حسن حيدري: جام يوفا در سال جاري وارد چهل و ششمين سال فعاليت خود مي شود. اين جام با قدمتي طولاني در اروپا اكنون يكي از دو جام بزرگ اين قاره به حساب مي آيد.
بعد از ليگ قهرمانان اروپا كه اكنون به صورت فراگير در تمام سطح جهان مخاطبان زيادي پيدا كرده جام يوفا نيز با حضور تيم هاي سرشناس فوتبال اروپا جذابيت خاص خود را دارد، اين جام در فصل (۲۰۰۴-۲۰۰۳) با حضور ۹۶ تيم از فرداشب آغاز مي شود. حضور ۸ تيم از كشورهاي مختلف كه در ادوار گذشته اين جام را از آن خود كردند در اين دوره از بازي ها جذابيت هاي بيشتري به اين دوره بخشيده است.
۴۵ سال با جام يوفا
اروپا با آن همه بازيكن و تيم هاي بزرگ در دهه پنجاه تشنه مسابقه و بازي هاي بيشتر بود. هجوم علاقه مندان به فوتبال به ورزشگاه ها براي تماشاي بازيهاي ستاره هاي بزرگ جهان باعث شد تا اتحاديه فوتبال اروپا به فكر بازي هاي باشگاهي تازه اي باشد تا تيم هاي رده دوم كشورهاي اروپايي نيز بتوانند در چارچوب مسابقاتي به رقابت بپردازند. جام قهرماني باشگاه هاي اروپا دو سالي بود كه با قدرت نمايي رئال مادريد در دل علاقه مندان جاي گرفته بود و آنها قادر بودند ستاره هاي بزرگ آمريكاي جنوبي و ساير كشورهاي صاحب نام فوتبال را در تيم هاي اروپايي به ويژه رئال مادريد ببينند.
اتحاديه فوتبال اروپا نام بازي هاي تازه باشگاهي را «جام بازار مكاره» نام نهاد و بر اساس آن به كشورهاي اروپايي سهميه هاي مختلف داد. در ابتدا موفقيت يك كشور در بازي هاي ملي و باشگاهي ملاك سهيمه شد. به عنوان مثال آلمان قهرمان جام جهاني ۱۹۵۴ مي توانست دو سهيمه داشته باشد يا اسپانيا و شوروي سابق كه فاتح جام ملتهاي اروپا بودند.
در سال ۱۹۵۸ بالاخره جام مكاره يا اتحاديه فوتبال اروپا شكل گرفت و بارسلون تيمي از منطقه فقيرنشين كاتالوني ها به مقام قهرماني رسيد تا در رقابت نزديك با حريف ديرينه خود رئال مادريد سرافراز باشد.
جام اتحاديه روند طبيعي خود را طي كرد اما همچنان در سايه جام قهرماني باشگاه هاي اروپا ماند تا سال ۱۹۷۲ كه اروپايي ها اين جام را باور كردند و با نام يوفا اين رقابتها در سطح جام قهرماني باشگاه هاي اروپا مطرح شد. پس از اسپانيايي ها كه دو دوره اول را فتح كردند در دوره دوم تيم رم از ايتاليا قهرمان شد و به دنبال آن سال، درخشش والنسيا آغاز شد و با دو بار قهرمان شدن و سپس نوبت به زاراگوزا رسيد.
مجارها با فرانس واروش فاتح بعدي بودند و يك بار هم يوگسلاوها با ديناموزاگرب به اين جام دست يافتند. از سال ۱۹۶۸ اقتدار انگليسي ها آغاز شد. ليدز، نيوكاسل، آرسنال، تاتنهام، ليورپول، ايپسوويچ قهرمانان بعدي جام يوفا بودند.
آلمانها، ايتاليايي ها، هلندي ها، اسپانيايي ها حتي سوئدي ها و بلژيك نيز يك بار طعم قهرماني در اين جام را چشيده اند. هر سال فينال اين جام به صورت رفت برگشت برگزار مي شد اما از سال ۱۹۹۸ يوفا تصميم گرفت فينال به صورت تك بازي برگزار شود و شهر ميزبان ديدار فينال را نيز پيش از شروع برگزاري بازي ها اعلام كند.
بعدها با فروپاشي جام در جام اروپا اعتبار جام يوفا بيشتر شد و اكنون تعداد تيم هاي بيشتري شانس حضور در اين جام را دارند. البته بايد به رقابتهاي «اينتر توتو» هم اشاره شود كه تيم هايي كه در اروپا از سهميه هاي اوليه برخوردار نيستند با حضور در اين جام مي توانند خود را در كنار تيم هاي بزرگ قرار دهند. در اين فصل ويارئال ،پروجا و شالكه از جام اينترتوتو به يوفا راه يافته است.
در تاريخ ۴۵ ساله اين جام اكنون كشورهاي انگليس و ايتاليا با ۱۰عنوان قهرماني ركورددار اين جام به شمار مي روند.
بعد از اين دو كشور اسپانيا با ۸ عنوان قهرماني، آلمان با ۶ قهرماني و هلند با ۴ قهرماني در رده هاي بعدي قرار دارند.
بارسلون مدعي اول
بارسلون به عقيده بسياري از كارشناسان يكي از بخت هاي بزرگ قهرماني اين دوره است تيمي كه نتوانست به ليگ قهرمانان برود اكنون در جام يوفا در جستجوي قهرماني است. از آخرين قهرماني اين تيم در جام يوفا كه به سال ۱۹۶۶ برمي گردد ۳۷ سال مي گذرد. بارسلون در بازي رفت بايد امشب در شرق اروپا به مصاف تيم «پاچف» از كشور اسلواكي برود.بارسلون با خريد رونالدينهو در اين فصل بر ناتواني اش در خريد بكهام سرپوش گذاشت تا با اين ستاره برزيلي به جنگ رقبا برود. بارسلون در آخرين بازي اش در رقابت هاي ليگ اسپانيا در نيوكمپ برابر اوساسونا متوقف شد تا فرانك ريكارد با مشكلات تازه اي روبه رو شود. اين تيم تا دقيقه ۷۰ از حريف عقب بود اما گل رونالدينهو مانع از شكست كاتالانها شد. علاوه بر بارسلون اسپانيا در اين دوره نمايندگان ديگري دارد. والنسيا نيز يكي ديگر از نمايندگان اسپانياست كه امشب در سوئد ميهمان تيم «آ اك استكهلم» است.
پيروزي با ارزش روز شنبه والنسيا در زمين آتلتيكو مادريد نشان دهنده انسجام تيمي اين تيم است و بايد ديد اين اقتدار در جام يوفا نيز تداوم خواهد داشت يا خير در ساير بازي هاي نمايندگان اسپانيا ويارئال در زمين خود به مصاف ترابوزان تركيه مي رود. رئال مايوركا قهرمان جام حذفي اسپانيا نيز به مصاف تيم نه چندان مطرح آپول نيكوزيا از قبرس مي رود.
پنج ضلعي انگليسي ها
تيم هاي نيوكاسل، بلكبرن، منچسترسيتي، ليوريول، ساوتهمپتون ۵ تيم انگليسي حاضر در اين جام هستند كه در بين آنها تيم هاي نيوكاسل و ليورپول تاكنون در اين جام به مقام قهرماني رسيده اند.
در سنت جيمزپارك مردان رابسون ميزبان تيم نك برادا از هلند هستند. نيوكاسل بعد از گذشت ۵ هفته در ليگ برتر هنوز پيروز نشده و اين موضوع باعث نگراني مسئولين اين تيم شده است.
اين تيم در هفته پنجم در همين ورزشگاه مقابل بولتون متوقف شد بعد از حذف نيوكاسل در رقابت هاي مقدماتي ليگ قهرمانان اروپا توسط پارتيزان بلگراد يوگسلاوي تيره روزي هاي اين تيم آغاز شد. رابسون اميدوار است بتواند اين طلسم را در ديدار با حريف هلندي بشكند. نيوكاسل اكنون با تنها ۳ امتياز در مكان هجدهم ليگ برتر انگليس قرار دارد.
در آنفيلد ليورپول قهرمان سال ۲۰۰۱ اين جام به ديدار المپيا لوبليانا اسلووني مي رود. دراين بازي به نظر مي رسد سامي هيپيا به دليل آسيب ديدگي غايب باشد. هوليه درباره رقابت هاي جام يوفا مي گويد: معمولاً تيم هاي گمنام در برابر تيم هاي صاحب نام همواره قدعلم مي كنند و قصد دارند تا خودنمايي كنند. ما به تمام رقباي خود نگاهي يكسان خواهيم داشت و اميدوارم بتوانم در ديدار امشب به پيروزي برسم. در ساير بازي هاي منچسترسيتي ميزبان لوكرن از بلژيك است، بلكبرن در تركيه با گنجلر بيرگلي ديدار مي كند و ساوتهمپتون نيز در لندن به ديدار استوا بخارست مي رود.
طلايه داران لاجوردي
بدون شك ايتاليايي ها در دهه ۹۰ طلايه دار جام يوفا بودند و موفق شدند از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۹، ۸ بار اين جام را از آن خود كنند. ناپل، يوونتوس، ۲ بار، اينتر ۳ بار، پارما ۲ بار قهرمانان اين دوره ها بودند. ايتاليا در اين دوره در جمع ۹۶ تيم تنها ۴ سهميه را به خود اختصاص داده است.
تيم آث رم بعد از ديدار دشوارش برابر يوونتوس در روز يك شنبه در ورزشگاه المپيك رم به ديدار تيم واردار اسكوپيه از كشور مقدونيه مي رود. رم در اين بازي با داشتن بازيكناني چون توتي، چيوو و مونتلا به نظر نمي رسد برابر رقيب گمنام خود با مشكلي مواجه شود با خروج كافو و رفتن او به ميلان كاپلو با گماردن والتر ساموئل در دفاع راست مشكل خود را بر طرف كرده است. در اين بازي اليورداكورت هافبك فرانسوي تيم آ ث رم نيز حضور خواهد داشت.
تيم پارما در مصاف با رونيتسك متالورگ در اوكراين به ديدار اين تيم مي رود. در اين تيم ناكاتا نقش محوري دارد و بيشتر حركات تيم را او طراحي مي كند. اين تيم اكنون در ميانه جدول كالچو ايتاليا قرار دارد. تيم پروجا در اسكاتلند بازي دشواري را با دندي يونايتد اسكاتلند برگزار مي كند و اودنيزه هم در خانه خود ميزبان سالزبورگ از اتريش است.
ناكام دوره قبل، مدعي امروز
دورتموند يكي از دو ناكام بزرگ ليگ قهرمانان فرصت پيدا كرد تا در جام يوفا آينده خود را در اين فصل جستجو كند. اين تيم به همراه كايزرسلاترن، هرتابرلين، هامبورگ و شالكه ۵ نماينده حاضر در اين جام هستند تا از حيثيت فوتبال ژرمن ها دفاع كنند. از آخرين قهرماني آلمان در جام يوفا كه توسط شالكه به دست آمد اكنون ۶ سال مي گذرد و از آن به بعد تنها دورتموند در سال ۲۰۰۲ موفق شد تا فينال پيش روي كند اما در اين ديدار برابر فاينورد زانو زد. دورتموند در بازي اول خود در اتريش به مصاف آستريا وين مي رود. گويا روزهاي تلخ اين تيم فرا رسيده است زير با شكست روز شنبه اين تيم برابر اشتوتگارت دورتموندي ها به مكان هفتم سقوط كرده اند. همچنين موقعيت مربيگري سامر نيز به خطر افتاده است. در اين بازي دورتموند كريستوفر متدزدلر، مدافع، ترسنن فينك هافبك و مارسيو آموروز مهاجم خود را به دليل آسيب ديدگي در اختيار ندارد.
هامبورگ نيز در ولفسپارك بدون مهدوي كيا به ديدار دنيپور از كشور اوكراين مي رود. اين بازي پنج شنبه شب در آلمان برگزار مي شود. در ساير بازي ها نيز كايزرسلاترن با تيپاليك از جمهوري چك، هرتابرلين با گروكلين از لهستان و شالكه قهرمان سال ۹۷ جام يوفا با كامن از كروواسي ديدار مي كنند.