منبع: تايمز آسيايي - ترجمه: بهنام اردلان يكتا
در حالي كه جهان توجه خود را معطوف تراژدي ايدز كرده بررسي هاي اخير بيانگر اين واقعيت تلخ است كه تأثيرات مخرب اين بيماري مهلك بر پيكره اقتصاد بسيار فراتر از حد تصور است به نحوي كه در صورت عدم پيشگيري، اقتصاد برخي كشورها را با چالش هاي عميقي مواجه خواهد كرد.
بررسي ۱۱۶ صفحه اي بانك جهاني كه چندي پيش در نيويورك منتشر شد مبين اين موضوع است كه گسترش روند بيماري ايدز باعث از بين رفتن سه نسل خواهد شد.
در بررسي مشابه ديگري كه توسط محققان كميسيون اجتماعي و اقتصادي آسيا و اقيانوسيه سازمان ملل متحد بر معضل ايدز در كشورهاي آسياي جنوب شرقي انجام شده تخمين زده مي شود كه بيماري ايدز باعث كاهش نرخ رشد اقتصادي تا ۲ درصد شود. هرچه دامنه اين بيماري در كشوري وسيع تر شود متعاقب آن اقتصاد آن كشور آسيب هاي شديدي پيش رو خواهد داشت. بر پايه بررسي محققان كميسيون اجتماعي و اقتصادي آسيا و اقيانوسيه سازمان ملل متحد از هر پنج نفر كه در جهان مبتلا به ايدز مي شود يك نفر در كشورهاي آسيا و اقيانوسيه سكونت دارد. در سال ۲۰۰۲ حدود پانصد هزار نفر از ساكنان اين منطقه به علت ابتلا به بيماري ايدز جان خود را از دست دادند و با توجه به شيوع اين بيماري در چند سال اخير، احتمال مي رود تعداد اين قربانيان افزايش يابد. در سال هاي اخير حدود يك ميليون نفر از بزرگسالان، جوانان و كودكان اين منطقه به اين بيماري دچار شده اند و تا پايان سال ۲۰۰۲، بيش از ۸ ميليون نفر از اهالي آسيا و اقيانوسيه آلوده به ويروس ايدز بودند كه از ميان آنها ۲ ميليون و ششصد هزار نفر در فاصله سني ۱۵ تا ۲۴ سال قرار داشتند.
اين بررسي همچنين حاكي از آن است كه اين سناريو در كشورهاي عضو كميسيون اجتماعي و اقتصادي آسيا و اقيانوسيه سازمان ملل متحد نظير اندونزي، مالزي يا تايلند باعث ميلياردها دلار ضرر اقتصادي خواهد شد. اگر چه كشورهاي تايلند و اندونزي در پيشبرد برنامه ضدايدز، گام هاي مؤثري به نسبت چين، بخش هايي از كشور هند، برمه و قسمت اعظم قاره آفريقا برداشته اند.
محققان بانك جهاني پارا از اين هم فراتر گذاشته اند. آنها مي گويند تأثيرات ايدز از آنچه تصور مي شد وخيم تر است، چرا كه با مرگ بسياري از جوانان، حركت و پويايي رابطه ميان سه نسل با مشكل مواجه شده و مشكلات عظيم اقتصادي را پديد مي آورد.
اين فرآيند باعث ضعف مكانيسمي مي شود كه به موجب آن دانش، اطلاعات و توانمندي ها از نسلي به نسل ديگر منتقل مي شود. كودكان قرباني ايدز كسي را نخواهند داشت تا به آنها عشق بورزد، آنها را بزرگ كند و به آنها چگونه زندگي كردن را بياموزد.
طبق نوشتار محققان بانك جهاني، ساختار منابع انساني، كه از آن به عنوان گنجينه دانش و توانايي هاي هر جامعه اي ياد مي شود، نقش سازنده و بنيادين خود را در افزايش رشد اقتصادي از دست خواهد داد. آنها همچنين اعتقاد دارند ايدز باعث آسيب پذيري خصوصيات منابع انساني شده و سلامت كارآمدترين افراد جامعه را دچار مخاطره مي كند. ايدز نه تنها آنها را بيمار و ضعيف مي كند بلكه دست آنها را زماني از زندگي كوتاه مي كند كه بايد تحصيلات خود را ادامه دهند، كودكان خود را بزرگ كنند و امور اجتماع را برعهده گيرند.
مبتلايان به ايدز قادر نخواهند بود از فرزندان خود مراقبت كنند اين بدين معني است كه كيفيت پرورش كودكان تنزل يافته و منابع انساني كه بايد اين كودكان را به شكوفايي برسانند از چرخه زندگي خارج مي شوند. اگر زندگي يكي يا هر دو نفر از والدين خاتمه پذيرد، فرآيند انتقال دانش به نسل دوم متوقف شده و همين امر باعث خواهد شد تا جامعه از نعمت بهره مندي از ظرفيت بالقوه توانمندي هاي اين نسل محروم بماند. كودكان مدت زمان كمتري را در مدارس خواهند گذراند و اين درصورتي است كه آنان از مهلكه ايدز جان سالم به در برند.
بنابراين كودكان نسل دوم بدون برخورداري از آموزش لازم و دانش كاربردي، كه مي بايست از والدين خود فرا مي گرفتند، قدم در راه بزرگسالي مي نهند. اكنون اين چرخه كامل شده است. بازماندگان نسل سوم كه بدون وجود والدين و حضور در جامعه اي كه حضور والدين در آن كمرنگ شده پرورش يافته اند، فاقد مهارت هاي لازم در جهت پيشبرد اهداف جامعه هستند.
گزارش بانك جهاني توسط محققان كليربل (Clire Bell) ، شانتايان دورجان (Shantayanan Devarjan) و هانس جرزباش (Hans Gersbach) به رشته تحرير درآمده است. اين گزارش ۱۱۶ صفحه اي توجه خود را معطوف به آفريقاي جنوبي كرده است. رئيس جمهور اين كشور براين نكته اصرار دارد كه دليل بيماري ايدز ويروس HIV نيست و از اجراي برنامه هاي پيشگيري و مراقبت از مبتلايان به اين بيماري ممانعت به عمل مي آورد.
طبق گزارش كارشناسان كميسيون اجتماعي و اقتصادي آسيا و اقيانوسيه در بانكوك رتبه دوم مبتلايان به ايدز در جهان متعلق به آسياست همين امر باعث به وجود آمدن مشكلات جدي اقتصادي در اين قاره شده است و يكي از اين كارشناسان كه نخواست نامش فاش شود بر اين عقيده است كه اوضاع در آسيا قابل مقايسه با آفريقا نيست. آفريقا يك فاجعه است.
در بوتسوانا، اميد به زندگي از ۵۴ سال در اواسط دهه ۱۹۸۰ به ۳۲ سال تا سال ۲۰۱۰-۲۰۰۵ تنزل كرده است كه در آسيا انتظاري اينچنين نمي رود.
وي مي افزايد با توجه به جمعيت قاره آسيا، درصدهاي به دست آمده فريب انگيز به  نظر مي رسند. اوضاع در مناطقي از آسيا به وخامت آفريقاست. در برخي مناطق هندوستان نظير «ماهاراشتا» تعداد افراد ناقل ويروس ايدز به اندازه تايلند در ۱۰ سال گذشته است.
اما اين ارقام درآمارهاي رسمي مشهود به نظر نمي رسد چرا كه با فرض ۱۰ ميليون نفر مبتلا به ايدز در هندوستان و مقايسه اين رقم با جمعيت اين كشور، درصدهاي به دست آمده قابل توجه نيستند.
تا پايان سال ۲۰۰۲ فقط در چين و هند، حدود ۵ ميليون نفر آلوده به ويروس ايدز وجود داشتند. طبق پيش بيني آمارهاي رسمي، اين ميزان تا پايان سال ۲۰۱۰ ده برابر خواهد شد.
در همين راستا محققان دريافته اند اندكي افزايش در درصد مبتلايان به ايدز به اين واقعيت منتهي مي شود كه شمار افراد آلوده به ويروس اين بيماري ميليون ها نفر افزايش يابد.
كارشناسان براين باورند كه هندوستان- به ويژه جامعه روستايي- صدمات جبران ناپذير اقتصادي به واسطه ايدز را تجربه خواهد كرد.
بخشي از اين صدمات ناشي از اين واقعيت است كه شاخص هاي توسعه در اين كشور بسيار پايين است و دولت هندوستان منكر آمارهاي ارائه شده است. برنامه مبارزه با ايدز سازمان ملل متحد مي گويد ۳ ميليون نفر در هندوستان به ايدز مبتلا هستند. دولت هندوستان اين آمار را قبول ندارد. اين دولت صريحاً از بيان تعداد دقيق افراد آلوده به ويروس ايدز طفره مي رود و آمارهاي ارائه شده را درست نمي پندارد.
مطالعه كميسيون اجتماعي و اقتصادي آسيا و اقيانوسيه خاطرنشان مي سازد حتي با وجود اجراي موفقترين برنامه پيشگيري از ايدز در تايلند هزينه هاي درمان اين بيماري سرسام آور است. در ايالت چيانگ ماي به طور متوسط هر خانوار ۱۰۰۰ دلار صرف مخارج درمان ايدز مي كند كه معادل نيمي از درآمد سرانه اين منطقه است. همچنين درآمد خانوار در اين ايالت با كاهش معادل ۴۸ درصد مواجه شده است. تا زمان مرگ بيمار مبتلا به ايدز، حدود ۶۰ درصد از خانوارها كل پس انداز خود را صرف هزينه هاي درمان بيماري مي كنند، ۴۴ درصد مبادرت به فروش زمين مي كنند، ۴۲ درصد از هزينه هاي مصرفي خود مي كاهند، ۲۸ درصد اقدام به فروش خودرو مي كنند و ۱۱ درصد به طور متوسط به ميزان ۱۷۰۰ دلار قرض مي گيرند.
در اين راستا اين گزارش بيان مي دارد هر چه خانواده شخص مبتلا به ايدز فقيرتر باشد تبعات منفي مخارج اين بيماري براي ساير بستگان بيشتر خواهد بود، چرا كه اين گونه خانوارها را مجبور مي كند تا بخشي از مخارج را از طريق قرض گرفتن از بستگان خود تأمين كنند.
در بخش ديگري از اين گزارش مي آيد كه اگر ايدز از حالت كنترل خارج شود عوارض مخرب آن با تأثيرگذاري در عرضه نيروي كار در سطح ملي، آشكار مي شود. در تايلند اگر اين بيماري به طور كامل مهار نشود، جمعيت شاغل و آماده به كار اين كشور به ۱۰ ميليون نفر خواهد رسيد كه به تبع آن سرانه توليد ناخالص داخلي اين كشور بين سال هاي ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵، به ميزان ۶۵/۰ درصد كاهش خواهد يافت.
بدين معني كه سرانه توليد ناخالص داخلي تايلند در سال ۲۰۱۵ به ۱۲۷۲ دلار خواهد رسيد كه بسيار كمتر از هدف پيش بيني شده ۸۵۰۰ دلاري است. كاهش مهارت و تجربه كارگران به دليل ايدز، باعث كاهش شديد بهره وري نيروي كار شده و ثروت جامعه را دچار مخاطره مي سازد.
بنابرگزارش سازمان كار بين الملل، بخش غيررسمي بازار كار در معرض صدمات بيشتري قرار دارد. آنها كارگراني هستند كه از خدمات درماني بي بهره اند و هيچ گونه پشتوانه اجتماعي ندارند. امنيت شغلي اين دسته از كارگران بسيار پايين است. بررسي انجام شده بر زنان اوگاندايي نشانگر آن است كه در برخي موارد بروز بيماري يك فاجعه است. وقتي زن در خانواده مريض يا مجبور به نگهداري از كودك بيمار خود مي شود، پس انداز خانواده روبه كاهش گذاشته و دارايي هاي منزل رو به اتمام مي رود و همين مسأله آنها را وادار مي كندكه از طريق نامشروع براي خانواده درآمد ايجاد كنند.