زهرا ابراهيمي
بعيد است خاطره استيضاح عبدالله نوري و عطاءالله مهاجراني وزيران كشور و فرهنگ اولين دولت خاتمي به اين زودي از اذهان پاك شود. استيضاح اين دو وزير در مجلس پنجم، از موارد نادري بود كه مذاكرات آن توسط اكثريت مردم از طريق رسانه هاي جمعي پيگيري شد.
اگرچه انگيزه هاي سياسي اكثريت جناح مخالف اصلاح طلبان در مجلس پنجم، سامان دهنده اصل اين دو استيضاح بودند ولي حساسيت اين دو طرح، نشاندهنده اهميت واقعي اهرم نظارتي استيضاح مجلس بود.
مجلس پنجم كه در مرداد ماه سال ۶۶ ناچار شده بود به دليل استقبال گسترده مردم از رياست جمهوري خاتمي به وزيران وي راي اعتماد دهد، يكسال بعد دو تن از مهمترين وزيران او را براي بركناري به پاي ميز استيضاح كشاند. آنها هر چند كه در آن زمان موفق نشدند مهاجراني را از كابينه بيرون كنند ولي عبدالله نوري فراموش نخواهد كرد كه پس از پايان مذاكرات مربوط به استيضاح، نزد علي اكبر ناطق نوري رئيس وقت مجلس رفت تا از او اجازه خروج از مجلس را بگيرد و ناطق نوري هم با رفتن او پيش از اعلام نتايج آراي نمايندگان موافقت كرد و در حالي كه عبدالله نوري از ميان صندلي هاي نمايندگان به طرف در خروجي مي رفت خطاب به او گفت كه ديگر به مجلس بازنخواهد گشت. و اين آخرين باري بود كه عبدالله نوري به مجلس آمد.
پاسخ استيضاح عبدالله نوري و مهاجراني در انتخابات مجلس ششم از سوي مردم داده شد، اكثريت مجلس پنجم كرسي هاي خود را در مجلس ششم از دست دادند و هواداران دولت خاتمي وارد مجلس ششم شدند و در ابتداي تشكيل مجلس ششم، تقريباً اكثر وزيران خيال شان از اهرم استيضاح راحت شد، همين راحتي خيال موجب شده تا آنها نسبت به دوره پنجم - كه مخالفان شان در مجلس بودند - توجه كمتري به خواسته هاي نمايندگان به ويژه در مورد مسائل حوزه هاي انتخابيه آنها داشته باشند. سال اول تشكيل مجلس ششم مصادف بود با سال پاياني نخستين دوره رياست جمهوري خاتمي، هيچ مشكلي از نظر رابطه بين مجلس و وزيران پيش نيامد، منظور از مشكل همان ارائه طرح استيضاح است. نمايندگاني كه نمي توانستند چشم خود را به نارسايي هاي بخش اجرايي بندند، همه فشارها را به بخش اهرم نظارتي سوال منتقل كردند. آنها براي اينكه نشان دهند با وزيران دولت همگام و همراه هستند حرفي از استيضاح نمي زدند و نارضايتي هاي موردي خود را در قالب سوال مطرح مي كردند، كم كم سوال ها آنقدر زياد شد كه اكنون اگر قرار باشد به همه سوال ها طبق روال قانوني پاسخ داده شود شايد ماه ها وقت لازم باشد كه جلسات مجلس تنها به اين سوال ها رسيدگي كند و اين مستلزم آن است كه وزيران هم كار وزارتخانه خود را تعطيل كنند و به اين سوال ها جواب دهند.
در سال اول دوره دوم رياست جمهوري خاتمي اولين طرح استيضاح يكي از وزيران وي از سوي جناح اقليت تهيه شد، باز هم وزير كشور در تيررس اين استيضاح قرار گرفت. محسن آرمين كه تازه نايب رئيس مجلس شده و رياست جلسه را بر عهده گرفته بود اين طرح را اعلام وصول كرد ولي بعداً متوجه شد كه اشتباه كرده زيرا طبق معمول پيش از رايزني و تلاش براي پس گرفتن امضاها از سوي نمايندگان، نبايد طرح را اعلام وصول مي كرد. به همين دليل بعداً حرف خود را تصحيح كرد و گفت طرح را اعلام وصول نكرده است. - اعلام وصول استيضاح به معني قطعي بودن آن است - موارد طرح استيضاح هم چندان محكم و استوار نبود، جناح اقليت مجلس اطمينان داشت طرحي كه از سوي آنها داده شود مورد استقبال جناح اكثريت قرار نمي گيرد. در بهمن ماه سال ۸۰ زمزمه هاي طرح استيضاح وزير راه و ترابري شنيده شد ولي رايزني ها باعث شد كه طرح تهيه نشود.
بالاخره نخستين استيضاح جدي و رسمي مجلس ششم براي يك وزير دولت خاتمي در هجدهم ارديبهشت ماه سال ۸۱ عملي و اعلام وصول شد، علي عبدالعلي زاده وزير مسكن به مجلس فراخوانده شد تا به مسائل مطرح شده در طرح استيضاح خود پاسخ دهد. جو حاكم بر مجلس حاكي از آن بود كه عبدالعلي زاده پست وزارت را بايد ترك كند، اما مانند هميشه وقتي كه استيضاحي مطرح مي شود تمامي معاونان وزير فعال مي شوند و هر يك با تعدادي از نمايندگان كه احتمال مي رود مخالف عملكرد وزير باشند به گفت وگونشسته و وعده ها براي حل مشكلات، داده مي شوند.
حتي برخي مقامات مسئول وزارتخانه ها در استان هاي مختلف بركنار مي شوند تا نمايندگان راي منفي خود را پس بگيرند و. . . تا در نهايت با كاهش آراي منفي، وزير در پست خود ابقا شود، اين سير در مورد عبدالعلي زاده هم طي شد و او توانست در آخرين دقايق با ۱۱۴ راي موافق استيضاح و ۱۱۹ راي مخالف آن (۵ راي اختلاف) و ۲۱ راي ممتنع (كه با آراي مخالفين استيضاح جمع مي شود) بر جاي خود بماند.
پس از عبدالعلي زاده و شكستن قبح استيضاح وزيران دولت خاتمي طرح هاي استيضاح به هيأت رئيسه سرازير شده و هر كس مشكلي با وزير داشت فوراً طرح استيضاح مي نوشت، جمع كردن ۱۰ امضا براي استيضاح نيز كه از آب خوردن آسان تر است. متاسفانه در مجلس ششم، اهرم نظارت و قدرتمند استيضاح به عامل فشار و گرفتن امتياز از وزيران تبديل شد، كافي بود مسئول آن وزارتخانه در حوزه انتخابيه يك نماينده امضاكننده استيضاح تغيير كند، آن وقت او امضاي خود را پس مي گرفت. همان طور كه سوال از وزيران دولت خاتمي به بيش از ۳۰۰ مورد رسيد، ممكن است تا يك سال باقيمانده از عمر مجلس ششم، تعداد استيضاح ها نيز به عدد تعداد وزيران برسد. ديگر استيضاح وزيران، اهميت خود را از دست داده است. گاهي طرح استيضاح يك وزير چند بار ارائه مي شود. پنجم خرداد ماه سال ۸۱ يك بار طرح استيضاح خرازي به دليل عدم دخالت قاطعانه اين وزارتخانه در سياست خارجي نوشته شد. يك بار هم در اواخر اين سال، به دليل سفرهاي پي درپي مسئولين وقت دولت عراق به ايران، طرح استيضاح ارائه شد.
هر بار كروبي به دليل شرايط مهم منطقه اي و سياست خارجي كشور، قاطعانه از اعلام وصول طرح ها خودداري كرد و نگذاشت كمال خرازي براي پاسخ دادن به مسائلي كه در مورد سياست خارجي مطرح است در مجلس حضور يابد.
طرح استيضاح مسعود پزشكيان وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي نيز دو بار داده شد، يك بار در دوم مهر ماه سال ۸۱ كه با تشكيل كميته اي از ميان نمايندگان مجلس و مسئولين وزارت بهداشت، رايزني ها انجام شد تا مشكلات نمايندگان حل و امضاها پس گرفته شوند ولي اين وزارتخانه قادر نبود كه به تك تك خواسته هاي نمايندگان پاسخ دهد، در نهايت با شكست رايزني ها، طرح دوم از سوي هيأت رئيسه اعلام وصول شد تا يك بار و براي هميشه، نمايندگان از اجراي خواسته هاي موردي خود در اين وزارتخانه دست بردارند. براي مسعود پزشكيان وزير بهداشت نيز، افق ابقا بسيار تيره و تار بود ولي بهزاد نبوي خود را آماده دفاع از او كرد، كساني كه عليه پزشكيان در مجلس سخن گفتند بعضاً داراي آنچنان وزني نبودند كه بتوانند وزير را تهديد كنند، موافقت تعدادي از نمايندگان با استيضاح، سرنوشت وزير را مشخص كرد و ترديدي باقي نگذاشت كه پزشكيان مي ماند. هر چند كه عده اي از نمايندگان نيز راي عدم اعتماد به وي را چاره كار ندانسته و معتقد بودند كه اگر وزير برود يكي از معاونان وي كه قطعاً ضعيف تر از اوست چهار ماه جاي وزير را مي گيرد و بعد از آن هم معلوم نيست كه فردي بهتر از پزشكيان وزير شود، ضمن اينكه مجلس بيشتر از يك سال از عمرش باقي نمانده كه بخواهد نيمي از آن را براي وزارت بهداشت صرف كند.
اگر استيضاح كنندگان عبدالعلي زاده توانسته آراي مخالف بسياري را جلب كنند ولي استيضاح كنندگان پزشكيان اين موفقيت را نيز به دست نياوردند و او با كسب ۱۶۰ راي مخالف استيضاح از ۲۳۵ راي ريخته شده به گلدان ها در برابر ۶۰ راي موافق استيضاح (با اختلاف ۱۱۰ راي) و ۵ راي ممتنع كه با آراي مخالف جمع مي شد در پست خود ابقا گرديد با وجود حجم بندي هاي مخالف استيضاح در مجلس، هنوز سير ارائه اين طرح ها متوقف نشده است. طرح استيضاح مرتضي حاجي وزير آموزش و پرورش نيز كه دو بار به هيأت رئيسه داده شد با پس گرفتن امضاء از سوي نمايندگان به كمتر از حدنصاب قانوني رسيد و از دور خارج شد. پس از او اكنون زمزمه طرح استيضاح محمد شريعتمداري وزير بازرگاني به بهانه گراني قيمت اجناس و خدمات و استيضاح خرم به دليل گران شدن بهاي بليت هواپيما مطرح است.
دكتر مصطفي معين وزير علوم نيز از طرح استيضاح در امان نماند، او به دليل ناآرامي هاي كوي دانشگاه در سال ۸۱ از سوي جناح اقليت به مجلس فرا خوانده شد هر چند كه استقبال جناح اكثريت از اين استيضاح و اعلام اينكه دكتر معين با استفاده از وقتي كه مجلس برايش قرار مي دهد، خواهد توانست مسائل كوي دانشگاه را به طور صريح و شفاف مطرح كند باعث شد كه جناح اقليت از خير طرح استيضاح بگذرد.
در مجموعه اين روزها طرح هاي استيضاح تازه اي مي رسد كه به نظر مي آيد مجلس ششم به دليل ناكامي هاي بي شماري كه در تصويب قوانين مورد نظر خود داشت و اين ناكامي عمدتاً به دليل نحوه برخورد شوراي نگهبان با خواسته ها و انديشه هاي اين مجلس بود اينك فشار خود را بر وزيران دولت متمركز كرده تا اگر در اجراي شعارهاي كلان اصلاح طلبانه به موفقيتي دست نيافت حداقل در بخش اجراي درخواست هاي مردم حوزه هاي انتخابيه كاري انجام داده باشد. نفس طرح سوال و استيضاح گاهي موجب تسريع در اجراي خواسته هاي نمايندگان از سوي وزيران مي شود. به ويژه در جريان استيضاح، امتيازات زيادي به نمايندگان داده مي شود تا از امضاي خود بگذرند اما تراكم سوال و بعضاً طرح استيضاح وزيران و افراط در اين موارد علاوه بر كاستن از حساسيت اهرم هاي نظارتي فوق، راه هاي ايستادگي وزيران در مقابل هر خواست منطقي و غيرمنطقي نمايندگان را نيز هموار مي كند.

ترجمه: كتايون مافي
«جان بولتون» معاون وزير امور خارجه آمريكا چندي پيش مسكو را به انتقال تكنولوژي هسته اي به ايران متهم كرد. كاترينا لابيتسكايا خبرنگار روزنامه «ورميا» در گفت وگويي با گئورگي ماميدوف (معاون وزير امور خارجه روسيه) نظرات وي را در خصوص اين عملكرد غيرمنتظره ديپلماسي آمريكا جويا شد. آنچه در پي مي آيد حاصل اين گفت وگو است.
• • •
• نظر شما در خصوص مواضع اخير آمريكا چيست؟
همكاري هسته اي ما با ايران به ساخت نيروگاه اتمي بوشهر منحصر شده است و تمام اقداماتي كه ما در چارچوب اين فعاليت انجام داده ايم در همه زمينه ها برابر موافقتنامه هاي منع تسليحات هسته اي بوده است و اين امر باعث مي شود تا هيچگونه سوال و مسئله اي در اين زمينه از سوي بازرسان سازمان بين المللي انرژي اتمي درباره موافقتنامه هاي ما با ايران مطرح نشود. اين آژانس با بيش از صد بازرس به بازرسي نيروگاه اتمي بوشهر پرداخت و اگر اين مورد را با عراق و حقايقي كه در آن رخ داده است مقايسه كنيد متوجه اصل موضوع مي شويد. هيچ سوالي از ما يا ايرانيان پرسيده نشده و ترديدي درباره اينكه اين برنامه مي تواند پوششي براي مخفي كردن ساير فعاليت ها باشد وجود نداشت. بازرسي به طور منظم انجام مي شود و موضوع پنهاني وجود ندارد.
• چه اقدامي در زمينه سوخت نيروگاه اتمي بوشهر انجام شده است؟
ما وظيفه داريم كه سوخت را به ايران تحويل دهيم اما ما و ايران متوجه هستيم كه بايد به سوخت هسته اي توجه كنيم. ما با ايراني ها توافق كرده ايم كه هنگامي سوخت را به آنها تحويل مي دهيم كه آنها پروتكل دوجانبه را با ما امضا كنند و در حال امضاي پروتكل هستيم. در حال حاضر كه موضوع پروتكل به ميان آمد نبايد اشتباه شود كه در اين زمينه دو پروتكل تعريف شده است كه درباره پروتكل دوم بعداً توضيح مي دهم. اما فعلاً درباره پروتكلي كه ما بايد با ايران امضا كنيم صحبت مي كنم.
• چه زماني اين پروتكل را امضا مي كنيد؟
در اسرع وقت كه آماده شود. در حال حاضر سازمان انرژي اتمي روسيه و سازمان انرژي اتمي ايران كاملاً با توافقات اين پروتكل هماهنگ هستند و براساس توافقات رفتار مي كنند و در حقيقت سوخت مصرف شده به روسيه باز خواهد گشت. ما اين حقيقت را دريافته ايم كه فرستادن اين سوخت به روسيه مي تواند مانع از امكان توليد بمب شود و احتمال استفاده در مصارف غيرصلح جويانه را از بين مي رود و اين موضوع آنچه كه ما را در زمينه همكاري در انرژي هسته اي به ايران مرتبط مي كند تمام مي كند و باعث همكاري ما است و همين موضوع خيلي از افراد از جمله «جان بولتون» ما را ناراحت كرده است. ما روي حرف رئيس جمهوري حساب مي كنيم كه گفت: «ايران همسايه ما است و ما با آنها همكاري مي كنيم. » موقعيت ايالات متحده آمريكا در مقابل ايران به طور كلي در مورد برنامه هاي هسته اي با ما متفاوت است شما بايد به خاطر بياوريد كه مسئولين دولت آمريكا معتقد به ايزوله كردن و انزواي ايران هستند.
• در مورد برنامه هاي هسته اي ايران چه نظري داريد؟
ما معتقديم كه هيچ سندي براي وجود برنامه هاي هسته اي در ايران وجود ندارد و من تاكيد مي كنم تا زماني كه سازمان بين المللي انرژي اتمي گزارشي را در خصوص تخطي سازمان انرژي اتمي ايران ارائه نداده است اين همكاري ادامه دارد. بايد بگويم كه ما با ايراني ها از نقطه نظرات آمريكا گفت وگو نمي كنيم بلكه نقطه نظرات و مسائل خودمان را داريم. در حقيقت اين اتفاق در نزديكي مرزهاي ما رخ مي دهد و ما علاقه مند هستيم كه اين توافقات هسته اي اكيد رعايت شود و به آنها پايبند باشيم. تنها سوالي كه هنوز از طرف افرادي نظير بولتون وجود دارد آن است كه سازمان انرژي اتمي ايران توافقات هسته اي را زير پا گذاشته است و به همين دليل بايد ايزوله و منزوي شود، بنابراين لازم است تا سنجش هايي صورت گيرد تا وضعيت موجود آن روشن شود.
در ۱۶ ژوئن ما از مدير سازمان بين المللي انرژي اتمي دعوت كرده ايم و اين دعوت ها مرتباً انجام مي شود و در اين ملاقات ها موضوع پنهاني وجود ندارد و در آنجا به اين سوالات پاسخ داده مي شود. سازمان بين المللي انرژي اتمي تقريباً طي برخي از ماه هاي سال براي انجام بازرسي و كنترل، بازرسان خود را به كشورهاي مختلف مي فرستد و آنها براساس اطلاعاتي كه مي آورند گزارشي را آماده مي كنند كه ايالات متحده نيز يكي از اين كشورها است.
در اين گزارشات مشخص شده است كه ايران تمام توافقات را رعايت كرده است. حدس زدن در مورد نتيجه سخت است و گزارش منتشره ممكن است بد يا روشن باشد. ما به سازمان بين المللي انرژي اتمي اطمينان داريم و به نتايج آن گوش مي دهيم. آژانس و البرادعي افراد مستقلي هستند و عملكرد خود را در بحران عراق نشان دادند.
• ماهيت دومين پروتكل آژانس بين المللي انرژي اتمي چيست؟
در حال حاضر تنها ۳۰ كشور اين پروتكل را امضا كرده اند و به نظر مي رسد كه حقيقت اين پروتكل اين باشد كه بازرسي هاي سازمان بين المللي انرژي اتمي نه تنها در مورد موضوعات هسته اي افزايش يابد بلكه هر موضوعي كه شامل اطلاعات اين سازمان باشد مانند مواد هسته اي مي تواند شامل محتوي بررسي هاي آژانس باشد حتي اگر اين موضوعات توسط كشورهاي عضو تعريف نشده باشد و يا به وسيله كشور مورد نظر اعلام نشده باشد. اين اعلاميه كه در اجلاس وين خوانده شد و تحت فشارهاي سياسي از سوي رسانه ها منتشر نشد اشاره دارد بر اينكه كشورهاي گروه ۸ خواستار امضاي بدون قيد و شرط و فوري پروتكل الحاقي از سوي ايران شدند و براي ما و ايران بهتر است كه اين پروتكل را امضا كنيم و بعد از آن همه چيز باز و خوب خواهد بود.
• سفر بولتون احتمال وقوع چه اتفاقات غير منتظره اي را به شما مي دهد؟
ما با بولتون به عنوان يك حرفه اي هميشه در اين مورد گفت وگو و مذاكره داشته ايم و من تمايل نداشتم كه با او وارد مسائل جدال انگيز شوم. بولتون اغلب در مسكو است و اكثراً با او در تماس هستم. او با مديران سازمان انرژي اتمي روسيه و ساير سازمان ها ملاقات مي كند.
ما به هر مسئله اي رسيدگي مي كنيم حتي آنچه كه از طرف او خيلي دقيق بيان مي شود. او سندي براي ادعاهاي خود ندارد و مهم ترين ماموريت ما اين است كه هيچ سوالي براي او امتياز نباشد. من با او در وين ملاقات كردم. ما با يكديگر در ارتباط با اعلاميه اي كه پخش شد و كارشناسان آن را آماده كرده بودند كار كرديم. به خصوص در وين كه روحيه همكاري نيز بيشتر شده بود. اما بيش از هر چيز تفاهم و درك متقابل دو رئيس جمهور آمريكا و روسيه در سن پترزبورگ حائز اهميت بود.
• و از كجا بود كه جهت نظرات در سن پترزبورگ تغيير كرد؟
صادق بگويم خيلي ساده ما سردرگم هستيم. هر پيشنهادي ممكن است پذيرفته شود اين مي تواند بخشي از يك سياست عمومي براي فشار باشد.
همان طور كه براي شما توضيح دادم ما مسائل مختلفي با آمريكا در رابطه با ايران داريم اما همه آنها در ارتباط با امكان وجود تسليحات هسته اي نيست. آمريكا خواستار انزواي ايران است و ما خواستار همكاري با اين كشور و اين مسئله باعث مي شود گفت وگوها خارج از چارچوب و درك بين المللي باشد. اگر مسائلي وجود دارند كه در برنامه هاي تبليغاتي نيستند، از كانال هاي كارشناسي توضيح داده شده است كه خود بولتون مرتباً در جلسات كارشناسي شركت دارد.
• چه نيازي براي جلسات مكرر در اين باره است؟
هيچ نيازي براي برگزاري اين جلسات با حضور كشورهاي خارجي نيست. خارجي ها حضور دارند، براي اينكه اين مطلب در رسانه ها منعكس شود و روشن گردد. آمريكايي ها، ما و ايراني ها دقيقاً پي مي بريم به واقعياتي كه محور اين مذاكرات است.

شهرام رستگار
هر سال كه به آستانه هجدهم تير سالروز حمله به كوي دانشگاه تهران نزديك مي شويم پديده اي به نام حشمت الله طبرزدي درصدر برخي محافل به ويژه محافل خبري قرار مي گيرد. اكنون از وي به عنوان رهبر جبهه متحد دانشجويي ياد مي شود. او پس از حوادث كوي دانشگاه بازداشت و به حبس طويل المدت محكوم شد اما با استفاده از آزادي موقت يا مرخصي از زندان حضور خويش در عرصه سياسي را حفظ كرده است. طبرزدي از دانشجويان عضو دفتر تحكيم وحدت بود كه در اوايل دهه هفتاد از اين تشكل خارج شد و گروهي جديد به نام اتحاديه اسلامي دانشجويان در مقابل دفتر تحكيم وحدت تاسيس كرد. اين گروه سپس به عنوان نخستين تشكل دانشجويي از كميسيون ماده ۱۰ احزاب مجوز فعاليت گرفت در حالي كه مسبوق به سابقه نبود كه تشكل هاي دانشجويي از وزارت كشور پروانه فعاليت اخذ كنند. طبرزدي فعاليت محسوس خويش را با نشريه اي به نام پيام دانشجوي بسيجي آغاز كرد. اين نشريه به صورت هفتگي منتشر مي شد. پيام دانشجوي بسيجي نخستين نشريه اي بود كه رويكردي بسيار متفاوت با ساير نشريات داشت. پس از مدتي به كار بردن نام بسيجي توسط اركان اين تشكل از سوي برخي مقامات نظامي زيرسوال رفت و اين نشريه پس از شكايت نيروي مقاومت بسيج واژه بسيجي را از پسوند نام نشريه خويش حذف كرد. اين اتفاق در زماني صورت گرفت كه بنياد مستضعفان و جانبازان آماج انتقادات اين نشريه واقع شد و مناسبات اين گروه را با حاكميت تيره كرد. دامنه تغيير جهت در مواضع گروهي كه آن را امروز گروه طبرزدي مي شناسند، از نقد عملكرد بنياد مستضعفان نيز فراتر رفت و حتي دامان رئيس جمهوري وقت را نيز گرفت. كار به جايي رسيد كه پس از حذف نام بسيجي از عنوان نشريه گروه طبرزدي و افزايش افشاگري هاي پيام دانشجويي پيرامون مناسبات اقتصادي دولتمردان وقت، تيراژ اين نظريه به طرز چشمگيري افزايش يافت و اين روند هنگامي كه به نقد عملكرد رئيس جمهوري وقت نزديك شد تشديد گرديد. به گونه اي كه نشريه پيام دانشجو را در بازار سياه توزيع مي كردند تا اينكه ديگر اين گروه تحمل نشد.
ابتدا گروه هاي فشار كه هويت آنان روشن نگرديد به دفتر پيام دانشجو حمله كردند و خسارات زيادي را بدان وارد ساختند. سپس هيأت نظارت بر مطبوعات نشريه مذكور را توقيف و لغو امتياز كرد و نهايتا كميسيون ماده ۱۰ احزاب اتحاديه اسلامي دانشجويان و دانش آموختگان را منحل ساخت. اين برخوردها در حول و حوش سال هاي ۶۴ و ۶۵ صورت گرفت اما مانع از ادامه فعاليت هاي سياسي طبرزدي نگرديد. طبرزدي با برخوردهاي صورت گرفته در اين دوران توانسته بود در داخل و خارج از دانشگاه يارگيري نمايد و تشكل به نسبت منسجمي را گردآوري كرد، گرچه اين گروه از ديدگاه حاكميت غيرقانوني و منحله محسوب مي شد. گروه طبرزدي پس از دوم خرداد و پس از آنكه هنوز مركب آراي مردم به آقاي خاتمي خشك نشده بود روز چهاردهم خرداد تجمعي را مقابل دانشگاه تهران برگزار كرد و خواستار برپايي رفراندوم براي تغيير نظام شد. اين حركت شوك بزرگي به محافظه كاران كه هنوز از نتايج انتخابات به هوش نيامده بودند وارد ساخت و دستاويزي شد تا حركت گروه هاي فشار براي برخورد با فضاي جديد شكل گرفته و ساماندهي شود. گرچه بسياري از گروه هاي دوم خردادي در آن مقطع طبرزدي را به عنوان يك بازيگر دوم خردادي و اصلاح طلب به رسميت نمي شناختند اما طبرزدي توانسته بود خود را به جشن دوم خرداد تحميل نمايد. وضعيت به گونه اي شد كه هر گاه گروه هاي دوم خردادي به ويژه دفتر تحكيم وحدت قصد برپايي تجمع اعتراض آميز داشت، گروه طبرزدي پيشدستي مي كرد و معمولا اين تجمعات با دخالت گروه هاي فشار به خشونت مي گراييد. اين روند تا هجدهم تير ۶۸ ادامه يافت تا اينكه طبرزدي و برخي ديگر از همراهانش به اتهام دخالت در شكل گيري حوادث كوي دانشگاه بازداشت شدند و به زندان افتادند. اما هيچ گاه دادگاهي براي رسيدگي به اتهامات وي تشكيل نگرديد. وي از اين مدت تاكنون هر از گاهي آزاد مي شد. برخي از ناظران طبرزدي را محصول فضاي سياسي سيال ايران ارزيابي مي كنند. آنان بر اين باورند كه در يك فضاي سياسي سيال فعالان سياسي به سرعت رشد مي كنند و تبديل به چهره هاي سياسي شاخص و حتي ملي مي گردند اما خيلي زود تغيير وضعيت مي دهند و از قله پرتاب مي شوند. همين قاعده در تغيير مواضع سياسي فعالان سياسي چنين جوامعي نيز روي مي دهد. به طور مثال بسيارند افرادي كه پيش از انقلاب اسلامي سال ۵۶ مخالف حكومت ديني و نظام ولايت فقيه بودند. اما پس از گذشت سال ها از انقلاب به ناگاه موضع خويش را تغيير دادند و البته عكس اين موضوع نيز صادق است. گردش از راست به چپ و يا از چپ به راست معمولاً در جوامعي كه از فضاي سياسي سيالي برخوردار هستند امري آزاد تلقي مي شود و اين موضوع درباره طبرزدي نيز صدق مي كند. بنابراين طبرزدي نه تنها در اين قضيه يك استثنا نيست بلكه به راستي محصول جامعه اي است كه وصف آن گذشت. در چنين جوامعي استثنائات معمولي شخصيت هايي هستند كه از پايداري سياسي بالايي برخوردارند به طوري كه حتي گذشت زمانه نيز نمي تواند در عقايد و رفتار سياسي آنها تغييري ايجاد كند. در جامعه به طور معمول از اين دو دسته افراد بسيارند و معمولا كساني كه راه ميانه اي را برگزيده اند نادر يافت مي شوند.

• ايران اعضاي القاعده را به عربستان تحويل مي دهد
بعضي از اعضاي القاعده كه در زندان هاي ايرانند، مليت سعودي دارند و به كشورشان تحويل خواهند شد. اين مطلب را صباح زنگنه از مشاوران وزير امور خارجه كشور اعلام كرد. اين اولين باري است كه ايران رسماً تأييد مي كند تعدادي از اعضاي سعودي القاعده را در اختيار دارد. هفته گذشته وزير امور خارجه عربستان براي بحث درباره گروه هاي تروريستي به ايران سفر كرد ولي ايران رسماً اعلام نكرد كه بعضي از آنها سعودي بوده اند. صباح زنگنه زماني براي تحويل دادن آنها تعيين نكرد. او گفت: «زمان تحويل آنها ميان مقامات امنيتي ايران و عربستان بررسي شده است. » او اضافه كرد كه اين مسئله در زمان سفر وزير خارجه عربستان به ايران مورد بحث قرار گرفت. صباح زنگنه در مورد تعداد و هويت اين زندانيان اظهار نظري نكرد. او گفت كه اين افراد در زندان بوده اند و بنابراين نمي توانسته اند در عمليات رياض نقش داشته باشند. در عملياتي كه حدود يك ماه و نيم پيش در رياض برضد منافع آمريكا انجام شد، چندين آمريكايي كشته شدند و آمريكا بارها ادعا كرد كه طراحان اين حمله، از داخل ايران عمليات را رهبري كرده اند.

• پايان گفت وگوي تمدن ها
«بي بي سي» در تحليلي از پذيرش استعفاي عطاءالله مهاجراني، رئيس مركز گفت وگوي تمدن ها اعلام كرد كه اين مركز چهار سال پيش و پس از آنكه ايده گفت وگوي تمدن ها از سوي محمد خاتمي مطرح و با استقبال جهاني مواجه شد، كار خود را به عنوان نهادي زير مجموعه تشكيلات رياست جمهوري آغاز كرد تا در جهت پيشبرد ايده آقاي خاتمي فعاليت كند. بي بي سي ادامه مي دهد: در مورد دليل استعفاي مهاجراني هنوز رسما دليلي اعلام نشده است اما زمستان گذشته برخي رسانه هاي اينترنتي گزارش هايي در مورد زندگي خصوصي او منتشر كردند و به دنبال آن نيز برخي مطبوعات در ايران خبر دادند كه گزارش هاي مزبور به استعفاي او انجاميده است. اما خبر استعفا در آن زمان تاييد نشد. برخي ناظران، كناره گيري عطاءالله مهاجراني از رياست مركز گفت وگوي تمدن ها را پايان عمر اين موسسه ارزيابي مي كنند. بي بي سي درباره دستاوردهاي اين نهاد مي نويسد مركز گفت وگوي تمدن ها كه بسياري آن را به خاطر آنچه تشيكلات عريض و طويل و صرف بودجه هنگفت مي دانند تحت انتقاد قرار مي دهند، در طول فعاليت چهار ساله اش دستاورد چشمگيري به بار نياورد و ايده گفت وگوي تمدن هاي خاتمي نيز كه ابتدا با استقبال چشمگيري در جامعه جهاني مواجه شد تحت الشعاع ناكامي او در پيشبرد برنامه اصلاحات قرار گرفت و ديگر چندان جدي گرفته نشد. اكنون اين سوال مطرح است كه آيا مي توان كناره گيري عطاءالله مهاجراني از رياست مركز گفت وگوي تمدن ها را به منزله پايان حضور او در سمت هاي اجرايي تلقي كرد. انتقاد از عطاءالله مهاجراني در دوران تصدي او بر رياست مركز گفت وگوي تمدن ها نيز ادامه يافت اما از سوي ديگر بسياري نيز در ايران او را برجسته ترين چهره جناح اصلاح طلب پس از محمد خاتمي مي دانستند و او را به عنوان انتخابي مناسب براي جانشيني خاتمي در دوره بعدي رياست جمهوري ايران عنوان مي كردند. اما در مقابل، مهاجراني همواره در پاسخ به پرسش خبرنگاران، هرگونه تصميم براي رئيس جمهور شدن در آينده را رد كرده است.

• يكي بخريد يكي هم مجاني بگيريد
توماس فريدمان، نويسنده روزنامه آمريكايي نيويورك تايمز در يادداشتي در اين روزنامه با اشاره به ناآرامي هاي اخير در ايران به اين موضوع پرداخته است كه آمريكا چگونه مي تواند در پيشبرد تحولات دروني ايران نقش ايفا كند. به عقيده فريدمان، آمريكا براي اين منظور ابزارهاي زيادي در اختيار ندارد اما يكي از اين ابزارها بسيار مهم و موثر است. در نوشته توماس فريدمان كه با نام «يكي بخريد، يكي هم مجاني بگيريد» در نيويورك تايمز به چاپ رسيده عراق مهم ترين ابزاري دانسته شده كه آمريكا براي تاثير گذاردن بر اوضاع داخلي ايران مي تواند به كار گيرد. فريدمان نوشته است: عراق نيز همچون ايران كشوري است كه اكثريت جمعيت آن را شيعيان تشكيل مي دهند و با ايران پيوندهاي مذهبي بي شماري دارد. اگر جورج بوش رئيس جمهور آمريكا و يارانش بتوانند از لحاظ رواني و سياسي اعتماد و رضايت شيعيان عراق را جلب كنند و نشان دهند كه به دنبال ساختن عراقي پيشرفته با دولتي تكثرگرا هستند، بر ايران تاثير بزرگي خواهند نهاد، بزرگ تر از هر تاثير ديگري كه آمريكا بتواند به تنهايي و از راه هاي ديگر انجام دهد.

• نصب دستگاه كنترل در نطنز
سازمان بين المللي انرژي اتمي در يك كارخانه اتمي ايران به نصب دستگاه كنترل و نظارت مبادرت ورزيد. خبرگزاري فرانسه به نقل از محافل ديپلماتيك در وين گزارش داد كه سازمان بين المللي انرژي اتمي به بازرسي هاي خود در ايران ادامه خواهد داد تا شناخت جامعي از برنامه اتمي ايران به دست آورد. يك ديپلمات غربي گفته دستگاه هاي كنترل در كارخانه اي در نطنز در جنوب تهران نصب خواهد شد، كه به غني سازي اورانيوم مي پردازد. وي گفت: آژانس بين المللي قصد دارد گزارش ديگري درباره برنامه اتمي ايران تدوين كند و در ماه سپتامبر آينده آن را انتشار دهد. اين ديپلمات افزود: اين گزارش «بسيار سختگيرانه تر» از گزارشي خواهد بود كه هفته پيش ارائه شد. از آن گذشته بايد روشن شود، چرا ايران به توليد اورانيوم دست زده است؟ و آيا ايران تاكنون ميله هاي سوخت هسته اي براي آزمايش سانتريفوژ جهت غني سازي اورانيوم استفاده كرده است يا خير؟ و اينكه چرا ايران در شهر اراك كارخانه اي براي توليد آب سنگين داير كرده كه براي توليد پلوتونيوم از آن استفاده مي كنند.

• دستگيري سه ايراني توسط پليس قبرس
پليس قبرس سه ايراني را كه تهديد كرده بودند در اعتراض به سركوبي اخير اعضاي سازمان مجاهدين خلق (منافقين) در فرانسه خود را به آتش مي كشند، دستگير كرد. دستگيري اين سه نفر در پي بن بستي دو ساعته در برابر ساختمان سفارت فرانسه روي داد. تظاهركنندگان بنزين و فندك در دست داشته اما سرانجام پليس قبرس موفق شد آنان را دستگير كند. ايالات متحده آمريكا و اتحاديه اروپا اين سازمان را يك گروه تروريست مي داند.