|
آزاد مناطق برنامه و طرح معاون
كرديم بازي را گمرك نقش هشت‌سال ما
وخواستيم كرديم اعلام آزاد منطقه به‌عنوان را بيابان يك ما
*
بيايد آنجا به
سرمايه‌گذار
كرده‌اند ايفا گمرك همانند نقشي آزادتاكنون مناطق
*
كردي؟ وارد كالا چرا پرسيد گمرك از مي‌شود آيا
معادل درآمدي تا 1380 سال 1372 طي آزاد مناطق
*
داشتند تومان ميليارد 460
از بسياري هنوز كه نهادند وجود عرصه به پا شرايطي در پيش سال هشت ايران آزاد مناطق
اما.مي‌دانستند دوردست رويايي را مناطقي چنين راه‌اندازي و تشكيل ايران همسايه كشورهاي
آب ، سوي آن آزاد مناطق كه خورد رقم گونه‌اي به طولاني نه‌چندان دوره اين در شرايط
تشريح در سردرگم و بلاتكليف همچنان ايران آزاد مناطق و كرد تجربه را فراواني آباداني
.ماند باقي وظايف
همسايه كشورهاي آزاد مناطق از سر ايراني شركت‌هاي انبوه كوتاهي بسيار زمان مدت در
وضعيت همين و مصرفي كالاهاي واردات سكوي به شد تبديل ايران آزاد منطقه سه و درآوردند
.گردد مناطق اين متوجه كارشناسان انتقادات تيز تيغ شد سبب
كه هنگامي و كردند تزريق خود آزاد مناطق به پول دلار ميلياردها ما همسايه كشورهاي
يك ايران اما كردند اعلام آزاد مناطق را مذكور مناطق شد ، درآنهاسودآور سرمايه‌گذاري
.شود منطقه اين راهي سرمايه‌گذار خواست بعد و كرد اعلام آزاد منطقه را بيابان
عالي شوراي دبيرخانه برنامه و طرح پژوهشي معاون مظفر ، فرهنگ صحبت‌هاي از گزيده‌اي اينها
از بسياري است ، كنوني شرايط در ايران آزاد مناطق ناكارآمدي علل درباره آزاد مناطق
گرفته صورت مناطق اين راه‌اندازي و تشكيل هنگام در فراواني اشتباهات معتقدند كارشناسان
بعضي هرچند ;است بوده آزاد مناطق مالي منابع تامين و بودجه‌ريزي آنها مهمترين از كه است
.اشتباه يك تا مي‌دانند سوءتفاهم يك بيشتر را ايران در آزاد مناطق راه‌اندازي
حدفاصل در صنعتي و تجاري آزاد منطقه چهارمين تولد انتظار در همه روزها اين حال هر به
نيز چهارم فرزند اين سلامت كه گمانند اين بر بسياري اما مي‌برند سر به آبادان و خرمشهر
.بود خواهد همراه نارسايي‌هايي با وي حيات ادامه و شد نخواهد تضمين پيشين فرزند سه مانند
عالي شوراي دبيرخانه برنامه و طرح پژوهشي معاون مظفر ، فرهنگ با گفت‌وگويي خصوص اين در
.مي‌آيد پي در كه داده‌ايم انجام آزاد مناطق
بر كه است لايحه‌اي بررسي درحال هم‌اكنون اسلامي شوراي مجلس داريد اطلاع كه طور همان
دلالت آبادان و خرمشهر ميان منطقه در ايران ، در تجاري آزاد منطقه چهارمين راه‌اندازي
و كارشناسان از بسياري كه است شده ارائه مجلس به دولت سوي از درحالي لايحه اين.دارد
در ايران تجربه كه دارند اذعان نكته اين به آزاد مناطق اداره دست‌اندركاران برخي حتي
دبيرخانه برنامه و طرح و پژوهشي معاون به‌عنوان.است نبوده موفق فعلي منطقه سه اداره
چه بفرماييد آزاد مناطق عالي شوراي
نيز منطقه چهارمين ايجاد فعلي ، آزاد مناطق دستاوردهاي بودن منفي علي‌رغم شد سبب توجيهي
گيرد؟ قرار بررسي كار دستور در
بعد و است بوده چه كشور در آزاد مناطق راه‌اندازي از ما هدف كه كرد بررسي بايد ابتدا
سال در كه هنگامي آزاد مناطق.كرد صحبت مناطق اين اداره تجربه بودن منفي يا مثبت درباره
مرحله به من گمان به كه شد تعريف آنها براي اهدافي شدند ، بودجه‌نويسي ساختار داراي 1372
.است رسيده هم اجرا
سرمايه‌گذاري ، تسهيل براي شرايطي ايجاد آزاد ، منطقه راه‌اندازي از هدف كشورها اكثر در
رسيده‌اند؟ هدف اين به ايران آزاد مناطق آيا.است سرمايه جذب و كالا صادرات
منطقه‌اي ايران در گرفتيم تصميم ما وقتي.است متفاوت كمي كشورها ساير با ايران شرايط
در.رسانديم انجام به را شود تامين بايد كجا از كنيم ، مناطق ايجاد آزاد منطقه عنوان تحت
بودجه تامين براي دولت عمومي درآمد از ما كه اين بر مبني شد مطرح پيشنهاداتي زمان همان
ويژگي مهمترين.داشت ما براي مزايايي و معايب پيشنهاد ، اين قبول البته كه كنيم استفاده
اين در كه مشكلي اما مي‌شد فراهم زيرساخت‌ها سريع توسعه امكان كه بود اين اقدامي چنين
كه معني اين بهبود آزاد مناطق بر كشور بودجه‌ريزي قوانين شمول داشت ، وجود ميان
مناطق شدن تبديل از ترس و كنند نظارت مناطق اين عملكرد بر مي‌شدند موظف مختلف ارگان‌هاي
.گرديد پيشنهاد اين پذيرش از مانع فعلي تحرك كم وزارتخانه‌هاي مانند دستگاهي به آزاد
.مي‌شد ايران وارد طريق دو به كالا زيادي مقدار حالا ، مانند نيز زمان همان در دقيقا
اين يا و مي‌كردند وارد همجوار كشورهاي از را كالاها اين از عظيمي حجم مسافران يا يعني
.مي‌آمد كشور به قاچاق به‌صورت كه
برنامه‌اي يعني كنيم استفاده خودمان نفع به موضوع اين از گرفتيم تصميم ما حال هر به
را حاصله درآمد و بگيريم دست در را واردات بازار از سهمي آن موجب به كه نماييم طراحي
همراه كالاي ورود آن براساس كه رسانديم تصويب به را قانوني پسكنيم منطقه عمران صرف
دريافت مجوز آزاد مناطق همزمان ، و شد اعلام مجاز اصلي سرزمين به آزاد مناطق از مسافر
واردات تقاضاي از حجمي ترتيب اين به.كردند دريافت نيز را وارداتي كالاهاي از عوارض
بر مناطق اين درآمدي پايه‌هاي و شد هدايت آزاد مناطق به همجوار كشورهاي از مسافري كالاي
.گرفت شكل كالا واردات
آزاد مناطق شدن تبديل دهد ، تشكيل واردات را منطقه يك درآمدي پايه‌هاي وقتي طبيعتا
تصميم‌گيران از بسياري حاضر درحال اما.نيست ذهن از دور هم چندان واردات سكوي به ايران
را واردات سكوي به آزاد مناطق تبديل مناطق اين اداره دست‌اندركاران حتي و اقتصادي
علت.مي‌كنند ياد خورده شكست تجربه يك به‌عنوان آن از و مي‌دانند اصلي مسير از انحراف
چيست؟
ترتيب اين به و كرديم دريافت را مسافر همراه كالاي واردات مجوز گفتم ، كه طور همان
انجام مي‌توانستيم كه كاري تنها يعني.است بوده گمرك عملكرد مشابه ما عملكرد تاكنون
را گمرك مي‌تواند دستگاهي هيچ آيا.است درآمد كسب منظور به مسافري كالاي ترخيص دهيم
كند؟ سرزنش كالا ترخيص به‌دليل
است؟ بوده چه اعتبار اين هزينه براي گرفته صورت برنامه‌ريزي
صرف به 25 نسبت 75 به را كالا واردات از حاصل درآمد و داديم خرج به دقت كمي اينجا در ما
و 25 زيربنايي پروژه‌هاي احداث صرف ما درآمد از درصد يعني 75 كرديم جاري و عمراني امور
تاجر عده‌اي كالا ، مسافري واردات گرفتن رونق با دوره همين درشد جاري امور صرف درصد
توسط...و رفاهي امكانات و هتل پاساژ ، چندين و آمدند آزاد مناطق به سرمايه‌گذاري براي
كالا واردات از حاصل درآمد با هم آزاد مناطق متوليانشد احداث مناطق اين در خصوصي بخش
به باتوجه اما كردند اقدام...و منطقه زيباسازي فرودگاه‌ها ، توسعه جاده‌سازي ، به نسبت
.انجاميد طول به كمي...و زيربنايي پروژه‌هاي احداث منابع كمبود
و كردند اقدام آزاد منطقه احداث به نسبت ما همجوار كشورهاي از بسياري دوره همين در
چنين چرا نمايند ، جذب ايراني سرمايه‌گذاران از حتي عظيمي سرمايه‌هاي توانستند اتفاقا
نيفتاد؟ ما براي اتفاقي
كند انتخاب را منطقه‌اي مي‌كند سعي مسلما مي‌برد؟ كجا را پولش خارجي مي‌كنيد فكر شما
در (علي جبل)آزاد منطقه مثال به‌عنوان.باشد شده فراهم آن در لازم زيرساخت‌هاي كه
آن از بيش دولت كه شد اعلام عربي متحده امارات سوي از آزاد منطقه به‌عنوان شرايطي
به وضع نيز كشورها ساير در.بود كرده زيربنايي و رفاهي امكانات ساخت خرج دلار ميلياردها
زيربنايي امكانات ساخت در را خود نقش دولت كه بود جايي تنها ايران اما.است منوال همين
اقدام منطقه‌اي در سرمايه‌گذاري به نسبت زماني صنعتگر يك.نكرد تعريف آن آزاد مناطق
است مسلم باشد برخوردار..و ارز مبادله امكان تلفن ، گاز ، برق ، آب ، از حداقل كه مي‌كند
يك ما كه درحالي بگذارد اختيارش در را امكانات اين كه مي‌شود جايي راهي شرايط اين در كه
.بيايد آنجا به سرمايه‌گذار خواستيم و كرديم اعلام آزاد منطقه را بيابان
عملكرد چرا پس.است نشده امتحان ايران توسط بار اولين براي آزاد مناطق راه‌اندازي تجربه
.دارد تفاوت زمينه اين در كشورها تمامي با ما
طوري را منطقه امكانات يعني مي‌كرديم الگوگيري بايد كه بود اين در ما استراتژيك اشتباه
و خارجي‌ها حضور سپس و برسد مناطق ساير با رقابت قابل نقطه به كه مي‌آورديم فراهم
راه اين از بخشي خيزها و افت همه با امروزه.مي‌شديم طالب را بخش اين در سرمايه‌گذاران
شده سپري هم آزاد مناطق عمر از سال هشت كه گرفته صورت درحالي كار اين اما.است شده رفته
خوب نداشتي؟ صادرات آزاد منطقه به‌عنوان شما چرا بگوييم است درست وصف اين با حالا.است
كه مي‌ماند اين مثل.پرسيد وي از را سوالي چنين بايد چرا ندارد صادراتي رسالت كسي وقتي
.كنيد سوال آب ذخيره عدم علت درباره وقت آن باشد ، نداشته وجود سدي
نداشتيم را آزاد مناطق داشتن اختيار در لازمه‌هاي از كدام هيچ وقتي چرا ترتيب اين به
شد؟ گرفته مناطق اين راه‌اندازي به تصميم
و 1372 سال‌هاي 1369 در ترتيب به هم چابهار و قشم.بود آزاد منطقه انقلاب قبل از كه كيش
گرفتند تصميم مديران دوره آن در يعني.گرفتند را تجاري آزاد منطقه به شدن تبديل مجوز
اين كالا ورود از حاصل درآمد با شد قرار خاطر همين به.باشيم داشته تجاري آزاد منطقه
دست صادرات و واردات توازن به سال‌ها اين در آيا بپرسيد شما اگر حالا.گيرد صورت اقدام
چون.كرد مقايسه هم با را مختلف پديده دو نمي‌توان اقتصادي نظر از مي‌گويم يافته‌ايد ،
كسب براي كالا واردات ما هدف.كنيم صادر كالا آن مقابل در كه نداديم انجام واردات ما
است؟ درست سوال اين آيا ترتيب اين به.بود آزاد مناطق توسعه منظور به درآمد
است؟ شده برآورد چقدر كشور آزاد مناطق درآمد تا 1380 سال‌هاي 1372 طي
و عوارض و سود زمين ، فروش كالا ، ورود محل از تومان ميليارد سال 460 هشت اين طول در ما
.داشته‌ايم درآمد كالا واردات از دريافتي گمركي حقوق
است؟ بوده چقدر مناطق اين در گرفته صورت سرمايه‌گذاري ميزان
آزاد منطقه سه در تومان ميليارد زماني 430 دوره همين در خصوصي بخش مي‌دهد نشان بررسي‌ها
مناسبي بسيار رقم شده كسب درآمد با مقايسه در كه است كرده سرمايه‌گذاري صنعتي و تجاري
.است
است؟ چقدر مناطق به شده جذب ارزي سرمايه ميزان
در غالبا كه است شده آزاد مناطق جذب خارجي سرمايه دلار ميليارد زماني 3/1 فاصله اين در
سال از خارجي سرمايه‌گذاري واقع در.است شده هزينه...و هواپيمايي توسعه هتل‌سازي ، بخش
سال‌هاي 1375 به مربوط نيز ورودي سرمايه درصد و 65 يافت عينيت مناطق اين در بعد به 1375
سرمايه‌گذاران زيرساخت‌ها نسبي شدن آماده محض به مي‌بينيد كه طور همان.است تا 1380
به تمايل سرمايه‌گذاران اغلب تا 1376 سال‌هاي 1372 طيشدهاند مناطق اين وارد خارجي
به شروع صنعت بخش شد ، اشباع بخش‌ها اين وقتي كه داشته‌اند تفريحي زيرساخت و هتل ساخت
ساختارهاي و بروند شدن صنعتي سمت به مناطق كم كم كه بود اميدوار مي‌توان حالا و كرد رشد
.كند تغيير منطقه درآمدي
آزاد مناطق هزينه‌هاي تامين براي اصلي سرزمين به آزاد مناطق از كالا واردات شما گفته به
كشور اين از منطقه‌اي توانسته درآمد اين هرچند معتقدند بسياري كه درحالي است گرفته صورت
شما نظر است ساخته وارد ملي اقتصاد به فراواني ناپذير جبران خسارت‌هاي اما كند آباد را
چيست؟ خصوص اين در
از كه مسافر همراه كالاي واردات از سهمي يعني نكرديم ايجاد اضافي تقاضاي بخش اين در ما
واردات هم نمي‌داد رخ اتفاق اين اگر و گرفتيم اختيار در را مي‌گرفت صورت همجوار كشورهاي
خارجي ، مسافر كه بود اين گرديد ايجاد كه تغييري تنها.مي‌شد انجام كشور به مسافري كالاي
و نمي‌كنيم تاييد را كار اين شكل ما كه بگويم بايد البته.گرديد تجاري آزاد مناطق راهي
را زيرساخت‌ها احداث براي لازم درآمد كه مي‌كرد اتخاذ ترتيبي بايد دولت معتقدم هنوز
مي‌شد تمام ساله دو بكشد ، طول سال پروژه 6 يك كه اين جاي به صورت اين به.مي‌نمود تامين
.كشور ملي اقتصاد هم و مي‌بردند نفع آزاد مناطق هم آن ، قبل از و
است؟ چقدر مناطق اين كامل تجهيز براي لازم اعتبار ميزان كه است گرفته صورت برآوردي آيا
كنيم ، سرمايه‌گذاري مناطق اين زيربنايي بخش در دلار ميليارد يك تا بتوانيم 500 اگر
.داشت خواهيم را كشورها ساير با رقابت قابليت
است؟ شده انديشيده اعتبار اين تامين براي راهكارهايي
.B و فاينانس درقالب تسهيلات دلار ميليون از 300 استفاده مجوز دولت بار اولين براي امسال
شوراي دبيرخانه تصويب از پس آزاد مناطق عمراني طرح‌هاي است قرار.است كرده صادر را T.O
از پس و شود ارائه اقتصادي و فني كمك‌هاي و سرمايه‌گذاري سازمان به آزاد مناطق عالي
.گردد تضمين سازمان اين سوي از تاييد ،
شد؟ خواهد هزينه طرح‌هايي چه در اعتبار اين
چابهار آهن خط و قشم پل فرودگاه ، اسكله‌ها ، توسعه صرف را اعتبار اين كه است اين ما سعي
.كنيم
است؟ شده تعيين دولت سوي از فاينانسي تسهيلات بهره نرخ آيا
پروژه‌هاي اغلب باشند ، داشته را خارجي تسهيلات از استفاده امكان است قرار كه پروژه‌هايي
.دارد آن در سرمايه‌گذاري به رغبت خصوصي يا خارجي سرمايه‌گذار كمتر كه هستند زيربنايي
وارد متقاضيان با راحتي به بتوانيم تا است گذاشته باز را ما دست دولت خاطر همين به
.شويم مذاكره
اين آيا شود آزادجذب مناطق توسط نيز خارجي و داخلي بانك‌هاي سوي از تسهيلاتي بود قرار
است؟ گرفته قرار استفاده مورد تاكنون مجوز
ابلاغ بانك‌ها به را آزاد مناطق به بانكي تسهيلات اعطاي مجوز تازگي به مركزي بانك خير ،
ما اگر.گردد فراهم به‌زودي تسهيلات اين از استفاده امكان مي‌شود پيش‌بيني و است كرده
از استفاده عدم براي مدوني برنامه‌ريزي مطمئنا كنيم جذب را اعتبارات اين بتوانيم
متوقف آزاد مناطق از اندازه و حجم اين در مسافري واردات و كرد خواهيم غيررسمي توريست
...و واردات و صادرات توازن به كه رسيد خواهد فرا آن زمان تازه ترتيب اين بهشد خواهد
.كنيم فكر
و تشكيل راه سر بر موجود مشكلات انبوه به باتوجه اول ، سوال به برمي‌گرديم دوباره حالا
دستور در تجاري آزاد منطقه چهارمين راه‌اندازي چرا..و بودجه تامين و آزاد مناطق اداره
گيرد قرار كاري اولويت در فعلي منطقه سه وضعيت شدن مناسب نيست بهتر است؟ گرفته قرار كار
نگردد؟ تكرار نيز منطقه چهارمين در پيشين منطقه سه پرمشكل تجربه و
درحال كه چرا باشد متفاوت پيشين منطقه سه با كلي به چهارم منطقه وضعيت مي‌رسد نظر به
...و سراسري آهن خط مسافري ، ترمينال دانشگاه ، فرودگاه ، اسكله ، داراي منطقه اين حاضر
پس كه بود همجوار كشورهاي ميان در بندر فعال‌ترين داراي منطقه اين انقلاب از پيش.است
تحميلي جنگ شروع با درواقعشد محدود زيرساخت‌ها برخي تخريب به‌دليل آن فعاليت جنگ از
اين تشديد از جلوگيري براي دولت و شديم مواجه منطقه اين از سرمايه عظيم خروج با ما
در.است كرده اقدام بازسازي براي عظيم سرمايه‌گذاري‌هاي به نسبت اخير سال‌هاي در بحران
مي‌تواند نوعي به كه شده واقع آبادان پالايشگاه يعني كشور پالايشگاه بزرگترين منطقه اين
دوران گرديد سبب گذشته اتفاقات حال اين با اما.كند تضمين حوزه اين در را تجاري فعاليت
عظيم ، ظرفيت‌هاي و فراوان زيربنايي امكانات علي‌رغم و شود گذاشته سر پشت فعاليت طلايي
در كه داريم نياز ما.شود كمتر دائما اقتصادي فعاليت و بيشتر روز به روز بيكاران رقم
كوتاه‌ترين و روش بهترين مي‌رسد نظر بهكنيم اقدام منطقه كردن فعال به نسبت شرايط اين
باتوجه پس.باشد منطقه اين بر آزاد مناطق قانون سواركردن خواسته اين به رسيدن براي راه
نام "مينو آزاد منطقه" كه چهارم منطقه گرفته انجام سرمايه‌گذاري‌هاي و موجود امكانات به
.شد نخواهد دچار مناطق ساير سرنوشت به گرفت ، خواهد
واردات شد ، خواهد تامين كجا از منطقه چهارمين اداره براي نياز مورد بودجه سهم عمده‌ترين
مسافر؟ همراه كالاي
را خود اتكاي نقطه يعني.بيازماييم مينو آزاد منطقه در را جديدي تجربه داريم تصميم ما
و كند بازي را خود اصلي نقش دولت منطقه اين در است قرار.نگذاريم كالا واردات روي
.كند زنده را منطقه اين و شود عمل وارد زيرساخت‌ها احداث براي طرح‌ها برخي مجري به‌عنوان
سوي از آزاد مناطق بودجه تامين بر مبني پيشنهادي كه كرديد اشاره نكته اين به قبلا شما
دستگاهي به آنها تبديل و مناطق اين كرختي از ترس اما است شده ارائه سال 1372 در دولت
سال شرايط با فعلي شرايط تفاوت.است شده پيشنهاد اين پذيرش از مانع وزارتخانه‌ها مثل
چيست؟ پيشنهاد اين پذيرش براي 1372
.بدهيم فعاليت امكان اجرايي دستگاه‌هاي و وزارتخانه‌ها همه به منطقه اين در داريم قصد ما
و رساني برق مسووليت نيرو وزارت يا بسازد ، راه بيايد ترابري و راه وزارت مثال به‌عنوان
سازمان‌هاي مسووليت‌هاي تمام است قرار كه تفاوت اين با باشد داشته عهده به را آبرساني
ترتيب اين به.شود تفويض مينو آزاد منطقه سازمان به مجلس مصوب قانون چارچوب در ديگر
دولتي بودجه دريافت از آن به استناد با و داشتيم ترس آن ايجاد از قبلا كه شرايطي
.پيوست نخواهد وقوع به پيش‌بيني اين با كرديم ، خودداري
|
