تنها طي سال ميلادي گذشته آلماني ها به عربستان ۴/۳ ميليارد يورو كالا فروختند كه بيانگر رشدي ۱۴ درصدي است در مقابل صادرات آمريكا به مهم ترين كشور نفت خيز طي سال ۲۰۰۲ حدود بيست درصد كاهش يافت و به ۸/۴ ميليارد يورو رسيد
ترجمه: عباس فتاح زاده
هيچ گاه آمريكا و آلمان در زمينه هاي اقتصادي به اندازه امروز به يكديگر نزديك نبوده اند. اما سردي روابط سياسي ميان دولت هاي دو كشور يكي از بزرگ ترين ائتلاف هاي اقتصادي دنيا را در معرض تهديد قرار مي دهد. در مقابل بسترهاي تجاري جديدي به ناگاه در خاورميانه براي آلمان ظاهر مي شوند.
قرار بود يك روز بزرگ در تاريخ روابط آلمان و آمريكا شكل بگيرد. نمايندگاني مهم از ميان شركت هاي آمريكايي دعوت شده بودند. ادموند اشتويبر، نخست وزير ايالت بايرن، قصد داشت سخنراني غرايي ايراد كند و در آن به اشتراكات دو كشور و اهميت اقتصادي آن دو براي يكديگر بپردازد. اين مراسم در واقع جشن صد سالگي تولد اتاق بازرگاني آمريكا در آلمان محسوب مي شد.
سالن موسوم به سالن قيصر در مونيخ براي مراسم به دقت تميز و مرتب شده بود. اما به يك باره اتفاقاتي پيش بيني نشده رخ داد.
اشتويبر كه رئيس حزب سوسيال مسيحي هم هست، مجبورشد برگزاري مراسم را دو ساعت به عقب بيندازد، زيرا يوهانس راو، رئيس جمهور، رهبران سياسي را براي چاره جويي و مشورت درباره حمله آمريكا به عراق به برلين فراخوانده بود. متعاقب اين اتفاق برخي از دعوت شدگان از شركت در مراسم جشن صرف نظر كردند.
مديران مهمي نظير هاينريش فون پيرر، مدير زيمنس، و يا هلموت پانكه، مدير بي ام و، كه در ايالات متحده ميلياردها دلار سرمايه گذاري كرده اند، اصلاً در مراسم حضور نيافتند.
برخي ديگر هم نظير مارك وسنر، رئيس سابق برتلزمن، يا راينر هاينريش، رئيس شركت آلماني ـ فرانسوي EADS كه در زمينه هوانوردي فعاليت دارد، صبر كردند تا اشتويبر سخنراني خلاصه شده خويش را به سرعت به پايان برساند و بعد با عجله سالن را ترك كردند.
آيا مديران آلماني ترسيده بودند؟ آنها به جاي آنكه از مديران آمريكايي استقبال كنند يكي يكي ناپديد مي شدند. اين كار مي توانست آمريكايي ها را به انتقام جويي وادارد.
زيگريد زيربل، كارشناس امور بازارهاي بين المللي در اتحاديه صنايع آلمان مي گويد: «به سرعت در آمريكا چنين برداشت خواهد شد كه آمريكا خواهان نزديكي به آلمان است اما آلماني ها نمي خواهند. اين امر قطعاً براي اقتصاد بي ضرر نخواهد بود. »
ورنر وال برول، رئيس اتاق بازرگاني آلمان و آمريكا در نيويورك، اگر چه معتقد است كه بستر اقتصادي خوبي براي همكاري وجود دارد، اما در مورد اينكه چنين وضعيتي تداوم پيدا كند، ابراز ترديد مي كند. آنتون بورنر، رئيس اتحاديه تجارت كلان و خارجي آلمان، حتي سخن از نوعي تشنج فزاينده كه رشد اقتصادي كشور را تهديد مي كند، رانده است.
بورنر مي گويد: «احتمال دارد تجارت با آمريكا ده درصد كاهش پيدا كند. اين امر موجب خواهد شد تا رشد تجارت خارجي آلمان يك درصد كمتر شود. چنين چيزي به معناي ۳۳/۰ درصد كاهش در رشد اقتصادي كشور آلمان است. »
گويندگان شبكه هاي راديويي آمريكا مردم را به آلماني ستيزي و مقابله با محصولات آلماني فرا مي خوانند. سايت اينترنتي germanystinks.com آشكارا شعار مي دهد كه كالاهاي آلماني را نخريد و به بازديدكنندگان از سايت توصيه مي كند به جاي نام هايي نظير همبرگر (ساندويچي كه نام آن از شهر هامبورگ گرفته شده) نام هايي جايگزين را مورد استفاده قرار دهند. نشريه عاميانه نيويورك پست كه توسط روپرت مرداخ، فرد استراليايي ـ آمريكايي، اداره مي شود كارش شده جايگزين معرفي كردن براي محصولات آلماني.
برخي اتحاديه هاي آلماني ـ آمريكايي مي كوشند با اين وضعيت مقابله كنند. يكي از اين اتحاديه ها كه «پلهاي آتلانتيك» نام دارد در «نيويورك تايمز» يك آگهي تمام صفحه اي براي بهبود وجهه آلمان منتشر كرده است. در اين آگهي آمده: «اكنون كه دنيا خودش را براي مقابله با تروريسم و سلاح هاي كشتارجمعي مجهز مي كند، ما اتحادمان با ايالات متحده را مورد تاكيد قرار مي دهيم. »
البته سياستمداران آمريكايي هم آشكارا به جو موجود عليه آلمان دامن مي زنند. رابرت وكسلر، نماينده كنگره، معتقد به شكل گرفتن «شكافي عميق» در روابط اقتصادي است كه به اين زودي ها مرتفع نخواهد شد. برخي نمايندگان ديگر تاكيد مي كنند كه بايد مديران شركت هاي آلماني شديداً نگران باشند، آنها اعتراف مي كنند كه سهام شركت هاي آلماني نزد خويش را فروخته اند.
تقاضا براي افزايش عوارض گمركي كالاهاي آلماني هم به شدت در حال افزايش است. همه جا اين پيغام شنيده مي شود: آلماني ها بايد مجازات شوند.
اگر چه تاكنون عمدتاً تنها شركت هاي كوچك در آلمان از كاهش قراردادها شكوه كرده اند، اما صاحبان رستوران هاي فرانسوي در هامبورگ خواستار تحريم كوكاكولا شده و به مهمان هاي خويش تنها «آفري ـ كولا» عرضه مي كنند.
هورست تلچيك، مشاور سابق هلموت كهل در امور سياست خارجي، كه اخيراً به سمت نمايندگي شركت بوئينگ در آلمان برگزيده شده، تاكيد مي كند كه همكارانش نبايد روحيه آلماني ستيزي در آمريكا را دست كم بگيرند. تلچيك كه در گذشته مدتي رياست شركت بي ام و را بر عهده داشته و يكي از ميزبانان كنفرانس امنيتي مونيخ محسوب مي شود، چنين مي گويد: «عملاً كليه معاملاتي كه به قرارداد با دولت آمريكا مربوط مي شود، دچار ركود و وقفه نسبي شده است. »
هر چه قدر اختلافات ميان دو سوي اقيانوس اطلس بيشتر به طول بينجامد، به همان نسبت پيامدهاي آن براي صنايع آلمان گسترده تر خواهد بود.
هر دو طرف منافع زيادي در قبال رابطه با طرف مقابل دارند. حدود ۲۰۰۰ شركت كه با سرمايه آمريكايي ها فعاليت مي كنند، داراي دفتر نمايندگي در آلمان هستند. آنها حدود ۸۰۰ هزار نفر نيروي كار را پوشش مي دهند. اين شركت ها با ۵۴۰ ميليارد يورو در آمد، كشور آلمان را به درآمدزاترين كشور براي شركت هاي آمريكايي بدل ساخته اند. ۱۴ درصد از شركت هاي مذكور داراي برخي موسسات زيرمجموعه كاملاً آلماني هم هستند. تا سال ۲۰۰۰ ايالات متحده با حدود ۶۱ ميليارد يورو سرمايه گذاري ۲۲ درصد تمامي سرمايه گذاري هاي مستقيم خارجي در آلمان را به خود اختصاص مي داد.
در مقابل هم با استفاده از سرمايه هاي آلماني ها حدود ۳ هزار شركت در آمريكا فعاليت مي كنند كه يك ميليون موقعيت شغلي ايجاد كرده اند. تا سال ۲۰۰۰ آلمان با ۲۱۶ ميليارد دلار سرمايه گذاري يك سوم تمامي سرمايه گذاري هاي مستقيم خارجي در آمريكا را به خود اختصاص مي داد. بدين ترتيب دو كشور يكي از بزرگ ترين ائتلاف هاي اقتصادي دنيا را تشكيل مي دهند.
در زمينه مبادلات تجاري نيز دو طرف جايگاه برجسته اي در قبال يكديگر دارند. آلمان سال گذشته كالاهايي به ارزش بيش از ۶۶ ميليارد يورو به ايالات متحده صادر كرد و از آنجا طي مدت زماني فوق محصولاتي به ارزش بيش از ۴۰ ميليارد يورو وارد كرد. بيش از ده درصد تمامي صادرات آلمان به مقصد قاره نوين فرستاد مي شوند. تنها فرانسه است كه بيشتر از آمريكا كالاهاي آلماني مي خرد.
مديران صنايع آلمان در اظهارنظرهاي رسمي خويش خطر تحريم كالاهايشان در ايالات متحده را هنوز خيلي زياد نمي دانند. هرتريش، رئيس شركت EADS آلمان، مي گويد: «ما فكر نمي كنيم كه شاهد پيامدهاي منفي بزرگي باشيم. » در مقابل در آمريكا شركت هاي آلماني با توجه به تهديدهاي موجود صبر و حوصله خويش را از دست مي دهند.
براساس يك نظرسنجي كه اتاق بازرگاني آلمان ـ آمريكا برگزار كرد، ده درصد از مجموع ۴۱۵ شركت هاي مورد سوال قرار گرفته در مورد روابط كنوني دو كشور ابراز نگراني كرده اند. ۴۰ درصد نيز اعلام كرده اند «ناآرامي هاي محسوسي» در ميان پرسنل خويش و نزد شركايشان مشاهده كرده اند.
برخي از كاركنان شركت SAP، در آمريكا به دفتر مركزي آن در ايالات متحده مراجعه كرده اند و پرسيده اند كه در شرايط جديد بايد چه رفتاري داشته باشند. SAP بالغ بر ۵۲۰۰ نفر پرسنل در آمريكا دارد. هربرت هايتمن، سخنگوي SAP مي گويد: «پس از اجتماع پرسنل در آمريكا، از طريق پست الكترونيكي دلايل مخالفت آلمان با جنگ عراق را براي تمامي همكارانمان شرح داديم. »
مديران SAP اين امر را كه اختلافات كنوني در آينده تاثير محسوسي بر روند معاملات دو كشور بر جاي بگذارند، به هيچ وجه بعيد نمي دانند. در آمريكا اكثر شركت هاي بزرگ با نرم افزارهاي ساخت SAP فعاليت مي كنند. اما اكنون ظاهراً بايد بخش مربوط به معامله با نهادهاي دولتي آمريكا تعطيل شود. تا پيش از اين SAP با سازمان هاي دولتي آمريكا معاملات خوبي داشت و حتي سخنگوي شركت اعتراف مي كند، «برخي آمارها وجود دارند كه من اجازه ندارم پيرامون آنها صحبت كنم. »
ناسا و وزارت دفاع آمريكا از جمله مشتريان SAP به حساب مي آمدند. سازمان ملل نيز از نرم افزارهاي ساخت SAP استفاده مي كرد. يك مدير SAP مي گويد: «ممكن است در بخش هاي عمومي ديگر رشد پيش بيني شده را نداشته باشيم. »
|
|
نمايندگي مرسدس در سلطان نشين عمان ـ سياست هاي شرودر همانند يك عامل تقويت كننده صادرات به خاورميانه عمل مي كند.
|
|
|
شركت يوروكوپتر، نماينده شركت EADS، بسيار نگران شده است. روز دوازدهم مارس در يك جلسه پرسش و پاسخ در كنگره آمريكا مديران برخي شركت هاي رقيب نظير بل (Bell) به شدت در مورد سهم بالاي يوروكوپتر در بازار آمريكا به انتقاد پرداخته اند. از آن زمان به بعد نگراني شركت هاي آلماني افزايش يافته اند. مديران شركت هاي آمريكايي در جلسه كنگره ضمن اعتراض نسبت به وضعيت موجود تاكيد كرده اند كه موسسات عمومي و ايالت هاي آمريكا بايد به جاي سفارش دادن به شركت هاي آلماني ـ فرانسوي به سراغ آمريكايي ها بيايند. به خصوص تصريح شده كه بالگردهاي ادارات گمرك، پليس، گاردهاي ساحلي و نيروهاي ويژه كشف موادمخدر بايد از توليدكنندگان داخلي خريداري شود.
البته اين تنها صنايع هوانوردي و نظامي آلمان نيست كه مورد تهديد قرار مي گيرد. شركت بزرگي نظير زيمنس نيز داراي برخي شركت هاي تابعه است كه مي توانند از غصب آمريكايي ها صدمه ببينند.
درست در شرايط فعلي كه روابط آمريكا و آلمان به نوعي به نقطه قعر رسيده بخش مربوط به تلفن هاي همراه در زيمنس قصد دارد بازار آمريكا را غرق در نسل جديدي از تلفن هاي همراه خويش كند. يك مدير آمريكايي كه شركت اش رقيب زيمنس محسوب مي شود برنامه جديد شركت آلماني را چنين به مسخره گرفته است: «اميدوارم همكاران آلماني موفق باشند، اما اين احتمال وجود دارد كه محصولاتشان به زودي كاملاً طرد شود. »
اولريش شوماخر، رئيس سابق «اين فينئون» كه بخش مربوط به نيمه هادي ها در زيمنس محسوب مي شود، هم احساس خطر مي كند. تا درست يك سال پيش او بسيار اميدوار بود كه با تراشه هاي توليدي خود پنتاگون را فتح كند و از اين موضوع بسيار شادمان بود. در آن زمان يك قرارداد با پنتاگون در دست تهيه بود كه اگر چه تنها ۱۳ ميليون دلار ارزش داشت اما پرستيژ زيادي براي شركت به همراه مي آورد. اولريش شوماخر چنين مي گفت: «اين قرارداد پيامدهايي دارد كه نشان دهنده اتفاقاتي در آينده هستند. » هم اكنون چند هفته است كه آلماني ها منتظر نهايي شدن قرارداد مذكور هستند، اما ظاهراً اين انتظارها بيهوده است.
البته تحولات روابط برلين ـ واشنگتن در تمامي بخش هاي صادرات نيز به ضرر آلماني ها تمام نشده است. در حال حاضر هر كس كه از آلمان براي انعقاد قرارداد تجاري به خاورميانه سفر مي كند، برگ هاي برنده زيادي براي بهره برداري از خسارت احتمالي آمريكايي ها در خاورميانه دارد.
پتر هاينس، سخنگوي عرب بانك كه به پشتيباني فعاليت هاي تجاري مي پردازد و دفتر آن در فرانكفورت قرار دارد، مي گويد: «به سبب عملكرد آمريكا در عراق، قراردادهاي منعقد شده با آلمان در كشورهاي عربي طي ماه هاي اخير به شدت افزايش يافته اند. »
تنها طي سال ميلادي گذشته آلماني ها به عربستان ۴/۳ ميليارد يورو كالا فروختند كه بيانگر رشدي ۱۴ درصدي است. در مقابل صادرات آمريكا به مهم ترين كشور نفت خيز طي سال ۲۰۰۲ حدود بيست درصد كاهش يافت و به ۸/۴ ميليارد يورو رسيد.
مانفرد روت گنگر، نماينده تجاري آلمان در عربستان، مي گويد: «در حال حاضر جهت گيري جديد و گسترده اي به سوي آلمان در حال شكل گرفتن است. » همكاران روت گنگر در امارات متحده عربي نيز تأييد كرده اند كه جو دوستانه اي در قبال آلمان پديد آمده است. يورگن فريدريش از اتاق تجاري آلمان در دوبي مي گويد: «سياست شرودر همانند يك عامل تقويت كننده صادرات عمل مي كند. » فريدريش خود از نزديك مقاومت ها عليه سياست بوش را كاملاً احساس مي كند: «بعضي از شركت هاي محلي در امارات از ما استعلام مي كنند كه آيا برخي كالاهاي خاص آمريكايي را مي توان توسط محصولات آلماني جايگزين كرد. »
به نظر مي رسد صنايع بهداشتي و درماني آلمان با فاصله زيادي نسبت به ساير رشته ها بيشترين سود را از شرايط موجود مي برند. از زمان حملات تروريستي يازده سپتامبر در درجه نخست يك چيز رشد مي كند: سفر بيماران پولدار از كشورهاي حاشيه خليج فارس به آلمان.
تا دو سال پيش آمريكايي ها كنترل بازار «توريست هاي بيمار» را در منطقه در اختيار داشتند. ۶۸ درصد بيماران پولدار از منطقه خليج فارس براي درمان به آمريكا مي رفتند. اما طي دو سال گذشته از آمار بيماران منطقه در كلينيك ها و بيمارستان هاي آمريكا به شدت كاسته شده است.
عرب ها به صورتي گسترده راهي آلمان مي شوند و از بيمارستان هاي مونيخ گرفته تا هامبورگ تعداد مراجعه كنندگان عرب رشد محسوسي دارد. تنها طي سال گذشته ميلادي بيش از ۶ هزار نفر از اين گونه بيماران به آلمان رفته اند. مصطفي اون تولموس، مدير يك آژانس مسافرتي كه شركت اش موسوم به «جرمن هيلث» به كار انتقال بيماران خارجي به آلمان مشغول است، ضمن ابراز خوشحالي از وضعيت موجود مي گويد: «از زمان حوادث يازده سپتامبر ۲۰۰۱ بازار ما بيش از ۳۰۰ درصد رشد داشته است. »
براي آنكه تعداد بيشتري از شيوخ عرب براي معالجه به آلمان بيايند شركت هواپيمايي لوفتانزا كه شراكت هايي هم با «جرمن هيلث» دارد مرتباً اطلاعات جديدي از نحوه خدمات رساني شركت مذكور در اختيار عرب ها مي گذارد.
شركت هايي از اين دست ظاهراً باور كرده اند كه «تجارت بحران» مدت هاست شكوفا شده. اون تولموس مي گويد: «تعداد پرسنل ما دو برابر شده است. »
منبع: اشپيگل