميليارد
سال 1381 نفت فروش از حاصل درآمد محل از آن دلار ميليارد
.است ارزي ذخيره حساب محل از آن دلار ميليارد و 1/2
كالا واردات روال نيز آينده سال كنيم فرض اگر بنابراين
داشت انتظار بايد باشد ، امسال مشابه ارز اصلي تقاضاي يا
تسويه‌حساب به مربوط دلار ميليارد نتواند 4 مركزي بانك
ارز نرخ مابه‌التفاوت بابت دولت از ريالي‌اش مطالبات
بر اصرار اگر.بفروشد بازار در را خارجي تعهدات سررسيد
خواهد پيدا كاهش ارز اسمي نرخ قاعدتا باشد داشته فروش
.كرد
مي‌شود؟ تقويت ملي پول دارد؟ ايرادي چه
صادرات به اتكا با كه است مطلوب وقتي ملي پول تقويت
ارزهاي باشد قرار اگر.شود حاصل غيرنفتي كالاهاي بيشتر
را ارز اسمي نرخ آن اتكاي به و بريزيم اقتصاد در را نفتي
نفتي ارز نفت ، قيمت‌هاي افت خاطر به وقتي دهيم ، كاهش
نرخ فزاينده نوسان‌هاي پذيرش جز چاره‌اي مي‌يابد ، كاهش
ارز نرخ اگر علاوه بهندارد وجود تورمي فشارهاي و ارز
توليدات رقابت‌پذيري يابد ، كاهش نفتي درآمدهاي اتكاي به
.مي‌شود تضعيف خارجي كالاهاي با مقايسه در داخلي
.رفت نخواهد ابتكار و اختراع و سرمايه‌گذاري دنبال كسي
.مي‌دهند ترجيح كار نيروي بر را خارجي ماشين‌آلات همه ،
خدمات و پيمانكار بر خارجي پيمانكار و خارجي مهندس حتي
جايگزين خارجي ماشين‌آلات.مي‌كند پيدا ترجيح داخلي فني
.مي‌شود تشديد بيكاري مشكل و مي‌شود داخلي كار نيروي
.شد خواهد زياد هم ارزي وابستگي‌هاي
داريم نگه سطح همين در را ارز اسمي نرخ مي‌توانيم خوب ،
كنيم؟ تسهيل را واردات آن‌كه بر مشروط
امسال است؟ شده تسهيل حاضر درحال كه آنچه از بيش آيا
وارداتي اصلي مجاري از واردات دلار ميليارد حدود 1817
مناطق آزاد ، مناطق طريق از كالا واردات از بگذريم.داريم
ترانزيت ، و موقت ورود ته‌نشيني بازارچه‌ها ، ويژه ،
بخواهيم اگر قاچاق ، و ارز انتقال بدون واردات و ته‌سنجي
كنيم ، تسهيل اين از بيش را واردات هم ارز فعلي نرخ سطح در
هرچهار كه كرد تصور مي‌توان يك‌سال عرض در قاعدتا
.شود خارجي مصرفي كالاهاي خريد صرف بحث مورد دلار ميليارد
خواهد داخلي توليد و صنعت روز به چه كنيد حساب خود حال
.آمد
گيرد؟ صورت مصرفي كالاهاي واردات كه هست الزامي چه
كرد؟ وارد واسطه‌اي كالاهاي و ماشين‌آلات مي‌توان
واسطه‌اي مواد و ماشين‌آلات جذب ظرفيت‌هاي كوتاه‌مدت در
اين خريد صرف را آن نمي‌توان و است محدود اقتصاد در
دليلي چه شود اين‌گونه كه هم فرض بهكرد قبيل‌كالاها
دلار ميليارد حدود 22 به واردات حجم سال 1381 در كه دارد
واردات از حجم اين سال‌ها تمامي براي مي‌توان آيا.برسد
يكنواختي روند از واردات حجم من نظر به.كرد تضمين را
ميانگين با متناسب كه يكنواختي روند.باشد برخوردار بايد
حدود مستمر واردات اساس اين بر.باشد اقتصاد در ارز عرضه
.مي‌آيد حساب به مناسبي حجم دلار ، ميليارد 1415
.كند مديريت را وارداتي كميت اين بايد تجاري سياست‌هاي
سال‌هايي و شود مي نوسان دچار اقتصاد صورت اين غير در
با رسيد دلار ميليارد به 5/6 نفتي درآمد كه سال 65 مشابه
بود ، دلار ميليارد حدود 5/9 نفتي آمد در كه سال 1377
لذا و ديد تدارك را واردات از مناسبي حجم نمي‌توان
رشد يك صورت دراين.شد خواهد مواجه كاهنده شوك با اقتصاد
.شد نخواهد فراهم اقتصادي پايدار
ما كمك به نمي‌تواند مقطع اين در ارزي ذخيره موجودي آيا
بيايد؟
در ارزي ذخيره حساب موجودي !ارزي ذخيره حساب موجودي كدام
است قرار.بود خواهد دلار ميليارد حدود 9 جاري سال پايان
سال 1381 بودجه براي آن دلار ميليارد آينده 1/2 سال
تنها سوم ، برنامه قانون ماده 60 در گرچه.شود برداشت
پيش‌بيني درآمد دولت ، افت بودجه به آن سرايت براي مجوز
حساب صورتي در تنها مزبور ماده وفق يعني.بود نفت شده
حاصل درآمد كه كند سرايت دولت بودجه به بايد ارزي ذخيره
/بر 1 علاوه.شود كمتر دلار ميليون از 11056 نفت فروش از
ممكن كه هم آن دلار ميليارد رقم 4 مزبور دلار ميليارد 2
شونده سررسيد تعهدات ارز نرخ مابه‌التفاوت بابت است
بخش به هم آن دلار ميليارد حدود 2 شود ، برداشت خارجي
به‌صورت بتوان كه است بعيد و شد خواهد داده وام غيردولتي
مشابه آن سرنوشت كه چرا.كرد زنده را آن فرع و اصل ارزي
تخصيص قبل سال چند كه شد خواهد ارزي تنخواه‌هاي سرنوشت
نرخ به آن ريالي بازپرداخت سر خصوصي بخش هنوز و شد داده
بود قرار كه درحالي.مي‌كند چانه‌زني هم تومان 7080
اقتصاد در بلندمدت پايدار رشد يك ضامن ارزي ذخيره حساب
بايد ارزي ذخيره حساب موجودي حداقل منظور اين براي.باشد
.باشد دلار ميليارد حدود 20
يكسان‌سازي سياست تورمي اثرات از شما ارزيابي مجموع در
چيست؟ آينده سال در ارز نرخ
ارزي ذخاير موجودي لحاظ به آينده سال شرايط كه است درست
نسبي ثبات ،(ارزي ذخيره حساب و مركزي بانك ذخاير از اعم)
خارجي بدهي‌هاي وضعيت و خارجي پرداخت‌هاي تراز و قيمت‌ها
در متقابل بيع به مربوط بدهي‌هاي گرفتن نظر در با حتي
برخوردار مطلوبتري بسيار وضعيت از سال 1372 با مقايسه
سال در ارز نرخ يكسان‌سازي سياست بازده يك اعمال اما است
و نقدينگي رشد و پولي پايه افزايش موجبات قطعا 1381 ،
سال‌هاي در كه خصوصا.مي‌كند فراهم را بي‌رويه واردات
سال در درصد حدود 29 نقدينگي رشد نرخ و 1380 1378 ، 1379
ازاي مابه كه متكاثر نقدينگي رشدهاي اين است طبيعي.است
.داشت خواهد تورمي پيامد ندارد ، اقتصاد درون از كالايي
كه است نحوي به كشور ارزي وضعيت كه اين به باتوجه البته
عرضه سمت مي‌تواند سال 1380 مشابه سال 1381 در واردات
بين 12 تورم نرخ آينده سال در لذا كند ، تقويت را اقتصاد
بعد سال‌هاي براي عمده نگراني اما بود خواهد درصد تا 14
رشد متكاثر اثرات و مي‌شود عارض ارزي بنيه ضعف كه است
.كرد خواهد ترجمه تورم به را خود بيشتر سرعت با نقدينگي
مطلوب را ارز نرخ يكسان‌سازي سياست بحث ابتداي در كه شما
مي‌كنيد رد را آن سخن پايان در چگونه كرديد ارزيابي
مي‌كنيد؟ تلقي را وتورم
مي‌شود ارزيابي مطلوب ارز نرخ يكسان‌سازي سياست كماكان
.است مخاطره‌آميز يكباره به‌صورت سياست اين اعمال منتها
تدريجي حركت بر نيز سوم برنامه مصوب رهنمودهاي اتفاقا
نرخ مي‌توانيم ما.دارد تاكيد ارز نرخ يكسان‌سازي سوي به
مي‌توان كنيم ، يكسان ساله سه زماني دوره يك طي را ارز
عمده گروه سه به را توماني ارز 175 نرخ مشمول كالاهاي
ارز نرخ مشمول را گروه يك سال هر و كرد تقسيم ج و ب الف ،
مورد يارانه حجم سو يك از صورت اين در.داد قرار يكسان
از و مي‌شود فراهم ارز نرخ يكسان‌سازي خود طريق از نياز
خارجي تعهدات سررسيد ارز نرخ مابه‌التفاوت ديگر سوي
صرفه‌جويي‌هاي طريق از مي‌توان را گروه آن به مربوط
حتي يا و كرد تامين مالي بيشتر انضباط و دولت هزينه‌اي
اثرات نشود ، رعايت بهتري نحو به هم مالي انضباط اگر
ضمن.بود خواهد كنترل قابل بهتري نحو به آن پولي انبساطي
هدفمند طريق از ساله سه زماني دوره اين طول در كه آن
را نياز مورد يارانه ريالي حجم مي‌توان يارانه‌ها كردن
انجام قبلا ما كه نيست تجربه‌اي اين.درآورد كنترل تحت
يك داراي تا 1378 سال‌هاي 1375 در حداقل ما.باشيم نداده
و تومان نرخ 175 بر علاوه.بوديم رسمي نرخي سه ارزي نظام
به.داشتيم را توماني ارز 300 نرخ واريزنامه‌اي نرخ
نرخ به را توماني صادراتي 300 ارز تقاضاي تدريج
به نرخي سه ارزي نظام كه اين تا داديم سوق واريزنامه‌اي
قابل تجربه همان.كرد پيدا شكل تغيير دوگانه ارزي نظام
سياست يكباره اعمال با كه نيست نيازي هيچ و است تداوم
نوسان‌هاي ريسك در را كشور اقتصاد ارز نرخ يكسان‌سازي
شكست احتمال كه طوري سازيم ، غوطه‌ور تورم و ارز نرخ شديد
.شود مطرح دوم بار اين‌سياست‌براي
يادداشت
بودجه لايحه و سوم برنامه اشتغال ،
كه است اين ما سياسي و اداري نظام اساسي مشكلات از يكي
اجراي درمورد ظاهرا كه مصوب برنامه‌هاي و قوانين آن در
بعد.درنمي‌آيد اجرا مرحله به دارد ، وجود نيز اجماع آنها
برنامه‌ها و قوانين اجراي عدم دلايل و ريشه‌ها نيز
توجيهات نتيجه در نمي‌شود شناسايي ريشه‌اي به‌طور
از بعد و مي‌شود ارائه غيرواقعي جمع‌بندي‌هاي و غيرمنطقي
و جمع‌بندي‌ها اين ترويج منفي اثرات رفع مرحله‌اي
يكي.مي‌شود جديد راهكار و برنامه يك خود ناروا توجيهات
دست در (ملي سند) به‌عنوان حاضر درحال كه متوني از
درحال كه است توسعه سوم پنج‌ساله برنامه قانون اجراست ،
و مي‌گذرانيم را آن اجراي دوم سال پاياني ماه‌هاي حاضر
از برخي هنوز كه درحالي هستيم سوم سال شروع آستانه در
برنامه اين قانوني مواد به مربوط اجرايي آيين‌نامه‌هاي
معناي به اجرايي آيين‌نامه تصويب عدم.است نشده تصويب
برنامه قانون اجراي عدم و است برنامه قانون اجراي عدم
و احكام براساس سالانه بودجه لوايح كه مي‌شود باعث نيز
اين در تاكنون.نشوند تدوين و تنظيم سوم برنامه اهداف
احكام رعايت عدم يا و توجه عدم موارد به يادداشت‌ها
اينجا در و است شده اشاره سالانه بودجه مقررات در برنامه
اساسي و مهم موضوع آن و مي‌شود يادآور نيز ديگر مورد يك
بتوان شايد و محورها از يكي اشتغال تامين.اشتغال‌است
اجرايي آيين‌نامه تاكنون ولي است سوم برنامه اركان گفت
پرداخت) مانند اشتغال درمورد برنامه قانون احكام از برخي
كه خصوصي بخش سرمايه‌گذاران به تسهيلات سود يارانه
و (مي‌كنند تاسيس حرفه‌اي و فني آزاد آموزشگاه‌هاي
احداث دامپروري ، كشاورزي ، طرح‌هاي به تسهيلات اعطاي)
با غيردولتي بخش معدني و صنعتي طرح‌هاي تكميل و ساختمان
از بعد هنوز همچنيناست نشده تصويب (اشتغال‌زايي ويژگي
بايد برنامه قانون ماده 53 مطابق كه كميته‌اي سال گذشت 2
فعاليت كند ، برنامه‌ريزي خارج به كار نيروي اعزام براي
باعث تاخيرها همين.است نكرده آغاز جدي به‌طور را خود
نظر از چشمگيري تحول سال 1381 بودجه لايحه در است شده
تبصره در و نشود مشاهده اشتغال تامين براي اعتبار تخصيص
تسهيلات قبل ساليان بودجه قوانين مانند لايحه اين 3
فعاليت‌هاي به سنتي ضوابط و شيوه‌ها همان به بانكي
نظر در دارند نقش نيز اشتغال تامين در البته كه توليدي
سوم برنامه قانون اهداف وجه هيچ به اما شود گرفته
.نمي‌كند تامين را شد اشاره آنها به كه مواردي به‌خصوص
يتيم‌خانه بزرگترين در افغاني كودكان
تنها كودكان اين نياز غذاآيا صف در كابل
غذاست؟
.است شده جنگ در آنها والدين مرگ باعث جهاني جامعه غفلت
به جهان كشورهاي توسط شده تعهد كمك دلار ميلياردها آيا
غذاست؟ آنان نياز تنها آيا شد؟ خواهد پرداخت آنها
آب دوباره قطع تهراني‌ها به آبفا هشدار
است حتمي مصرف
كنوني روند با
سال در يابد ، ادامه تهران در آب مصرف فعلي روند اگر
آبفا ، عمومي روابط گزارش به.است حتمي آب قطعي آينده
بهمن جمعه 26 روز پايان تا بهمن شنبه 20 از تهراني‌ها
مصرف آب ليتر هزار و 750 ميليون و 978 ميليارد جاري ، 15
و 472 ميليون آن 203 از پيش هفته به نسبت كه كرده‌اند
شهروندان آب مصرف.مي‌دهد نشان مصرف افزايش ليتر هزار
گذشته هفته جمعه روز پايان تا جاري سال ابتداي از تهراني
.ست ا رسيده ليتر هزار و 578 ميليون و 824 ميليارد به 762
سه طي مي‌دهد نشان تهران شهر در آب مصرف آمار بررسي
.است كرده طي را صعودي سير يك مدام آب ، مصرف گذشته ، هفته
به مجبور آبفا اخير ، بارندگي‌هاي علي‌رغم كه طوري به
.است شده آب قطع درزمينه هشدار دادن
زود خيلي تهراني شهروندان كه دارد بسيار تعجب جاي
امسال پاييز و تابستان در را آب جيره‌بندي سختي‌هاي
كه مي‌كنند حركت مسيري همان در دوباره و كرده‌اند فراموش
با فقط كه است درحالي اينبود خواهد آب جيره‌بندي مقصدش
آب جيره‌بندي از مي‌توان مصرف الگوي در تغيير كمي
مصارف از عمده‌اي بخش خانگي ، انشعابهاي دركرد جلوگيري
آب مصرف افزايش علل ازجمله.است غيرواقعي نياز اثر بر آب
استفاده زمان طي آب ، شيرهاي مستمر گذاردن باز به مي‌توان
و نشت ،(كردن مسواك و حمام ظرف‌شويي ، گرفتن ، وضو هنگام)
لوله‌كشي سيستم در اشكال وجود اتصالات ، و شيرها خرابي
در آب تلفات آبگرم ، و موتورخانه‌ها و ساختمان داخلي
سنگفرش ، باغچه‌ها ، فواصل شست‌وشوي سرمايشي ، سيستم‌هاي
استفاده سبز ، فضاي نابهنگام آبياري اتومبيل ، روبي ، خاشاك
و توالت‌ها در سيفون جاي به گازي وصل و قطع شيرهاي از
بودن غيراستاندارد و تانك‌ها فلاش غيرلازم و مكرر كاربرد
و غيراستاندارد ماشين‌لباسشويي از استفاده و آنها حجم
كرد اشاره آنها ظرفيت حداكثر كاربرد عدم
|
