روابط بهبود به نسبت تركيه وزير نخست گل عبدالله به ايران خارجه امور وزير خرازي كمال
كردند ابرازخوشبيني آنكارا و تهران
محمودي فرشاد
سفر حاصل 2 كه ته‌ريشي با شد كنفرانس سالن وارد ساعته تاخير 3 با نخست‌وزير آقاي
.نداشتند ايراني خبرنگاران با خوبي برخورد كه محافظاني و بود ساعته پي‌درپي 24
ماشين همراه 15 اتومبيل‌اش ، و كشيد طول مي‌شد تصور آنچه از بيش خاتمي با او ملاقات‌هاي
نخست‌وزير هواپيماي شد قرار اينكه با.بود شده گرفتار تهران خيابان‌هاي شلوغي در اسكورت
پاسخ بيشتر سوال چند به داد ترجيح "گل" اما كند ترك را تهران مقرر زمان از ديرتر ساعت 2
برخاست بودند كرده اشغالش زيادي ميكروفون‌هاي كه ميزي پشت از كه حالي در آخر سر و ندهد
آوردن وجود به براي.كنم جلوگيري خطرناك تحولات از تا بودم آمده عزيز دوستان":گفت و
".پايدار صلح
به منطقه ، كشورهاي به سفرش دور آخرين و پنجمين در ماه دي دوم و بيست يكشنبه صبح گل
.كرد گفت‌وگو عارف محمدرضا و خاتمي محمد با سعدآباد در و آمد تهران
جمهور رئيس معاون با مذاكره در و زد حرف عراق ارضي تماميت درباره تركيه نخست‌وزير
به آمريكا احتمالي حمله با رابطه در ايران كه خواست وي از داد خبر بازتاب سايت كه آنطور
كار آمريكا و نمي‌برد جايي به راه نگاه اين چون نباشد باطل و حق تعيين دنبال به عراق
.مي‌كند را خود
آمريكا و است - ناتو - شمالي آتلانتيك پيمان سازمان عضو مسلمان كشور تنها تركيه
.است عراق به حمله صورت در كشور آن نظامي تسهيلات و پايگاه‌ها از استفاده خواستار
در آمريكا سياست‌هاي هماهنگي مسئول را "گل عبدالله" صاحبنظران از برخي كه است اينچنين
منظر اين از.مي‌كنند تحليل قالب همين در را تركيه تازه ديپلماسي و مي‌خوانند منطقه
ايران و سوريه همراه به تركيه كه چرا باشد هماهنگي اين براي خوبي انتخاب تركيه شايد
آمريكا سابق اول درجه متحد - عربستان با خوبي نسبتا روابط كشور اين و كردهاست ميزبان
.دارد مصر و - منطقه در
روابط شدن گرمتر آن و كرد تحليل مي‌توان نيز ديگر منظر از را ايران به گل عبدالله سفر
دوران آن گرمي به هرگز اربكان نجم‌الدين دولت سقوط پس از كه است آنكارا و تهران ميان
.نرسيد
نتايجي و رفاه حزب تجربه به نگاه با ابتدا همين از دارد سعي تركيه تازه اسلامگراي دولت
هنوز 6 كه چرا نكند ، حساس خود به نسبت را تركيه ارتش و لائيك‌ها گرفت ، آن از اربكان كه
تشويق درباره دولت به تركيه ارتش نگذشته ، نفس تازه اسلامگراهاي كار به آغاز از ماه
.است گل دولت و ارتش ميان تنش از علني نشانه نخستين اين و كرده اخطار اسلامي فعاليت‌هاي
بار سه تاكنون سال 1960 از مي‌داند لائيك اصول نگهبان و حافظ را خود كه تركيه ارتش
.است كرده كودتا
دولت نخستين آرا درصد از 21 بيش آوردن دست به سال 74 آذرماه اربكان ائتلافي كابينه
.گرفت دست به را قدرت كه شد كشور اين اسلامگراي
غربي‌ها كه بود معتقد و مي‌دانست ميانه‌رو سياستمداري را خود كه سالخورده‌اي اربكان ،
و كند تحميل را اسلامي حجاب ندارد قصد مي‌گفت و دارند ذهن در اسلام و او از غلط تصويري
وقت سياستمداران و تركيه ارتش همه اين با.باشد داشته حسنه روابط هم غرب با است حاضر
در را او كه شد بيشتر زماني حساسيت اين.دادند قرار تندروها شمار در را او سفيد كاخ
در اربكان.واشنگتن نه و شد تهران مهمان قبلي وزير نخست برخلاف خارجي‌اش سفر نخستين
توافق ايران با تجاري طرف‌هاي مجازات بر مبني متحده ، ايالات تهديدهاي عليرغم سفر همان
.كرد منعقد اسلامي جمهوري با گاز و نفت زمينه در ميلياردي چند نامه‌اي
روابط اما كرد فراهم را لائيك‌ها بيشتر بدبيني موجبات اسلامگرا نخست‌وزير رفتار همين
حرارت پر هميشه از بيش بود ، گراييده سردي به "اوزال تورگوت" مرگ از پس كه تركيه و ايران
رسيده‌اند قدرت به اسلامگراها لائيك شمالي همسايه سرزمين در اينكه از خوشحال تهران.شد
به سفر از پس هفته چند اربكان.اسلامگرا دولت از تهران حمايتهاي به دلخوش آنكارا و
ملت بود گفته اشپيگل مجله با مصاحبه‌اي در او به نسبت انتقادها گرفتن بالا و تهران
موضوع اين نمي‌خواهد غرب كه است اين مشكل تنها كنند كار خود منافع براي مي‌خواهند ايران
.است ايستاده غرب خواهي تسلط مقابل در ايران كه چرا بپذيرد را
نخست‌وزير عنوان به گل عبدالله آمدن كار روي با
دست به تازه‌اي نقش گويي
منطقه اضطراري شرايط و
اتحاديه به پيوستن انتظار در كه ايران متكبر همسايه
همراه و ;شدن همراه آن و شده است‌گذاشته اروپا
است عليه‌صدام جنگ با همسايه‌ها كردن
دولت از حمايت در سعي تبليغاتي فعاليت‌هاي با نيز ايران اربكان آمدن كار روي با همزمان
سقوط اربكان دولت.نكرد تامين را طرف دو از هيچ‌يك منافع درازمدت در كه حمايتيداشت وي
گرم روابط سرعت به و رسيد رهبري به ييلماز مسعود رهبري به ميهن مام حزب بار اين و كرد
ادامه ايران در خاتمي دولت آمدن كار روي تا سرما اين و رسيد زمستان به "برادر كشور دو"
خاتمي گرفتن قدرت از پس يكسال.نشد همخوان تركيه با چندان او تنش‌زدايي سياست و داشت
:بود گفته تهران نمازجمعه خطيب مي‌گذراند را سوريه به خود سفر روز اولين او كه هنگامي
اين ولي ببخشيم بهبود همسايگانمان خصوص به كشورها ديگر با را روابطمان مي‌كنيم سعي ما
.نكند انتقاد روزنامه‌اي يا و نمازجمعه خطيب يك كه نمي‌شود اين از مانع امر
از كه محجبه‌اي نماينده "كاواكچي مروه" خانم با تركيه حكومت رفتار از انتقاد به سپس وي
.بود كرده محكوم را آن و اشاره شده اخراج تركيه پارلمان
از حمايت‌آميز تظاهرات به اعتراض در بيشتر كه تركيه خارجه وزارت سخنراني اين از پس
را باردوم‌سفير براي بود كرده احضار را آنكارا در ايران سفير تهران در "كاواكچي مروه"
در هم كاواكچي خود.كرد اعتراض جنتي آيت‌الله سخنان به نسبت و فراخواند وزارتخانه به
نيمه‌هاي از آنكارا و تهران ديپلماتيك روابط.شد همراه تركيه لائيك‌هاي با اعتراض اين
در مجلس نماينده دستجردي وحيد مرضيه سخنراني و تهران در تظاهرات پي در سال 75 ارديبهشت
بيشتر سردي به تركيه اقدام به اعتراض در مجلس زن نمايندگان نامه و تظاهركنندگان ميان
.گراييد
تهران به قدم هرگز كه نخست‌وزيري "اجويت بولنت" و پيشين جمهور رئيس "دميرل سليمان"
پناهگاه را ايران كه رفتند پيش آنجا تا و كردند حمله ايران به اظهاراتي در نگذاشت
سفير بار اين كه بود واكنش‌ها اين پي در.خواندند تركيه كردستان كارگران حزب چريك‌هاي
.كرد اعتراض اظهارات اين به ايران دولت و شد احضار وزارت‌خارجه به تركيه
اخراج موضوع كه ابتدا همان از برخي.بود متفاوت مسائل اين به هم ايران مطبوعات واكنش
دولت اسلامي جمهوري روزنامه چنانكه پرداختند او از كامل حمايت به شد مطرح "كاواكچي"
دست به كشورمان مرزنشينان از تن شدن 7 كشته از كيهان و خواند مسلمانان سركوبگر را تركيه
.داد خبر تركيه نيروهاي
انتظار در و كردند انتخاب را محتاطانه‌تري مسير هم روزنامه‌ها از بعضي ميانه اين در
ازدواج خاطر به "كاواكچي مروه" شد معلوم آنكه محض به اينكه تا ماندند ماجرا سرانجام
كاواكچي از عكسي زير خود خبر تيتر در روزنامه‌ها از دارديكي نيز آمريكايي تبعيت ناكام
ايراني طرفداران مورد در كاواكچي اظهارات ميان اين در ".درآمد آب از آمريكايي":نوشت
بود گفته "الوسط" روزنامه با مصاحبه‌اي در او.بود اختلاف‌ها آتش بر سردي آب همچون خود
.كند تبليغ تركيه عليه ندارد حق كشوري چنين بپوشانند را خود موي مجبورند زن‌ها ايران در
از حمايت ايران‌در مثل كشوري در اينكه:كه كاواكچي گفته اين نقل با تهران روزنامه‌هاي
رواج ما جامعه در عجيبي عادت متاسفانه:نوشتند مي‌كند ، عصباني مرا شود ، تظاهرات من
احساس باشد داشته مشابهت‌هايي مي‌كنيم رعايت ما آنچه با فردي ظاهر وقتي كه است يافته
حتي و فرهنگي اجتماعي ، تبعات دقيق ارزيابي و تفحص و بررسي بدون كه مي‌كنيم تكليف
آنكارا و تهران ميان روابط كه شد باعث اتفاقات اين مجموع.مي‌كنيم حمايت وي از اقتصادي
جديد جمهور رئيس "سزر نجدت احمد" روزه چند ديدار حتي.نرسد خود سابق گرماي به هرگز
كند طرف‌كم دو يخ‌هاي ضخامت از تا داشت كمي توان نيز تهران در امسال ماه خرداد در تركيه
اينكه تا شد ايجاد كشور دو تشريفات مسئولان ميان تازه‌اي تنش نيز ديدار اين در كه چرا
.نياورد تهران به خود با را همسرش داد ترجيح قهر شبيه حالتي با سزر سرانجام
سازمان عضو كشورهاي سران اجلاس در شركت براي خاتمي تهران ، در ديدار اين از پس ماه 4
حمله حاشيه‌اي مذاكرات سر بر بار اين اما رفت تركيه استانبول به (اكو) اقتصادي همكاري
شدن نزديك‌تر براي خوبي بهانه مي‌توانست موضوع همين و بود انداخته سايه عراق به آمريكا
سزر با بود گفته خبرنگاران به بازگشت تهران به تركيه از كه هنگامي خاتميباشد كشور دو
به خيلي عراق مورد در تركيه و ايران ديدگاه‌هاي كه دريافته و كرده صحبت زمينه‌ها همه در
حل و عراق ارضي تماميت حفظ را تركيه و ايران مشترك وجوه مهمترين خاتمي.است نزديك هم
.بود خوانده كشور اين مسئله مسالمت‌آميز
آن بيم كشور دو اين اما بود نياورده ميان به سخني كردها موضوع از خاتمي كه چند هر
تشكيل در كردها روياي براي زمينه صدام ، سرنگوني و عراق به آمريكا احتمالي حمله كه دارند
.بشود محقق مستقل دولت
استقلال با چنداني فاصله كه خودمختاري‌اند از شرايطي در نيز اكنون هم عراق كردهاي
حزب دو اداره تحت كه است كردنشين مناطق اين بر كنترل فاقد نيز صدام حكومت.ندارند
بارزاني مسعود رهبري به كردستان دموكرات حزب و "طالباني جلال" رهبري به ميهني اتحاديه
كامل خودمختاري از مانع تركيه و ايران حمايت به حزب دو اين نيازهاي حاضر حال در.است
كردستاني وجود و عراق به آمريكا احتمالي حمله همه اين با.مي‌شود عراق شمال كردهاي
دردسرهاي آينده در و باشد كردها براي انگيزه‌اي مي‌تواند كشور اين شمال در خودمختار
به را آنكارا و تهران مي‌تواند كه است مشتركي نقطه اين.كند فراهم را نشده‌اي پيش‌بيني
از حمايت با و دارد ادعاهايي كركوك شهر سر بر تركيه كه تفاوت اين با كند نزديك‌تر هم
اما مي‌كند تهديد مي‌گويند "كوهستان ترك" آنها به تركيه در كه را كردها عراق ، تركمن‌هاي
را آن علني و شفاف طور به لااقل يا ندارد كردها آينده قبال در مشخصي سياست هنوز ايران
اين درباره همشهري سوال به دادن پاسخ از ايران خارجه وزير معاون چنانكه نمي‌كند اعلام
.مي‌گذارد بي‌پاسخ را موضوع‌آن
و تركيه پيشين جمهور رئيس دميرل سليمان
تهران به قدم هرگز كه نخست‌وزيري اجويت بولنت
كردند حمله ايران به اظهاراتي در نگذاشت
چريك‌هاي پناهگاه را ايران كه رفتند پيش آنجا تا و
خواندند تركيه كردستان كارگران حزب
و كرد سقوط اجويت دولت كه نگذشت زيادي زمان تركيه و ايران جمهور روساي ديدار واپسين از
دست به را دولت در سپس و پارلمان در قدرت اردوغان رهبري به تركيه اسلامگراي دولت دومين
نقش گويي منطقه ، اضطراري شرايط و نخست‌وزير عنوان به گل عبدالله آمدن كار روي با.گرفت
گذاشته است اروپا اتحاديه به پيوستن انتظار در كه ايران متكبر همسايه دست به تازه‌اي
دفاع وزير تازگي به.است صدام عليه جنگ به همسايه‌ها كردن همراه و شدن همراه آن و شده
عليه احتمالي جنگ در كشور اين همكاري مورد در تركيه مقامات با مذاكره براي بريتانيا
عليه جنگ بروز صورت در كه كند قانع را كشور اين دولت كرد سعي و سفر كشور اين بر عراق
با گل عبدالله كه بود ديدار اين از پس.دهد قرار غربي‌ها اختيار در نظامي تسهيلات عراق
.شد ايران آخر دست و عربستان و اردن سوريه ، مصر ، عازم "صلح فعال ديپلماسي" نام
كرديد ، سفر آن به كه را كشوري آخرين چرا مي‌پرسد او از كه خبرنگاري به خنده با او
عراق بحران كه كنم سفر كشورهايي به كردم سعي من نشديد؟ خوشحال مي‌گويد بود ايران
.بود تاثيرگذارتر برايشان
كه شد منتشر تهران به گل محرمانه سفر مورد در زيادي شايعه‌هاي سفر ، اين از پيشتر
هم را ايران به مرحله آخرين در گل سفر اما نكردند تكذيب و تاييد را آن كشور دو مقامات
را خوشحالي‌اش اسلامگرايان پيروزي روز در ايران خارجه وزارت كه همانگونه فهميد مي‌توان
تا آمد ايران به "سفري دوره" يك قالب در هم گل كرد ، بسنده تبريكي به تنها و نداد نشان
به كه است سياستي ديپلماسي ، اين و.نخرد خود براي تند واكنش‌هاي - اربكان - خود سلف مثل
او.داشت خواهد پي در را بلندمدتي منافع تركيه براي هم و ايران براي هم مي‌رسد نظر
خوابي وكم خستگي آثار كه حالي در مي‌كرد ترك تهران در را خبري كنفرانس سالن كه هنگامي
.برمي‌گردم ايران به هم باز كه گفت "همشهري" سوال به پاسخ در بود هويدا چهره‌اش در
نزديكي روابط آهسته و آرام دارند سعي نانوشته قراري در تركيه و ايران كه است اينچنين
.ندهند آن به تبليغي جنبه اما كنند برقرار هم با
را اخير هفته‌هاي در ديگرش ميزبان و 5 خاتمي كه گرفت تصميم تهران در گل نمي‌داند كسي
عبدالله" بود چه هرشد كار اين به مصمم آنكارا در يا كند دعوت تركيه به صلح اجلاس به
در همراهش خبرنگاران با آنكارا به تهران از بازگشت هنگام تركيه نفس تازه نخست‌وزير "گل
شريك دو عنوان به سطح عالي‌ترين در آمريكا و تركيه همكاري‌هاي تداوم بر هواپيما
ديپلماسي‌اي.بود گفته سخن عراق بحران قبال در كشور اين فعال ديپلماسي از و استراتژيك
عراق ، با ايران تجارب به توجه با كه است نقشي و باشد منطقه كشورهاي الگوي مي‌تواند كه
را عرب جهان رهبري داعيه كه مصر چون كشوري كه چند هر.باشد آن عهده‌دار مي‌توانست تهران
.نيستند ميانجيگري‌اي چنين خواهان دارد
سياست حاشيه
معلمان كنگره پايان*
برگزار تهران باهنر شهيد اردوگاه در گذشته هفته اواخر معلمان اسلامي انجمن‌هاي كنگره
است ، انقلاب مجاهدين سازمان به نزديك و خرداد دوم جبهه عضو گروه‌هاي از كه تشكل اين.شد
آزادي" ،"شهروندي حقوق همه شناختن رسميت به" خواستار خود كنگره پايان بيانيه در
"كروبي مهدي".شد "مطبوعاتي و سياسي محاكم در قانوني تشريفات رعايت" و "سياسي زندانيان
.كرد سخنراني كنگره اين پاياني مراسم در
غيرقانوني تعميرات*
براي ايران به گرجي خلبانان از تعدادي غيرقانوني همكاري بر مبني شايعه‌اي و انتشار
كشور اين اطلاعات وزير.است شده بحث‌انگيز گرجستان در "25-سوفو" جنگي هواپيماهاي تعمير
تفليس براي جديدي مشكل مي‌خواهند":است گفته و داده نشان واكنش شده منتشر شايعه به
دست در باره اين در اطلاعاتي گرجستان اطلاعاتي ارگان‌هاي كه گفته وي ".كنند ايجاد
.هستند آن بررسي حال در كه دارند
كومله وابستگان محكوميت*
گروهك با همكاري اتهام به كرد سياسي فعال سه سنندج ، انقلاب دادگاه سوي از اخيرا
كه حالي در را كومله مسلح عناصر كه هستند متهم افراد اين.شده‌اند محكوم كومله ضدانقلاب
دو و اعدام به افراد اين از يكي.داده‌اند فراري بودند شده شناسايي امنيتي نيروهاي توسط
.شده‌اند محكوم خرم‌آباد و ميناب شهرهاي در تبعيد در حبس سال به 10 ديگر نفر
"گلستان" مخالفان نشست*
گلستان عهدنامه انعقاد سالروز نودمين و يكصد مناسبت به باكو در نشستي گذشته هفته
معتقد آنها.هستند عهدنامه اين آذري مخالفان نشست اين برپاكنندگاناست شده برگزار
آنها ، طي كه چرا.هستند حقوقي مبناي فاقد تركمانچاي و گلستان عهدنامه‌هاي كه هستند
مردم خواست كه حالي در شده تقسيم ايراني‌ها و روس‌ها خواست به بنا "بزرگ آذربايجان"
خود بودن علاقه‌مند حال ، عين در و نشست اين در شركت‌كنندگان.است نبوده چنين آذربايجان
.داده‌اند قرار تاكيد مورد را ايران با خوب مناسبات برقراري به
نيست مشكلي*
ميان مشكلي هر وجود كه حال عين در اتمي انرژي بين‌المللي سازمان رئيس "البرادعي محمد"
جز به كشورها از ديگري تعداد كه است گفته اخيرا اما كرده رد را ايران با سازمان اين
غربي دول جزو را كشورها اين وي.هستند نگران ايران فعاليت‌هاي از نيز بوش دولت و آمريكا
.نداد بيشتري توضيحات اما كرد معرفي
جناح دو در نفوذي‌ها*
گفته او.است داده خبر سياسي جناح دو هر ميان در "نفوذي عوامل" وجود از اردبيل جمعه امام
نفوذي عوامل.دارد جامعه در تفرقه و اختلاف ايجاد براي حسابشده‌اي نقشه‌هاي دشمن" كه
با و كرده مطرح را حساسيت‌زايي مسايل هرازگاهي و دارند وجود كشور سياسي جريان دو هر در
".مي‌كنند ايجاد تنش مقابل ، طرف تحريك
تايپ مسئول *
درون فروپاشي و استحاله جريان عبدي ، عباس" عنوان تحت كتابي انتشار از فارس خبرگزاري
سفارت تسخير و وحدت تحكيم دفتر در عبدي مسئوليت‌هاي كتاب اين در.است داده خبر "نظام
داشته نقش "بيانيه‌ها تايپ مانند امور بعضي در" تنها او كه است آمده و شده نفي آمريكا
.است
انگليس "نظامي" تجهيزات فروش *
ايران به تجهيزاتي صدور اجازه بريتانيا دولت كه است داده گزارش بي‌بي‌سي اينترنتي سايت
صدور پروانه.كرد استفاده ضدنفر مين‌هاي ساخت براي آنها از مي‌توان كه است كرده صادر را
ساله يك‌جانبه 10 تسليحاتي تحريم وجود با غيرنظامي ، و نظامي دوگانه كاربرد با تجهيزاتي
.مي‌شود صادر ايران عليه
سوي از مجوزي چنين صدور بريتانيا خارجه وزارت مقام دو "آموس بارونس" و "اوبرايان مايك"
صدور بريتانيا پارلمان به كتبي پاسخي در اوبرايان.كردند تصديق را بريتانيا دولت
.كرد تاييد را "آيد كار به ضدنفر مين‌هاي ساخت در مي‌تواند كه اكس ام اچ گلوله‌هاي"
حفره ايجاد و برش براي ويژه به كه اكس ، ام اچ گلوله‌هاي كه است شده قانع دولت":گفت وي
".شد خواهد استفاده مشروع مقاصد براي تنها است ، شده طراحي گاز و نفت صنعت لوله‌هاي در
كه گفت بي‌بي‌سي به دارد دست بريتانيا و ايران ميان تجارت در كه "خاورميانه اتحاديه"
.دارد تجهيزات صدور براي سختي و سفت بسيار معيارهاي دولت
در است مطمئن كاملا دولت كه اين به توجه با":گفت موسسه اين تجاري مدير توماس ، مايكل
در ".است كرده صادر را آنها صدور اجازه كرد ، خواهد استفاده قطعات اين از كسي چه نهايت
بازرسي تجهيزات صدور اجازه كه بود گفته دي‌ماه دوشنبه 23 روز بريتانيا دولت حال عين
صادر است غيرنظامي و نظامي دوگانه كاربرد داراي نيز آن كه را ايران به هواپيما موتور
.است كرده
صورت به ابتدا تنظيم‌كننده دستگاه اين":نوشت پارلمان به كتبي پاسخ در آموس بارونس
براي تنها كه شده قانع دولت حال ، اين با است ، شده ساخته نظامي الكترونيكي تجهيزات
".شد خواهد گرفته كار به است غيرنظامي هواپيماي يك كه فوكر 100 هواپيماي
و كرده ، اعمال ايران عليه تجاري ، نه البته تسليحاتي ، تحريم‌هايي سال 1993 از بريتانيا
امضا ايران جمله از معيني كشورهاي به بريليوم فروش منع بر داير را بين‌المللي پروتكل يك
به دوگانه كاربرد با كالاهايي از ديگري شمار صدور مورد در اخيرا بريتانيا.است كرده
.است شده قائل استثنا نيز ايران
براي ايران ، به صنعتي گازي توربين‌هاي قطعات صدور اجازه بريتانيا سال 2001 ، در جمله از
.كرد صادر را غيرنظامي كاربردهاي
4_ كابل در مخملباف
