به نظر مي رسد آزمايش اخير موشك شهاب -۳ در كنار مباحث موجود پيرامون برنامه هسته اي ايران فرصت مغتنمي براي اسرائيل فراهم آورده است تا تبليغات خود عليه ايران را افزايش دهد.
اميد پارسانژاد-در شرايطي كه از چند ماه پيش موضوع برنامه هاي هسته اي ايران، و اتهامات آمريكا و اسرائيل در اين مورد موضوع بحث و گفتگوي رسانه ها، محافل و نشست هاي سياسي بين المللي را در مورد ايران تشكيل مي داد و خبر سفر محمد البرادعي، رئيس آژانس بين المللي انرژي اتمي به تهران نيز انتشار يافته بود، روزنامه اسرائيلي «هاآرتص» در شماره روز جمعه ۱۳ تيرماه نوشت:ايران موشك دوربرد شهاب- ۳ خود را با موفقيت آزمايش كرده است.
اين روزنامه ادعا كرد برد موشك مذكور به ۱۳۰۰ كيلومتر افزايش يافته و ايران با استفاده از آن مي تواند خاك اسرائيل را هدف قرار دهد.
در گزارش هاآرتص اشاره شده بود ژنرال موشه يعلون، رئيس ستاد ارتش اسرائيل در نظر دارد در سفر به ايالات متحده، خطر موشك ايراني را به پنتاگون گوشزد كند.
به گفته يعلون، نيروهاي آمريكايي مستقر در خليج فارس و منطقه خاورميانه نيز در تيررس اين موشك قرار گرفته اند.
اين خبر كه انتشار آن توسط هاآرتص تنها در چند نشريه عربي و سايت فارسي زبان بازتاب يافت، پس از آنكه حميدرضا آصفي، سخنگوي وزارت امور خارجه ايران در نشست خبري ۱۶ تيرماه موضوع را تاييد كرد به يكي از اخبار مهم خبرگزاري ها و رسانه هاي جهان تبديل شد.
آصفي گفت: «قضيه مهمي نبوده است مربوط به چند هفته پيش بوده است و يك تست تحويل بوده است. اين موشك چيز جديدي به آن معني نبوده و در همان بردي بوده است كه ايران قبلا اعلام كرده بود و ظاهرا خبر آن يك مقدار دير به اسرائيلي ها رسيده است.»
اما با وجود تلاش آصفي، براي كم اهميت نشان دادن اين موضوع تأييد رسمي اين آزمايش موشكي توسط ايران بسيار مهم تلقي شد.
ساعتي پس از نشست خبري آصفي در تهران، اوي پازنر سخنگوي دولت اسرائيل به خبرنگار خبرگزاري فرانسه در بيت المقدس گفت: ما بسيار نگرانيم بويژه از آنجا كه عقيده داريم ايران براي دستيابي به سلاح هسته اي نيز تلاش مي كند.
جمهوري اسلامي ايران همواره ادعاهاي مربوط به تلاش براي ساخت بمب اتمي را بي اساس خوانده و تاكيد كرده است موشك هاي نظامي اش را فقط براي مقاصد دفاعي و بازدارنده توسعه مي دهد.
با وجود اين ،سخنگوي دولت اسرائيل گفت: ما نگراني خود را به دوستان آمريكايي و اروپايي مان اطلاع داده ايم؛ جلوي دستيابي ايران به سلاح اتمي به هر تقدير بايد گرفته شود. جمع موشك شهاب ۳ و سلاح اتمي، تهديدي بسيار جدي براي ثبات در منطقه خواهد بود.
اسرائيل خود بيش از يكصد موشك جريكو۱ با برد ۵۰۰-750 كيلومتر وتعدادي موشك جريكو۲ در اختيار دارد . گفته مي شود جريكو۲ قادر است كلاهكي به وزن ۷۵۰ كيلو گرم را تا فاصله ۴۰۰۰ كيلومتر حمل كند.
علاوه بر آن ايران و كشورهاي عربي همواره در مورد زرادخانه اتمي اسرائيل هشدار داده اند و كمتر گوش شنوايي در اين مورد يافته اند. اسرائيلي ها به پيمان منع گسترش سلاح هاي اتمي نپيوسته اند و فعاليت هاي هسته اي خود را با وسواس پنهان نگاه مي دارند. چندي پيش شبكه خبري بي.بي.سي كه فيلم مستندي درباره اين موضوع تهيه و پخش كرد با واكنش شديد اسرائيل روبرو شد.
ايالات متحده نيز به عنوان حامي اصلي اسرائيل در مجامع بين المللي، درباره فعاليتهاي هسته اي اين كشور سكوت اختيار كرده است. اما آمريكايي ها هشدار اسرائيل درباره موشك شهاب ۳ را بي جواب نگذاشتند و همان روز اعلام كردند آنها هم در مورد موشك ايراني و اين ادعا كه برنامه سلاح هاي غيرمتعارف ايران امنيت و ثبات جهان را به مخاطره مي اندازد نگران هستند.
مايكل انتون سخنگوي مشاور امنيت ملي كاخ سفيد در اين باره گفت: ما به همراه دوستان و متحدانمان در قالب گروه هاي بين المللي همكاري مي كنيم تا از دستيابي ايران به موشك هايي با برد متوسط و بلند ممانعت كنيم.
ايران و موشك هاي بالستيك
هنگامي كه جورج بوش عراق، كره شمالي و ايران را محور شرارت ناميد، بسياري از كارشناسان و صاحبنظران كنار هم گذاشتن اين سه كشور را نادرست ارزيابي كردند. آنها معتقد بودند كه ايران از جنس كره يا عراق نيست. اما كاخ سفيد در دفاع از گفته رئيس جمهور آمريكا، استدلال خود را برپايه تلاش اين سه كشور براي تهيه سلاحهاي غيرمتعارف استوار كرد.
سابقه ستيزه جويي هاي صدام حسين تا حدود زيادي نشان مي داد انگيزه او از تلاش براي ساخت موشك هاي دوربرد، سلاح هاي ميكروبي، شيميايي و اتمي تهاجمي است.عراق در هر حال تهديدي براي همسايگانش محسوب مي شد و حملاتش به ايران و كويت مؤيد اين نظر بود.
كره شمالي نيز به عنوان كشوري منزوي و سرسخت كه از فقر فراوان رنج مي برد، به تكنولوِژي موشكي و دانش هسته اي بيشتر به عنوان دو منبع درآمد نگاه مي كند. كارشناسان تسليحاتي عقيده دارند كره شمالي با فروش تكنولوژي موشكي به پاكستان و ايران درآمد قابل توجهي كسب كرده است.
اين كشوردر عين حال توانست در زمان رياست جمهوري كلينتون بر سر توقف فعاليتهاي هسته اي اش به معامله پرسودي با ايالات متحده دست يابد و از آن پس هم تا اين اواخر تكنولوژي اتمي اش را بيشتر به عنوان موضوعي براي مذاكره و باج خواهي، نيمه فعال نگاه داشته بود.
اما انگيزه تهران براي توسعه تكنولوژي موشكي كاملا متفاوت بود. ايران در دوران جنگ هشت ساله، از موشكهاي دوربرد عراق و سلاحهاي شيميايي اين كشور آسيب هاي زيادي ديد.
با گذشت بيش از يك دهه از پايان جنگ ،تهران هنوز هر از چندگاه شاهد تشييع پيكر كساني است كه پس از سالها تحمل رنج ناشي از جراحت هاي شيميايي دوران جنگ به شهادت مي رسند. همچنين مردم تهران و ساير شهرهاي بزرگ هنوز كابوس جنگ شهرها را به ياد دارند. حملات موشكي و شيميايي عراق عليه ايران در شرايطي صورت گرفت كه برخي حمايت هاي كشورهاي جهان از عراق حس انزوا و نگراني ايران را شدت مي بخشيد. چنين وضعي، ايران را به تلاش براي دستيابي به توان دفاعي بيشتر و تسليحات بازدارنده تشويق كرد.
يكي از نتايج اين تلاش، موشك شهاب - ۳ است. گفته مي شود اين موشك اقتباسي از موشك نودونگ - ۱ كره شمالي است. نودونگ - ۱ خود از موشك هاي اسكاد روسي الگوبرداري شده است و ۱۰۰۰ تا ۱۳۰۰ كيلومتر برد دارد. بنابه ادعاي منابع اطلاعاتي و نظامي غرب، ايران تلاش كرده است با ايجاد تغييراتي در نودونگ، برد آن را به ۱۵۰۰ كيلومتر افزايش دهد و اين توانايي را در آن ايجاد كند كه كلاهكي به وزن ۷۵۰ تا ۱۰۰۰ كيلوگرم را حمل كند.
اما اين تلاش ها نگراني عميق اسرائيل را برانگيخت. در اواسط سال ۱۹۹۷ اسرائيلي ها كه به دقت برنامه هاي موشكي ايران را زير نظر داشتند، تخمين زدند كه پروژه موشك شهاب - ۳ طي ۲ سال (يعني تا پايان ۱۹۹۹) تكميل و عملياتي خواهد شد. در جولاي ۱۹۹۸ نيز يك كميسيون كنگره ايالات متحده كه رياست آن را دونالد رامسفلد، وزير دفاع كنوني آمريكا به عهده داشت، ادعا كرد كه ايران در پنج سال، توانايي واردكردن آسيب جدي به منافع ايالات متحده را به دست خواهد آورد.
اين موضوع يكي از دلايلي بود كه بوش براي خروج از پيمان ضدموشك هاي بالستيك۱۹۷۲ با روسيه (شوروي) و پيگيري برنامه دفاع ضدموشكي آمريكا عنوان كرد.
نگراني اسرائيلي ها
در جريان بحران خليج فارس در اوايل دهه ۱۹۹۰ ميلادي، اسرائيلي ها پيش از آغاز حمله آمريكا و متحدانش به عراق، به خوبي مي دانستند از چنين جنگي آسيب خواهند ديد. روحيات صدام حسين و نيازش به حمايت افكار عمومي اعراب روشن مي كرد كه در صورت آغاز جنگ، عراق فرصت حمله موشكي به اسرائيل را از دست نخواهد داد.
اين پيش بيني درست از آب درآمد و تنها يك روز پس از آغاز جنگ آمريكا عليه عراق، انفجار نخستين موشك الحسين تل آويو را لرزاند. روز بعد ۱۸ ژانويه ۱۹۹۱ در حالي كه بسياري از ناظران حمله اي
تلافي جويانه از جانب اسرائيل را انتظار مي كشيدند وجورج بوش پدر، رئيس جمهور وقت آمريكا اعلام كرد كه اسرائيل قول داده است از پاسخ دادن به حملات موشكي عراق خودداري كند.
علت اين تصميم اين بود كه در صورت حمله اسرائيل به عراق، افكار عمومي كشورهاي عرب قادر بود سران اين كشورها را چنان تحت فشار گذارد كه ناچار شوند از ائتلاف شكننده اي كه به رهبري آمريكا عليه صدام حسين تشكيل شده بود، خارج شوند.
در طول جنگ ۱۹۹۱، سي و نه موشك عراقي به نقاط مختلف اسرائيل اصابت كرد. سيستم هاي دفاعي آمريكايي در مقابل اين حملات ناتوان ماندند. موشك هاي ضدهوايي پاتريوت كه اساسا براي ساقط كردن هواپيما طراحي شده بود، از ردگيري و انهدام موشك هاي اسكاد كه پس از ورود به لايه هاي بالايي اتمسفر به چند قسمت تقسيم مي شوند عاجز ماند. نيروهاي ويژه ارتش آمريكا نيز كه مامور شده بودند تجهيزات پرتاب موشك عراق را شناسايي و منهدم كنند بسيار دير فراخوانده شدند.
به عقيده ناظران آمريكايي، ناتواني ارتش آمريكا در نابودكردن سايت هاي متحرك موشكي عراق، بزرگترين ناكامي عمليات طوفان صحرا بوده است.
پس از اين تجربه ناموفق بديهي بود كه آزمايش موفق موشك بالستيك شهاب - ۳ توسط ايران، اسرائيلي ها را به وحشت اندازد.
اصابت موشك هاي عراقي به اسرائيل در سال ۱۹۹۱ كشمكش هاي زيادي ميان مقامات اسرائيلي به وجود آورد، اما در عين حال يكي از اختلافات قديمي آنها را پايان داد. از زمان رياست جمهوري رونالد ريگان و برنامه پرآوازه جنگ ستارگان، مقامات اسرائيلي براي واردشدن به يك پروژه مشترك با آمريكا براي توليد يك سيستم دفاع ضدموشكي ترديد داشتند. بعضي از آنها ادعا مي كردند اسرائيل قدرتمندتر از آن است كه كسي جرات استفاده از موشك عليه آن را به خود بدهد.
اما اصابت حدود ۴۰ موشك عراقي به اسرائيل در طول كمتر از چهل روز اين توهم را زدود و ترديدها را از ميان برد. پيش از آن هم موافقان پيوستن به پروژه مشترك توليد سيستم دفاع ضدموشكي استدلال مي كردند كه با توجه به وضعيت جغرافيايي، تجهيز دشمنان اسرائيل به موشك هاي بالستيك يك تهديد استراتژيك محسوب مي شود.
همكاري آمريكا و اسرائيل براي دفاع ضدموشكي، چند سال بعد در قالب سيستم پيشرفته«پيكان» به نتيجه رسيد. اين سيستم كه از ابتدا براي مقابله با موشك طراحي شده، از يك رادار بسيار قدرتمند و سايت هاي متحرك پرتاب موشك تشكيل شده است. به گفته اسرائيلي ها اين سيستم مي تواند موشك مهاجم را از راه بسيار دور شناسايي و در فاصله ۶۰ مايلي از مقصد، منهدم كند.
اما به رغم اين ادعا و آزمايش هاي موفقي كه بر روي اين سيستم انجام گرفته است، بعضي كارشناسان در مورد كارايي عملي آن ترديد دارند. از جمله دفي پرتز مدير برنامه پيكان در صنايع هوايي اسرائيل معتقد است: ما آزمايش هاي زيادي انجام داده ايم كه اكثرا موفق بوده است. اما در قلب خود مي دانيم كه اين سلاح، آزمايش واقعي خود را تنها در جنگ پس خواهد داد.
مقامات نظامي اسرائيل احتمال مي دادند در جريان جنگ دوم آمريكا عليه عراق فرصت آزمايش اين سيستم دفاعي را در شرايط واقعي پيدا كنند. اما اين بار عمليات كماندوهاي آمريكايي در صحاري غربي عراق، امكان فعاليت سايت هاي متحرك پرتاب موشك را از عراقي ها گرفت.
عراق در جنگ اخير مجال نيافت موشكي عليه اسرائيل پرتاب كند. سيستم هاي دفاع ضدموشكي آمريكا نيز به رغم چند اشتباهي كه به ساقط شدن هواپيماهاي خودي انجاميد - موفق تر از جنگ ۱۹۹۱ عمل كرد و جلوي اصابت اكثر موشكهاي عراقي به كويت را گرفت. اكثر موشكهاي عراقي كه به سوي كويت پرتاب شد، در آسمان ردگيري و منهدم شد.
با اين وجود با تكيه بر سيستم دفاع ضدموشكي «پيكان» كه نتوانسته است اطمينان كامل كارشناسان نظامي را جلب كند، اسرائيل نمي تواند از افزايش توان موشكي ايران نگران نباشد. اسرائيلي ها در عين حال از چنين موقعيت هايي براي تشويق كشورهاي جهان براي افزايش فشار به ايران بهره مي گيرند. به نظر مي رسد آزمايش اخير موشك شهاب -۳، در كنار مباحث موجود پيرامون برنامه هسته اي ايران، فرصت مغتنمي براي اسرائيل فراهم آورده است تا تبليغات خود عليه ايران را افزايش دهد.
منابع:
1-"Israel set to use new missile shield to counter scuds" - newyorktimes, oct.6/ 02
2-"Israels aroww missile difence: not ready for prime time" - center for defance information oct. 9/02
3-"Jewish virtual librarys" documents
"IAI" documents -
"F.A.S" Documents
۴-سايت اينترنتي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران
5 - "A story of iran's quest for power" washingtonpost 13 january
