شنبه ۲۰ ارديبهشت ۱۳۸۲
شماره ۳۰۴۵- May, 10, 2003
اقتصاد
Front Page

نگاهي به فعاليت هاي ثروتمندترين مرد روسيه
راكفلر روسيه
ميلياردر روس به همراه شركت خود در كنار دولت به يكي از مهمترين نمايندگان كشور روسيه بدل مي شود
ترجمه: عباس فتاح زاده
010605.jpg

ثروتمندترين و قدرتمندترين مدير شركت در روسيه بي شك ميخائيل خودوركوفسكي است. با اين حال وي كه ۳۹ سال سن دارد هنوز هم راضي نيست. متعاقب يك ادغام شركت وي به يك غول نفتي در رديف بريتيش پتروليوم و رويال داچ شل بدل خواهد شد.
• • •
مدت هاست كه در بازار بورس مسكو همه خبر دارند: ميخائيل خودوركوفسكي مدير شركت نفتي يوكوس، رقيب كوچكتر خويش يعني شركت «سيب نفت» را در اختيار مي گيرد. رئيس شركت حاصل كه «يوكوس سيب نفت» نام خواهد داشت، خود خودوركوفسكي باقي خواهد ماند.
يوكوس هم اكنون با پيشي جستن از لوك اويل، رقيب اصلي خويش، عنوان بزرگترين شركت نفتي در منطقه روسيه را كه به لحاظ مواد خام بسيار غني است، از آن خود نموده است. «سيب نفت» نيز در روسيه جايگاه پنجم را در ميان شركت هاي نفتي روسيه در اختيار دارد. پس از انجام ادغام فوق الذكر شركت يوكوس به لحاظ ميزان استخراج نفت با بريتيش پتروليوم و شل برابر خواهد شد و از اعتبار توتال فينا الف و چورون تگزاكو تا حدودي خواهد كاست. علاوه بر اين يوكوس خواهد توانست خود به تنهايي به اندازه كل توليدات كشور شديداً نفت خيزي مثل كويت استخراج سالانه داشته باشد. شركت جديد بزرگترين شركت در كل روسيه خواهد بود و حتي گاز پروم، غول توليد گاز را هم تحت الشعاع خويش قرار مي دهد.
يوكوس و سيب نفت هر دو ساليان متمادي تحت اتهاماتي نظير عدم شفافيت و فساد مالي بودند، اما اكنون شركت هايي مدرن و تا حدود زيادي پايبند به استانداردهاي مديريتي و بازار سرمايه هستند. خودوركوفسكي در كنار رومان آبراموويچ، سهامدار بزرگ سيب نفت، به يمن ارتباط هاي خوب خود با مقامات مسكو جزو قدرتمندترين مديران شركت ها در روسيه محسوب مي شوند. هر دوي آنها در دوران رياست جمهوري يلتسين با پرداخت مبالغ بسيار اندكي شركت ها و منافع سابقاً دولتي را در اختيار گرفتند.
بنابر شايعات موجود يوكوس به شكلي تدريجي سيب نفت را خريداري مي كند. يوكوس ابتدا با پرداخت سه ميليارد دلار بيست درصد از شركت سيب نفت را در اختيار مي گيرد. تنها طي مراحل بعدي خواهد بود كه ادغام به صورت كامل به پايان مي رسد. گفته شده كه پيشنهادهاي عادلانه اي هم براي صاحبان سهام سيب نفت مطرح شده است. البته در اين زمينه اطلاعات دقيقي ارائه نشده است. ابتدا بايد اداره مبارزه با انحصارگري انجام ادغام فوق را تاييد كند، ادغامي كه موجب اختصاص يافتن حدود يك سوم از كل عمليات استخراج نفت روسيه به يك شركت خواهد شد. خودوركوفسكي اعلام كرده است كه اين ادغام در مسير تبديل شركتش به يك شركت پيشگام و رهبر در بازار جهاني گامي مهم خواهد بود.
يوكوس تاكنون با وجود موفقيت هاي خود تحت الشعاع فعاليت هاي بريتيش پتروليوم قرار داشته است. رقيب انگليسي در آغاز سال ميلادي جاري تشكيل سومين شركت نفتي بزرگ در روسيه تحت عنوان TNK را اعلام كرد. بريتيش پتروليوم براي تأسيس اين شركت حدود هفت ميليارد دلار خرج مي كند. ادغام جديد شركت يوكوس احتمالاً اين موضوع را تضمين مي كند كه در آينده يوكوس به سبب ابعاد عظيم خويش توسط شركت هاي خارجي بلعيده نشود.
به اعتقاد كارشناسان، شركت «يوكوس سيب نفت» چهارمين شركت نفتي بزرگ در دنيا خواهد بود. حتي برخي مي گويند با ادغام جديد ميخاييل خودوركوفسكي در كنار ولاديمير پوتين قدرتمندترين مردان روسيه خواهند شد. ادغام يوكوس و سيب نفت بزرگترين ادغام در طول تاريخ اقتصاد روسيه است. خودوركوفسكيِ ۳۹ ساله يك هدف استراتژيك را براي خويش برگزيده. خودش در اين مورد مي گويد: «من هميشه آرزو داشتم شركتم را به شركت برتر در بازار جهاني انرژي بدل كنم.»
010610.jpg

ارزش بازار شركت يوكوس سيب نفت حدود ۳۵ ميليارد دلار تخمين زده مي شود. به لحاظ سرمايه هاي شخصي هم خودوركوفسكي يكي از برترين هاي جهان است. مجله فوربس در آمريكا كه همواره پولدارترين آدم هاي دنيا را معرفي مي كند ثروت شخصي وي را حدود هشت ميليارد دلار تخمين زده است. به اعتقاد فوربس او در حال حاضر ثروتمندترين مرد روسيه است. نكته جالبتر سرعت پيشرفت وي در ليست ثروتمندترين مردان جهان است. در سال ۲۰۰۱ ميخاييل خودوركوفسكي تنها رده ۱۹۴ را در ميان ثروتمندترين هاي دنيا در اختيار داشت. در سال ۲۰۰۲ به رتبه ۱۰۱ رسيد. در سال ۲۰۰۳ او توانست رتبه باورنكردني بيست و ششم را كسب كند. علاوه بر اين اعلام مجله فوربس خودوركوفسكي به باشگاه «ده ميلياردر با نفوذ دنيا» هم تعلق دارد، زيرا وي بنابر برخي شواهد بعضاً توانسته است «قيمت نفت را بر خلاف خواسته اوپك پايين نگه دارد» و همچنين «شفافيت را به فعاليت هاي تجاري مبهم در كشورش بازگرداند. »
خودوركوفسكي همانند ساير اليگارشي هاي نفتي طي دهه نود با استفاده از بقاياي اقتصاد فاسد و پوسيده روسيه ثروتمند شد. او از بعضي ابهامات قانوني براي انجام مجموعه اي از معاملات مشكوك سود برد. در دوران يلتسين وي پس از به دست آوردن منابع و شركت هاي سابقا دولتي به گسترش نفوذ خود در ميان برخي اعتباردهندگان خارجي پرداخت. وي براي افزايش اقتدارش حتي كمك ها و بذل و بخشش هاي فراواني را در راه حمايت از كانديدهاي سياسي در مبارزات انتخاباتي صورت داد. او كمك هاي قابل توجهي هم به ولاديمير پوتين، رئيس جمهور فعلي، جهت مبارزات انتخاباتي اش كرد.
اليگارش داستان ما هنوز امپراتوري خود را تثبيت نكرده بود كه به نوعي الگو براي برخي از دست اندركاران بازارهاي بين المللي بدل شد. به تدريج حدود ۵۰ نفر خارجي در سطوح عالي مديريتي شركت يوكوس به كار گرفته شدند. حتي در لندن لرد اوون، وزير خارجه سابق انگلستان، عهده دار نمايندگي شركت روسي فوق در كشورش شد. بيلان شركت يوكوس هم توسط موسسه «پرايس واتر هاوس كوپرز»، موسسه سرشناس ويژه ارزيابي اقتصادي، به شدت مورد توجه قرار گرفت. خودوركوفسكي نيز شخصاً مي كوشد در محافل عمومي روسيه به عنوان شخصي خير مطرح شود. وي بارها خود را در رسانه ها در مقام مجري ساخت شركت هاي كارگري و حامي مالي مدارس، خانه هاي سالمندان و هنرمندان مطرح مي كند. حتي پرنس چارلز، وليعهد انگلستان، در مكان مشهور تاريخي - فرهنگي «سامرست هاوس» كه در لندن واقع شده، اتاقي را به نام ميلياردر روس ناميده است.
خودوركوفسكي تاكنون با زيركي كوشيده خود را از مبارزه هاي پنهاني قدرت در داخل دولت روسيه دور نگه دارد.
ساير اليگارش ها نظير بوريس برزوفسكي و يا ولاديمير گوسينسكي پس از آنكه جرأت كردند سياست پوتين را آشكارا مورد انتقاد قرار دهند، حتي در معرض شايعات مربوط به فرارشان از كشور هم قرار گرفتند. در مقابل خودوركوفسكي تنها زماني حرف مي زند كه منافع تجاريش مطرح شوند.
اصلي ترين موضوع مورد علاقه «راكفلر روسيه» ساخت خطوط لوله نفت است. در درجه نخست نيز احداث يك خط لوله مستقل از غرب سيبري تا بندر مورمانسك اختصاصاً براي شركتش مدنظر اوست. از مورمانسك روس ها مي توانند به بازار آمريكا با هزينه هايي پايين صادرات داشته باشند. علاوه بر اين يوكوس يك پروژه اختصاصي براي ساخت خط لوله نفت از سيبري به چين را طرح كرده است. تاكنون دولت روسيه در مورد اين پروژه ها موضع گيري روشني نداشته است. لذا خودوركوفسكي در نشست اقتصاد جهاني در داووس طي سخناني دولت را موافق طرح هاي خويش دانست: «فكر مي كنم دولت ما از مدت ها پيش درك كرده كه بخش خصوصي كارآمدتر از دولت عمل مي كند. »
به اعتقاد چندين صاحب نظر و ناظر معتبر در بازار خودوركوفسكي به تدريج خواهد توانست لحن جسورانه تر و صريح تري پيدا كند. به عنوان مثال استفان او. سوليوان، تحليلگر ارشد يونايتد فايننشال گروپ، معتقد است كه حتي رئيس جمهور روسيه هم نمي تواند ديگر عليه بزرگترين شركت روسيه اقدامات زيادي را انجام دهد. سوليوان مي گويد: «يوكوس سيب نفت تا حدي آسيب ناپذير و دست نيافتني خواهد بود. » اين تحليلگر معروف انتظار دارد كه خودوركوفسكي و شركتش مورد حمايت كرملين قرار گيرند. حتي سوليوان پيش بيني مي كند كه ميلياردر روس به همراه شركت خود در كنار دولت به يكي از مهمترين نمايندگان كشور روسيه بدل شود. به هيچ وجه هم بعيد نيست كه ثروتمندترين مرد روسيه زماني به دستيابي به كرسي اول دولت (رئيس جمهور شدن) علاقه مند شود. در يكي از دفاتر، وي بر بالاي ميز تحريرش تصوير كاترين كبير را به ديوار آويخته است.
كمتر از يك سال پيش هم او در گفت وگو با مجله اشپيگل چنين گفت: «وقتي سنم به ۴۵ سال برسد ديگر تمايلي به رهبري اقتصادي نخواهم داشت. شايد در آن سن به سياست روي بياورم. »
۴۵ سالگي خودوركوفسكي مصادف با پايان دوران دوم رياست جمهوري پوتين خواهد بود و آن موقع وي زمان مناسبي را براي به ارث بردن حكومت از رئيس جمهور فعلي خواهد يافت.
منبع: اشپيگل

فقط چند ميليون دلار
گفت وگو با جانشين مدير آژانس بين المللي انرژي
010615.jpg

ويليام رامسي،
(William Ramsay)، جانشين مدير آژانس بين المللي انرژي، مي گويد صنايع نفت عراق در جريان جنگ خسارات نسبتاً كمي ديده اند. وي در گفت وگويي با يان هون، خبرنگار روزنامه آلماني دي ولت، تاكيد كرد كه عراق همچنان در اوپك باقي مي ماند و اين كشور تا سه سال ديگر به عنصري فعال در سازمان كشورهاي توليدكننده نفت و همچنين بازارهاي جهاني بدل خواهد شد. متن مصاحبه وي با روزنامه دي ولت كه در شماره روز شنبه گذشته اين روزنامه چاپ شده است، در زير از نظرتان مي گذرد.
• • •
• صنايع نفت عراق توليد خويش را مجدداً از سر گرفته اند. سطح توليد عراق در حال حاضر چقدر است؟
برخي از تاسيسات استخراج و پالايش نفت به اعتقاد ما از آتش نيروهاي مهاجم خسارات چنداني نديده اند. مشكلات موجود بر سر راه فعاليت هاي نفتي در عراق عمدتاً مشكلات سازماني و به خصوص مشكلاتي با ماهيت سياسي هستند. در جنوب كشور توليد در حال افزايش است. خريداران نفت استخراج شده فعلاً پالايشگاه هاي منطقه هستند و هنوز صادراتي صورت نمي گيرد. آخرين قطعنامه نفت در برابر غذاي سازمان ملل تنها برخي معاملات محدود را مجاز مي شمرد و مانع صادرات است.
• چه مدت طول مي كشد تا توليد نفت مجدداً به مقدار آن در قبل از آغاز جنگ برسد؟
قبل از جنگ حدود ۵/۲ ميليون بشكه در روز توليد مي شد. به لحاظ فني رسيدن به سطح مذكور نيازمند سپري شدن زماني طولاني نيست. موانع موجود مربوط به جنبه هاي سياسي قضيه مي شوند.
• هزينه تعميرات تاسيسات چقدر است؟
اگر نظر من را بخواهيد مي گويم فقط چند ميليون دلار و نه بيشتر.
• چه نوع سرمايه گذاري هايي بايد صورت گيرد تا عراق به ظرفيت كامل توليد خويش يعني ۵/۳ ميليون بشكه در روز برسد؟
دستيابي به رقم فوق دو تا سه سال ديگر امكان پذير خواهد شد. امروز نمي توان دقيقاً تعيين كرد كه سرمايه گذاري هاي لازم عملاً چه شكلي خواهند داشت.
• به نظر مي رسد تصوير امروز بازار نفت و انرژي چندان بد نيست. شما در اين زمينه چه نظري داريد؟
وضعيت بهتر از چند ماه قبل است. تشنج در خاورميانه بسيار كمتر شده است. مجموعه اي از ريسك هاي ژئوپولتيكي كم رنگ شده اند. عراق هم به تدريج تحت شرايطي طبيعي نفت به بازار جهان صادر مي كند. البته تصميم اخير اوپك مبني بر كاهش توليد هم براي ما قابل درك است. سازمان كشورهاي توليدكننده نفت به دليل شرايط عرضه و تقاضا توليد خود را كاهش داد. با اين حال اگر قرار بود ما تصميم بگيريم ابتدا صبر مي كرديم تا ذخاير موجود در انبارهاي جهان كه موجودي آن ها شديداً كاهش يافته مجدداً پر شود و بعد توليد را كاهش مي داديم. بايد مواظب باشيم تا در پاييز دوباره با نوسان بازار و بي ثباتي قيمت ها روبه رو نشويم.
• آيا فكر مي كنيد فعاليت هاي كشور ايران در اين زمينه نگران كننده است؟
ما با انگيزه هاي سياسي ايراني ها آشنا نيستيم. البته منافع آن ها كه به وضعيت بازار نفت و گاز پيوند خورده نه در گذشته و نه در زمان حال تغيير زيادي نمي كند.
• قبل از شروع جنگ عراق سناريوهايي مبني بر رسيدن قيمت نفت به بشكه اي هشتاد دلار و پديد آمدن خسارات زيست محيطي فراوان مطرح مي شد. اما اين پيش بيني ها فقط در حد يك سناريوي غيرواقعي باقي ماندند. آيا اين وضعيت براي آژانس بين المللي انرژي غيرمنتظره و غيرقابل پيش بيني بود؟
خير. آنچه كه شاهدش بوديم حاصل بسيج ظرفيت هاي استفاده نشده و همچنين همكاري بسيار خوب ميان اعضاي آژانس بين المللي انرژي و اوپك بود. ما وظيفه نداريم بازار را مديريت كنيم اما در زمينه مديريت بحران ها شديداً مسئوليم. كارمان را در حوزه مسئوليت خويش به خوبي انجام داديم. در مورد خسارت زيست محيطي اي كه پيش بيني مي شد، وضعيت روشني وجود ندارد. ما نمي دانيم چرا صدام حسين نيات و تهديدات خويش را عملي نكرد. پاسخ اين سوال را تنها زماني مي توانيم دريابيم كه بتوانيم آن را در موقعيتي از خود صدام بپرسيم. واقعيت آن است كه بخش هاي عمده اي از تاسيسات عراق بمب گذاري شده و كاملاً آماده انفجار بود. اما كار به آنجا نكشيد.
• آيا فكر مي كنيد اوپك نفوذ خويش را از دست خواهد داد؟
نظر من آن است كه چنين اتفاقي نمي افتد. اوپك براي اعضايش كماكان چارچوبي بسيار جذاب جهت اتخاذ تصميمات تاثيرگذار بربازار خواهد ماند. رهبران جديد عراق قطعاً خيلي سريع به اين نتيجه مي رسند كه عضويت در اوپك برايشان بسيار مفيد و با ارزش است.
• فكر مي كنيد طي سه تا پنج سال آينده چه تعداد شركت نفتي در عراق فعاليت خواهند كرد؟
اين موضوع كاملاً بستگي به نظر دولت جديد عراق دارد. البته تعجب هم نمي كنم اگر تنها يك شركت تحت عنوان «شركت ملي نفت عراق» وجود داشته باشد.
• در ميان شركت هاي نفتي روسيه تلاش زيادي براي حضور بيشتر در عرصه هاي جهاني به چشم مي خورد. اين امر براي بازار جهاني نفت مي تواند چه معنايي داشته باشد؟
تمايل آن ها براي سرمايه گذاري در خارج از كشورشان موضوع مثبتي است. علت هايي هم وجود دارد كه افزايش فعاليت در روسيه را توجيه مي كند. روس ها براي آنكه رشد صنايع خويش در آينده را تضمين كنند، به ابزارها و روش هاي زيادي نياز دارند.
• اعضاي آژانس بين المللي انرژي در حال حاضر اين موضوع را به دقت زير نظر دارند كه آيا سرمايه گذاري هاي جهاني در مسيري هست كه بتواند تامين انرژي در دهه هاي آينده را تضمين كند. آيا فكر مي كنيد در اين مسير اصلاحاتي لازم است؟
ما هنوز به آن مرحله نرسيده ايم كه بتوانيم لزوم اصلاحات را صددرصد تاييد كنيم. بايد ابتدا مشخص شود كه تحولات سال هاي گذشته نظير آزادسازي بازار انرژي و فناوري هاي جديد چه پيامدهايي خواهند داشت. بعد بايد مشخص كنيم كه براي تامين نيازهاي مردمي كه در شرايط مختلف كره زمين زندگي مي كنند چه راهكارهايي وجود دارد. از جمله اقداماتي كه مي توانيم انجام دهيم مي توان به بهبود شرايط سرمايه گذاري در مناطق كمتر توسعه يافته اشاره كرد. بايد موسسات و زيرساخت ها در اين مناطق بهبود يابند. آنچه ما مي دانيم اين است كه چيزهاي زيادي طي بيست سال آينده دچار ظاهري متفاوت از وضعيت سابق خود خواهند شد. سعي مي كنيم تغييرات را روشن كنيم و خودمان را براي مواجهه با آن ها آماده نماييم.
منبع: دي ولت

جهان ۲۰۰۳
جهان به زبان ارقام

ترجمه: غلامرضا رضايي نصير
آلمان
توليد ناخالص داخلي: ۲۳۹۲ ميليارد دلار
سرانه توليد ناخالص داخلي: ۲۹۲۱۰ دلار
جمعيت: ۹/۸۱ ميليون نفر
رشد توليد ناخالص داخلي: ۰/۲ درصد
تورم: ۴/۱ درصد
اقتصاد آلمان دچار مشكل است. اما تغييرات اساسي و ريشه اي لازم انجام نخواهد شد. گرهاردشرودر مردي نيست كه بتواند تغييري ايجاد كند. اروپاي شرقي به خصوص به يك آلمان شكوفا احتياج دارد اما در عوض يك روسيه شكوفا خواهد داشت. پس از دو سال رشد كند اقتصادي، چشم انداز سال ۲۰۰۳ اندكي بهتر خواهد شد. با ايجاد شغل هاي جديد قاعدتاً هزينه هاي مصرفي افزايش خواهد يافت. با توجه به كاهش ماليات بر درآمد در آغاز سال ،۲۰۰۳ احتمالاً اطمينان مصرف كننده بهبود مي يابد. اگر بهبود اقتصادي جهان تداوم داشته باشد، صادركنندگان سود خوبي خواهند برد، اما با افزايش ارزش يورو در برابر دلار لطمه خواهند ديد.
در اين سال شاهد عمليات بازسازي پس از سيل خواهيم بود. خسارات وارده ناشي از سيل تا ۲۰ ميليارد دلار تخمين زده مي شود و اين امر بر بودجه كشور فشار بيشتري خواهد آورد. آلمان در آستانه شكستن مرز محدوديت توافقنامه ثبات و رشد اتحاديه اروپا در مورد كسري بودجه است كه آن را حداكثر ۳ درصد توليد ناخالص داخلي تعيين كرده است.
يونان
توليد ناخالص داخلي: ۱۶۰ ميليارد دلار
سرانه توليد ناخالص داخلي: ۱۵۰۶۰ دلار
جمعيت: ۶/۱۰ ميليون نفر
رشد توليد ناخالص داخلي: ۶/۳ درصد
تورم: ۳/۳ درصد
به رغم افزايش محبوبيت دولت يونان در پي سركوب گروه تروريستي هفدهم نوامبر، كستاس سيميتيس، نخست وزير اين كشور در سال ۲۰۰۳ با چالش هاي بزرگي روبه رو خواهد شد. دولت او در آستانه انتخابات سراسري اواخر سال ۲۰۰۳ بسيار ضعيف به نظر خواهد رسيد. حزب حاكم پاسوك در بيست سال گذشته، جز به مدت سه سال، در راس قدرت بوده است و اكنون راي دهندگان خواهان تغيير هستند. منتظر پيروزي ضعيف حزب دموكراسي نوين باشيد.
قيمت ها در يونان نسبت به منطقه يورو در مجموع سريع تر افزايش خواهد يافت. با توجه به اينكه دولت پيش از انتخابات آتي هزينه ها را افزايش خواهد داد، احتمال مي رود كه نرخ تورم به ميزان ۳/۳ درصد در سال ۲۰۰۳ برسد. در سال ۲۰۰۳ قبرس خبرساز خواهد بود. اين جزيره ده ها سال است كه محل مناقشه يونان و تركيه است. تركيه تهديد كرده است كه اگر قبرس در موج بعدي گسترش اتحاديه اروپا در اين اتحاديه پذيرفته شود، بخش ترك نشين شمال جزيره را به كشور خود الحاق خواهد كرد. يونان نيز به نوبه خود هشدار داده است كه اگر پذيرش قبرس به تاخير بيفتد، گسترش اتحاديه به سمت اروپاي شرقي و مركزي را تصويب نخواهد كرد.
ايتاليا
توليد ناخالص داخلي: ۱۴۲۲ ميليارد دلار
سرانه توليد ناخالص داخلي: ۲۴۶۰۰ دلار
جمعيت: ۶/۵۶ ميليون نفر
رشد توليد ناخالص داخلي: ۶/۲ درصد
تورم: ۲/۲ درصد
جنجال بر سر روابط گسترده تجاري سيلويو برلوسكوني بر سياست ايتاليا حاكم خواهد بود. اتهامات مبني بر اينكه بزرگ ترين بارون رسانه اي كشور از دولت خود به طور غيرمستقيم براي كنترل راديو، تلويزيون دولتي و بهره برداري هاي سياسي و شخصي استفاده مي كند در سال ۲۰۰۳ شدت خواهد گرفت. تلاش وي براي ايجاد تغييرات اساسي در نظام قضايي كشور او را در مظان اين اتهام قرار خواهند داد كه سعي دارد از محكوميت خود جلوگيري كند.
با توجه به اينكه كاهش ماليات ها اطمينان مصرف كنندگان را افزايش خواهد داد، قاعدتاً رشد اقتصادي بايد در سال ۲۰۰۳ سرعت گيرد. البته شركت هاي تجاري به معافيت هاي مالياتي پاسخي قدرتمند نخواهند داد و همچنان نامطمئن و نگران باقي خواهند ماند. صادرات ايتاليايي به قيمت بسيار حساس است بنابراين هرگونه افزايش ارزش يورو به اقتصاد اين كشور لطمه خواهد زد.
در سال ۲۰۰۳ برخي اصلاحات در بازار كار ايتاليا انجام خواهد شد. پس از مخالفت هاي خونين - در ماه مه ۲۰۰۲ يكي از مشاوران دولت با ضرب گلوله از پاي درآمد - اتحاديه هاي ميانه روتر سرانجام با برخي اصلاحات موافقت خواهند كرد.
نروژ
توليد ناخالص داخلي: ۲۲۲ ميليارد دلار
سرانه توليد ناخالص داخلي: ۴۸۶۱۰ دلار
جمعيت: ۶/۴ ميليون نفر
رشد توليد ناخالص داخلي: ۶/۲ درصد
تورم: ۵/۲ درصد
با بالا رفتن قيمت نفت، ثروتمندترين كشور اروپا ثروتمندتر خواهد شد. نروژ عاقلانه اين ثروت را خرج نخواهد كرد بلكه آن را پس انداز مي كند. اين كشور از مشكلات اروپا به دور خواهد بود. دولت ائتلافي متشكل از سه حزب اقليت به رهبري محافظه كاران براي اجراي برنامه هاي مربوط به قانونگذاري خود زمان دشواري را پشت سر خواهد گذاشت.
دولت همچنان زير تيغ حزب پروگرس خواهد بود و موازنه قدرت را نگه مي دارد. حزب سرخورده دموكرات مسيحي (كه بخشي از دولت ائتلافي است) مي خواهد دولت را ترك كند اما تا زمان انتخابات ميان دوره اي در سپتامبر ۲۰۰۳ صبر خواهد كرد.
سياست هاي مربوط به مهاجرت، پناهندگي و سازگاري در سال ۲۰۰۳ به بحث نظم و قانون كشيده خواهد شد و گناه افزايش شديد جرم و جنايت به گردن مهاجران و پناهجويان جوان خواهد افتاد. جالب اينجاست كه نروژ براي جبران كمبود نيروي كار كشور به مهاجران بيشتري نياز دارد.

حاشيه اقتصاد

• اجلاس بانك بازسازي در ازبكستان
اجلاس سالانه بانك اروپايي بازسازي و توسعه در تاشكند، پايتخت ازبكستان، آغاز به كار كرده است. برگزاري اين جلسه در ازبكستان با انتقاد از وضعيت حقوق بشر در برخي از كشورهاي عضو جامعه كشورهاي مستقل مشترك المنافع همراه شده است. بانك اروپايي بازسازي و توسعه به منظور پيشبرد اصلاحات اقتصادي و ارزش هاي دموكراتيك در جمهوري هاي اتحاد شوروي سابق تاسيس شده اما گروه هاي مدافع حقوق بشر برگزاري جلسه آن در ازبكستان را ناقض اهداف بانك مي دانند. اين گروه ها، با استناد به گزارش هاي سازمان ملل متحد، ازبكستان را به كاربرد مستمر شكنجه متهم كرده اند. «كنث روث»، مدير اجرايي سازمان ناظران حقوق بشر، در جلسه پرسش و پاسخ در تاشكند گفت كه برگزاري اجلاس بانك در ازبكستان اعتبار اين نهاد را زير سوال مي برد. در ماه مارس، بانك اروپايي بازسازي و توسعه چارچوبي را براي تعيين ميزان تبعيت دولت ازبكستان از معيارهاي آزاد سياسي و رسانه اي در نظر گرفت و گفت كه عدم توجه آن كشور به اين معيارها «تبعاتي» را به دنبال خواهد داشت. اين بانك دوازده سال پيش تاسيس شد و اين نخستين باري است كه يك كشور آسيايي ميزباني اجلاس سالانه آن را بر عهده مي گيرد.

• ابهام در مورد فروش ايرباس
پنج سال بعد از امضاي قرارداد فروش ۴ فروند هواپيماي ايرباس از سوي فرانسه به ايران، تحويل اين هواپيماها به ايران در پرده اي از ابهام قرار گرفته است.
برخي گزارش ها حكايت از آن دارد كه فرانسه، به دليل تحريم آمريكا، از فروش ايرباس به ايران منصرف شده است. قرارداد فروش چهار فروند هواپيماي ايرباس پنج سال پيش و در جريان سفر محمد خاتمي به فرانسه به امضا رسيد. لغو قرارداد فروش ايرباس به ايران اول بار از سوي ولي الله آذروش، نماينده مجلس، عنوان شد.
به گفته آذروش: «فرانسه به دليل تحريم هاي آمريكا از فروش ايرباس به ايران منصرف شده و قرارداد را لغو كرده است.» اما احمد خرم، وزير راه، گفته هاي اين نماينده مجلس را نادرست خواند و گفت: «فرانسه با وجود تحريم هاي آمريكا، به تعهدات خود با ايران پايبند است و ايران در گفت وگو با فرانسه آنها را متقاعد خواهد كرد تا امسال تعدادي هواپيما تحويل ايران دهند.» در پي اظهارات وزير راه، آذروش در گفت وگو با روزنامه جام جم، چاپ تهران، از وزير راه خواست در صورتي كه در جريان تحويل هواپيماهاي ايرباس خريداري شده قرار دارد، خبر آن را منتشر كند. با بالا گرفتن بحث درباره اين قرارداد، يك مقام مسئول در هواپيمايي ايران به ايرنا گفت: «شركت ايرباس به دليل عدم تحويل موتور هواپيماها از سوي كمپاني رولز رويس بريتانيا، به ناچار قرارداد خريد هواپيما را لغو كرده است.» ايران بابت خريد اين هواپيماها ۴۱ ميليون دلار به شركت ايرباس پيش پرداخت كرده است كه به گفته اين مقام سازمان هواپيمايي، فرانسه اين پيش پرداخت را بازپس داده و متعهد شده است بهره آن را نيز بپردازد. در همين حال، خبرگزاري فارس، به نقل از يك مقام آگاه در سفارت فرانسه كه نامش فاش نشده، نوشته است: «براساس اطلاعات موجود قرارداد هنوز پابرجاست و افرادي از ايران در حال مذاكره با شركت ايرباس هستند.»

• هواپيماي دست دوم
هم زمان با انتشار خبر لغو قرارداد فروش ايرباس به ايران، خبرها حاكي از آن است كه ايران دوباره درصدد خريد هواپيماهاي دست دوم برآمده است. آذروش از خريد ۶ فروند هواپيماي دست دوم ايرباس از فرانسه خبر داده و گفته است: «ساعت پرواز اين هواپيماها تمام شده است و هيچ توجيه منطقي براي خريد اين هواپيماها وجود ندارد. » خريد هواپيماهاي دست دوم در حالي مطرح شده است كه سال گذشته، زمينگير شدن ۶ فروند هواپيماي دست دوم خريداري شده از تركيه و امارات، باعث بروز مشكلاتي شد و مجلس به طرح تحقيق و تفحص در اين زمينه راي داد. گزارش اين تحقيق و تفحص هنوز منتشر نشده است. ايران در سال هاي گذشته براي رفع مشكلات خود هواپيماهاي روسي را در ناوگان هوايي خود به كار گرفت ولي به دليل سقوط چند فروند از اين هواپيماها، به خريد هواپيماهاي دست دوم ساخت غرب روي آورد. به نظر مي رسد زمينگير شدن سريع هواپيماهاي دست دوم، مشكل صنعت هواپيمايي را مضاعف كرده است. ايران چندين هواپيماي مسافربري ايرباس و بوئينگ در اختيار دارد كه به دليل نقص فني زمينگير شده و پرواز نمي كنند. تنها در سال گذشته سه فروند هواپيماي ايرباس به دليل فرسودگي از رده خارج شد.

• وضع مطلوب
اسفند ماه سال پيش، روح الدين ابوطالبي، رئيس سازمان هواپيمايي ايران، ابراز اميدواري كرد كه صنعت هواپيمايي ايران با هواپيماهاي نو و تجهيز هواپيما در سال جاري به وضعيت مطلوبي برسد. ايران اميدوار بود كه با در اختيار گرفتن هواپيماهاي جديد، ۳۵۰۰ صندلي به ظرفيت هواپيماهاي موجود كشور اضافه شود و به ۱۰ هزار صندلي برسد. ابوطالبي رسيدن به وضع مطلوب را در گروه خريد چهار ميليارد دلار هواپيما و يك ميليارد دلار تجهيزات عنوان كرده بود. در بودجه سال گذشته ۵/۱ ميليارد دلار براي خريد هواپيما اختصاص داده شده بود. ابوطالبي گفته است: «عدم تامين اعتبار ريالي و ارزي موجب شد تا نتوانيم از اين اعتبار براي خريد هواپيما استفاده كنيم. »

• حذف يارانه
مشكل ديگر صنعت هواپيمايي ايران قيمت هاي پايين بليت هواپيماست. با وجود آنكه سال گذشته دولت ۳۵ درصد قيمت بليت را افزايش داد اما وزير راه هشدار داده است كه «اگر قيمت بليت هواپيما به ميزان بيش از ۱۰۰ درصد افزايش نيابد، صنعت هواپيمايي ايران ورشكست خواهد شد. » خرم افزايش قيمت بليت هواپيما را تنها راه چاره عنوان كرد و گفت: «با وجود افزايش ۳۵ درصدي هنوز نيز ۹۵ ميليارد تومان كسري خواهيم داشت.» كارشناسان مي گويند اين كسري بودجه، در حالي كه دولت يارانه پرداختي خود را به صنعت هواپيمايي قطع كرده، ممكن است بحران صنعت هواپيمايي ايران را تشديد كند.

|  ادبيات  |   اقتصاد  |   ايران  |   جهان  |   علم  |   ورزش  |
|  هنر  |

|   صفحه اول   |   آرشيو   |   بازگشت   |