بي خود ميگن اين جنگ نفت است

گروه بين الملل: درحالي كه مقامات عراقي اعلام كرده اند اگر نيروهاي آمريكايي و انگليسي به پايتخت حمله كنند، سخت لطمه خواهند ديد؛ دونالد رامسفلد، وزير دفاع آمريكا اظهار داشت ترجيح مي دهد به جاي حمله تمام عيار به بغداد، اين شهر را به محاصره درآورد. ظاهرا دولت صدام حسين سعي دارد سربازان آمريكايي را به داخل شهر بكشاند زيرا از مقابله با نيروهاي مجهز آنها در صحراي باز هراس دارد. سلطان هاشم احمد، وزير دفاع عراق گفت: «دشمن بايد وارد بغداد شود، در آن صورت اينجا تبديل به گورستان آنها خواهد شد. ما بايد اين جنگ را هر چه بيشتر طولاني كنيم تا دشمن بهاي بيشتري بپردازد.» رامسفلد در توضيح براي كميسيون هاي كنگره آمريكا در واشنگتن اظهار داشت احتمالا سربازان آمريكايي به جاي حمله به بغداد اين شهر را به محاصره خود درخواهند آورد، به اين اميد كه شهروندان عليه دولت عراق دست به شورش بزنند. رامسفلد به محاصره بصره توسط سربازان انگليسي اشاره كرد كه هدف از آن به تأخير انداختن حمله به شهر با اميد تسليم مدافعان يا سرنگوني آن توسط شهروندان مخالف صدام است. در بمباران شديد روز جمعه بغداد توسط هواپيماهاي آمريكايي با هدف قطع ارتباط ستاد فرماندهي صدام حسين با نيروهايش، دو بمب ۴۶۰۰ پوندي (حدود دو تن) كه بزرگ ترين بمب هاي مورد استفاده از آغاز جنگ تاكنون بوده است به يك برج مخابراتي در بغداد اصابت كردند. همچنين به گفته مقامات آمريكايي چندين مركز مخابراتي و فرماندهي هدف قرار گرفتند اما تلفن هاي بسياري از بخش هاي شهر هنوز كار مي كنند.
از سوي ديگر ژنرال ويليام والاس، فرمانده نيروهاي زميني در بغداد به خبرنگاران نيويورك تايمز و واشنگتن پست گفت اتخاذ تاكتيك هاي غيرمنتظره توسط نيروهاي عراقي و گستردگي خطوط عرضه تداركات مبارزه را به كندي كشانده است. اين روزنامه ها به نقل از والاس به هنگام ديدار از ستاد مركزي لشكر هوابرد ۱۰۱ مستقر در مركز عراق نوشتند: «دشمني كه اكنون با آن مي جنگيم با دشمني كه با آن جنگ بازي مي كرديم خيلي متفاوت است. » همچنين افسران انگليسي ادعا كردند مردم بصره سعي كرده اند از اين شهر كه در محاصره سربازان انگليسي است، بگريزند اما نيروهاي شبه نظامي عراق با خمپاره و مسلسل آنها را به بازگشت به شهر واداشته اند. نيروهاي انگليسي در مورد جزئيات موضوع و تعداد تلفات چيزي نگفتند.
در حومه شهر استراتژيك ناصريه نيز تفنگداران آمريكايي با مقاومت سرسختانه روبه رو شدند و چندين ساختمان، از جمله يك نيروگاه برق به آتش كشيده شد. ناصريه در كنار رود فرات در نزديكي تقاطع جاده هايي كه از كويت به بغداد مي رسد واقع شده كه شاهد شديدترين نبردها در اين جنگ ۹ روزه بوده است. در نزديكي شهر جنوبي ديوانيه، يك تفنگدار دريايي آمريكايي كشته و يك نفر ديگر در نبرد با نيروهاي نامنظم عراقي مجروح شدند. دو تفنگدار دريايي ديگر نيز در يك كارخانه سيمان كشته شدند.
درعين حال محمدسعيد الصحاف، وزير اطلاعات عراق به خبرنگاران گفت در بمباران روز پنج شنبه ۶۵ غيرنظامي كشته و ۲۹۰ نفر مجروح شده اند. صحاف همچنين ادعاي نيروهاي ائتلاف را مبني بر اينكه عراق قصد دارد از سلاح هاي شيميايي استفاده كند رد كرد و به جا ماندن تجهيزات و ماسك هاي ضدشيميايي از نيروهاي عراقي را امري كاملا طبيعي در هر جنگي دانست.
مقامات پنتاگون در نهمين روز جنگ اعلام داشتند تاكنون نزديك به ۹۰ هزار سرباز آمريكايي در عراق مستقر شده اند و ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار نفر ديگر در راهند. برخي از اين نيروها در شمال عراق پياده خواهند شد. هدف آمريكا در شمال عراق تصرف حوزه هاي نفتي ارزشمند در نزديكي شهر كركوك است. در اين رابطه سرگرد مايك هستينگز عضو تيپ ۱۶۳ هوابرد ارتش آمريكا گفت: «كركوك از اهميت خاصي برخوردار است. همه از عراقي ها و كردها و ترك ها به دنبال آن هستند.» اعضاي شوراي امنيت سازمان ملل روز پنج شنبه به توافق رسيدند كه برنامه كمك هاي بشردوستانه به عراق، تحت عنوان نفت در برابر غذا را از سر گيرند. در آخرين موضع گيري توني بلر، نخست وزير انگلستان پس از گفت وگو با جورج بوش در مورد استراتژي جنگ و طرح هاي پس از جنگ، اظهار داشت كه سرنگوني صدام «كاري بس دشوار» خواهد بود.
سپر انساني از مردم بصره
نيروهاي شبه نظامي عراقي مستقر در بصره به روي ده ها هزار شهروند اين كشور كه قصد داشتند شهر محاصره شده بصره را ترك كنند آتش گشودند و آنها را با گلوله هاي خمپاره هدف قرار دادند. شبكه خبري فاكس نيوز آمريكا به نقل از اعضاي تيپ هفتم زرهي پياده نظام ارتش سلطنتي بريتانيا كه بصره را در محاصره خود دارد ضمن اعلام اين مطلب ادعا كردند سعي داشته اند مانع از كشتار شهروندان غيرنظامي و تخليه سريع آنها از تيررس خمپاره اندازهاي نيروهاي عراق شوند. يك مقام ارشد دفاعي بريتانيا هم ادعا كرد مردم بصره هر روز در گروه هاي بزرگ راهي نقاط تمامي اطراف اين شهر مي شوند تا از نيروهاي انگليسي غذا و آب آشاميدني دريافت كنند. سرهنگ كريس ورنون از سخنگويان نيروهاي نظامي انگليس مستقر در شمال عراق هم ادعا كرده هزاران تن از مردم ساكن شهرهاي شمال عراق در تلاش اند از سپر نيروهاي عراقي بگذرند و شهرها را ترك كنند كه با ممانعت نيروهاي تحت امر صدام مواجه مي شوند و تلويحا ادعا كرد نيروهاي وفادار به صدام از شهروندان عراقي بسان سپر انساني استفاده مي كنند. در گزارش فاكس نيوز با اشاره به نبرد واحدهاي زرهي عراق و انگليس در ساعات پاياني روز پنج شنبه آمده نيروهاي ائتلاف ضدعراق در نبردهاي مذكور حداقل ۱۴ تانك تي ۵۵ از واحد زرهي اي كه سعي داشت خود ر به فاو برساند نابود كردند و مانع از ادامه حركت اين واحدها شده اند.

حتي قبل از شروع جنگ در عراق، بحث اهدافي كه پس از جنگ بايد به دنبال آنها بود در آمريكا و انگلستان مطرح شده بود. از ديد بسياري از تحليلگران، اسرائيل لقمه بعدي خواهد بود. در حقيقت تعيين اهداف سياسي و ديپلماتيك براي دوره بعد از جنگ در جهت منافع حياتي اسرائيل خواهد بود. البته مطالبي در اين زمينه در اسرائيل عنوان شده است، اما سؤال اينجاست كه آيا اين مطالب فقط حرف هستند يا يك طرح عملي و دقيق در اين زمينه وجود دارد. موضوع اصلي از نقطه نظر اسرائيل درگيري با فلسطينيان است. اما مسائل مهم ديگري هم در دستور كار قرار دارند، مثل سوريه، حزب الله و ايران كه هم اكنون بايد مورد توجه قرار گيرند. قانون اول اين است كه اسرائيل نبايد به دنبال تراشيدن دشمن جديدي براي واشنگتن باشد. به عبارت ديگر اسرائيل نبايد اين طور نشان دهد كه بعد از جنگ با عراق اهداف جديدي را براي آمريكا مشخص مي كند. در اين صورت مثل جنگ طلبي به نظر خواهد رسيد كه كنار گود نشسته است و آمريكا را به جنگي جديد عليه سوريه يا حزب الله يا احتمالا با ايران تشويق مي كند.
قانون دوم اين است كه براي برخورد با اهداف آتي نبايد فقط به جنگ فكر كرد. هر مسئله اي را نمي توان و نبايد با بمب هاي هوشمند حل و فصل كرد. صرفا به اين دليل كه ايالات متحده براي مقابله با عراق ابزار نظامي را انتخاب كرده است، به اين معنا نيست كه به اهداف ديگر هم بايد با همين وسيله رسيد.
اهداف بعدي كه اسرائيل بايد توجه خود را به آنها معطوف سازد، سوريه، ايران و همچنين حزب الله است كه با هر دو كشور رابطه دارد. هدف اسرائيل بايد خنثي كردن خطر اين دو كشور و حتي برقراري صلح با سوريه باشد. برخورد با حزب الله بايد به طور غيرمستقيم صورت گيرد. بعد از جنگ عراق مسلم است كه سوريه دچار اوضاع وخيم اقتصادي خواهد شد. اگر رژيم عراق تغيير كند و رژيمي با گرايش به غرب بر سر كار بيايد، احتمالا سوريه آن تكيه گاه اقتصادي را كه بشار اسد به آن اميد بسته است، از دست خواهد داد. عراق پس از صدام اين امكان را دارد كه بار ديگر به پيشگام اقتصادي منطقه تبديل شود. قاهره، براي مثال، از اين موضوع به خوبي آگاه است و از هم اكنون برنامه هايي را براي مشاركت اقتصادي و تجاري با عراق جديد طراحي مي كند.
پس از جنگ، غرب بايد به سوريه طرحي را ارائه دهد كه طبق آن در ازاي اتخاذ سياست هاي صحيح از سوي سوريه اين كشور اجازه يابد از وضعيت اقتصادي جديد بهره مند گردد. اسرائيل نيز به نوبه خود بايد به اين طرح كمك كند. آنچه از سوريه انتظار مي رود اين است كه عملا دست از حمايت از تروريسم بردارد. اين امر بخصوص در مورد حمايت فعال اين كشور از حزب الله لبنان صدق مي كند. هدف آن است كه حزب الله به جنبشي صرفا سياسي - اجتماعي تبديل گردد و فعاليت هاي نظامي و تروريستي اش را عليه اسرائيل كنار بگذارد. اگر سوريه در اين جهت حركت كند، از سرگيري مذاكرات سياسي با اين كشور براي رسيدن به پيمان صلح بسيار ساده خواهد بود. در اين مذاكرات اسرائيل بايد با دست و دلبازي و صداقت برخورد كند. اگر بشار اسد تمام پيشنهادهاي ارائه شده را رد كند، اين امكان وجود دارد كه با ابزار ديگر با او كنار آمد.
موضوع برخورد با ايران پيچيده تر است. از نظر ايرانيان اگر صدام حسين در قدرت بماند و سلاح هاي كشتار جمعي خود را حفظ كند، خطر بزرگي كشور آنها را تهديد مي كند. اما اگر صدام خلع سلاح شود،اوضاع به گونه اي ديگر خواهد بود.
همه چيز تا حدود زيادي به نتيجه جنگ در عراق بستگي دارد. در اين ميان واشنگتن نقش اصلي را ايفأ مي كند و حتي در زمان دنبال كردن جنگ عراق، اين موضوع ذهن آمريكايي ها را سخت به خود مشغول كرده است.
منبع: هاآرتص

آرايش نيروها در صحنه عمليات و به موازات آن ماهيت برآوردها و سوء برداشت ها از واقعيات حاكم، تعيين كننده اصلي سرنوشت صحنه ها هستند. بهره مندي از نيروهاي توانمندتر تضميني بر پيروزي نيست، همان گونه كه ضعف قدرت آتش و تخريب منجر به آغوش گيري شكست نمي شود. قابليت به حداكثر رساندن فرصت هاي حمله و ظرفيت جهت دادن به محيط عملياتي و نيز تحولات خارج از محيط عملياتي، در كنار يكديگر تمايز بين شكست و پيروزي را معين مي كنند. در چنين چارچوبي است كه ضرورت ايجاب مي كند ارزيابي ها و برآوردهاي دقيق شكل بگيرند. حضور رهبران آمريكا، انگلستان، اسپانيا و پرتغال در جزيره آزورس در تاريخ ۱۶ مارس از يك سو بيانگر شكاف غيرقابل اجتناب در اروپا و از سويي، نمايانگر تنيدگي انكارناپذير تلقيات ائتلاف آنگلوساكسون ها بود. انگلستان قدرت نافذ و تعيين كننده معادلات بين المللي در قرن نوزدهم و نيز آمريكا قدرت پيشتاز و جهت دهنده قرن بيست و يكم درباره ماهيت خطر منسوب به رژيم بعثي حاكم بر عراق و چگونگي مقابله با اين تهديد در جهتي كاملا متفاوت به ديگر كشورهاي برتر نظام بين الملل گام برداشته اند. پايان گردهم آيي آزورس و اولتيماتوم ۴۸ ساعته روز بعد از سوي جورج دبليو بوش به رهبر عراق اين واقعيت را ملموس ساخت. اشاره رهبر آمريكا به «لحظه حقيقت» به وضوح حكايت از عزم راسخ متحدين غربي براي دگرگون ساختن ترتيبات حاكم سياسي و به تبع آن ساختارهاي اقتصادي و حيات فرهنگي مستقر در عراق داشت. متحدين غربي به استناد آنچه آن را «منطق قطعنامه ۱۴۴۱» مي نامند تغيير رژيم در عراق را يك ضرورت اجتناب ناپذير نمودار ساختند.

هرچند كه اين قطعنامه از خلع سلاح در عراق صحبت كرده است اما از ديد رهبران دوسوي آتلانتيك تنها سير ممكن و محتمل به سوي خلع سلاح واقعي، از طريق براندازي صدام حسين و ساختار قدرت حاكم بر قديمي ترين تمدن جهاني است. بر بستر اين تصميم است كه بيش از ۲۵۰ هزار نفرات نظامي، پنج ناو هواپيمابر، ۶۵۰ هواپيماي جنگنده و تعداد قابل توجهي ادوات مكانيزه به منطقه گسيل شده است. با توجه به اينكه براي بيرون راندن نيروهاي عراقي از كويت در سال ۱۹۹۱ حدود شش هفته جنگ هوايي و پنج روز جنگ زميني و مرگ كمتر از ۱۵۰ سرباز آمريكايي ضرورت داشت، تنها چيزي كه در آن شكي وجود نداشت محققا نتيجه لشكركشي بود. اين قطعيت برخاسته از عملكرد نيروها در صحنه عملياتي كويت در سال ۱۹۹۱ و واقعيات حاكم بر صحنه جهاني بعد از عمليات اكتبر سال ۲۰۰۲ در افغانستان است. هرچند كه در شكل گيري اين قطعيت نبايستي ماهيت رژيم حاكم بر عراق و عملكرد رهبر عراق از سال ۱۹۶۹ به بعد را ناديده انگاشت.
در يك نگاه چندبعدي به چگونگي شكل گيري بحران عراق مي بايستي نقش برجسته اي را به سرشت ساختار فردمحور، قبيله اي، بوروكراتيك، امنيتي و اقتدارگرايانه قدرت در عراق قائل شد كه امكان پذير نمودن تهاجم آمريكا و تسهيل فضاي جهاني براي استدلال هاي آمريكايي و انگليسي را مهيا كرد. با توجه به ذات رژيم حاكم بر بغداد است كه جورج دبليو بوش حتي تا آن جا پيش رفت كه بيان كند: كشورهاي مخالف جنگ كه مهم ترين آنها آلمان و فرانسه هستند «در اعتقاد و ايمان ما در خصوص رژيم بعثي شريك هستند اما فاقد عزم ما هستند. » البته بايد آگاه بود علت اصلي اينكه كشورهايي از قبيل فرانسه و آلمان هم عزم با متحدين غربي نيستند نه به جهت ضرورت و توجيهات انساني و اخلاقي آنان است بلكه برآمدي از محدوديت توانمندي هاي آنان در گسترش حيطه سلطه و نفوذ است. آمريكا در شرايطي است كه از ظرفيت و توانايي مورد نياز براي فرافكني فضاي سلطه و تحكيم جايگاه آمرانه خود در منطقه خاورميانه و مخصوصا خليج فارس برخوردار است. به همين جهت نبايد صرفا تسليم اين نگاه ساده انگارانه دوران جنگ سرد گرديد كه هجوم آمريكا به عراق به خاطر نفت و منابع اين كشور است بلكه بايد اين تهاجم را در قالب استراتژي ايجاد محيط امنيتي، سياسي، اقتصادي و فرهنگي متناسب با ضرورت ها و الزامات برخاسته از نيازها و منافع جهاني و بالاخص منطقه اي اين كشور در نظر گرفت. هرچند كه عراق از ظرفيت توليد نزديك به پنج ميليون بشكه د روز برخوردار است و نزديك به ۲۰۰ ميليارد بشكه ذخيره نفت دارد اما موضوع عراق فراتر از مسئله نفت است. نگاه يك بعدي به حركت به سوي سرنگوني رژيم صدام همانقدر غيرمعتبر است كه پذيرش منطق ژاك شيراك در خصوص محوريت ارزش هاي انساني براي جلوگيري از حمله به عراق. در آغاز نهمين روز جنگي كه از تاريخ ۲۰ مارس شروع گرديد دو واقعيت كاملا بارز و محرز است. توني بلر رهبر جناح چپ در طيف سياسي انگلستان و نيز جورج دبليو بوش رهبر جبهه محافظه كاران جديد در حيات سياسي آمريكا آماده پرداخت هر قيمتي براي سرنگوني ساختار اقتدارگراي حاكم بر عراق هستند كه بدترين شكل آن عدم انتخاب مجدد است.
اينكه عراق هفتمين صادركننده نفت جهان است، نمي تواند دليل موجهي براي توني بلر باشد كه حيات سياسي خود را به پاي آن قرباني كند، بلكه آنچه او را به سوي همراهي با آمريكا سوق داده اين ادعا است كه از نظر اخلاقي او در مرحله اي فراتر از صدام قرار دارد. اين توجيه به ظاهر اخلاقي سياست براندازي صدام، ممكن است منجر به اشاعه نفوذ و سلطه انگلستان شود هر چند تا حدودي منجر به قاطعيت كلام و عمل توني بلر گشته است. بوش در سقوط صدام حسين پيروزي خير بر شر را متبلور مي بايد. همين استنباط است كه در متن آن او گسترش حيطه سلطه و نفوذ آمريكا را به مفهوم ايجاد فضاي مثبت و مفيد براي مردم عراق تفسير مي كند. فقط داشتن نيروي برتر نظامي و توانمندي نيست كه حركت به سوي جنگ را ممكن مي سازد بلكه معمولا مي بايستي ضرورتي اخلاقي براي آن هم تجلي يابد تا ماهيت تخريب كننده جنگ قابل تحمل گردد. صدام حسين با بيان اينكه مردم عراق در جنگ با تهاجم متحدين غربي براي «انسانيت و خداوند نبرد مي كنند» نشان داده است، آنچه او آن را طلب مي كند بقا نيست بلكه قدرت است. قرار دادن سه لشكر از بهترين لشكرهاي گارد رياست جمهوري كه مجهز به بهترين نمونه از تانك هاي ۶۲-T به تعداد ۲۵۰ عدد در نزديكي بغداد هستند و قرار دادن دو لشكر در شمال و يك لشكر در بصره به گونه اي كه كمترين ميزان تحرك را براي آنها فراهم آورد، شكست در صحنه عمليات را اجتناب ناپذير ساخته است. ترتيب قرار گرفتن نيروها عملا باعث گرديده، عراقي از توانايي شكل دادن به نبرد با توجه به توانمندي ۳۰۰ هزار نفري ارتش عراق محروم بمانند. بمب افكن هاي ۵۲-B و ۱-B كه به طور مداوم فاصله شش ساعته پايگاه ردفورد انگلستان را به سوي عراق طي مي كنند هركدام بيش از سي تن بمب همراه خود را بر رديف لاينقطع نيروهاي گارد رياست جمهوري فرومي ريزند كه مانند مرغابي هاي به رديف نشسته مورد هدف قرار مي گيرند.
با توجه به برتري بي چون و چراي نيروهاي متحدين بر فضاي عراق در تمام طول شبانه روز نيروهاي گارد رياست جمهوري تحت آماج «بمباران فرشي» اين هواپيماهاي غول پيكر و موشك هاي هلي كوپترهاي آپاچي و هواپيماهاي تورنادو هستند. در گستره عراق روزانه بين ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ پرواز به وسيله جنگنده هاي نيروهاي متحدين انجام مي گيرد. آنچه اين عمليات را از نظر مالي و جاني براي نيروهاي عراقي سنگين تر كرده اين مسئله است كه قدرت تخريب افزايش يافته. برخلاف جنگ در كويت نيروهاي متحدين به گونه اي وسيع از «بمب هاي هوشمند» استفاده مي كنند و كمتر از «بمب هاي احمق» استفاده مي شود. در جنگ كويت تنها ده درصد بمب هاي فرو ريخته شده از نوع «بمب هاي دقيق» بودند در حالي كه در عمليات عراق اين تعداد به نود درصد رسيده و اين قدرت كشتار و تخريب جنگنده ها را به گونه اي فزاينده افزايش داده است.
در طول هشت روز اول جنگ تعداد سربازان كشته شده آمريكايي به ۲۲ نفر رسيده است. در حالي كه تعداد كشته شدگان عراقي به هزاران نفر رسيده است. عراق فاقد سيستم يكپارچه هوايي، زميني و دريايي است و بدين جهت سربازان عراقي روي زمين و در خارج از شهرها به هدف هاي خوكچه آزمايشگاهي مانندي تبديل شده اند براي آخرين فرآورده هاي تكنولوژي پيشرفته آمريكا و انگلستان. در عرض كمتر از هشت روز نيروهاي غربي بيش از سيصد مايل در خاك عراق پيشروي كرده اند و به پنجاه مايلي جنوب بغداد رسيده اند. آنچه عقاب هاي آمريكايي به آن اعتقاد دارند اين است كه در صحنه سياسي و نظامي هميشه ضعف «تحريك كننده» است و استراتژي نظامي صدام حسين در چگونگي مقابله با تهاجم نيروهاي متحدين، اين اصل بديهي را ملموس مي نمايد. عدم توانايي در يكپارچه كردن نيروهاي سه گانه در صحنه عمليات كه از پيش بر صدام حسين محرز بود محققا مي بايستي او را به سويي سوق مي داد كه در چارچوب فعلي بين الملل امكان توسل به زور و تحقق اهداف سلطه طلبانه را از آمريكا دريغ مي كرد. دستگاه رهبري عراق به جهت ترس از دست دادن قدرت مطلقه و كاهش دامنه توانايي در جهت دادن به حيات سياسي در عراق و بر اساس الگوهاي خود، عملا خود را از قدرت مانور سياسي در داخل و چانه زني سياسي در خارج محروم نمودند. تلاش براي حفظ ساختار اقتدارگرايانه قدرت با وجود آگاهي به برتري تكنولوژيكي، تفوق عددي و ضرورت هاي برخاسته از استراتژي كلان آمريكا در جهت به زير سلطه درآوردن تمام منطقه، دستگاه رهبري عراق را كه تماما از منطقه بين تكريت و بغداد برخاسته اند به بيراهه كشاند.
در جهت حفظ قدرت و بدون توجه به واقعيات زندگي در عراق و اينكه نزديك به چهار ميليون عراقي يعني يك ششم جمعيت عراق در حال حاضر در تبعيد به سر مي برند رژيم بدون توجه به ظرفيت هاي انساني، نظامي و اقتصادي، شرايط را به شكلي رقم زد كه دولتمردان غربي تهاجم به عراق را براي مردم خود توجيه نمودند. جدا از اينكه آينده در عراق به چه شكلي رقم بخورد. پرواضح است كه بعد از تهاجم نيروهاي متحدين فضايي براي تداوم حاكميت حزب بعث در عراق باقي نخواهد ماند و جدا از اينكه چگونه نبرد در عراق پايان بگيرد، پيامدهاي كاملا متفاومت خواهد داشت. آمريكا در عراق بعد از صدام حسين بازيگر اصلي در تعيين ماهيت فرآيندها در حيطه هاي گوناگون خواهد بود. هرچند كه ممكن است هزينه اي كه براي اين برتري و نافذ بودن متقبل شود فراتر از دستاوردها شود. تحت هيچ شرايطي ديگر امكان اين نخواهد بود كه قدرتي فردي مانند صدام حسين شكل بگيرد.
حضور مستقيم آمريكا و انگلستان در تعيين سرشت حيات در عراق به اين مفهوم است كه بنا بر ضرورت و الزامات بين المللي و شرايط متحول شده داخلي قدرت فردي مطلقه مبتني بر ساختار امنيتي قدرت ديگر امكان تجلي در عراق را نخواهد داشت. نبرد كنوني در سرزمين عراق بين نيروهاي مهاجم بيگانه به رهبري آمريكا و نيروهاي گارد رياست جمهوري تحت ساختار رهبري مبتني بر قدرت سركوبگرايانه نيروهاي امنيتي تصويري را ترسيم خواهد كرد كه منطقه را بسيار متفاوت جلوه خواهد نمود. در اين تصوير حضور آمريكا وسيع تر، سلطه اين كشور نافذتر، تأثيرگذاري آن عميق تر و استثمار آن همه گيرتر و بي رقيب تر خواهد بود. در عين حال در اين تصوير شاهد پيدايي دومينوي دموكراسي و جابه جايي قدرت سياسي و دوراني پرتلاطم در جهان عرب تحت قيمت قدرت هژمون و استعمارگر غربي خواهيم بود.

ضربه عوضي ترك ها
نفيسه كوهنورد
«سياست خارجي شبيه بازي بيليارد است. قبل از اينكه توپي را به حركت واداريد بايد بدانيد آن توپ، توپ هاي ديگر را چطور متاثر خواهد كرد. »اكنون ترك ها از اين سخنان عصمت پاشا ياد مي كنند. چرا كه به اعتقاد بسياري از صاحبنظران سياسي تركيه در قبال آمريكا حساب شده عمل نكرد. آيا ترك ها در جنگ عراق همكاري خواهند كرد؟ اين سوال تا آخرين دقايق قبل از آغاز جنگ بي جواب ماند. دولت نوپاي تركيه بر سر دو راهي قرار گرفت و در نهايت نيز نتوانست پاسخ قطعي به خواسته بوش بدهد. حال مهم ترين مسئله براي ترك ها اين است: زخم هايي كه بر پيكره رابطه آمريكا و تركيه وارد شده چگونه ترميم خواهد شد؟ ديگر خبري از كمك هاي مالي واشنگتن به آنكارا نيست. اين در حالي است كه به نظر مي رسد تركيه براي دلارهاي آمريكايي برنامه هاي بسياري داشت، از سوي ديگر سرنوشت رابطه سياسي دو كشور نيز در هاله اي از ابهام قرار دارد. آيا ترك ها باز هم مي توانند بر دوستي استراتژيك با آمريكا تكيه كنند؟البته اين شرايط سال ها قبل نيز به نوعي ديگر تكرار شده بود. سال هاي ۹۰ - ۱۹۵۰ يعني زماني كه اتحاد جماهير شوروي هنوز پا بر جا بود. تركيه به عنوان تنها كشور عضو ناتو در منطقه و پايگاه نظامي مستحكم اهميت ويژه اي براي آمريكا داشت. پس از فروپاشي شوروي اين سوال براي مردان سياسي ترك پيش آمد كه آيا اهميت تركيه براي واشنگتن رنگ خواهد باخت؟ ديري نگذشت كه با ورود آمريكا به آسياي ميانه و قفقاز اين دغدغه ترك ها پايان يافت چرا كه واشنگتن با توجه به تشابهات فرهنگي و برخي مسائل تاريخي تركيه (هر چند بسيار از آنها تحريف يا غلو شده بود) با كشورهاي كوچك و تازه به استقلال رسيده منطقه قفقاز، از آنكارا به عنوان نماينده اي مناسب براي اجراي هر چه بهتر استراتژي هايش در منطقه استفاده كرد. در جنگ كوزوو، افغانستان و نبرد اول خليج فارس نيز ترك ها با كمال ميل در كنار آمريكا قرار گرفتند. حتي در جنگ كويت سال ۱۹۹۱ اوزال رئيس جمهور وقت تركيه آشكارا خواهان ايفاي نقشي جدي در حمله شد و براي اين همكاري در انتظار اعتبار مالي مناسب و حمايت هاي بيشتري نيز از واشنگتن بود. ليكن هيچ يك از وعده هاي آمريكا عملي نشد و ترك ها با بحران مالي سختي پس از جنگ مواجه شده اند.
در دهه اخير تشكيل محور اسرائيل - تركيه در منطقه نيز يكي از آماج اصلي واشنگتن و تل آويو بود. همزمان با برقراري ارتباط با هر چه بيشتر ميان آنكارا و تركيه، رابطه ترك ها با رژيم صهيونيستي نيز مستحكم تر شد و اگرچه اتحاد آمريكا، تركيه در چارچوب توافقنامه هاي ناتو چندين بار در اسناد رسمي ثبت شد، «همكاري و شراكت استراتژيك» اين دو كشور كه در سال ۱۹۹۹ از سوي كلينتون رئيس جمهور وقت آمريكا به طور آشكار مطرح شد هرگز جنبه رسمي به خود نگرفت. اما اكنون همه چيز تغيير كرده است، ترك ها آن طور كه بايد خواسته هاي واشنگتن را پاسخ نگفتند. ابتدا چنين عملي از سوي محافل سياسي جهان و حتي برخي از احزاب سياسي تركيه جسارتي بزرگ شمرده شد. بسياري از مردم جهان به افتخار تركيه كف زدند، كشورهاي همسايه عراق از خطمشي ترك ها حمايت كردند و حتي دولت اين كشور نيز با افتخار از نتيجه رد لايحه در مجلس ياد كرد. «ما به هيچ كسي تعهد نداده ايم و هيچ نيرويي نمي تواند ما را مجبور به كاري كند. تركيه به كسي احتياج ندارد. » «آمريكا بدون ما نمي تواند حمله را آغاز كند. » «دموكراسي در تركيه برقرار است» اين شعارهايي بود كه مردان سياسي ترك پشت تريبون ها فرياد مي زدند. اما اكنون خبري از آن شعارها نيست. حمله بدون باز شدن جبهه شمال از سوي تركيه آغاز شد، آمريكا نيز از پرداخت اعتبار مالي به آنكارا سر باز زد و روابط آنكارا و واشنگتن رو به تيرگي نهاد. فرداي روز آغاز حمله ترك ها حريم هوايي شان را به روي هواپيماهاي آمريكايي باز كردند اما اين نيز نتيجه اي نبخشيد و حال نگراني اي كه براي دولت تركيه وجود دارد اين است كه ترك ها نيز به سرنوشت اردن در زمان جنگ اول خليج فارس دچار شوند.
شاه حسين در جنگ كويت از عراق حمايت كرد و پس از آن كشورش تحت تحريم هاي بين المللي آمريكا قرار گرفت. براساس همين تجربه عبدالله حاضر به تكرار تجربه پدر نشد.يكي از روزنامه نگاران ترك در اين باره مي نويسد: «اكنون بايد بنشينيم و بنويسيم كه ما چه همكاري هايي با آمريكا داشته و داريم. شايد بتوانيم خود را نجات دهيم!» وي در ادامه با طرح اين سوال كه آيا تركيه شريك استراتژيك است يا فقط پايگاه استراتژيك مي افزايد: «مطمئنا بعد از اين منافع ترك ها در نفت خزر، منطقه قفقاز و آسياي ميانه و مراودات تجاري جهاني به شدت تحت تاثير قرار خواهد گرفت. » شرايط پيش آمده در تركيه باعث شده كه حتي بسياري از صاحبنظران و مردان سياسي كشور به وضوح از سياست هاي آمريكا انتقاد كرده و بر لزوم بررسي مجدد روابط واشنگتن پافشاري كنند. البته اكنون ترك ها نيز سعي كرده اند با مطرح كردن صريح حضورشان در شمال عراق به نوعي از برخورد سرد دولت بوش با ايشان انتقام بگيرند. اما با اين وجود در اين باره نيز نتوانسته اند آن طوري كه بايد موفق عمل كنند، چرا كه چنين اقدامي مورد حمايت هيچ يك از همسايگان عراق نيز نيست. در ضمن ترك ها هنوز اميدوارند راه چاره اي براي به دست آوردن دل آمريكايي ها و كسب امتياز در جنگ بيابند كه البته چنين چيزي به نظر مي رسد موقعيت تركيه را پس از جنگ بدتر خواهد كرد چرا كه اگر از همان ابتدا تركيه با قاطعيت و بدون رايزني و معامله گري با آمريكا مخالفتش را با سياست هاي جنگ طلبانه بوش اعلام مي كرد شايد حداقل وضعيت مناسبي در بين كشورهاي اروپايي به خصوص در نظر فرانسه، آلمان و كشورهاي عربي و مسلمان همسايه و حتي روسيه مي يافت و شايد مي توانست در جبهه ديگري كه شكل گرفته و پس از جنگ نيز به نظر مي رسد برقرار خواهد ماند جاي مي گرفت اما اين ترديد ترك ها و عدم صراحتشان نه اعتماد آمريكا و نه اعتماد ديگر كشورهاي مخالف جنگ را به خود جلب نكرد. حال يكي از بزرگ ترين مشكلات دولت جديد اين است كه در وسط يك دوراهي قرار دارد و هنوز تصميم نگرفته به كدام سو رود.چنين وضعيتي بر نگراني اين كشور مي افزايد و حتي بسياري تحليلگران بر اين باورند كه دولت نوپاي تركيه بعد از پايان بحران با خطر فروپاشي و انحلال مواجه خواهد شد. حتي اين احتمال وجود دارد كه آمريكا با وجود آن كه خود نيز تمايلي به تشكيل دولت محلي در عراق نداشته و براي كنترل هر چه بيشتر بر اين كشور از تجزيه آن جلوگيري خواهد كرد با حمايت از كردها و قدرت بخشيدن به آنها هر چند زير نظر واشنگتن همواره چماقي را بر سر ترك ها نگه دارد.
به نظر مي رسد ترك ها به توپ اشتباهي ضربه زدند طوري كه هيچ يك از توپ ها امتيازي برايشان به بار نياورد.

فاتحان شكست خورده
جنگ جدا از ابعاد انساني كه ناقوس مرگ بشريت را به صدا درمي آورد، در نزد همگان پديده اي الزاما نكوهيده نيست و براي بسياري نعمت است؛ به اين دليل كه حد منافع ملي يك كشور درگير در جنگ، منافع مشروع كشور متخاصم يا كشورهاي ديگري كه از دور و نزديك نظاره گر آنند، نيست. متأسفانه منافع ملي هر كشور را تنها قدرت و توان بهره گيري از فرصت ها و امكانات آن كشور تامين مي كند نه ملاحظه شرايط انساني كشور دشمن يا رقيب. جهاني كه از آن صحبت مي كنيم در دوستانه ترين حالت خود، كشورهاي ديگر هر چند هم پيمان را در جايگاه رقيب قرار مي دهد. تنها كشورهايي در اين حالت دوستانه شريك به حساب مي آيند كه بتوانند رقيب خوبي باشند. جهان امروز، جهان تنازع بقاست و بقاي ديگري تنها در صورتي رواست كه به بقاي كشور پيروز كمك كند وگرنه حكم كالاي بي مصرفي را پيدا مي كند. جهان دست ساخت بشر جهاني است كه در آن اصالت با جنگ است. صلح خواهي در اين جهان اغلب نقابي است كه بشر جنگ افروز اما بركنار از گردونه رقابت بر چهره مي زند.
معدود انسان هايي هستند كه در ژرفاي وجود خود، ديگر اعضاي پيكره انساني را داراي حق حيات و برخورداري از آنچه مي دانند كه خود از آن بهره مندند. و طبيعي است كه نتوان برروي استثناها قاعده مشخصي استوار كرد. حتي سعدي هم كه مي گويد؛ چو عضوي به درد آورد روزگار / دگر عضوها را نماند قرار / در جايي ديگر چنين مي گويد: برو قوي باش اگر راحت جان طلبي / كه در نظام طبيعت ضعيف پامال است. سعدي هم در اين جهان زندگي مي كند. جهاني كه پايه آن قدرت و غلبه است نه عشقي كه در آن انسان خود را در پيوند با همه اجزا و اعضاي گيتي مي بيند، در سايه چنين عشقي، مي توان جهاني عاري از جنگ و بي عدالتي و دور از هرگونه خشونت و برنتابيدن عقيده مخالف را به تصوير كشيد، اما تا آن زمان ناچاريم در همين چارچوب غالب، قالبي تحليلي ارائه كنيم. از اين منظر، جنگ بين دو كشوري كه در بيست و پنج سال گذشته بيشترين دشمني ها را با ما ايرانيان داشته اند، شايد موهبتي باشد و موهبت بزرگتر آن باشد كه اين جنگ به درازا بكشد و بدون برنده نهايي باشد. همانگونه كه فرسايشي شدن جنگ و بدون برنده بودن آن هدف نهايي همه قدرت هايي بود كه در مدت هشت سال از عراق در برابر ايران حمايت مي كردند. صدام پيروز اين نبرد نيست و كمتر كسي است كه روي برنده بودن او شرطبندي كرده باشد ولي اگر صدام بتواند براي مدت چند ماه هم كه شده، آن را ادامه دهد، يك قهرمان است. اگر جورج بوش و توني بلر بتوانند در كوتاه مدت كه امكان آن بعيد است، به پيروزي دست يابند، نيز برنده نهايي خواهند بود ولي براي ابرقدرتي كه برايش پيروزي قاطع، برق آسا و با كمترين تلفات و خسارات به يك عادت تبديل شده، پيروزي در جنگي يك يا چند ماهه بر كشوري ضعيف چون عراق جز يك افتضاح بزرگ نخواهد بود. هر چند كه آمريكا بتواند آنگونه كه مي گويند و مي خواهد، بر منابع انرژي خاورميانه دست يابد و نظم مورد نظر را در آخرين هسته هاي مقاومت در برابر تبديل شدنش به بزرگترين قدرت همه ادوار تاريخ برقرار سازد. ولي نظم مورد ادعا با هژموني و اقتداري كه زور تنها پايه آن نباشد، فاصله زيادي دارد و تنها تا زماني ادامه مي يابد كه زوري همسان در برابرش قد علم نكند. چنين نظم شكننده اي نمي تواند سيراب كننده عطش جنگ سالاراني باشد كه مي خواهند از پنتاگون و كاخ سفيد، بر كره زمين فرمان برانند و براي كرات ديگر شاخ و شانه بكشند. جهان آينده، بخواهيم يا نخواهيم به سوي دموكراسي در حركت است. ديكتاتوري هاي مستقل و دموكراسي هاي دست نشانده هم در اين جهان براي مدت زيادي دوام نمي آورد و دير يا زود جاي خود را به خواست و اراده مردمي مي دهد كه در پي تغيير قضا و سرنوشت هستند. ميدان جنگ حاضر پهن دشتي است كه افق هاي آن براي برندگان، بازندگان و نظاره گران آن، هم ناپيداست.

معمر قذافي و پناهندگي صدام


صدام حسين رئيس جمهور عراق درصدد طراحي برنامه فرار از عراق در صورت نزديك شدن نيروهاي ائتلاف تحت رهبري آمريكا به بغداد است. روزنامه انگليسي تايمز ادعا كرد رهبر عراق در حال مذاكره و گفت وگو با معمر قذافي براي كسب پناهندگي سياسي در صورت نزديك شدن نيروهاي آمريكايي به بغداد است. تايمز ادعا دارد بين صدام و دولت ليبي گفت وگوهاي فشرده اي در جريان است تا گذرگاه گريزي در ازاي پرداخت ۵/۳ ميليارد دلار به قذافي براي فرار خانواده صدام و اعضاي ارشد دولت عراق به ليبي باز شود.تايمز تاكيد دارد آغاز گفت وگوها بين صدام و قذافي از نگراني او در مورد احتمال وقوع كودتا در بغداد و شكست نيروهاي او در برابر تهاجم نيروهاي تحت رهبري آمريكا حكايت دارد. تايمز از وصول اخباري توسط خبرنگاران اين روزنامه خبر مي دهد كه در آن به اعزام نمايندگاني از سوي صدام به سوريه و ليبي حكايت دارد تا امكان فرار اعضاي كادر رهبري عراق در آخرين لحظات به خاك سوريه يا ليبي ممكن شود. ظاهرا گفت وگو در مورد اعطاي پناهندگي به اعضاي خانواده صدام و ديگر رهبران ارشد عراق شامل عدي و شخص صدام نمي شود.

فراخوان نيروهاي ذخيره اسرائيل
ارتش اسرائيل ۱۲۰۰ نيروي ذخيره زن اين كشور را به خدمت فرا خوانده است. براي اولين بار در تاريخ كوتاه كشور يهود ارتش اين كشور ۱۲۰۰ نفر از نيروهاي ذخيره زن اسرائيل را به خدمت فرا خواند. روزنامه جروزالم پست با انتشار اين خبر به نقل از سرهنگ بني در رئيس اداره هماهنگ ارتش اسرائيل علت فرا خوان اين نيروها را كمبود نيرو و ايجاد آمادگي براي مقابله با تبعات احتمالي جنگ آمريكا با عراق عنوان كرد.به ادعاي اين مقام ارتش اسرائيل همه افراد ذخيره خود را به اداره هماهنگي ارتش معرفي كرده اند و قرار است از آنها در سمت ها و مواضع مختلفي استفاده شود كه بيشتر در زمينه هماهنگي نظامي و پست هاي ارتباطي خواهد بود. اسرائيل طي روزهاي اخير تعداد قابل توجهي ماسك ضد گاز شيميايي بين شهروندان كشور توزيع كرده است. اين اظهارات در حالي مطرح مي شود كه برخي از روزنامه هاي اسرائيلي از بي ميلي نيروهاي ذخيره به حضور در يگان هاي نظامي خبر داده بودند.

 فشار براي فتح بغداد


دونالد رامسفلد وزير دفاع ايالات متحده و مشاوران و دستياران غيرنظامي او به فرماندهان ارشد اين نيروها كه مديريت جنگ در عراق را بر عهده دارند فشار وارد مي آورند تا در اسرع وقت به مواضع نيروهاي گارد رياست جمهوري عراق در اطراف بغداد يورش برند. سايت اينترنتي شبكه  روزنامه هاي نايت رايدر در گزارشي ادعا مي كند رامسفلد به مقامات نظامي پنتاگون و فرانكس تاكيد كرده است بايد در نزديك ترين زمان ممكن حمله به بغداد آغاز شود.در مقاله مذكور تاكيد شده در يورش به پايتخت عراق يكصد هزار نيروي نظامي آمريكا با حداكثر ۴۰ هزار نفر از اعضاي گارد رياست جمهوري كه بغداد را محاصره كرده اند روبه رو مي شوند و اين در حالي است كه طي روزهاي اخير مواضع گارد رياست جمهوري عراق شديدا بمباران شده و واحدهاي زرهي تحت حملات هليكوپتر تهاجمي ارتش آمريكا بوده اند.

 سوريه متهم مي شود
مقامات نظامي ارشد آمريكا ادعا كردند - سوريه در حال ارسال تجهيزات نظامي براي عراق است. شبكه خبري فاكس نيوز روز جمعه به نقل از مقامات پنتاگون ادعا كرد سوري ها از بغداد پشتيباني لجستيكي به عمل مي آورند. اين شبكه بدون ذكر نام مقام عالي رتبه پنتاگون از ارسال عينك هاي مخصوص ديد در شب و ساير تجهيزات، براي بغداد خبر داد. مارك گينبرگ از تحليلگران شبكه فاكس نيوز كه سابقا از سفراي سازمان ملل در مراكش بوده همچنين ادعا كرد نفت عراق كماكان به سوريه پمپاژ مي شود و سوري ها در برابر كسب درآمد از فروش نفت، ترانزيت تسليحات و ساير اقلام متعلق به عراق كه در اين كشور ذخيره شده اند را آغاز كرده است. اين در حالي است كه روز پنج شنبه شيخ احمد كفتارو، مفتي اعظم سوريه از مسلمانان اين كشور خواست عليه نيروهاي كشورهاي شركت كننده در جنگ عراق دست به عمليات انتحاري بزنند. او از مسلمانان همه جهان خواست عليه منافع آمريكا، انگلستان و اسرائيل به هر طريق ممكن دست به حمله بزنند.

 صدام، بن لادن نمي شود


مدتي قبل رسانه هاي اسرائيلي از اعزام هيأت سري ويژه تحت الحمايه آمريكا به بغداد براي ترغيب صدام به كناره گيري خبر دادند. اندكي بعد يك نشريه اطلاعاتي وابسته به ارتش اسرئيل ادعا كرد امين جمايل رئيس جمهور سابق لبنان آخرين فرستاده به بغداد براي معامله با صدام بوده است. روز چهارشنبه قبل و برخلاف اظهارات قبلي، نشريه اسرائيلي دبكا ادعا كرد در حاشيه برگزاري نشست آزورس، آمريكا در آخرين تلاش براي واداشتن صدام به كناره گيري از قدرت و ترك عراق در برابر برخورداري از مصونيت قضايي و توقيف نشدن اموال او و خانواده اش در بانك هاي خارجي به او اعلام داشته چنانكه به خواست آمريكا و انگليس تن ندهد در جنگ كشته خواهد شد و نيروهاي آمريكايي تحت هيچ شرايطي به او اجازه خروج از عراق را نخواهند داد.

كمك هاي بشردوستانه اشغالگران


سازمان ملل متحد از كشورهاي جهان خواسته است براي جلوگيري از شكل گيري بحراني انساني در عراق ۸/۳ ميليون دلار در اختيار اين سازمان گذاشته شود كه از اين مبلغ ۲/۱ ميليارد دلار صرف تهيه مايحتاج غذايي مردم عراق از طريق برنامه غذاي ملل متحد كه دفاترش در رم مستقر است، خواهد شد.لوئيس فرچست معاون دبير كل سازمان ملل متحد و مارك مالوچ براون مدير برنامه توسعه ملل متحد و همچنين ساير مقامات ارشد اين سازمان با شركت در كنفرانس خبري اي كه روز گذشته برگزار شد اين درخواست را مطرح كردند. گفته مي شود ايالات متحده، اتحاديه اروپايي، ژاپن، كانادا و استراليا تأمين كنندگان اصلي اين وجوه خواهند بود. براساس قوانين بين المللي نيروي اشغالگر بر همه مرحل اعطاي كمك هاي بشردوستانه نظارت خواهد داشت كه مقامات سازمان ملل اكنون با نمايندگان آمريكا در حال گفت وگو هستند تا رأسا در اين برنامه مشاركت جويند.

 استعفاي مشكوك پرل
ريچارد پرل رئيس كميته مشورتي پنتاگون كه از او به عنوان طراح اصلي جنگ عليه عراق ياد مي شد استعفا داد. به گزارش شبكه خبري بي بي سي كه از پرل به عنوان رئيس جنگ طلب كميته مشورتي پنتاگون نام برده علت كناره گيري پرل مشاركت او در فعاليت هاي برخي شركت هاي ورشكسته مخابراتي و خصوصا شركت Global Crossing عنوان شده است.دونالد رامسفلد وزير دفاع آمريكا با انتشار بيانيه اي اعلام داشت درخواست استعفاي پرل مورد قبول واقع شده است. پرل در نامه اي خطاب به رامسفلد ناتواني در پاسخ دادن به انتقاداتي كه در مورد فعاليتش در شركت گلوبال كراسينگ به او وارد مي آيد را دليل اصلي كناره گيري اش عنوان داشته است. ظاهرا در يكي از دستورالعمل هاي صادره از سوي پرل به عنوان رئيس هيأت مديره شركت مذكور فروش قسمتي از سهام شركت به سرمايه گذاران آسيايي كه سود قابل توجهي را نصيب او كرده علت اصلي شكل گيري رسوايي خير بوده است.

 تكذيبه ايوانف


ايگور ايوانف وزير امور خارجه روسيه روز چهارشنبه در پاسخ به اتهامات آمريكا در مورد نقض تحريم هاي عراق از سوي شركت هاي روسي و تجهيز اين كشور به ادوات الكترونيكي پيشرفته و مواد شيميايي و ادوات لازم براي توليد عوامل بيولوژيك اين اظهارات را به شدت تكذيب كرد. روزنامه آمريكايي وال استريت ژورنال روز جمعه با انتشار خبري با درج تكذيبيه اتهامات وارده به روس ها از سوي ايوانف ادعا كرد تجهيز عراقي ها به سيستم هاي اختلال الكترونيك و مواد پايه شيميايي ساخت تسليحات بيولوژيك اولين مورد همكاري روس ها با ارتش و دولت عراق نيست و در تكميل ادعاهاي خود به گزارشي اشاره كرده كه در يكي از شماره هاي ژوئيه ۲۰۰۱ نشريه Commentaru چاپ شده كه در آن به كشف جزوه اي سيصد صفحه اي در مورد همكاري هاي روسيه و عراق اشاره شده است.در جزوه مذكور به اسنادي در مورد همكاري هاي نظامي دو طرف از سال ۱۹۹۵ به بعد اشاره شده كه مشتمل بر قراردادهاي خريد هواپيما، قطعات يدكي و سيستم هاي هدايت موشكي بوده است.

 سرنوشت خبرنگاران جنگ
تامي فرانكس، رئيس ستاد مشترك ارتش آمريكا و فرمانده ائتلاف جنگ تحت رهبري آمريكا عليه عراق پس از دريافت نامه اي از سوي موسسه خبرنگاران بدون مرز براي بررسي علل و شرايط واقعي و دقيق مرگ تري لويد، گزارشگر تلويزيوني بريتانيايي كه براي شبكه خبري مستقل بريتانيا موسوم به ITN فعاليت مي كرد و فدريك فراك فيلمبردار فرانسوي او، فرانكس دتوري براي بررسي دقيق اين مسئله صادر كرد. اين در حالي است كه طي ده روز اخير آمار كشته شدگان و مجروحين و خبرنگاران و همچنين گزارشگراني كه به بازداشت نيروهاي دو طرف درگير درآمده اند بالا رفته است. شبكه هاي خبري طي روزهاي خير از بازداشت دو خبرنگار ايراني كه براي شبكه ماهواره اي دبي كار مي كنند خبر دادند. عبدالرضا عباسي و علي منتظري دو خبرنگاري كه براي پوشش اخبار جنگ از طريق اروند كنار وارد فاو شده بودند به بازداشت نيروهاي عراقي درآمده اند كه اندكي بعد تحويل مقامات ارتش انگليس در جنوب عراق شدند. گفته مي شود علي منتظري به طور همزمان براي شبكه ماهواره اي LBC لبنان هم گزارش تهيه مي كرده است. از سرنوشت اين دو تن خبري در دست نيست.

صدام زنده است


مقامات اطلاعاتي آمريكا بر اين باورند كه صدام كنترل كامل ارتش عراق را در اختيار دارد و اوست كه فرامين مربوط به آرايش نيروهاي گارد رياست جمهوري در اطراف عراق را صادر مي كند. به گزارش شبكه خبري فاكس نيوز تحليلگران اطلاعاتي سيا و پنتاگون به اين نتيجه رسيده اند كه صدام زنده است و از سنگرهاي زيرزميني خود در بغداد جنگ را فرماندهي مي كند.اين در حالي است كه پيش از اين گفته مي شد پيام هاي تلويزيوني صدام از پيش ضبط شده و گمان مي رفت و او كشته شده باشد. اكنون مقامات آمريكايي كه اطمينان حاصل كرده اند صدام زنده است در مورد سرنوشت قصي ۳۶ ساله پسر كوچك تر صدام ابراز ترديد مي كنند.

وقتي سرگرد دانكن مك اسپوران فرمانده يك گروهان انگليسي به روستاي موشيريج در شش مايلي غرب بصره وارد شد، ستاد مركزي خود را در ساختمان متروكي مستقر كرد كه هفته پيش دفتر منطقه اي حزب حاكم بعث عراق بود.قبل از اينكه سرگرد مك اسپوران به آن ساختمان نقل مكان كند، پشت تانكي نشست و شخصا ديواري بتوني را كه تصوير صدام حسين بر آن نقش شده بود، ويران ساخت پيام وي كاملا آشكار بود. رهبري بعث رفته است و قدرت جديد در جنوب عراق، ارتش انگلستان است. اما واقعيت اين است كه هنوز اين قدرت تثبيت نشده و با مقاومت هايي روبه روست.سرگرد مك اسپوران مي گويد: بزرگترين مشكل ما اين است كه بتوانيم مردم را قانع كنيم كه حزب بعث ديگر باز نمي گردد. تا حدودي بايد به آنها حق داد زيرا ۳۰ سال تحت حكومت وحشت زندگي كرده اند. آنها نمي دانند به چه كسي بايد اعتماد كنند. »وقتي نيروهاي آمريكايي و انگليسي از مرزهاي كويت وارد خاك عراق شدند، انتظار داشتند. مورد استقبال مردم آنجا قرار گيرند، اما با سكوت و حتي مقابله خصمانه روبه رو شدند.
پزشكي كه در روستايي نزديك بصره زندگي مي كند مدعي است كه علت ترس و شك بوده است. او مي گويد: «هنوز اغلب اعضاي حزب بعث و مقامات دولتي در شهر هستند. هر حركتي از سوي مردم مي تواند به عواقب وخيمي بينجامد. ما هنوز تجربه سال ۱۹۹۱ را از ياد نبرده ايم.گفتني است در سال ۱۹۹۱ آمريكا مردم را به قيام عليه صدام حسين فراخواند. اما از آنها هيچ حمايتي نكرد در درنتيجه قيام با نهايت بي رحمي سركوب شد. پزشك عراقي مي گويد: «همه چيز به اين بستگي دارد كه در بغداد چه اتفاقي مي افتد. مردم مي ترسند...توان خود را از دست داده اند و منتظرند. » در روستاي مشيريج، جايي كه سرگرد مك اسپوران كنترل آن را در دست دارد، يك معلم مدرسه كه ازسرتا پا سياه پوشيده است از نياز شديد مردم به آب و برق حرف مي زند.وقتي از او در مورد مقامات حزب بعث و اينكه كجا رفته اند، سوال مي شود، دست پسر كوچكش را محكم مي گيرد و فرار مي كند.
از سوي ديگر يك معارض عراقي كه در لندن زندگي مي كند. علت را تلفات سنگين غيرنظامي مردم عراق مي داند. وقتي نيروهاي انگليسي مراكز عراق را بمباران مي كنند، بين شيعه و سني، سربازان، قبايل و اعضاي ميليشيا و مردم تفاوتي قائل نمي شوند. او مي گويد: «هركسي ممكن است كشته يا زخمي شود و اين مسئله نوعي همبستگي بين مردم ايجاد مي كند. مردم شاهد آن هستند كه وعده هاي آزاديخواهانه نيروهاي ائتلافي، تبديل به جنگي كور شده است. مردم عراق خواستار آن هستند كه سربازان صدام كشته شوند، اما ناگهان مي بينند كه همسايه ها و اعضاي خانواده هايشان با بمب هاي آمريكايي كشته مي شوند. »
مقامات آمريكايي و انگليسي اميدوار بودند كه با شروع حمله شهرهاي جنوب عراق كه عمدتا شيعه هستند و سال ها تحت ستم رژيم بعث بوده اند. دست به انقلاب بزنند، اما نه تنها چنين انقلابي روي نداد بلكه اين نيروها با مقاومتي شديد از سوي شهرهاي مهم جنوب عراق به خصوص بصره مواجه شدند.اهميت بصره فقط به خاطر بزرگي آن (اين شهر حدود يك ميليون نفر جمعيت دارد و بخش ها و روستاهاي اطراف آن نيز بيش از ۵۰۰ هزار نفر را در خود جاي مي دهند) نيست. تنش هاي موجود در اين شهر بين نيروهاي مختلف با گرايش هاي متفاوت به آنها اهميت فراواني داده است.اين شهر مي تواند الگويي از شيوه برخورد نيروهاي آمريكايي و انگليسي پيش روي بقيه شهرهاي عراق بگذارد؛ اما شيوه توزيع غذا و دارو در ام قصر و صفوان آن چنان دچار بي نظمي و خشونت شد كه امكان توانايي نيروهاي ائتلافي در كنترل يك شهر يك ميليون نفري و توان حفظ زيرساخت هاي اقتصادي اين شهر را زير سؤال برد.رويدادهاي جاري به اضافه خاطرات سال ۱۹۹۱ باعث شده است كه مردم بصره هيچ اعتمادي به نيروهاي مهاجم نداشته باشند و برخي از تحليلگران پيش بيني كنند كه حتي در صورت تصرف شهر، بصره تبديل به مركزي براي جنگ هاي شهري شود كه در آن نيروهاي آمريكايي و انگليسي دشمن همگان باشند.
البته نيروهاي انگليسي ادعا مي كنند كه استراتژي آنها براي تصرف بصره اين است كه اول شهر را از نيروهاي بعثي كاملا پاكسازي كنند. يك افسر انگليسي مي گويد: «ما به جاي آن كه اين شهر را كاملا در حلقه محاصره قرار دهيم، در شمال يك راه فرار براي نيروهاي وفادار به صدام بازگذاشته ايم تا پيش از ورود نيروهاي ائتلافي بتوانند از آنجا بگريزند، در غير اين صورت ممكن است ما مجبور به جنگي خانه به خانه شويم و اين امر تلفات غيرنظامي را افزايش مي دهد. »در ضمن اين افسر انگليسي خشم خود را از تفنگداران دريايي آمريكا كه بدون پاكسازي كامل منطقه آنجا را به انگليسي ها وانهاده و به سوي بغداد حركت كرده اند، ابراز مي كند. او مي گويد: «همه جا با تسليحات و حمله كنندگان بالقوه روبه رو هستيم. اين منطقه بايد كاملا پاكسازي شود. »روز بيست و هشتم مارس سرگرد مك اسپوران با كمك يك مترجم از مردم خواست سلاح هاي خود را تسليم كنند. او خطاب به جمعيتي كه دور او گرد آمده بودند، گفت: «اگر سربازان ما كسي را با تجهيزات نظامي بگيرند، با او برخورد خواهند كرد.»
جمعيت پاسخ او را با يك جمله جواب داد: «ما آب مي خواهيم. »حتي وقتي سرگرد مك اسپوران دستور داد با تانكر بين آنها آب توزيع كنند، هيچ نشانه اي دال بر رضايت خاطر مردم از مهاجمان به چشم نمي خورد.محمد داوود، تاجر ۳۵ ساله عراقي مي گويد: «حالا اينها آمده اند، اما اينها هم به زودي بايد بروند. وقتي دولت عراق ساقط شود، آمريكا و انگليس يك يا دو سال اينجا خواهند ماند. اما آنچه ما به آن احتياج داريم يك دولت عراقي است. يك دولت مدرن، آزاد، دموكراتيك، نه يك ديكتاتور. »
منابع:
واشنگتن پست، هاآرتص

خاورميانه
با ورود يك فروند هواپيماي ترابري ۱۳۰ C ارتش ايالات متحده به فرودگاه طلال در شمال عراق طي روز پنج شنبه، اين فرودگاه به مركز پشتيباني لجستيكي نيروهاي مهاجم تحت رهبري آمريكا در عراق تبديل شد. نيروهاي آمريكايي با توجه به مين گذاري شديد آب هاي ام القصر و بسته بودن پايگاه هاي تركيه به روي هواپيماهاي آمريكايي و دشواري جابه جايي ادوات و مايحتاج سربازان از طريق زميني با دشواري هاي بسياري روبه رو بودند كه با گشايش فرودگاه طلال گمان مي رود انتقال تجهيزات و سربازان ارتش آمريكا به عراق سرعت گيرد. شبكه خبري فاكس نيوز در گزارشي كه روز جمعه منتشر شد ادعا كرد آمريكايي ها كه فرودگاه منهدم شده طلال را شنبه هفته گذشته به اشغال خود درآورده بودند پس از بازسازي، بهره برداري از اين فرودگاه را آغاز كرده و آن را فرودگاه بين المللي بوش نامگذاري كردند. در اين گزارش با تصريح بر اينكه نيروهاي مهاجم با مقاومت دور از انتظار عراقي ها روبه رو شده اند مي نويسد نيروهاي آمريكايي و انگليسي با كمبود مواد غذايي، آب و مهمات روبه رو هستند تا آنجا كه به ادعاي اين شبكه در برخي نقاط نيروهاي مهاجم هر ۳۶ ساعت تنها دو وعده غذا دريافت مي كنند. در حالي كه فاكس نيوز از كمبود غذايي نيروهاي مهاجم خبر مي دهد سرتيپ وينست بروكس از سخنگويان ستاد فرماندهي مشترك نيروهاي مهاجم ادعا دارد هيچ گزارشي در مورد كمبود غذا و ساير مايحتاج سربازان مهاجم دريافت نداشته است.
روز گذشته جنگ در ناصريه ادامه داشت كه در اين نبردها حداقل ۲۵ تفنگدار آمريكايي مجروح شدند كه باز هم دليل صدمات وارد آمده به نظاميان رويارويي اشتباهي واحدهاي نظامي آمريكايي با يكديگر عنوان شد. در بصره هم نبرد به سختي ادامه دارد و واحدهايي از تيپ سوم پياده نظام ارتش ايالات متحده روز گذشته نجف را به محاصره كامل خود درآورند. تيپ يكم واحد ۱۰۱ هوابرد در فاصله كمتر از صد كيلومتري بغداد استقرار يافته و گمان مي رود طي ديشب و امروز اولين دسته ها از نيروي بيست هزار نفري تازه نفس آمريكا به نيروهاي تيپ يكم واحد ۱۰۱ هوابرد بپيوندند.
آغاز به كار فرودگاه طلال در شمال عراق مهم ترين تحول در شمال عراق طي روزهاي اخير و پس از آغاز يورش نظامي آمريكا به عراق لقب گرفته است. اين فرودگاه اكنون تحت كنترل تيپ ۱۶۳ هوابرد ارتش آمريكا است و گمان مي رود اين پايگاه جانشين پايگاه هاي تركيه شود كه آمريكايي ها در ترغيب ترك ها به صدور مجوز استفاده از آنها ناكام مانده اند. قرار است يگان هايي از لشكر چهارم پياده نظام ارتش ايالات متحده كه لشكري مكانيزه است از طريق فرودگاه طلال وارد خاك عراق شوند. باند پرواز طلال ترميم شده و طولش به حدود ۲۲۰۰ متر افزايش يافته تا امكان فرود هواپيما ترابري سنگيني C-۵ در آن فراهم آيد.
به رغم گذشت ده روز از جنگ و ناكامي نيروهاي مهاجم از دستيابي به همه اهداف تعيين شده در برنامه جنگي آمريكا و انگليس، رسانه هاي آمريكايي و انگليسي از قابل قبول بودن دستاوردهاي نظامي تهاجمي به عراق سخن مي گويند هر چند كه برخي فرماندهان نظامي به ناكامي در برخي عرصه ها و احتمال به درازا كشيدن نبرد اعتراف دارند. ژنرال ويليام والاس فرمانده نيروهاي زميني ارتش آمريكا در عراق روز پنج شنبه در گفت وگويي با خبرنگار واشنگتن پست تصريح كرد گسترش جبهه هاي جنگ كه كار پشتيباني از نيروها را دشوار كرده و وجود دشمن غيرقابل پيش بيني كه از روش هاي غير متعارف براي رويارويي با مهاجمان بهره مي گيرد پيشروي به سوي بغداد را تقريبا متوقف كرده و احتمال به درازا كشيدن جنگ را افزايش داده است. والاس كه در مركز هدايت و كنترل نيروهاي تحت امر واحد ۱۰۱ هوابرد در يكصد كيلومتري غرب بغداد سخن مي گفت اذعان كرد «دشمني كه با در حال نبرد با او هستيم متفاوت از چيزي است كه براي رويارويي با آن برنامه ريزي كرده ايم. » عدم هماهنگي و يكپارچه نبودن پيشروي نيروهاي مهاجم به سوي بغداد موجب ايجاد خلل و فرجي در خطوط نظامي شده و اين مسئله كه فرماندهان جنگ را به شدت نگران كرده است. آمريكايي ها كه اكنون ابتكار عمل در جبهه هاي مركزي عراق را در دست دارند به ادعاي نشريه اطلاعاتي دبكا سعي دارند با انتقال سريع نيروها به شمال عراق جبهه ديگري طي سه روز آينده در اين منطقه بگشايند و با همراهي نيروهاي معارض كرد حمله به اهداف نظامي حاكميت عراق را آغاز كنند. به ادعاي اين نشريه آمريكايي ها برآنند از سه سمت شمال، غرب و جنوب و با گشودن چهار محور، دو محور از جنوب، يك محور با همراهي نيروهاي انگليسي از غرب و از طريق اردن و محوري در شمال به بغداد يورش ببرند.
در گزارشي كه روز گذشته از سوي شبكه خبري NBC منتشر شد نجف دروازه عراق معرفي شده است. به ادعاي آمريكايي ها مجموع نيروهاي محافظ شهر سه تا شش هزار نفر برآورده شده كه برخي از آنها مردان جواني هستند كه به زور براي رويارويي با آمريكايي ها مسلح شده اند. در روز گذشته و در نبردهاي هوايي اطراف بغداد از ۳۵ هليكوپتر آپاچي متعلق به واحد يازدهم هليكوپترهاي تهاجمي نيروي زميني ارتش آمريكا يكي به هنگام بلند شدن سقوط كرد، يكي توسط دفاع ضدهوايي عراق منهدم شد و در پايان روز ۳۳ دستگاه ديگر آنچنان صدماتي ديده بودند كه ديگر فاقد ارزش نظامي براي شركت در نبردها تلقي شدند و اكنون از اين واحد تنها هفت فروند هليكوپتر آماده عمليات است. آمريكايي ها ادعا دارند تا ظهر روز شنبه يازده هليكوپتر آماده عمليات خواهند شد و تعميرات آنها به پايان خواهد رسيد. در جبهه تبليغاتي آمريكايي ها تحركات جديدي را آغاز كردند. طي روزهايي كه از آغاز جنگ مي گذرد مقامات واشنگتن، روسيه را به فروش تجهيزات پيشرفته ديد در شب، اخلال الكترونيكي و قطعات يدكي هواپيماهاي روسي نيروي هوايي عراق متهم كرده بودند اما روز گذشته نوبت به سوريه رسيد و يكي از سخنگويان سيا مقامات سوري را به قاچاق تسليحات به عراق متهم كرد. از دگر سو پيتر پيس نفر دوم پنتاگون كه معاونت ستاد مشترك فرماندهي ارتش آمريكا را بر عهده دارد در جلسه مطبوعاتي پنتاگون ادعا كرد عراق اسراي جنگي را اعدام مي كند. او با تاكيد بر اينكه عراقي ها قوانين بين المللي را نقض مي كنند از اعدام اسراي جنگي آمريكا كه در ناصريه به اسارت درآمده بودند، سخن گفت.
بلر هم كه روز پنجشنبه به كمپ ديويد رفته بود تا با جورج بوش رئيس جمهور آمريكا ديدار و گفت وگو كند در پايان گفت وگوها در مصاحبه اي خبري شركت جست و ادعا كرد پوشش خبري تلويزيون عراق كه دو سرباز كشته شده انگليسي را نشان مي داد مويد اعدام اين دو اسير جنگي بوده است. مقامات آمريكايي و انگليسي با انتشار فهرست كامل اسراي نيروهاي مهاجم خواستار دسترسي مقامات صليب سرخ جهاني به آنها شده اند حال آنكه آمار دقيقي در مورد اسرا و كشته شدگان عراقي در دست نيست.شبكه خبري NBC در گزارش مستقل به قلم جان شوئن به موضوع ذخاير نفتي عراق در بندر جيحان تركيه پرداخت. در اين گزارش پيشنهاد شده ميليون ها بشكه نفت عراق كه در تانكرهاي لنگرگاه نفتي جيحان نگاهداري مي شود براي كسب منابع مالي تامين نيازهاي مردم عراق به جاي كمك هاي بلاعوض بشردوستانه مورد نظر سازمان ملل متحد به فروش گذاشته شود. در اين مقاله ادعا شده به دليل نامعلوم بودن مجراي كنترل نفت عراق پس از پايان جنگ خريداران تمايلي به خريد منابع نفتي عراق ندارند و تلويحا پيشنهاد شده سازمان ملل براي فروش مايملك نفتي عراق در جيحان وارد عمل شود. در اين مقاله ادعا شده حدود ۲۰ ميليون بشكه نفت عراق اكنون در جيحان ذخيره شده است.
در همين حال شبكه خبري CNN با اشاره به نشست مشترك روز پنجشنبه بلر و بوش در كمپ ديويد كه با صدور بيانيه اي مشترك در تاكيد بر همراهي و همگرايي دو كشور در عرصه جنگ به پايان رسيد اعتراف كرد دو طرف در مورد نحوه مشاركت سازمان ملل در اعطاي كمك هاي بشردوستانه به مردم عراق و تحولات عراق پس از جنگ اختلافاتي دارند. بلر كه پس از ديدار با بوش به نيويورك رفت تا با كوفي عنان دبيركل سازمان ملل ديدار و گفت وگو كند خواستار مشاركت سازمان ملل در مديريت عراق پس از جنگ است حال آنكه پاول، وزير امور خارجه آمريكا شامگاه چهارشنبه پيش تصريح كرده بود كنترل عراق پس از صدام به سازمان ملل واگذار نخواهد شد.
تحولات داخلي آمريكا هم خود نكته اي حايز اهميت است. به رغم در گرفتن تظاهرات اعتراض آميز گسترده در مخالفت با جنگ در شهرهاي مختلف آمريكا كاخ سفيد كماكان از عزم خود براي اشغال عراق سخن مي گويد. يورش به عراق تسليم مخالفان جنگ در كنگره را به دنبال داشته است و ديگر اثري از مخالفت هاي گسترده اعضاي كنگره با جنگ به چشم نمي خورد تا آنجا كه هر دو صحن قانونگذاري كنگره با تصويب بيانيه اي از نظاميان آمريكايي حمايت به عمل آورند. در سنا موافقان با ۹۹ راي مثبت و بدون هيچ راي مخالف يا ممتنعي به اين قطعنامه پاسخ مثبت دادند و در مجلس نمايندگان هم ۳۹۲ نماينده از آن حمايت كردند. در اين بيانيه هر چند از بوش نامي به ميان نيامده اما از اقدام نظامي عليه عراق حمايت شده است. بيانيه مذكور پس از تصويب در نشست روز گذشته كنگره در اختيار كاخ سفيد و رسانه ها قرار گرفت.
نيوزويك، هفته نامه پيشرو آمريكايي ها هم با انتشار مقاله اي اختصاصي در مورد جنگ تلاش كرد مردم اين كشور و افكار عمومي جهان را براي جنگي طولاني آماده كند. در مقاله مذكور تصريح شده در پايان اولين هفته جنگ عراق ديدگاه هاي ارتش آمريكا در مورد سربازان عراقي به چالش فرو افتادند: «به رغم دستاوردهاي چشمگير هنوز ممكن است دشواري هاي زيادي در پيش باشد. »