چوب هاي ماهيگيري در آب، آبي بي همانند آب در پيش و تلولو رخشان خورشيد لار در چشم... و انتظار انتظار تا كي قزل آلاي خال قرمز، عروس لار، نوك بزند.
لار نام منطقه اي است واقع در شمال شرقي استان تهران كه براي هر طبيعتگرد نامي است آشنا. زيبايي اين منطقه با وجود درياچه اي كه امتداد شرقي غربي دارد، دو چندان شده است. مهمترين ماهي اين درياچه قزل آلاي خال قرمز ((Brown Troutاست كه در نوع خود منحصر به فرد است. براساس تحقيقات سازمان حفاظت محيط زيست جهت بهبود اكوسيستم درياچه به مدت ۲ سال ماهيگيري ممنوع (صيد ممنوع) اعلام شد. اما اينك سال دومي است كه صيد با قلاب به صورت مشروط مجاز شده است. ماهيگيران هر هفته مي توانند در روزهاي شنبه، دوشنبه و چهارشنبه به صورت تفريحي به ماهيگيري بپردازند. از طرفي مجاورت لار با كوه پرصلابت دماوند بر زيبايي منطقه بيش از پيش افزوده است. گويي كه اين كوه چونان نگاهباني با ابهت تمام سايه بر لار افكنده و آن را سيراب مي كند. شقايق هاي وحشي، تنوع گياهي و حيات وحش قابل توجه گواهي بر اين مدعاست. اگر از دوراهي رينه لار ۲۸ كيلومتر به سمت شمال شرق حركت كنيم به روستايي به نام رينه خواهيم رسيد كه آبگرم معروفش زبانزد طبيعت دوستان است. اين آبگرم حاصل آتشفشان دماوند در هزاران سال پيش است كه خاصيت درماني آن شهرت خاص دارد. شايان ذكر است ماهيگيري در درياچه سد لار به صورت مشروط مشكلاتي را براي ماهيگيران به وجود آورده كه از جمله مي توان به روزهاي مجاز صيد اشاره كرد. ديگر اينكه منع اقامت شبانه در منطقه از جانب سازمان محيط زيست بزرگترين مشكل در سر راه طبيعتگردان است. ماهيگيران اقامت شبانه در لار را حق مسلم خود مي دانند. ما بر آنيم كه مسئولان سازمان حفاظت محيط زيست شرايط را براي طبيعت گردان مهيا كنند كه با رعايت قوانين، دوستداران طبيعت بتوانند از مدت سفر خود نهايت استفاده را ببرند. گرچه اين درياچه از جهات گوناگون قابل توصيف است اما همه وجوه آن در اين متن نمي گنجد. پس بر آن شديم كه از زواياي گوناگون به آن بنگريم و مورد بررسي قرار دهيم. در مورد وضعيت منطقه و اكوسيستم لار و شرايط ماهي امسال نظر چند تن از صيادان و طبيعتگردان را جويا شديم كه در زير آمده است:
عيسي خدايي از ماهيگيران سد لار در مورد برنامه امسال مي گويد: با وجود اين كه ماهيگيري ظرف چند سال اخير در اين منطقه ممنوع بوده، اما متأسفانه وضعيت ماهي امسال مناسب نيست. علاوه بر آن قوانين حاكم بر منطقه مشكلاتي را براي ماهيگيران به وجود آورده كه از جمله مي توان از منع ماهيگيران جهت اقامت شبانه در منطقه نام برد. خدايي در ادامه مي افزايد: ماهيگير؛ تمام مشغله اي كه دارد بايد پس از طي مسير از تهران و آماده كردن كمپ و تجهيزات ماهيگيري خود، شروع به چوپ اندازي كند، كه انجام همين كارها چند ساعت فرصت مي طلبد. در نتيجه با وضع قانون موجود، ماهيگير فقط چند ساعتي براي ماهيگيري فرصت خواهد داشت و پس از آن بايد منطقه را ترك كند. با توجه به اين كه ماهيگير بايد تمركز داشته باشد و فرصتي بيش از آنچه سازمان تعيين كرده را مي طلبد درياچه جذابيت خود را از دست داده است و بنده ترجيح مي دهم با اين فرصت كم به منطقه سفر نكنم.
دكتر كاووس امامي، از ماهيگيران حرفه اي، در مورد لار مي گويد: به طور كلي ماهي در لار افت و خيز داشته است اما وضعيت آن در حال حاضر خوب است و جمعيت رضايت بخشي از قزل آلاي خال قرمز موجود است.
من نمي توانم بگويم لار در معرض خطر است اما از طرفي مسئولان سازمان بدون توجه به تجريبات طبيعتگردان و نيازهاي آنان اقدام به ارائه برنامه كنترلي مي كنند و نتيجه اين مي شود كه پس از مدتي طرح به بن بست مي رسد.
|
|
نظر بنده و صيادان ديگر اين است كه سيستم اداري لار به تكثير ماهيان كمكي نكرده است و ممنوعيت كمپ شبانه بي تأثير بوده است. علت اصلي آن وجود عشاير و گله داران در منطقه است. مهم تر اين كه لار در دسته بندي مناطق چهارگانه حفاظت شده، «پارك ملي» اعلام شده اما قوانين مربوط به آن اعمال نمي شود. بوميان منطقه و گله داران حتي در رودخانه هاي فرعي لار كه از دره دليچاي جاري مي شود به ماهيگيري مي پردازند و شنيده شده كه گاهي اوقات توركشي هم مي كنند. اين صياد در ادامه مي گويد: قانون عدم استقرار كمپ شبانه و برپايي چادر همگاني نشده و گله داران و صيادان، شبانه اقدام به اين كار مي كنند. در نتيجه مي بينيم كه فقط طبيعتگردان شامل اين قانون مي شوند و ديگران مشغول كار خود هستند. شايد كافي نبودن تعداد مأمور از علل اصلي اين مسأله است. با توجه به اين كه تعداد محيط بان نسبت به وسعت منطقه كافي نيست بايد ترتيبي اتخاذ شود كه ضمن افزايش تعداد محيط بانان، آنها را تشويق به كنترل هرچه بيشتر منطقه كنند. امامي در مورد روش ماهيگيري «بگير و رها كن» اظهار داشت: اگر اين سيستم به ماهيگيران آموزش داده شود، طوري كه از قلاب يك شاخه استفاده شود مطمئناً نتيجه مثبتي خواهد داشت. علاوه بر آن بايد توجه داشت كه طعمه هايي نظير ماهي ريزه و ديگر طعمه ها باعث ورود انگل به بدن ماهي ها مي شود و بهترين راه، آموزش به طريق طعمه مصنوعي است. (در مورد ماهيگيري بگير و رها كن طي مقاله جداگانه اي به تفصيل سخن خواهيم گفت و شما را با اين شيوه ماهيگيري كه روز به روز در جهان علاقه مندان بيشتري مي يابد، آشنا خواهيم ساخت.)
يكي ديگر از صيادان اظهار مي دارد ما فقط قصد ماهيگيري در لار را نداريم بلكه ماهيگيري بهانه اي است براي استفاده از طبيعت. مهم اقامت در طبيعت و كوهستان است. صياد قصد دارد علاوه بر ماهيگيري در منطقه دوربين بكشد و از مشاهده حيات وحش منطقه لذت ببرد. اين ماهيگير در ادامه مي گويد طبيعتگردان پس از ورود به منطقه روز اول را به استراحت و روزهاي بعد به ماهيگيري و طبيعت گردي مي پردازند. اما با وضع قانون موجود فرصت چنداني جهت كارهاي اصلي باقي نمي ماند. طبعاً سازمان حفاظت محيط زيست قانون مذكور را به قصد جلوگيري از شكار غيرمجاز وضع كرده است. اما آيا بايد به دليل وجود قاچاقچيان، طبيعتگردان فداي اقدامات غيرقانوني اين افراد شوند؟ پس وجود شكاربان و محيط بان در منطقه براي چيست؟ اين درست نيست كه به دليل وجود چند خلافكار، طبيعتگردان از كمپ شبانه محروم بمانند.
اين صياد در ادامه مي گويد: برنامه ماهيگيري «بگير و رها كن»، كه ۲ سال پيش در لار انجام شد، بسيار موفقيت آميز بود و بهتر است از تجربيات گذشته استفاده كنيم و مجدداً اين برنامه اجرا شود. قصد ما ماهي گرفتن و كباب كردن آن نيست بلكه جنبه ورزشي ماهيگيري و لذت بردن از آن بيش از همه مورد نظر است.
چگونه به لار برويم؟
درياچه سد لار:
از تهران به سمت جاده دماوند حركت مي كنيم و پس از گذشتن از جاجرود، بومهن، رودهن، آبعلي و امامزاده هاشم به پلور مي رسيم. اين مسافت حدود ۸۵ كيلومتر است. از پلور از جاده اي فرعي در سمت چپ جاده به سمت شمال، مسافتي حدود ۱۲ كيلومتر را طي مي كنيم و به اولين كيوسك محيط باني سد لار مي رسيم. اين درياچه كه از شرق به غرب امتداد دارد، طبيعت منطقه لار را بيش از پيش زيبا كرده است. براي سفر به لار لازم نيست حتماً اتومبيل شخصي داشته باشيد. كمي علاقه به طبيعت، يك كوله پشتي محتوي لوازم اوليه زندگي در طبيعت و اگر به ماهيگيري علاقه داريد لوازم و تجهيزات ماهيگيري كافي است. روزانه يك دستگاه ميني بوس از جلوي ترمينال شرق تهران به سمت پلور و رينه حركت مي كند. از دوراهي رينه حدود سه كيلومتر پياده روي مي كنيد و به منطقه لار مي رسيد. آري بدون اتومبيل شخصي هم مي توانيم در طبيعت حضور پيدا كنيم واز موهبت هاي خداوند بهره بگيريم.