شنبه ۳۱خرداد ۱۳۸۲- سا ل يازدهم - شماره ۳۰۸۳ - jun . 21, 2003
محيط زيست
Front Page

پيامدهاي تخريب پوشش گياهي كوههاي شمال تهران
طراوت كوهستان را ريشه كن مي كنند
بايد از تخريب منابع حياتي وپوشش گياهي دامنه هاي توچال كه مي تواند باعث بهبود وضعيت اقليم تهران گردد، جلوگيري شود
000585.jpg
با نگاهي به ميزان بارندگي هاي مناسبي كه سال گذشته و همچنين سال جاري در اغلب نقاط كشور شاهد آن بوديم و تغيير وضعيت اكوسيستم منطقه اي، رشد گونه هاي مختلف گياهان اعم از گياهان يك يا دوساله و گياهان پايا و چند ساله، شدت بيشتري گرفته است.
به شكلي كه بيشتر دامنه ها و دشتهاي نقاط مركزي و شمالي ايران از غرب تا شرق و به سوي كوهستانهاي خراسان، پوشش گياهي غني و سرسبزي پديد آمده است.
در دامنه هاي شمالي و جنوبي البرز بارندگيها با افزايش چشمگير و روند روبه رشد، تأثير محسوسي در پوشش گياهي دامنه ها بوجود آورده است.
دامنه هاي البرز اغلب محل رشد گونه هاي گياهي همانند: گون، كما، ريواس، آويشن، كنگر، سيرك، تره كوهي، بابونه، كاكوتي، تركليجه، كرفس وحشي، نسترن، پونه، سورتچان، والك، شنگ، پياز كوهي و استخودرس، گل گاو زبان،  زنبق وحشي، لاله و ... مي باشد كه تعداد بسياري از اين گياهان داراي مصارف طبي و دارويي مي باشند و در طب سنتي ايران كاربرد فراوان دارند.
بارندگي هاي مناسب و جريانات هوايي مساعد در سال جاري، نه تنها باعث رشد نمونه هاي فوق الذكر گرديده است بلكه گونه هايي جديد نيز همانند كاسني، سوسنبر، روناس و ... نيز در اين مناطق مورد مشاهده و رؤيت قرار گرفته است، كه البته بذر برخي از اين گونه ها توسط علاقه مندان به طبيعت در مناطق مستعد كشت گرديده است.
با توجه به نتايج مفيد بارش در سال جاري و با عنايت به ميزان بارشهاي احتمالي، پيش بيني مي شود، چنانچه در سه تا چهار سال آينده و ادامه روند بارندگي ها در دوره پرآبي موسوم به لانينا كه آغاز آن از سال قبل توسط سازمان خواربار جهاني و سازمان هاي بين المللي زمين شناسي و ساير سازمانهاي فضايي پيش بيني گرديد، ضمن امكان ادامه رشد گياهان پايدار همانند: زرشك، سماق، نسترن، كاج و ... در دامنه ها و سلسله جبال البرز (كه شرايط كوهستاني را به خوبي تحمل مي نمايد) مناطقي همچون دركه، اوسون،  توچال، دربند، كلك چال، كن و سولقان مي توانند در اين مدت به صورت منطقه اي شبه جنگلي و سرسبز در آيند.
با توجه به توانمنديهاي خاك و حاصلخيزي بستر كشت و رشد گياهان در اين مناطق كه در حال حاضر نيز بسيار سرسبز و زيبا مي باشند مي  توان پيش بيني كرد كه ادامه روند بارشها، در آينده نه چندان دور موجب توسعه كمربند سبز دامنه ها به ارتفاعات بالاتر و حتي تا ارتفاع سه هزار متري از سطح دريا مي گردد و اين مناطق با اندك توجه مي تـوانند به يكي از جاذبه هاي تفريحي پايتخت مبدل گردد. (با تأكيد بر حفظ و حراست از منابع گياهي و گونه هاي سبز منطقه)
اما نكته قابل توجه اين است كه همزمان با رشد گياهان و سبز شدن گونه هاي گياهي مختلف در اين مناطق، پاي عده اي سودجو كه اغلب افراد بيكار و مهاجر مي باشند و از مناطق غربي كشور وارد اين ناحيه شده اند، به اين دامنه ها گشوده شده و آنها با توجه به رويكرد همشهريان تهراني به مصرف برخي سبزيجات كوهي همانند والك و ريواس و كنگر، با برداشت بي حد و حصر و غيراصولي به قلع و قمع گونه هاي فوق الذكر مي پردازند و با هجوم و سرازير شدن به دامنه هاي كوهستانهاي تهران و پرنمودن كيسه هاي خود از گياهان و سبزيجات كوهي آن هم به صورت ريشه كن نمودن آنها و با برداشت بي رويه و بدون رعايت شرايط خاص رشد اين گياهان به تخريب عرصه هاي زيستي اين گياهان مي پردازند و آنها را در مياديني همانند دركه، دربند و ... به فروش مي رسانند و هيچ مرجعي، نظارت و توجهي بر عملكرد آنها نمي كند و اين قبيل افراد با خاطري آسوده به كار خود همچنان ادامه مي دهند.
به عنوان مثال زماني كه از گروهي از ايشان سؤال شد كه چرا اين چنين گياهان را قلع و قمع مي نماييد در پاسخ مي گويند: ما اينجا را از سازمان جنگلباني اجاره نموده ايم و بابت اين كار به آنها اجاره مي دهيم. برويد و چرايش را از آنها سؤال كنيد و يا مي  گويند: اصلاً به شما چه ربطي دارد؟ شما نيز برويد و بچينيد!!
از طرف ديگر نيز حضور بيش از چند هزار رأس دام، فقط در مناطق اوسون، دركه، هفت چشمه، پلنگ چال، دربند، توچال و دامنه هاي شاه نشين و در مجاورت آنها ارتفاعات مشرف بر امامزاده  داوود و رودخانه كن، متأسفانه صحنه هاي نااميدكننده اي از وضعيت آينده كمربند سبز و پوشش گياهي كوهستان هاي پايتخت مجسم مي شود. به شكلي كه چراي اين حجم از دام و احشام در اين فصل باعث نابودي چندين هكتار از عرصه هاي گياهي و دامنه هاي سرسبز البرز جنوبي گرديده است.
حضور دستجات و گله هايي گاه با بيش از ۴۰۰ رأس دام كه اغلب تعداد قابل توجهي بز در ميان آنها ديده مي شود (با توجه به مصرف سرانه روزانه ۷ كيلوگرم علوفه) در اين منطقه و طولاني شدن زمان چراي آنها و عدم توجه و نظارت بر آنها ضمن نابود شدن گستره وسيعي از پوشش گياهي از طرفي با اطراق نمودن در حاشيه رودخانه ها، باعث آلودگي آبهاي سطحي و چشمه ها نيز گرديده اند.
در ميان احشام نحوه تغذيه بز كه عمدتاً  گياهان را از ريشه مي بلعد زبانزد خاص و عام است و مالكان آنها بدون توجه به روند تخريب منابع و آبها و دامنه ها و آلوده  نمودن حريم رودخانه هاي دركه، كن، اوسون و دربند،  مدعي اجاره نمودن منطقه از سازمان محيط زيست و جنگلباني مي باشند. اين در حالي است كه در صورت صحت اين موضوع بايد توجه شود، طبق برنامه هاي ارائه شده از سوي سازمانهاي ذيربط، چراي دام در مراتع معيني و در زمانهاي مقرر كه اغلب پس از پايان بذر دهي گياهان است صورت مي پذيرد و نه در زمان گل دهي آنها!  نكته قابل تأمل اينجاست، آيا سازمان جنگلباني يگانه مرجع تصميم گيري در اين مورد است. آيا اين مسأله صحت دارد و اگر صحت ندارد، چرا نظارتي بر نحوه چراي دام در اين منطقه صورت نمي پذيرد؟
اغلب دامها به صورت عشايري و از مناطق ديگر به ناحيه هجوم آورده اند. به اين ترتيب بايستي از مسئولان ذيصلاح سؤال گردد، كمبود بودجه رسيدگي و نظارت و ساير دلايل و توجيهات سازمانهاي مربوطه آيا بايستي به قيمت از دست رفتن ساير سرمايه هاي ملي گردد. آيا بهتر نيست هزينه هاي سمينارها و جلسات را صرف امور اجرايي نمود؟ تا لااقل بخشي از سرمايه هاي غيرقابل بازگشت و يا ديربازگشت از خطر انقراض و نابودي نجات يابند.
چرا جلوي تخريب منابع حياتي و پوشش گياهي كه در واقع مي تواند توسعه آن باعث تغيير اكوسيستم منطقه اي گردد و در وضعيت اقليمي و آب و هوايي تهران تأثير بگذارد گرفته نمي شود؟
پس زحمات تشكلها و گروههاي جبهه سبز، انجمن حفظ محيط كوهستان و ده ها تشكل و گروه كوچك و بزرگ كه هر يك به نوعي در اين راستا گام برمي دارند به كجا مي انجامد؟ در حالي كه در تمام نقاط دنيا،  در حاشيه شهرهاي بزرگ را به ايجاد كمربندهاي سبز و توسعه فضاي سبز سرانه شهروندان مي پردازند، در گوشه هايي ديگر از دنيا و در دامنه هاي پايتخت كشور پهناور ايران كه داراي فقر سرانه فضاي سبز و تفريحي مي باشد، حقوق شهرونداني در معرض نابودي است كه پس از يك هفته كار و تلاش به اميد دست يافتن به آرامش و تهي نمودن روان از دغدغه هاي زندگي شهري، تعطيلات پايان هفته خود را در پناه كوههاي البرز بسر مي برند.
فريبرز فتاحي

انباشت ضايعات و زباله هاي الكترونيكي در هند
000580.jpg
هند به سرعت تبديل به يك محل دفع ضايعات الكترونيكي، به ويژه رايانه هاي مستعمل از آمريكا، سنگاپور و كره جنوبي مي شود.
به گزارش خبرگزاري فرانسه از دهلي نو، «مؤسسه ارتباط سموم»، مستقر در دهلي در گزارشي گفت، بيشتر ضايعات الكترونيكي به هند وارد مي شود از جمله طي يك ماه، حدود ۳۰ تن ضايعات الكترونيكي وارد بندر احمدآباد در غرب هند شده است.
گرچه دولت هند ورود رايانه هاي مستعمل را ممنوع كرده، اما آنها را به عنوان «هديه» يا كالاهاي ارائه شده توسط مؤسسات «خيريه» به اين كشور وارد مي كنند، و هيچ رديابي مشخصي هم وجود ندارد.
بنا به همين گزارش «مردم هر قسمت رايانه را كه به دردخور باشد باز كرده و مي برند و بقيه را اسقاط مي كنند تا برخي فلزات قيمتي آن را به دست آورند.»
آن چه باقي مي ماند بيشتر پلاستيك است كه روي كوههاي زباله رها مي كنند.
مؤسسه ارتباط سموم خاطرنشان كرده است كه برخي عوامل به كمك شركت هاي خارجي مقررات دولتي را دور مي زنند تا اين كالاها را براي بازيافت وارد كنند.
هند خود يك منبع ضايعات الكترونيكي شده، زيرا بازرگاني توليدات الكترونيكي سرعت رشد خارق العاده اي داشته است.
هند امروز حدود ۳۸/۱ ميليون رايانه خارج از رده دارد و توليدكنندگان آن سالانه ۱۰۵۰ تن زباله الكترونيكي به آن اضافه مي كنند.
اين تعداد نسبت به ۲۰ ميليون رايانه خارج از رده آمريكا اندك است، اما يك «روند رو به رشد» را نشان مي دهد.
اين مسأله با ورود زباله هاي الكترونيكي از سنگاپور و كره جنوبي پيچيده تر گرديده است. كارشناسان محيط زيست در هند هشدار داده اند كه حتي به كارگيري روش هاي اوليه و مقدماتي براي بازيافت ضايعات الكترونيكي براي سلامت انسان و محيط زيست بسيار خطرناك است و بنابراين بايد به صورت جدي از واردات زباله ها و پسماند رايانه ها به هند جلوگيري شود.
قسمت هاي رايانه - شامل مانيتور (نمايشگر)، چاپگر، صفحه كليد، واحد مركزي پردازش و به حركت آورنده فلاپي - داراي فلزات قيمتي مانند طلا، نقره و پلاتين است.
البته حاوي مواد خطرناك مانند سرب، كادميوم و جيوه نيز مي باشد و تجزيه و بازيافت اين مواد براي سلامتي انسان زيان آور است.
مترجم:سعيد علوي نائيني

|   اجتماعي    |    اقتصادي    |    آموزشي    |    انديشه    |    خارجي    |    سياسي    |
|   شهري    |    علمي فرهنگي    |    محيط زيست    |    ورزش    |    صفحه آخر    |

|    صفحه اول    |    آرشيو    |    شناسنامه    |    بازگشت    |