پنج شنبه۱۷ مهر ۱۳۸۲- سا ل يازدهم - شماره ۳۱۹۰ - Oct.9, 2003
در راستاي انتظار حضرت مهدي (عج)
قدر اصغر و قدر اكبر
016630.jpg
اشاره:در آيين اسلام برخي از شب ها از بركت و اهميت قدسي خاصي برخوردارند. براي مثال شب قدر، شبي بوده كه قرآن تماماً بر سينه مبارك پيامبر(ص) نازل شده است. از اين رو مسلمانان چنين شبي را سخت گرامي مي دارند. شب تولد حضرت قائم(عج) نيز در فرهنگ اسلامي داراي قدر و ارج خاصي است. در اين شب مسلمانان به ويژه شيعيان از درگاه الهي و حضرت مهدي مراد مي طلبند تا مقصود معنويشان برآورده شود. مطلب حاضر، گفتاري در ارج اين شب و فلسفه انتظار در فرهنگ شيعي است.
آيت الله محمدرضا مهدوي كني:
وعدالله الذين امنوا منكم و عملواالصالحات ليستخلفنهم في الارض كما استخلف الذين من قبلهم و ليمكنن لهم دينهم الذي ارتضي لهم و ليبدلنهم من بعد خوفهم امنا يعبدونني لايشركون بي شيئاً و من كفر بعد ذلك فاولئك هم الفاسقون.(۱)
بدون ترديد شب نيمه شعبان، شب مباركي است. حتي اكثر اهل سنت نيز اين شب را محترم مي شمارند و عبادت مي كنند. بسياري از مسلمانان براي درك فضيلت اين شب، از بلاد مختلف به مكه و مدينه مشرف و در مسجد النبي صلي الله عليه و آله وسلم و مسجد الحرام مشغول عبادت مي شوند.(۲) اهل سنت اين شب را «ليله البرات»،يعني شب برات مي گويند. نيز معتقدند كه شق القمر در اين شب واقع شده است. در هر حال تقدير چنين بوده كه صاحب ولايت ختميه در اين شب متولد شود، گرچه اين شب از صدر اسلام محترم بوده، لكن ولادت حضرت حجه بن الحسن بقيه الله الاعظم روحي له الفداء بر عظمت آن افزوده و آن را كامل كرده و به آن روح بخشيده كه ولايت عظمي در اين شب ظهور يافته و ماه ولايت به ظهور خود رسالت ختميه را تكميل كرده است كه فرمود:
«اني تارك فيكم الثقلين كتاب الله و عترتي...»
در روايات ما از امام محمد باقر عليه السلام منقول است كه فرمودند:
«شب قدر ماه رمضان، مخصوص قرآن و پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم است و شب پانزدهم شعبان، شب ما اهل بيت عليهم السلام يعني شب ولايت است.»(۳)
تحقيق آن است كه شب قدر اكبر در ماه شعبان نيست. زيرا شب قدر اكبر، شبي است كه قرآن در آن نازل شده است:
خداوند مي فرمايد:
انا انزلناه في ليله القدر(۴)
يعني نزول قرآن در شب قدر بوده است. در آيه ديگر مي فرمايد كه ماه رمضان، ماه نزول قرآن است.
شهر رمضان الذي انزل فيه القرآن(۵)
جمع ميان اين دو آيه اقتضا دارد كه شب قدر در ماه مبارك رمضان باشد. بنابراين، شب قدري كه در ماه مبارك رمضان است، شب قدر اكبر است و شب قدري كه در نيمه شعبان احتمال داده شده، شب قدر اصغر است. چنان كه ثقل اكبر و اصغر از هم جدا نيستند، شب قدر اكبر و اصغر نيز از يكديگر جدا نيستند.
خداوند متعال، درباره روزي كه دين از نظر «كمي و كيفي» به كمال رسيد، مي فرمايد:
اليوم اكملت لكم دينكم و اتمت عليكم نعمتي و رضيت لكم الاسلام دينا.(۶)
يعني من امروز اسلام را به عنوان دين پسنديدم. يعني دين اسلام تا به امروز كامل نبود و صددرصد مورد رضايت خداوند نبود، ولي اكنون كه با اعلام و ابلاغ ولايت به مرتبه كمال و تمام رسيد، مورد رضايت حق تعالي واقع شد. آن روز به اعتقاد ما و اعتقاد بسياري از مسلمانان، روز عيد غدير است. پس با توجه به اين آيه معلوم مي شود كه مراد پروردگار از آن ديني كه «ارتضي لهم»، در آيه اي كه در مطلع گفتار آمد، ديني است كه همراه با امامت و ولايت اهل بيت پيامبر است، كه ابلاغ آن در روز غدير و تحقق كامل آن با ظهور و قيام حضرت مهدي روحي له الفداء مي باشد و قبل از آن عملاً امكان بروز نداشت. در اين آيه خداوند نويد مي دهد كه آن روز حتماً خواهد آمد و در آن روز دين خدا بدون بيم و هراس پياده خواهد شد و آثار شرك به كلي برچيده مي شود. عظمت و اهميت روزي كه در اين آيه به آن وعده داده شده است، به خاطر ظهور امامت و حاكميت ولايت است. در آيه شريفه «وعدالله...»، وعده هايي وجود دارد كه يكي از آن ها شامل همه امت ها است، كه صالحان هر امت وارث ناصالحان آن خواهند شد و چند وعده، مخصوص ما مسلمانان و شيعيان است. آيه كريمه به اين صورت آغاز مي شود:
و عدالله الذين امنوا منكم و عملواالصالحات ليستخلفنهم في الارض كما استخلف الذين من قبلهم.(۷)
تا اين جاي آيه مربوط به مسأله استخلاف و جانشيني صالحان بر كافران است كه در هر زماني و هر مقطعي از تاريخ، به تناسب عملي شده است. چنان كه مي فرمايد: «كما استخلف الذين من قبلهم». يعني مسأله استخلاف و جانشيني صالحان بر كافران پيش از اين نيز به وقوع پيوسته است. اما در اين آيه شريفه، پس از طرح مسأله استخلاف، سه نكته ديگر را اضافه مي كند كه مختص به مؤمنان و صالحان اين امت است:
۱- «وليمكنن لهم دينهم الذي ارتضي لهم»: يعني آن ديني را كه خداوند پسنديده وسايل و امكانات پياده كردن آن را فراهم مي آورد. بديهي است ديني را كه «ارتضي لهم»، همان ديني است كه در غدير خم با ولايت تكميل شد. در آن روز خداوند فرمود: اينك اين دين را براي شما پسنديدم. (و رضيت لكم الاسلام ديناً).
۲- «و ليبدلنهم من بعد خوفهم امنا»: در آن روز خوف به امنيت تبديل مي شود، به طوري كه:
۳- «يعبدونني لايشركون بي شيئاً»: مرا بدون هيچ شائبه شركي مي پرستند. يعني زمينه شرك از ميان مي رود و حتي براي تقيه جايي نمي ماند. «تقيه» گرچه در مواردي با رعايت مصالح واجب است، ولي براي افراد معمولي، توأم با يك نوع شرك است. خداوند به مؤمنين وعده داده است كه روزي فرا مي رسد كه اثري از شرك در عبادت خداوند ديده نمي شود. اين نمي شود مگر در روزي كه دين حق بر تمام اديان چيره شود و اثري از كفر و شرك باقي نماند. اين در پرتو ظهور باهرالنّور حضرت مهدي روحي له الفداء تحقيق مي پذيرد. صاحب اين ولايت همان كسي است كه در شب نيمه شعبان متولد شده است و آن شب، شب قدر اصغر است.
اين وفايت، چنان كه معتقديم، تنها به معناي دوستي اهل بيت  عليهم السلام نيست، بلكه به معناي ولايت و سرپرستي و حاكميت خدا از طريق خليفه الله است. تولاي ما از طريق آن ولي، ولايت خاصي است كه روز غدير خم واقع شده است. اين ولايت امري نيست كه ضرورت اجتماعي آن را بر ما تحميل كرده و ما را وادار كند كه به سوي تشكيل چنين حكومتي برويم كه از طريق پذيرش و بيعت ما مشروعيت پيدا كند. اين حكومت مثل حكومت هاي بشري نيست كه ضرورت هاي اجتماعي آن را اقتضا كرده باشد. البته مقصودم اين نيست كه اصل حكومت ضرورت ندارد، بلكه مقصودم اين است كه حكومت با اين خصوصيت و اين شكل و محتوا، برخاسته از متن و دستور شرع است و از بيرون وارد نشده است. لذا در مواردي كه حكومت هاي غير الهي و غير ديني وجود دارد، باز هم ولايت و امامت و حاكميت امام ضروري است و مؤمن هيچ جا از اين ولايت و تولي بي نياز نيست.
ادامه دارد
پانويس ها:
۱- سوره نور، آيه ۵۵.
۲- درس اخلاق مندرج در مجله پيام صادق، شماره ۱۵ و ۱۶ (بهمن ۱۳۷۶ تا ارديبهشت ۱۳۷۷).
۳- مفاتيح الجنان، فضيلت نيمه شعبان، ص ۱۶۵، انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامي.
۴- سوره قدر، آيه ۱.
۵- سوره بقره، آيه ۱۸۵.
۶- سوره مائده، آيه ۳.
۷- سوره نور، آيه ۵۵.

رويدادهاي انديشه
بررسي هرمنوتيك مدرن در دانشگاه علوم پزشكي شيراز
انجمن كتاب امور فوق برنامه و فرهنگي دانشگاه علوم پزشكي شيراز موضوع «هرمنوتيك مدرن» را با حضور چند نفر از استادان دانشگاه، به نقد و بررسي گذاشت.
به گزارش ايسنا، در جلسه ياد شده كه از ساعت ۱۵ روز پنجشنبه نهم مهرماه برگزار شد، كتابهاي ساختار هرمنوتيك (بابك احمدي)، انديشه هاي فلسفي در پايان هزاره دوم(مجموعه مصاحبه هايي با دكتر ضيمران) و ساختار تأويل متن (بابك احمدي)، به بوته نقد و بررسي گذاشته شد.
016628.jpg

قدرداني تركمن ها از انتشار ترجمه روسي آثار ابن سينا
رئيس انستيتوي فلسفه و حقوق آكادمي علوم و مدير بخش ترجمه و تهيه آثار فلسفي و حقوقي پژوهشگاه فلسفه و حقوق فرهنگستان علوم تاجيكستان،  با ارسال نامه هاي جداگانه اي به رايزن فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در كشور تركمنستان، نسبت به چاپ آثار ابن سينا، تشكر و قدرداني كردند.
به گزارش ايسنا، در نامه «موسي دينار شايوف»، رئيس پژوهشگاه فلسفه و حقوق فرهنگستان علوم تاجيكستان به غلامحسين زاده، رايزن فرهنگي كشورمان در تركمنستان، آمده است: ما از گام خير و فرهنگي رايزني جمهوري اسلامي ايران در كشور تركمنستان در چاپ اثرهاي گرانبهاي شيخ الرئيس ابن سينا به زبان روسي كمال تشكر را داريم.
همچنين در اين نامه، اظهار اميدواري شده است، روابط علمي و فرهنگي دو كشور برادر ايران و تاجيكستان در آينده از راه ترجمه، تهيه و طبع و نشر آثار نياكان بيشتر گسترش پيدا كند.
دكتر سيد رحمان سليماني، مدير بخش ترجمه و تهيه آثار فلسفي و حقوقي پژوهشگاه فلسفه و حقوق فرهنگستان علوم تاجيكستان،  نيز در نامه خود خطاب به رايزن فرهنگي ايران در تركمنستان، ضمن سپاسگزاري از اين اقدام مثبت در ترجمه آثار ابن سينا به زبان روسي، ابراز اميدواري كرده است روابط و پيوندهاي علمي و فرهنگي دو كشور همزبان و هم فرهنگ ايران و تاجيكستان بيش از پيش در رشته هاي فلسفه و فرهنگ توسعه يابد.

شرح و تفسير رساله الطير ابن سينا
شرح و تفسير «رساله الطير» ابن سينا تأليف دكتر شكوفه تقي توسط نشر مركز منتشر مي شود.
به گزارش ايلنا، دكتر تقي در اين كتاب كه «دو بال خرد» نام دارد، به مفاهيم فلسفي و عرفاني مطرح شده در «رساله الطير» ابن سينا پرداخته و به سابقه اين مفاهيم در قرآن، ادبيات متون و فرهنگ گذشته اشاره كرده و نيز رابطه آن را با ساير آثار ابن سينا نشان داده است.
گفتني است «رساله الطير» يك اثر كوتاه عرفاني و نمادين از ابن سينا است كه از متون فلسفه اشراق محسوب مي شود.
همچنين كتابهاي «ساختار و تأويل متن» تأليف بابك احمدي و «چراغها را من خاموش مي كنم» نوشته زويا پيرزاد از سوي نشر مركز به چاپ ششم و يازدهم رسيدند.

برنامه هاي نشست هاي كتاب ماه در مهرماه
كتاب ماه ادبيات و فلسفه پس از جشن صدمين نشست خود كه روز شنبه ۵ مهرماه، برگزار شد، در ماه جاري چهار نشست را ترتيب داده است.
به گزارش ايلنا در تاريخ سه شنبه ۱۵ مهرماه دكتر محمدعلي اسلامي ندوشن در نشستي سخنان خود را با عنوان «معماي حافظ» ايراد كرد.
برنامه بعدي خانه كتاب در تاريخ ۲۲ مهرماه به نقد و بررسي «كارنامه يك شاعر: منصور اوجي» اختصاص دارد كه در آن دكتر احمد ابومحبوب، عمران صلاحي و كاميار عابدي به سخنراني خواهند پرداخت.
«ترجمه از ديدگاه والتر بنيامين و ژاك دريدا» آخرين نشست مهرماه كتاب ماه ادبيات و فلسفه است كه در تاريخ ۲۹ مهر در آن دكتر امير علي نجوميان سخنراني خواهد كرد.
همه اين نشست ها ساعت ۱۷ تاريخ هاي مذكور در خانه كتاب ايران واقع در خيابان انقلاب، بين خيابان فلسطين و صباي جنوبي پلاك ۱۱۷۸ برگزار مي شود.

انديشه
اجتماعي
اقتصادي
خارجي
سياسي
شهري
علمي فرهنگي
گلستان كتاب
محيط زيست
ورزش
ورزش جهان
صفحه آخر
همشهري ضميمه
بازارچه همشهري
|  اجتماعي   |   اقتصادي   |   انديشه   |   خارجي   |   سياسي   |   شهري   |   علمي فرهنگي   |   گلستان كتاب   |  
|  محيط زيست   |   ورزش   |   ورزش جهان   |   صفحه آخر   |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   شناسنامه   |   چاپ صفحه   |