آسيب شناسان در بيان شاخص امنيت اجتماعي تأكيد مي كنند «هرجا پليس نيست امنيت هست و هرجا پليس هست امنيت نيست» اين تلقي از امنيت ريشه در ديدگاه جامعه شناسان نسبت به «نظم اجتماعي پايدار» دارد. بنابراين ديدگاه تعهد و پايبندي به هنجارهاي اجتماعي به دو روش امكان پذير است؛ دروني كردن هنجارها و كنترل اجتماعي.
دروني كردن قواعد و هنجارهاي اجتماعي در فرايند جامعه پذيري و ازطريق نهادهاي مختلف اجتماعي چون خانواده، مدرسه، گروه همسالان و رسانه ها صورت مي پذيرد. در اين فرايند افراد جامعه بدون احساس فشار و اجبار و از سر ميل و رغبت هنجارهاي اجتماعي را پذيرفته و با آن همنوايي مي كنند به همين دليل نيز به «نظمي اخلاقي»
خود انگيخته و خودجوش مي انجامد. نظم اخلاقي از آن جهت نظمي پايدار است كه دو شاخص «پيش بيني پذيري رفتار» و «مشاركت پذيري» را تأمين مي كند.
نظم اخلاقي از آنجا كه مبتني بر پذيرش دروني و وجداني قواعد و نه منافع زودگذر و متغير است ضريب پايبندي و تعهد عملي به قواعد اجتماعي را افزايش داده و بنابراين رفتار افراد چنين جامعه اي در موقعيت هاي دشوار يا مسأله ساز اجتماعي به ميزان قابل توجهي از قبل قابل پيش بيني است و از سوي ديگر از آنجا كه چنين نظمي مبتني بر ترس، فشار و اجبار نيست افراد با ميل و رغبت در برقراري آن مشاركت مي كنند.
اما چنانچه قواعد و هنجارهاي اجتماعي دروني نشده باشد براي تأمين نظم و همنوايي با قواعد نياز به «كنترل اجتماعي» احساس مي شود. كنترل اجتماعي متكي به قواعد و قوانين رسمي و نيز دستگاه ها و نهادهاي اجرايي اين قواعد چون پليس، مراكز انتظامي و امنيتي است. هر چه نظم اخلاقي ضعيف تر و نحيف تر باشد، قواعد و قوانين رسمي حجيم تر و فربه تر و تعدد و تكثر دستگاههاي پليسي و انتظامي بيشتر خواهد شد. اما اين تورم قوانين و تعدد دستگاه هاي پليسي از آنجا كه مبتني بر ترس از تنبيه و فشار و اجبار است كمتر قادر است همنوايي بلند مدت و پايدار افراد را با قواعد نظم اجتماعي از روي ميل و رغبت تأمين كند. به همين دليل شكننده، سست و ناپايدار است.
از چنين منظري است كه فرماندهان و مسئولين نيروي انتظامي اين روزها و در هفته نيروي انتظامي بارها تأكيد مي كنند امنيت اجتماعي با پليسي كردن فضاي جامعه بدست نمي آيد و راه حل مشكلات اخلاقي و اجتماعي امنيتي كردن فضاي جامعه نيست. كاهش ميزان جرائم در تهران و برخي شهرهاي كشور نويدبخش حركت به سوي نظم اخلاقي و فاصله گرفتن از پليسي شدن جامعه است. كمك و همكاري دستگاه ها و نهادهاي فرهنگي، آموزشي و رسانه ها در تحكيم قواعد و هنجارهاي اجتماعي به تقويت اين روند مدد خواهد رساند.
از سوي ديگر برخورد توأم با احترام و نزاكت نيروهاي پليس با شهروندان همچنان كه مقام معظم رهبري در ديدار با فرماندهان نيروي انتظامي تاكيد و توصيه كرده اند اعتماد و حسن ظن مردم به پليس را دوچندان و زمينه و بستر مشاركت داوطلبانه مردمي جهت برقراري نظم اجتماعي پايدار را فراهم خواهد كرد.