محسن شمشيري 
گراني و افزايش بي رويه قيمت مسكن در شهر تهران در ماه هاي اخير اقشار مختلف مردم را با مشكل اساسي روبرو كرده و شهروندان از بالا رفتن قيمت زمين و مسكن در تهران به شدت نگران هستند و كارشناسان نيز براي چاره انديشي مشكل، مسايل مختلفي را مطرح كرده اند.
بررسي ها نشان مي دهد كه در چهارماه اول سال جاري قيمت هر متر آپارتمان نوساز در مركز شهر تهران بين ۶ تا ۵/۷ ميليون ريال و قيمت هر مترزمين بين ۵/۵ تا ۷ ميليون ريال بوده است كه اين ارقام نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۳۰درصد رشد نشان مي دهد.براي كارشناسان و مردم و به خصوص خانوارهاي متوسط شهري اين سوال مطرح است كه علل افزايش قيمت كدامند و قيمت زمين، مسايل مربوط به فروش تراكم و قيمت مصالح ساختماني تا چه حد در اين افزايش قيمت ها موثر بوده؟
افزايش قيمت مصالح ساختماني و بالا  بودن قيمت مسكن در تهران و ديگر شهرهاي بزرگ كشور سبب شده پيمانكاران ساختماني از مصالح نامرغوب براي ساخت مسكن استفاده كنند.
كارشناسان در اين زمينه هشدار داده اند استفاده از مصالح نامرغوب در بخش ساختمان در بلند مدت به استحكام ساختمان هاي ساخته شده،صدمات جبران ناپذيري وارد مي كند و عمر آن را نيز كاهش خواهد داد.به گفته آن ها كمبود سيمان و افزايش قيمت آن و ساير مصالح ساختماني علا وه بر تاخير بر اجراي طرح هاي عمراني و ساخت مسكن،موجب بالا رفتن قيمت مسكن وفشار مضاعف بر اقشار كم درآمد جامعه شده است.مصالح ساختماني زيربناي اصلي هر ساخت و ساز به شمار مي رود و كمبود و يا گراني آن موجب ركورد در احداث بناها و افزايش قيمت مسكن مي شود.
اگر سهم هزينه مصالح ساختماني را در قيمت تمام شده مسكن حدود۳۰تا۴۰درصد درنظر بگيريم مي توان نتيجه گرفت كه در اثر رشد فرايند ساخت و سازها در كشور در دو سال اخير،قيمت مصالح ساختماني نيز به شدت بالا رفته.
يكي از اعضاي انجمن صنفي مهندسان ساختمان در اين زمينه مي گويد:متاسفانه به دليل تخريب خانه هاي يك يا دو طبقه و ساخت ساختمان ها و آپارتمان هاي جديد، بسياري از مصالح ساختمان بدون آنكه عمركافي كرده باشند تخريب مي شوند و از بين مي روند و بسياري از آجرها، گچ، سيمان، ماسه، بتن، شيشه و... ديگر قابل استفاده نيست و به راحتي از بين مي رود و اين پديده جديد كه به علت گراني مسكن در تهران در دو سه سال اخير شاهد آن در تمامي كوچه و پس كوچه هاي شهر هستيم عامل نارضايتي مردم و گراني مصالح ساختمان شده است.
عده اي از كارشناسان پيش بيني مي كنند كه فروش مصالح ساختماني در شهر تهران به دليل كاهش ساخت وساز رو به كاهش بگذارد و علا مت هاي آن در بازار تهران از يكي دوماه گذشته كاملا  مشهود است.
فروشندگان مصالح ساختماني مي گويند: يكي از دلا يل عدم رونق ساختمان سازي در ۶ ماه گذشته نحوه فروش تراكم مازاد ساختمان توسط شهرداري تهران و مصوبات و نظرات شوراي شهر تهران بوده است.
به گفته مدير كل سازمان ملي زمين و مسكن، ساخت و سازدر تهران در سه ماه اول سال جاري ۶/۹ درصد نسبت به سه ماه مشابه سال ۱۳۸۱ كاهش داشته است و اين آمار علا متي است براي ركود نسبي در ساخت و ساز كه در آينده كاهش قيمت و يا تثبيت قيمت مصالح ساختماني را به دنبال خواهد داشت.
اما عده اي از كارشناسان معتقدند كه قيمت مصالح ساختماني نه تنها كاهش نيافته بلكه افزايش نيز داشته است و ادامه روند فعلي كه افزايش قيمت مصالح ساختماني همراه با ركود ساخت و ساز و كاهش عرضه مسكن را به دنبال خواهد داشت موجب افزايش قيمت مسكن در تهران مي شود كه اقشار متوسط به پائين بايد هزينه آن را تقبل كنند.
اقتصاددانان ركود ساخت و ساز همراه با افزايش قيمت مصالح ساختماني را پديده ركود تورمي در بخش مسكن نام گذاري مي كنند و معتقدند كه ساختارهاي نامناسب جمعيتي، تمركز امكانات در تهران، مهاجرت، ساختارهاي توسعه نيافته اقتصادي، قوانين و مقررات ناكارآمد، قيمت گذاري نامناسب مصالح ساختماني، قطع فروش مازاد تراكم و ... باعث شده كه با وجود ركورد بخش مسكن قيمت مصالح ساختماني بالا  رود و قيمت آپارتمان نيز افزايش يابد. اما دولت مي تواند بخشي از مشكلا ت موجود را با اصلا ح سياست ها و نظارت علمي كاهش دهد.اگر چه آمار وزارت مسكن نشان مي دهد كه تعداد ساخت وسازها در مناطق شهري از تعداد ازدواج ها پيشي گرفته و عرضه مسكن بتدريج در يك تعادل نسبي با تقاضاي مسكن قرار خواهد گرفت و ركود فصلي بازار مسكن نيز مويد اين است كه سفته بازي و انگيزه خريد مسكن به قصد فروش با قيمت بالا تر فروكش كرده است اما عده اي از خانوارهاي شهري مي گويند كه به علت گراني بيش از حد مسكن وآپارتمان هاي كوچك و پائين بودن وام مسكن و عدم فروش اقساطي و طرح هاي فروش مسكن با روش اجاره به شرط تمليك قادر به خريد مسكن نيستند و در حال حاضر متقاضي بالقوه به حساب مي آيند و اگر گشايش و فرجي در بازار مسكن احساس كنند به متقاضي بالفعل تبديل مي شوند و لذا در حال حاضر عرضه مسكن و توليد فعلي ساختمان ها را نمي توان كافي اعلا م كرد بلكه شرايط براي كاهش قيمت زمين، مصالح ساختماني و .. بايد فراهم شود.
كارشناسان در اين زمينه مي گويند: دولت مي تواند حداقل در ارائه وام هاي ۱۰ ميليون توماني و بالا تر از آن به انبوه سازان و توليدكنندگان مسكن، طرف عرضه مسكن را حمايت كند، زيرا در حال حاضر وام ۵ تا ۷ ميليون توماني به طرف تقاضا و خريدار كافي نيست و تنها به گران تر شدن آپارتمان هاي۷۰-۴۰ متري منجر شده است.
در حالي كه اگر وام مسكن به توليدكننده داده شود و رقم آن به بيش از ۱۰ ميليون تومان برسد توليد مسكن افزايش خواهد يافت و انبوه ساز و توليدكننده نيز پرداخت وام مسكن را به طرف خريدار و مالك و مصرف كننده نهايي و اصلي كه در آنجا سكونت و زندگي خواهد كرد منتقل مي كند و از اين طريق بسياري از دلا لا ن و فرصت طلبان فضايي را براي حضور خود نخواهند يافت.
همچنين دولت با ارائه زمين به انبوه سازان و كاهش قيمت مصالح ساختماني و نظارت بر عرضه و كيفيت مصالح ساختماني مي تواند هزينه تمام شده مسكن را كاهش دهد و البته اين نظارت بايد با آزاد سازي كامل قيمت ها همراه شود و هيچ گونه نرخ گذاري را شاهد نباشيم زيرا آنچه عامل كمبود سيمان در بازار كنوني است آزاد نبودن قيمت ها است.
نظارت دولت بايد بر توزيع مناسب مصالح ساختماني، كاهش مشكلا ت توليدكنندگان، تصويب مصوبات جديد و لغو مصوبات غيركارآمد متمركز شود تا مكانيزم قيمت ها و دست نامرئي بازار تخصيص منابع را بهينه كند و هر جا كمبودي مشاهده شد و مشكلا تي احساس شد بايد با تزريق نقدينگي و امكانات دولتي و مشاركت توليدكنندگان مصالح ساختماني به رفع آن همت گمارد.
قيمت مصالح ساختماني در بازار تهران 
دست اندركاران ساخت و ساز مي گويند: در حال حاضر قيمت يك شاخه تيرآهن نمره ۱۴ در بازار تهران حدود ۵۵ هزار تومان است كه در مقايسه با سال قبل كه قيمت آن ۴۲ هزار تومان بود ۳۱ درصد افزايش قيمت داشته است.
همچنين هر شاخه تيرآهن نمره ۱۶ نيز ۷۰ هزار تومان فروخته مي شود كه در مقايسه با قيمت سال گذشته كه ۵۲ هزار تومان بوده ۳۳ درصد رشد نشان مي دهد.
يك شاخه تيرآهن نمره ۱۸ در بازار آهن فروشان حدود ۸۲ هزار تومان فروخته مي شود كه مقايسه قيمت آن با سال قبل حدود ۲۲ درصد رشد نشان مي دهد.
هر كيلو گرم ميلگرد نيز ۲۸۰ تومان در بازار آهن فروشان تهران معامله مي شود كه كيلويي ۳۰ تومان نسبت به سال قبل گران شده است.
بازار لوله پوليكا نيز نشان مي دهد كه يك شاخه لوله پوليكا در بازار ۴۳ هزار تا ۴۶ هزار ريال قيمت دارد كه در مقايسه با قيمت سال گذشته تقريبا تغييري نكرده است.
فروشندگان لوله پوليكا مي گويند كه اوايل سال جاري قيمت لوله پوليكا افزايش يافت اما پس از مدتي كارخانجات توليدي به علت شرايط بازار قيمت آن را كاهش دادند.
قيمت انواع شيرآلا ت نيز در بازار تهران حدود ۵ درصد نسبت به سال گذشته رشد نشان مي دهد. كارشناسان در اين زمينه مي گويند: خوشبختانه قيمت شيرآلا ت ايراني نسبت به شيرآلا ت خارجي بسيار پايين تر است اما همان كيفيت را دارند و خانوارهاي شهري نبايد نگران كيفيت شيرآلا ت ايراني باشند.
همچنين قيمت انواع كاشي، سراميك وسايل بهداشتي ساختمان در مقايسه با سال گذشته بيش از ۱۰۰ درصد رشد داشته اند اما در عين حال كارشناسان مي گويند كه توليد كمي و كيفي محصولا ت ايراني در بخش كاشي ، سراميك و وسايل بهداشتي افزايش داشته است و شاهد تحولات بزرگي در بخش كيفي و توليد كمي اين محصولا ت هستيم و پيش بيني مي شود كه از نظر قيمت و كيفيت در سال هاي آينده شاهد وضعيت رضايت بخشي در اين زمينه باشيم.
هر كيسه گچ سفيد در بازار مصالح فروشان تهران ۶۵۰ تومان به فروش مي رسد كه قيمت آن در مقايسه با قيمت سال گذشته ۳۳ درصد رشد داشته است.
همچنين هر كيسه سيمان سفيد ۲۸۰۰ تومان فروخته مي شود كه در مقايسه با سال گذشته كه ۲۵۰۰ تومان قيمت داشت حدود ۱۲ درصد افزايش يافته است.
قيمت آجر فشاري نيز با ۳۳ درصد افزايش نسبت به پارسال به هر عدد ۴۰ تومان رسيده است. هر تن ماسه با ۸۰ درصد رشد ۳۱۰۰ تومان و هر مترمربع موزائيك ساده با ۵۵ درصدافزايش ۱۴۰۰ تومان عرضه مي شوند.
منصور ناظمي كه براي خريد آجر و موزائيك و ماسه به بازار مراجعه كرده است در اين زمينه مي گويد: «مخ آدم سوت مي كشد، آخه با آجري ۴۰ تومان، خانوارهاي ايراني و تهراني چگونه بايد خانه بسازند؟ دست روي هر مصالح ساختماني كه مي گذاريم، مي بينيم قيمت ها سرسامآور است. معلوم نيست چرا آجر، سيمان، ماسه و ... كه مال مملكت خودمان است بايد اين قدر گران باشد؟»
كمبود سيمان 
كمبود سيمان و گراني برخي از مصالح ساختماني در ماههاي گذشته روند ساخت و سازها را در بسياري از شهرهاي كشور و به خصوص در تهران كند كرده است و زمينه سوء استفاده دلا لا ن و واسطه ها را نيز فراهم كرده است.
گزارش هاي دريافتي از شهرستان ها نشان مي دهد هر روز در يك مركز استان و يا در كميته بررسي شهرستان وضعيت كمبود و گراني سيمان بازار بحث و چاره انديشي را گرم كرده است و از گوشه و كنار كشور موضوع كمبود سيمان دائماً تيتر اخبار ارسالي به خبرگزاري ها و روزنامه ها است. گراني و كمبود مصالح ساختماني از جمله سيمان با توجه به نياز كشور به ساخت مسكن بيشتر، باعث خواهد شد تا پروژه هاي ساختماني با تأخير آماده و به بهره برداري برسند كه در نتيجه هزينه ساخت افزايش خواهد يافت.
توليدكنندگان سيمان در ماههاي اخير با ارسال نامه ها و گزارش هاي مختلف بارها اعلا م كرده اند كه آزادسازي قيمت سيمان مشكلا ت را در كوتاه مدت و ميان مدت كاهش خواهد داد و بسياري از مشكلا ت كنوني ناشي از قيمت گذاري سيمان است و مشكلا ت و بحران هاي كنوني مسكن ناشي از سياست گذاري نامناسب و قيمت گذاري هاي نامطلوب در سال هاي اخير است.
در بازارمصالح فروشان هر كيسه سيمان ۵۰ كيلوگرمي به صورت آزاد ۳۵۰۰ تومان قيمت دارد در حالي كه قيمت دولتي آن ۱۷۵۰ تومان تعيين شده است. يعني قيمت آزاد سيمان دقيقاً دو برابر قيمت دولتي آن است و اين مسأله نشان دهنده ۵۰ درصد اختلا ف قيمت و ناكارايي در بازار است. در حالي كه آزادسازي قيمت سيمان ، احتمالا ُ قيمت آزاد سيمان را به زير ۲۵۰۰ تومان خواهد رساند. قيمت هر كيسه ۵۰ كيلوگرمي در سال جاري ۱۸ درصد رشد داشته است.