پادشاهان و رؤساي قبائل علاقه مخصوصي بديدن و تشويق ورزشكاران ماهر داشته و اغلب شخصيت ها نيز در آزمايشات شركت مي نمودند. يكي از مشخصات جشن ها و عروسي ها در ايران قديم افروختن مقدار زيادي آتش بوده. آتش افروزي در جشن سده و شب نوروز و مهرگان و ساير جشن هايي كه تاكنون در بين زرتشتيان به يادگار مانده آثاري از اين روش باستاني است و چهارشنبه آخر سال را كه ايرانيان با افروختن توده هاي آتش و پريدن از روي آن جشن مي گرفته و هنوز هم مي گيرند نمونه اي از رسم آتش افروزي در جشن هاي ايرانيان است. آتشي كه امروزه در افتتاح المپيادها برافروخته مي شود رسمي است كه يونانيان از آداب و آثار ملي و عقايد ايرانيان قديم گرفته بودند.
صفات مردانگي ايرانيان كه به زبان خارجي (جنتلمن و يا شواليه) گفته مي شود از مرام اوليه هر ايراني بوده است، چنانكه هرودوت مورخ يوناني مي گويد كه ايرانيان داراي سه صفت ممتاز مردانگي بوده اند: راست مي گفتند. راست بر اسب مي نشستند و راست تير مي انداختند. ايرانيان از قديم راستگو و درست كردار بوده اند چنانكه مي گويند كه خشايار شاه پادشاه ايران روزي در مجلس عيد با حضور كليه سران قوم خداوند يكتا را شكر مي كند كه نگذاشته است مخو فترين دشمن بشر يعني دروغ از سرحد به ايران داخل شود.
دين مبين اسلام (شناوري - تيراندازي - سواري) را براي مسلمانان لازم و بلكه واجب دانسته و نيز از لحاظ تشويق مردم به ورزش شرط بندي را كه در دين اسلام منع است در تيراندازي و اسب سواري اجازه داده است.
سركرپورتر (Sir Ker Porter) مي گويد كه شواهد بسياري از نوشته هاي مورخين قديم در دست است كه نخستين گروه سواره نظام در ايران بوجود آمده و بعداً ساير ملل آن را به پيروي از روش ايرانيان در كشور خود تشكيل داده اند.
مسابقه هاي ارابه سواري كه بعداً در يونان تقليد و در مسابقه هاي قديم داخل شده اقتباس از سواركاري و مسابقه اي است كه ايرانيان قديم ضمن برنامه جشن عملي مي كردند.
رومي ها نيز پس از استيلاي بر يونان مسابقه هاي سواري را از يونان تقليد نمودند پلوتارك عقيده دارد كه پس از تسلط دولت رم بر ملت انگلستان اين مسابقه و رسوم در آنجا نيز شيوع يافت. در همين مسابقه هاي اسب دواني كه فعلاً مورد استقبال كامل ملت انگليس قرار گرفته به آن افتخار مي نمايند اثري است كه از ايران زمين به آنجا رفته است.
هرودوت مورخ يوناني نوشته كه ايرانيان در تربيت فرزندان خود از سن پنج سالگي تا بيست سالگي راستي - تيراندازي و اسب سواري را مي آموختند.
گزنفون مي گويد فرا گرفتن فن اسب سواري جزو قوانين كشور ايران و لازمه ايراني بودن و نجابت هر فرد ايراني بشمار مي رفته. بزرگي مقام اجتماعي اشخاص برجسته متناسب با داشتن اسب هاي اصيل بود.
از قسمتي از لوحه داريوش بزرگ كه به شرح زير است و متعلق به بيست و پنج قرن پيش مي باشد و در حفريات كانال سوئز بدست آمده است معلوم مي شود كه ايرانيان باستان تا چه اندازه به اسب هاي نجيب اهميت مي دادند:
«خداي بزرگي است اهورمزدا كه آن آسمان را آفريده، كه اين زمين را آفريده، كه خوشي را به بشر داده كه داريوش را شاه كرده، داريوش را به سلطنت مملكتي رسانيده كه بزرگ است واسب ها و مردان خوب دارد.»
تاريخ دقيق و صحيح ورزش باستاني ما متأسفانه در اثر پيشامدهايي كه در چند جنگ رخ داده در دست نيست ولي به طور كلي مي توان گفت كه پس از برهم خوردن اساس تشكيلات ساساني و فشار دشمنان رادمردان پاك ايران زمين بر آن شدند كه به هر نحوي كه ممكن است جوانان را بيدار و آنها را براي يك جنبش عظيم ملي آماده نمايند.
نهضت هايي كه به دست ايرانيان اتفاق افتاده زياد است. تاريخ شاهد بسيار صحيحي از اين جنبش ها و مقاومت ها و تحولات مي باشد كه چون از موضوع بحث ما خارج است از تشريح آنها صرفنظر مي كنيم و به اصل موضوع يعني ورزش باستاني ايران مي پردازيم.
بعد از حمله مغول به ايران تشكيلات مخصوصي از طرف ايرانيان در تمام نقاط كشور بوجود آمد. اين تشكيلات بسيار دقيق و منظم بوده و شخص معيني محرمانه راهنمايي دسته اي از جوانان را عهده دار گشت و در تمام مملكت محل هايي براي ورزش به نام زورخانه تهيه شده و هزينه آن را هم خود ساكنين محل تأمين مي نمودندكه تاكنون با كمي تغيير ولي با همان آداب و سنن مخصوص اين زورخانه ها حفظ گرديده است و همه روزه در برنامه راديوي تهران توأم با اشعار وطن پرستي و انسان دوستي و احترام به بزرگان و معلمين و كمك به زيردستان و بي نوايان كه شاعر معروف و بزرگ ما فردوسي سروده است برنامه خاصي اجراء مي گردد.
در عمليات زورخانه خانم ها شركت نداشتند.
لغت زورخانه يعني محل كسب زور و در تمام زبان هاي بيگانه به همين لفظ يعني زورخانه نوشته و گفته مي شود.
اروپاييان و امريكاييان كه به ايران مسافرت مي نمايند يكي از نقاط ديدني آنها كه جزو يادداشت هايشان ثبت مي شود ديدن زورخانه است كه از مشاهده عمليات ورزشي ايرانيان بسيار محظوظ مي شوند.
ادامه دارد
