يك سال قرار بود من جزو چند ورزشكار برتر سال قرار بگيرم ولي متاسفانه با نامه اي كه در سيستم غلط فدراسيون جعل شده بود از دور خارج شدم اينكه نوشته بودند ايشان استحقاق اين جايگاه را ندارد
اميرحسين ناصري
• وضعيت درسي ات چطور است؟
معمولاً خوب. آنهايي كه شطرنج بازي مي كنند اگر بخواهند درس را ادامه بدهند حتماً نتايج فوق العاده اي كسب مي كنند.
• خودت چطور؟
من متاسفانه نتوانستم براي رتبه هاي اول كنكور تلاش كنم اما علي رغم اينكه ۶ تا ۶ ماه از سال تحصيلي را نيستم الان جزو شاگردهاي اول دانشگاه هستم.
• معدل ات چند است؟
معمولاً بالاي ۵/۱۶.
• چه رشته اي؟
حقوق قضايي. سال دوم را دارم تمام مي كنم.
• چه ارتباطي بين شطرنج و حقوق قضايي است؟
شباهت زيادي دارند زيرا بسياري از بحث هاي حقوق استدلالي است. شطرنج هم با منطق سروكار زيادي دارد. البته مادرم در سطح بالاي اين رشته در حال فارغ التحصيلي و عمويم نيز وكيل دادگستري هستند. جاذبه هايش در خانواده هم وجود داشت. فكر مي كردم بتوانم در اين رشته موفق شوم كه البته اين طور هم بوده، چون بسياري از مطالب را به طور حسي دريافت مي كنم.
• بيشتر علاقه خانوادگي به اين رشته در انتخابش موثر بود يا ارتباط اش با شطرنج؟
خب اين مي توانست فقط يك پيشنهاد از طرف خانواده باشد. از طرفي با توجه به اينكه ديپلم من رياضي بود قاعدتاً بايد در رشته هاي فني ادامه تحصيل مي دادم اما از آنجايي كه من اول خودم را يك شطرنج باز مي دانم و بعد دانشجو، فكر مي كنم انتخابم خوب بوده. براي اين رشته احتياج مبرم به حضور مداوم بر سر كلاس ها وجود ندارد، البته اگر دانشگاه همكاري كند. به همين دليل دانشگاه آزاد را انتخاب كردم. چون تربيت بدني دانشگاه آزاد به دليل سطح فعاليت گسترده اش جايگاه مناسبي براي ورزشكاران بوده و هست. دانشگاه آزاد هم حمايت مي كند و هم در جنبه وسيع تر ورزشكاران را به سمت درس مي كشاند. در اين صورت سطح علمي ورزش ايران بالا مي رود كه در كسب اعتبار جهاني هم موثر است.
• در اين مدت پيش آمده كه در درسي به دليل غيبت حذفت كنند؟
هيچ وقت. فقط گاهي اوقات برخي از اساتيد همكاري نمي كنند.
• چطور؟
مي گويند كه شما قهرمان هستي درست ولي ما هم الكي دكتر نشده ايم.
• يك طور انتقام گيري ساده؟
بله. نمي دانم چه منافاتي بين ورزش و درس است. اين مشكل فرهنگي ماست كه چون من نمي توانم حضور دائمي بر سر كلاس ها داشته باشم اين طور بايد برخورد شود. هرگاه ايران هستم تمام كلاس ها را مي روم. شده كه بعد از ۱۵ روز سفر، ساعت ۸ صبح رسيده ام تهران و ساعت ۱۱ صبح سر كلاس دانشگاه بوده ام. من كه براي تفريح اين كار را انجام نمي دهم، براي ايران است.
• فكر مي كني چه دليلي براي اين رفتار وجود دارد؟
به نظرم مشكل فرهنگي است البته من در ذهن آن فرد نيستم. شايد بحث هاي شخصي است، شايد خوب فكر نكردن، شايد خستگي از كار و شايدهاي ديگر.
• كلاً چند بار با اين مشكل مواجه شده اي؟
من براي اين ترم در ۲ درس اين مشكل را دارم كه البته در كميسيون سازمان مركزي دانشگاه در حال بررسي است. نمره ام را پايين داده اند. من براي ۲۵ نوشتم ولي نمره ام شده ۱۳. البته راضي ام به خاطر اينكه حذف نشود. هر چند سعي مي كنم بي سواد بالا نروم.
• به نظرت محصل خوبي هستي يا شطرنج باز خوب؟
هيچ كدام.
• به نظر خودت.
در هر دو هستم. شطرنج را بيشتر دوست دارم چون شطرنج براي من بيشتر اهميت دارد. برايم جاذبه ها و پيچيدگي هاي بيشتري دارد. البته توانسته ام ارتباط خوبي بين درس و شطرنج برقرار كنم. خيلي از مواقع شطرنج به درسم كمك كرده.
• اصولاً شطرنج براي تو كار است، تفريح و يا...
بالاتر از كار و تفريح. پيچيدگي اش بسيار جذاب است. نمي توانم اسم خاصي برايش بگذارم. الان آقاي كاسپاروف ۱۶ سال در بالاترين سطح شطرنج دنيا هستند. ايشان حالا ۸ ساعت در روز شطرنج كار مي كنند. با اين بار علمي روزي ۸ ساعت كار مي كنند. البته تبعيض هم وجود دارد. با اين همه تلاش و كار بازتاب و نتيجه اش به نسبت ديگر رشته ها كم است.
• نتايج مالي؟
هم مالي و هم معنوي. البته در بسياري از جوامع اين معضل حل شده. تحقيقي در سوئد و يكي دو كشور اروپايي انجام شده كه نشان مي دهد كساني كه شطرنج بازي مي كنند ۵۰ تا ۶۰ درصد بيشتر از ديگر افراد جامعه در زندگي موفق اند.
• منابع مالي آنها چگونه است؟
در تمام دنيا فوتبال يك رشته اقتصادي و تجاري است و جنبه هاي تبليغاتي فراواني دارد. حتي مي توان آن را فراتر از ورزش ناميد اما بقيه رشته ها هم جايگاه خود را دارند. شرايط طوري است كه ورزشكاران ديگر رشته ها مي توانند به مدارج عالي در رشته مورد علاقه خود دست يابند. متاسفانه در كشور ما وجود ندارد. كسي كه ورزشكار است اگر تخصص ديگري نداشته باشد روزي مجبور مي شود حتي كارهاي خارج از شأنش انجام دهد.
• براي تو بار مالي اين رشته چقدر بوده؟
شايد براي من بد نبوده ولي در مقايسه با بقيه شطرنج بازان ايران. در واقع مي توانم بگويم در مجموع از شطرنج حتي يك ريال هم بدست نياورده ام چون خرجي كه از طريق خانواده، فدراسيون و... شده به مراتب بيشتر از درآمدهايي بود كه به طريقي به دست آورده ام. اگر ۵ سال ديگر نتوانستم شطرنج بازي كنم چه كار بايد بكنم. نمي توانم فقط به شطرنج تكيه كنم. آن هم در كشوري كه هيچ چيز حرفه اي نيست.
• بزرگ ترين دريافت مالي ات چقدر بود؟
مثلاً در يك دوره مسابقات قهرماني آسيا، نايب قهرمان بزرگسالان شدم - بدون باخت - كاري كه تصورش تا چند سال پيش در ايران مثل رويا بود، ۱۰ هزار دلار جايزه گرفتيم. يعني ۸ ميليون.
• اين هم جايزه اي بوده كه آن طرف داده اند؟
بله. اين طرف، داخل كشور خودمان حتي يك ريال هم نگرفتم. دوست ندارم اينها را منعكس كني.
• شايد هم بايد منعكس شود.
شايد، چون خيلي ناراحت كننده است. من نمي خواهم ارزش كار ديگر ورزشكاران را پايين بياورم ولي مثلاً در بازي هاي آسيايي بوسان، رشته كشتي را در نظر بگيريد. در هر وزن مثلاً ۱۴ نفر شركت مي كنند. كشتي گير با ۳ يا ۴ برد در ۲۰ تا ۳۰ دقيقه در ۳ روز مي تواند اول شود. ولي ما در شطرنج نه وزن داريم و نه شاخه در همان دوره مسابقات ۵۶ نفر شركت كردند كه ۲۰ نفرشان مربي سطح اول دنيا داشتند، بنده بايد تنهايي مي رفتم به مسابقات، روزي ۵ يا ۶ ساعت فقط براي بازي وقت مي گذاشتم ولي كوچك ترين توجهي نمي شود. من حتي يك ريال هم از طرف سازمان تربيت بدني نگرفته ام. وقتي كه من انتظار داشتم ورزشكار برتر سال شوم آن طور شد. اولين استاد بزرگ شطرنج ايران در سن ۱۸ سالگي بودم يك پله پايين تر از اين رده يعني استاد بين المللي ما فقط ۴ نفر را تا پيش از من داشته ايم، در طول تاريخ شطرنج ايران. اين براي ما رويا نبود؟ ۵ سال پيش وقتي كه يك استاد بزرگ خارجي مي آمد سالن به آرزويمان رسيده بوديم. در ميان ۱۸۰ كشور عضو فدراسيون جهاني شطرنج ۱۱۰ كشور هنوز استاد بزرگ ندارند. چرا من نبايد برترين ورزشكار سال باشم؟ چون تبليغ نشده است؟ كار آقاي رضازاده واقعاً ارزشمند است ولي در عرض ايشان نمي توانست كس ديگري مطرح باشد؟
• وقتي كارشناسان ورزشي اين مسئله را بررسي مي كنند شايد روابط عمومي نقش چنداني نداشته باشد.
يك سال قرار بود من جزو چند ورزشكار برتر سال قرار بگيرم. ولي متاسفانه با نامه اي كه در سيستم غلط فدراسيون جعل شده بود از دور خارج شدم. اينكه نوشته بودند ايشان استحقاق اين جايگاه را ندارد. اصلاً استاد بزرگي مهم نيست.
• چه كسي جعل كرده بود؟ چه زماني بوده؟
دو دوره قبل. اصلاً خوب نيست كه درج شود چون مسئولان شبكه ۳ خواهش كردند كه انعكاس نداشته باشد.
• اين قضيه چرا نبايد مطرح شود؟ اگر آنها معتقد بودند كه اشتباه شده، سال بعدش جبران كردند؟ پس كارشناسان آنها چكار مي كنند؟ يعني اگر من نامه بنويسم كه فلان ورزشكار خوب نيست آنها حرف گوش مي كنند؟
چطور مي توانستند جبران كنند؟ بدنام كردن ديگران كار من نيست. من نمي خواهم كسي ناراحت شود.
• نه بحث بدنام كردن نيست. اگر فكر مي كنيم اين روش اشتباه است بايد بيان كنيم. مخفي كردنش جز ضرر هيچ چيز ديگري ندارد.
دو سال پيش بود. من در طول سال به طور طبيعي در ۵۰ تا ۶۰ مسابقه بين المللي شركت مي كنم. آن موقع هم در سفر خارجي براي مسابقه اي بودم. آن وقت انتظار داشتم به عنوان ورزشكار برتر انتخاب شوم كه نشدم. اما جديداً متوجه شده ام كه آن روزها قرار شده بود نماينده اي از سوي فدراسيون معرفي شود كه كارهاي ابتدايي براي روز مراسم انجام شود هم عنوان تشريح شود، هم مراحل كارشناسي آن. متاسفانه نامه اي جعل شد با امضاي رياست فدراسيون. وقتي به رئيس فدراسيون گفتيم، گفتند برويد سوابق را دربياوريد، بايد يك نسخه هم در فدراسيون باشد. رفتيم ولي ديديم نيست.
• چه كسي نامه را جعل كرده بود؟
نمي توانم كساني را كه اسمشان در فهرست مظنونان است، اعلام كنم.
• در بطن شطرنج هستند؟
بله. كساني كه مشكوك هستند را نمي توانم بگويم زيرا اين كار هيچ گاه پيگيري نشد.
• چه خصومتي وجود داشت؟
عده اي فكر مي كردند كه امكانات اضافي در اختيار من قرار داده شده است. در صورتي كه من در تمامي مسابقات داخلي شركت مي كنم هميشه مسابقات انتخابي را فتح كرده و بعد عضو تيم ملي شده ام. اگر ۱۰ مسابقه در طول سال در ايران برگزار مي شود يك بار هم دوم نمي شوم.
• در انتخابات تيم ملي شركت مي كني؟ مثل كاري كه سال هاي گذشته در كشتي مي شد.
نه. من هميشه حضور داشته ام. كساني كه اين كار را كرده اند به شطرنج ضربه زده اند. وقتي هر ۲ سال يك بار به يك نفر مي بازم سالن پر از هياهو مي شود. همه متعجب مي شوند. من هم آدمي نيستم كه به حاشيه بپردازم. فكر مي كنم اگر فدراسيون روابط عمومي خوبي داشته باشد اين مسائل حل شود. ما هيچ گاه نتوانسته ايم اهالي مطبوعات را جذب كنيم. چرا بايد در كل مطبوعات ورزشي فقط يك نفر شطرنج نويس داشته باشيم؟ اين طور اگر آن فرد با كسي خوب يا بد باشد افكار عمومي با قلم او حركت خواهند كرد. انتظارم از رئيس فدراسيون بعدي روابط عمومي خوب است. از طرف ديگر بسياري از شطرنج بازان شهرستاني ما به دليل عدم استطاعت مالي قادر به حضور در مسابقاتي كه در تهران برگزار مي شود نيستند. شطرنج بايد ورزش عمومي ايران باشد. مهد شطرنج ايران بوده. مي تواند مثل كشتي مطرح باشد. خانه هاي شطرنج توسط خيام سياه و سفيد شده. اينها را چه كسي مي داند؟ چند هزار بيت در مورد شطرنج داريم.
• در مورد انتخابات رياست فدراسيون چه نظري داري؟
حركت شطرنج ايران در دوره آقاي كامبوزيا خوب بود. تا قبل از ايشان هيچ حركت جدي صورت نگرفته بود. كارهايي انجام شد كه تا پيش از آن معمول نبود. اگر نيمه پر ليوان را ببينيم شايد ۶۰ تا ۶۰ درصد، فدراسيون ايشان موفق عمل كرد. ما زمينه اين را داريم كه ۱۰ تا ۱۵ سال آينده در سطح اول دنيا قرار بگيريم. الان تيم ما در رده هفتم آسيا است. بد نيست زيرا شطرنج فعاليت مجددش را ۱۳ يا ۱۴ سال است كه آغاز كرده. بايد فردي انتخاب شود كه چهره شناخته شده اي در جامعه باشد.
• توضيح: متأسفانه نام همكارمان رضا معطريان در عكس هاي شماره قبل گفت وگو درج نشده بود.
