دوشنبه ۵ آبان ۱۳۸۲ - شماره ۳۲۰۷- Oct. 27, 2003
رمضان ماه سلامت جسم و  روان
مهتاب صفر زاده خسرو شاهي
000142.jpg

ماه رمضان؛ ماه روزه و عبادت است. بنابراين براي فيض بيشتر از اين ماه؛ رعايت يك رژيم غذايي صحيح؛ لازم و ضروري است. از آنجايي كه زمان روزه داري در طول يك روز گاهي به ۱۲ ساعت هم مي رسد؛ بنابراين علائمي مثل؛ سرگيجه؛ خستگي و ضعف شديد به علت كاهش متابوليسم پايه اتفاق مي افتد. بنابراين توجه به نكات ذكر شده در اين مقاله براي داشتن رمضاني زيبا و سالم مناسب خواهد بود.
سحري را حذف نكنيد
خوردن سحري را هرگز فراموش نكنيد. سحري مهمترين وعده غذايي در طول ماه مبارك رمضان است. تحقيقات نشان مي دهد در افرادي كه سحري مي خورند؛ انرژي مورد نياز در طول روز تأمين شده و مسائلي مثل سردرد؛ سرگيجه؛ حالت گيجي؛ خواب آلودگي و خستگي وجود ندارد. به علاوه متابوليسم پايه بالا رفته و تا زمان افطار؛ شادابي بدن حفظ مي شود. اين شادابي و سرحالي در صورتي كه پس از سحري نخوابيد؛ چند برابر مي شود (البته تحمل افراد به خواب، متفاوت است، اما كمبود خواب را با استراحت بعد از ظهر و قبل از افطار مي توان جبران كرد.)
تنوع غذايي را فراموش نكنيد
در ماه مبارك رمضان؛ چون دو وعده غذايي مصرف مي كنيم؛ بنابراين بايد رژيم غذايي خود را طوري تنظيم كنيم كه تنوع غذايي رعايت شود. بدن ما روزانه حداقل به ۴۰ نوع ماده مغذي متفاوت نيازمند است و اين تنوع غذايي باعث سلامتي ما مي شود. هر چند هر ماده غذايي حاوي بيش از يك ماده مغذي است؛ اما رعايت تنوع، ضروري است. بنابراين، بهتر است روزانه از اين ۵ گروه مهم غذايي استفاده كنيم:
۱. انواع نان؛ غلات و حبوبات (البته نان سفيد زياد توصيه نمي شود).
۲. انواع ميوه و سبزي.
۳. گوشت، ماهي و مرغ.
۴. شير، پنير و ماست (انواع لبنيات به طرق مختلف).
۵. روغن مايع (مخصوصاً روغن زيتون) و شيريني هاي طبيعي (خرما، انگور و...) ، البته روغن به مقدار كم و در حد متعادل.
استفاده كمتر از مواد قندي در سحري براي كنترل بالا رفتن قند خون
هيدرات هاي كربن يا قندها؛ موادي هستند كه مي توانند براي مدتي ما را سير نگه دارند (البته به تركيب ماده قندي و سرعت تجزيه اش به گلوگز بستگي دارد) بنابراين با مصرف مواد شيرين؛ كاهش قند خون كنترل مي شود و تا زمان افطار سرحال خواهيم بود. اما مواد قندي مجاز براي مصرف؛ خوراكي ها يا شيريني طبيعي است. مواد خوراكي مثل؛ كشمش، خرما، شيره خرما، انگور، بادام، انواع ميوه هاي شيرين (مثل گلابي، سيب و...)؛ عسل طبيعي (اگر طبيعي اش را يافتيد)؛ انجير و ... بسيار خوب و مناسب است. اما از مصرف هرگونه شيريني غيرطبيعي مثل؛ زولبيا و باميه؛ شكلات، شيريني هاي مختلف، مربا و ... جداً بپرهيزيد. چرا كه با مصرف اين قبيل شيريني هاي غيرطبيعي؛ تنها احساس تشنگي شما افزايش يافته و قند خون بالا مي رود. بالا رفتن قند خون؛ بالا رفتن فشار خون را به دنبال داشته و به دنبال آن بيماري قلبي ايجاد مي شود. در اين ماه به علت كاهش مصرف آب؛ مصرف اين گونه خوراكي ها خطرناك است.
تجديدنظري روي نحوه پخت غذا داشته باشيد
با تغييراتي ساده و كوچك در عادات غذايي خود در اين ماه مبارك؛ سلامتي خود را تضمين كنيد. آشپزخانه هر خانه؛ خانواده اي را تغذيه مي كند كه نيازمند سلامتي اند. روش هاي سنتي و قديمي را كنار بگذاريد. هر غذايي با نمك و روغن خوشمزه نمي شود. دنياي جديد، رژيم غذايي جديدي را به شما پيشنهاد مي كند. دنياي پرهيجان و تنش زاي امروزي به اندازه كافي ما را بيمار مي كند؛ بنابراين با رعايت نكردن رژيم غذايي صحيح؛ قدم به قدم به بيماري نزديك تر مي شويم. براي خودتان بيماري تجويز نكنيد!  پس بهتر است به اين نكات هم توجه كنيد:
الف. تمام چربي ها را قبل از پختن غذا از مرغ و گوشت جدا كنيد. چربي ها را دور بريزيد. عادت كنيد از گوشت و مرغ بدون چربي استفاده كنيد. بهتر است از سويا به جاي گوشت قرمز استفاده كنيد. پوست مرغ؛ مهمترين منبع چربي در مرغ است. قبل از پختن غذا پوست مرغ را كاملاً  جدا كنيد. بهتر است از سينه مرغ استفاده كنيد چرا كه بي چربي ترين قسمت مرغ است. نقاطي مثل ران مرغ و گوشت هايي كه رنگ تيره دارند؛ خصوصاً گوشت گوسفند؛ درصد چربي بالايي دارند. از اين قسمت ها استفاده نكنيد. حتي بهتر است به بچه ها هم غذاهاي بدون چربي بدهيد. چربي از ۳ سالگي در رگ ها رسوب مي كند ! بنابراين با مصرف غذاهاي بدون چربي؛ روزه سلامتي بگيريد.
ب. روغن را تا حد ممكن از غذاها حذف كنيد. از ابتداي ماه شروع كنيد و تا انتهاي ماه آن را رعايت كنيد. بنابراين بهتر است:
000144.jpg

۱- به جاي پياز داغ؛ پياز را همراه هر غذايي آب پز كنيد. هنگام پختن خورشت قيمه براي افطار؛ پياز و لپه گوشت را يكجا ريخته و آب پز كنيد. مصرف پياز داغ يا مواد روغني ديگري از اين دست، عامل اسيدي شدن معده يا به اصطلاح «ترش كردن» است. از خوردن آنها بپرهيزيد.
۲- از ظروف تفلون استفاده كنيد تا روغن كمتري مصرف كنيد. به اين ترتيب معده شما بدون مشكل روزه را تحمل مي كند.
۳- به جاي سرخ كردن غذاها براي افطار؛ آنها را در فر گذاشته يا روي منقل بپزيد(به اصطلاح كباب  كنيد).
۴- مرغ و گوشت را با حرارت ملايم و طولاني مدت بپزيد. غذاي نپخته معده را سنگين كرده و با استفراغ؛ روزه باطل مي شود.
۵- تا آن جا كه ممكن است سبزي هاي تازه مصرف كنيد. سبزي ها را براي پختن غذا آن چنان سرخ نكنيد كه سياه شود. قورمه سبزي با سبزي سياه شده و روغني؛  معده را اذيت كرده و لذت روزه داري فردا را از شما سلب مي كند.
۶- اگر براي افطار؛ ماكاروني، برنج يا هر ماده غله اي ديگري تهيه كرده ايد؛ قبل از دم كردن؛ آنها را آبكش نكنيد. چرا كه ويتامين B  اين مواد غذايي به فاضلاب مي رود!
تا آنجا كه ممكن است از روغن نيز استفاده نكنيد و هنگام سرو غذا؛ ۱ تا ۲ قاشق روغن زيتون روي غذا بريزيد.
۷- بهتر است قبل از غذاي اصلي؛ هنگام افطار؛ كمي سوپ يا آش ميل كنيد. اين پيش غذاها نه تنها از نظر غذايي بسيار مفيد هستند، بلكه باعث كاهش اشتها و كم خوري مي شوند.
۸- در تهيه مواد غذايي، سعي كنيد به جاي روغن و نمك؛ از سبزي هاي طبيعي و يا سبزي هاي خشك و معطر استفاده كنيد(بهتر است سبزي ها در منزل تهيه شده باشند.) مثلاً برنج را با زيره دم كنيد. مرغ را با پياز فراوان، برگ بو و جعفري بپزيد. گياهاني مثل: ريحان، برگ بو، آويشن، (ارگانو)؛ اكليل كوهي (روزماري) بسيار خوب و مفيد است.
مثلاً به جاي خوردن يك عدس پلو پرچرب با پياز داغ پرچرب و خرما؛ كمي دارچين هنگام دم كردن روي عدس پلو بريزيد. مزه مطبوع خواهد شد و از نظر غذايي نيز سالم است.
از مصرف نمك جداً بپرهيزيد
۱- از سير، پودر خردل (خيلي كم)؛ پياز، قارچ و گوجه فرنگي به همراه سبزي هاي مختلف براي پختن غذا استفاده كنيد. (سير و پياز را سرخ نكنيد. تنها كافي است آنها را همراه مرغ يا گوشت بپزيد.)
۲- براي ماهي و مرغ و گوشت؛ از چند حلقه ليموترش يا نارنج يا آب آنها به جاي نمك استفاده كنيد. (حداكثر ميزان مجاز مصرف نمك يك قاشق چاي خوري سرخالي است)
۳- از سبزي هاي خشك و ادويه هاي ملايم به جاي نمك استفاده كنيد (به جهت كاهش مصرف آب و كاهش دفعات دفع ادرار؛ مصرف زياد از حد نمك باعث افزايش شديد فشار خون مي شود).
۴- نمك زياد نه تنها باعث بالا رفتن فشار خون مي شود؛ بلكه باعث بيماري كليه و سكته قلبي نيز مي شود. بنابراين سعي كنيد نمك را حذف كنيد. خصوصاً اين كه به دليل روزه داري مصرف آب نيز در اين ماه كاهش مي يابد.
رمضان امسال را با توجه به اين توصيه ها زيباتر كنيد:
غذاي خود را با حداقل نمك و روغن بپزيد. سحري، غذاي بسيار كم  حجم بخوريد (يك ليوان شير با خرما كافي است) حتي نوجوانان هم مي توانند با غذاهاي بسيار كم حجم و مقوي روزه بگيرند. افطار و شام را يكي كنيد. افطار همان شام ولي كمي زودتر از زمان شام است. با مصرف دو وعده غذا، يكي به عنوان افطاري و ديگري به عنوان شام، تنها به افزايش وزن خود كمك كرده ايد! تا هنگام خواب و پس از افطار؛ ميوه ميل كنيد. غذاي كم حجم، آسانتر هضم شده و معده سالم تر مي ماند. پس از چندين ساعت مصرف نكردن غذا؛ هنگام افطار؛ سريعاً  معده را پر نكنيد. معده نيز مانند هر عضو ديگري آسيب پذير است.
هنگام سحر فراموش نكنيد كه؛ سحري تنها چند ساعتي زودتر از صبحانه خورده مي شود. بنابراين طبق همان روشي كه قبلاً صبحانه ميل مي كرديد؛ سحري ميل كنيد. آيا شما براي صبحانه؛ پلو و خورشت و يا غذاهاي ديگر ميل مي كرديد؟!
غذاهاي فيبردار مصرف كنيد
خوراكي هايي مثل خرما؛ غلات و حبوبات كه همگي سرشار از ويتامين؛ خصوصاً ويتامين B  هستند و براي بدن بسيار مفيدند. به علاوه اين كه همگي فيبر دارند. غذاهايي مثل؛ لوبيا؛ عدسي؛ سوپ جو، آش (البته آش رشته توصيه نمي شود.) اين غذاها به عنوان افطاري يا سحري مناسب ترند. البته توجه كنيد ميزان مصرف زياد نشود! 
ميوه و سبزي را فراموش نكنيد
ميوه ها و سبزي ها؛ به علت داشتن فيبر بالا؛ انواع ويتامين ها؛ حجم كم؛  مواد معدني فراوان و كالري كم بسيار عالي هستند. بنابراين مي توان از آنها به عنوان سحري استفاده كرد. مثلاً يك عدد سيب با يك استكان شير؛ سحري بسيار مناسبي است. در فاصله بين افطار تا موقع خواب نيز زمان مناسبي براي مصرف ميوه است.
مصرف مايعات به ميزان زياد فراموش نشود
آب و مايعات ديگر فراموش نشود. اما از خوردن چاي و قهوه زياد بپرهيزيد. به علت تغيير ساعات غذايي در اين ماه مبارك؛ معده كمي حساس شده و به اين قبيل نوشيدني هاي محرك؛ سريعاً واكنش نشان مي دهد. مصرف نوشابه هاي گازدار نيز توصيه نمي شود. بنابراين بهترين نوشيدني آب است.
اما در پايان؛ در اين ماه مبارك؛ هدف اصلي عبادت است. بنابراين با رعايت هر چه بيشتر يك رژيم غذايي صحيح و حفظ سلامتي خود؛ امكان فيض بردن از اين ماه را بيشتر كنيد. غذاهايي را كه طول سال مصرف مي كرديد، با حذف روغن و نمك مصرف كنيد. فراموش نكنيد، تنها وعده ناهار حذف شده است بنابراين هنگام سحر يا افطار؛ درصدد جبران آن برنياييد. سحري همان صبحانه و افطار همان شام است. پس تغييري چشمگير در ميزان صرف غذا ندهيد. سلامت باشيد و روزه همگي تان قبول درگاه حق تعالي.

به مناسبت درگذشت ادوارد تلر، بمب ساز مشهور آمريكايي
بمب هيدروژني يتيم شد!
000146.jpg
مترجم: حبيب يوسف زاده
ساعت هفت بامداد اول ماه نوامبر ۱۹۵۲ ميلادي، ايالت متحده، در اقيانوس آرام يك وسيله انفجاري بزرگ موسوم به بمب هيدروژني را  آزمايش كرد.
به گفته شاهدان عيني، قارچ آتشين حاصل از انفجار، آن قدر عظيم و گسترده بود كه حتي نظاميان كار كشته را دچار وحشت كرد و جزيره اي به قطر يك مايل را كه در آن حوالي بود، به كلي محو و نابود كرد. يكي از دست اندركاران اين آزمايش بي سابقه، اذعان كرد كه موج انفجار بمب جديد پانصد برابر قوي تر از بمبي بود كه شهر هيروشيما را ويران كرد و تأكيد داشت كه موضوع بايد كاملاً  محرمانه باقي بماند.
دو سال بعد، بمب قوي تري در نزديكي جزاير مرجاني بيكيني منفجر شد و آن را به كلي از صحنه روزگار محو كرد. طولي نكشيد كه روس ها نيز در اين مسابقه تسليحاتي، بمب هيدروژني خود را تكميل كردند و خود را به رقبا رساندند و طولي نكشيد كه بمب هيدروژني به عنوان يك سلاح متعارف، جاي خود را در زرادخانه هاي آمريكا، روسيه و ساير كشورها باز كرد. در همان زمان بود كه ادوارد تلر، پدر بمب هيدروژني لقب گرفت، يكي از نويسندگان، او را اين طور توصيف كرده بود: مردي عبوس، با صدايي زنگ دار كه كلمات را شمرده شمرده ادا و مثل قطعات سنگ مرمر كنار هم رديف مي كند، اجازه شوخي با هيچ كس را به خودش نمي دهد و به قول خودش، مرتكب دو فرزند شده است!  او عقيده داشت كه پيشرفت و توسعه در زمينه بمب هيدروژني اجتناب ناپذير است و بيش از هر كس، شيفته فناوري اين سلاح مخرب بود.
او يك ميهن پرست لهستاني بود. اما مانند اغلب كساني كه به آمريكا مهاجرت كرده بودند، وطن جديدش آمريكا را با تمام وجود مي ستود. هموطنان لهستاني او، قبل از آغاز جنگ جهاني دوم سلطه فاشيست ها را تحمل كرده بودند و بعد از آن تحت انقياد كمونيست ها در آمده بودند.
از نگاه تلر، آمريكا دژ مستحكم دنيا در برابر هجوم كمونيسم بود و بمب هيدروژني سلاح مؤثر زمامداران ايالات متحده در برابر اين تهاجم بود.
جنبه هاي اخلاقي
ادوارد تلر همواره نسبت به سياستمداران احساس ترحم مي كرد، زيرا آنها بدون كوچكترين اطلاعي از نحوه عملكرد اين سلاح هاي رعب انگيز، بايد در خصوص به كارگيري آنها تصميم مي گرفتند. هري ترومن رئيس جمهور اسبق آمريكا كه دستور بمباران اتمي هيروشيما و تكميل بمب هيدروژني را صادر كرد، اطلاعاتش در زمينه رياضيات، بسيار محدود بود و چون هيچ اطلاعي از نظريه كوانتوم نداشت، سؤالات پيش پا افتاده اي را از دانشمندان اتمي مي پرسيد. سؤال هايي بسيار ساده از قبيل: بمب عمل خواهد كرد؟ ميزان تخريب آن چقدر خواهد بود؟... با اين سؤالات براي آقاي تلر محرز شد كه از ديد آقاي رئيس جمهور، او نه يك دانشمند فيزيك، بلكه فقط يك استاد بمب سازي است.
درحالي اگر ترومن سؤالاتي درباره ابعاد فاجعه و جنبه هاي اخلاقي كاربرد اين بمب پرسيده بود، احتمال داشت با ديدگاههاي مخالفي مواجه شود، در سال ۱۹۴۵ ميلادي آقاي تلر جزو دانشمنداني بود كه مخالف نابودي يكي از شهرهاي ژاپن بودند. او اصرار داشت اولين بمب اتمي برفراز شهر توكيو منفجر شود. در اين صورت نور خيره كننده عظيمي، آسمان شهر را روشن مي كرد و ژاپني ها به قدرت تخريب عظيم آن پي مي بردند و حساب كار دستشان مي آمد. اما دانشمند ديگري به نام اوپنهايمر كه مسئول ساخت بمب بود، با اين طرح موافقت نكرد. اما بعدها وقتي كه به قول خودش «مزه گناه را چشيد» با تكميل بمب هيدروژني مخالفت كرد و اظهار داشت كه بمب هاي موجود براي تمام مقاصد نظامي كفايت مي كند.
به خاطر مخالفت اوپنهايمر با تكميل بمب هيدروژني، كم كم او مظنون واقع شد و در آن دوران به اصطلاح كمونيست زدايي، شايع شد كه تمايلات چپگرايانه دارد. به اين ترتيب وقتي آقاي تلر نيز از حمايت همه جانبه  رئيس سابق خود، يعني اوپنهايمر دست برداشت، صلاحيت او براي دسترسي به مسائل محرمانه كشور زير سؤال رفت و مقام و منزلت خود را به عنوان يك دانشمند دولتي از دست داد و به سال ۱۹۶۷ در سن ۶۲ سالگي درگذشت. در آن زمان آقاي تلر سالها كار در عرصه علوم نظامي را در پيش رو داشت و مردم دوست داشتند كه او آنها را از توان مقابله آمريكا با يك حمله هسته اي خاطر جمع كند. او مي گفت: وجود توازن رعب و وحشت بين دو ابرقدرت هسته اي، بهتر از آن است كه به كمونيست ها اعتماد كنند و با مذاكرات كاهش تسليحات هسته اي مخالف بود. گفته مي شد كه او به همراه يك دانشمند لهستاني ديگر به نام لئوزيلارد، در سال ۱۹۳۹ آلبرت اينشتين را ترغيب كرده بودند كه نامه اي براي رئيس جمهور، روزولت بنويسد و او را متقاعد كند كه قبل از دست به كار شدن آلماني ها، بهتر است دستور ساخت بمب اتمي را صادر كند.
آقاي تلر در نزد رونالد ريگان از محبوبيت خاصي برخوردار بود و گفته بود كه انتخاب ريگان به رياست جمهوري آمريكا رويدادي استثنايي در تمدن غرب بوده است. گرچه ضعف معلومات رياضي ريگان نيز دست كمي از ترومن نداشت، اما او فيلم هاي فضايي زيادي تماشا كرده بود، وقتي آقاي تلر مطرح كرد كه براي نابودي موشك هاي مهاجم، مي توان يك سپر فضايي در مدار زمين ساخت. آقاي ريگان بلافاصله نسبت به اين طرح ذوق و شوق نشان داد و در پي آن، طرح «جنگ ستارگان» پديد آمد.
با اين كه طرح جنگ ستارگان به عنوان يك سلاح نظامي فاقد ارزش بود، اما تبعات سوء  آن بر اقتصاد رقيب، موفقيت هايي را برا ي آمريكا در پي داشت.
طرح جنگ ستارگان روس ها را بسيار مرعوب كرده بود و آنها به هر قيمتي كه بود، سعي مي كردند در تخصيص بودجه نظامي پا به پاي آمريكايي ها پيش بروند، بنابراين بعيد نيست كه طرح جنگ ستارگان در تسريع فروپاشي شوروي مؤثر بوده باشد.
آقاي تلر زندگي متعادلي داشت و به نواختن پيانو و بازي تنيس روي ميز علاقه مند بود، با اين حال وي موجب شد كه دولتمردان آمريكا ميليون ها دلار صرف ساخت تسليحات و پناهگاههاي زيرزميني كنند. پناهگاههايي كه به عقيده او در صورت بروز جنگ ستارگان، مي توانست جان افراد زيادي را حفظ كند. امروزه اكثر اين سلاح ها و پناهگاهها بلااستفاده مانده اند، اما اگر اين قبيل ولخرجي ها در منكوب كردن روس ها مؤثر بوده باشد، دليل ندارد كه او از اين ولخرجي ها متأسف بوده باشد.
۹ سپتامبر ۲۰۰۳ (۱۸ شهريور ۱۳۸۲) آخرين روز زندگي ادوارد تلر ۹۵ ساله بود.
منبع: اكونوميست. ۱۸ سپتامبر ۲۰۰۳

تحفه اتفاق
اختراعي كه رنگ جهان را تغيير داد
قسمت اول
000148.jpg
آخرين بخش ستون «شاگردان ديروز» كه توسط حسن سالاري تهيه و تنظيم مي شد، هفته گذشته منتشر شد. از امروز ستون جديدي را مي گشاييم با عنوان «تحفه اتفاق» كه در آن برخي از اكتشافات اتفاقي جهان دانش مورد بررسي قرار خواهد گرفت. اين ستون هم به وسيله آقاي سالاري آماده مي شود.
در سال هاي مياني قرن نوزدهم، امپراطوري انگلستان با مشكل شيوع بيماري مالاريا دست به گريبان بود. بهترين درمان براي مالاريا، دارويي به نام «كوئينين» بود كه از پوست نوعي درخت به دست مي آمد و آن درخت تنها در آمريكاي جنوبي مي روييد.
در سال ۱۸۴۵ شيميدان جواني به نام «ويليام پركين» تصميم گرفت اين ماده را به روش شيميايي بسازد. در آن زمان، شيمي مراحل ابتدايي خود را مي گذراند و شيميدان ها به روش آزمون و خطا به توليد مولكول هاي جديد دست مي زدند. اين كار، گاهي با عواقب خطرناكي مانند انفجار و مسموميت با فرآورده هاي جانبي واكنش ها همراه بود.
پركين با پذيرفتن تمام اين خطرات، كار خود را بي وقفه پي گرفت، اما موفقيت از او گريزان بود. او مواد شيميايي مختلفي را با هم مخلوط كرد تا اين كه از مخلوط كردن آنيلين ودي كرومات پتاسيم، ماده لزج ارغواني رنگي به دست آورد. افزودن الكل به آن ماده، محلول ارغواني رنگ جذابي را بر جاي گذاشت كه براي درمان مالاريا مناسب نبود، اما مي شد از آن به عنوان نوعي رنگ استفاده كرد. در حقيقت، پركين نخستين رنگ مصنوعي را ساخته بود!
تا آن زمان، بيشتر رنگ ها از گياهان يا جانوران (از جمله سوسك هايي كه رنگ جذابي دارند)، طي فرآيند پر زحمتي به دست مي آمدند. تصور كنيد براي به دست آوردن رنگ لازم براي پارچه يك دست لباس رسمي، چه تعداد سوسك لازم است! بنابراين، اختراع كشف گونه پركين از لحاظ تجاري ارزش فوق العاده اي داشت.
پركين رنگ اختراعي خود را «ماووئين» ناميد و تصميم گرفت آن را در مقياس انبوه توليد كند. اما همكاران شيميدانش او را مسخره كردند.
آنان رنگ او را «لجن ارغواني» ناميدند و به او مي گفتند كه بيهوده وقتش را تلف مي كند.
دو واقعه باعث شد شرايط به نفع پركين تغيير كند. نخست اين كه «ملكه ويكتوريا» از رنگ جديد خوشش آمد و در عروسي دخترش لباسي را پوشيد كه با ماووئين رنگ شده بود. دوم اين كه ملكه زيبايي آن زمان تصميم گرفت از رنگ جديد بهره گيرد، زيرا به نظر او، رنگ جديد با رنگ چشمانش همخواني فوق العاده اي داشت. ناگهان جنجالي رخ داد و اغلب زناني كه به عنوان مدل تبليغاتي فعاليت مي كردند، به استفاده از لباس هايي روي آوردند كه با رنگ جديد جذابيت خاصي پيدا كرده بودند.
رنگ ماووئين، صنعت پارچه و لباس را متحول كرد و در زماني كوتاه براي مخترعش ثروت زيادي را به همراه آورد. او نخستين كارخانه رنگ مصنوعي را تأسيس كرد. در آن كارخانه رنگ هاي ديگري از جمله «آليزارين» را به توليد انبوه رساند. توليد سالانه اين رنگ بيش از ۲۲۰ تن بود. به اين ترتيب، پركين كه در ۱۸ سالگي نخستين رنگ مصنوعي را توليد كرد، در ۳۶ سالگي آن قدر پول دار شد كه كارخانه را فروخت و بقيه عمر را با خيال راحت به پژوهش در زمينه شيمي و توليد مواد مصنوعي پرداخت. برخي از رنگ هاي او در زيست شناسي و پزشكي كاربردهاي زيادي پيدا كردند. رنگ هاي توليدي او به ما امكان داد سلول ها و باكتري ها را رنگ آميزي و به اين وسيله ساختمان آن ها را با دقت بيشتري مطالعه كنيم.
اگر ساختمان داخلي سلول ناهمگن باشد، اين امكان وجود دارد كه برخي از قسمت هاي سلول بعضي مواد شيميايي را جذب كنند حال آن كه بخش هاي ديگر به آن ماده واكنش ندهند. اگر ماده مذكور ماده اي رنگين باشد، قسمتي كه رنگ را جذب كرده، رنگي و بقيه قسمت ها بي رنگ باقي مي مانند.
دانشمندي به نام «والتر فلمينگ» با اين توجيه، از رنگ هاي اختراعي پركين براي مطالعه سلول ها بهره گرفت. او با اين روش توانست كروموزم ها (محل ژن هاي جاندار) را در هسته سلول مشاهده كند و رفتار آن ها را طي تقسيم سلول بررسي كند.
برخي معتقدند اگر پركين، ماووئين را اختراع نمي كرد، فرد ديگري اين كار را مي كرد. هر چند نمي توان اين نظر را به طور كامل رد كرد اما بايد توجه داشت پركين از يك اتفاق به نحو صحيحي بهره برداري كرد. چنين اتفاقاتي ممكن است براي همه ما رخ دهد. چه بسا دانشمندان ديگري با ماده لزجي كه دنيا و پركين را متحول كرد، بارها روبه رو شده بودند، اما به آن توجه نكردند و آن را فرآورده  زائد واكنش هاي شيميايي مي دانستند.
در همان زمان كه پركين با ماده آنيلين كار مي كرد، بسياري از شيميدان ها مي دانستند كه اين ماده در واكنش هاي شيميايي به توليد فرآورده هاي رنگي مي انجامد. اما فكر استفاده عملي از اين حقيقت، تنها در ذهن پركين نقش بست.
نكته بعدي اين كه، پركين نخستين شيميداني بود كه به مردم ثابت كرد مطالعه شيمي مي تواند آنان را ثروتمند كند. در واقع مي توانيم او را نخستين كسي بدانيم كه بين دانش و صنعت پيوند برقرار كرد.
نكته آخر اين كه تحفه اتفاق، تنها نصيب كسي مي شود كه در جست وجوي حل معما باشد. كسي كه به كناري نشسته است، نه تنها بااتفاقي روبه رو نمي شود كه اگر هم شود، متوجه آن هم نمي شود! «محقق به طور دايم در ذهن خود با موضوع هايي كه نظرش را جلب كرده اند، كلنجار مي رود و با شكيبايي در انتظار روزي مي نشيند كه نور كم رنگ و مبهم سحرگاهي به تدريج به نوري كامل و روشن تبديل شود.»
منبع:
Simon Garfield, How One Man Invented a Color That Changed the World, American Scientist, Agust 2001

سايه روشن دانش
تركيبات جديد طعم تلخ را از بين مي برند
000150.jpg

يونايتدپرس: تركيبات گياهي جديد، امكان بلع راحت تر قرص ها و تركيبات «تلخ» را ميسر خواهند ساخت. به گفته تري ويليامز رئيس پژوهشكده CEO، طعم دارو براي مصرف كننده نكته مهمي است و توليد كنندگان بايد به آن توجه داشته باشند.
به گفته استفن گاوينا، آنتي بيوتيكها معمولاً تلخ هستند و كودكان بيمار از بلع آنها امتناع مي كنند. همينطور داروهاي ضد ايدز نيز طعم تلخي دارند. بيماران مبتلا به HIV (عامل ايدز) ناچارند كه اين داروها را در طول شبانه روز چند بار (مثلاً هر سه ساعت يك بار) مصرف كنند و در بسياري از اوقات، اين طعم تلخ داروها، بيماران را ناچار مي كند كه از مصرف آنها امتناع كنند.
اكنون تركيبات جديدي در دست تهيه است. اين تركيبات كه محدود كننده هاي تلخي هستند، معمولاً از عصاره هاي گياهي يا حيواني تهيه مي شوند. اين تركيبات قادرند تلخي را از بين ببرند و اين عمل را نه با پوشاندن تلخي با يك طعم ديگر، بلكه با جلوگيري از رسيدن حس تلخي به مغز انجام  دهند.
۵/۴۶ ميليون سيگاري در آمريكا
000152.jpg

رويتر: بر اساس يك مطالعه كه چهره سياه ديگري از تنباكو ترسيم مي كند، حداقل ۶/۸ ميليون آمريكايي به برونشيت مزمن، امفيزما و ديگر بيماري هاي مرتبط با دود سيگار مبتلا هستند. نتايج مربوط به اين مطالعه توسط مركز مبارزه با بيماري ها در سپتامبر ۲۰۰۳ منتشر شده است.
تعداد افرادي كه در ايالات متحده با بيماري ها و عوارض جدي ريه يا ديگر بيماري هايي كه بر اثر دود سيگار ايجاد مي شود،بيش از آمارهاي اعلام شده تخمين زده شدند. بر اساس نتايج به دست آمده، محققان به توسعه برنامه هايي عليه مصرف تنباكو تأكيد داشتند.
حدود ۵/۴۶ ميليون سيگاري، فقط در آمريكا زندگي مي كنند و حدود ۴۴۰ هزار نفر هر ساله به علت سرطان ريه و بيماري هاي تنفسي مرتبط با دود سيگار از دنيا مي روند، اين مطالعه نشان داد كه بيش از ۵/۴ ميليون نفر سيگاري و غيرسيگاري در سال ۲۰۰۰ به برونشيت مزمن دچار بودند و بيش از ۳ ميليون نفر از امفيزما شكايت داشتند. همين طور بايد به هزينه هايي كه سيگار به همراه دارد، اشاره كرد، هر سال ۷۵۰ ميليون دلار صرف هزينه هاي پزشكي و ۸۲۰ ميليون دلار صرف توليد سيگار و ديگر محصولات دخاني مي شود.
به گفته ويلمور، سخنگوي گروه مبارزه با سيگار در واشنگتن «مصرف سيگار و تنباكو بيماري و مرگ به همراه دارد، اما سياستگذاران هيچ قانوني براي مبارزه با آن تدوين نمي كنند.» بديهي است كه مبارزه با مصرف سيگار و چيره شدن بر خطرات آن، مستلزم تدوين قانونهاي جديد و افزايش مالياتهايي در توليد تنباكو است.
«چاي» مانع بروز سرطان مي شود
000154.jpg

يونايتدپرس: پژوهشگران، تركيباتي در چاي خشك و سبز كشف كرده اند كه اين تركيبات مانع بروز سرطان مي شود.
پژوهشگران دانشگاه روتجر و پژوهشكده هورمل دانشگاه ميتروتا متوجه شدند كه اين تركيبات عليه پيشرفت سرطان و بدخيمي در پوست موش و سلول هاي اپيدرمي موش و انسان مؤثر هستند.
اين تركيبات كه جزو پلي فنل ها هستند جلوي مسيرهايي كه موجب سرطان مي شود را مي گيرند. اشعه ماوراء بنفش و مواد كارسينوژن ديگر مسيرهايي را فعال مي كنند كه منجر به تكثير بي رويه سلولها و بروز سرطان مي شود.
دختر خانم ها، صبحانه بيشتري ميل كنند!
رويتر: دخترها نسبت به پسرها، نياز به صبحانه كامل تري دارند. آزمايش هاي مربوط به حافظه و هوش كه در دانشگاه اولستر انجام شده است، دلالت بر اين دارد كه وقتي پسرها كمي گرسنه ترند از لحاظ هوش و حافظه وضعيت بهتري دارند. اين در حالي است كه دخترها بعد از صرف يك صبحانه كامل در بهترين وضعيت هوش به سر خواهند برد. اين مطالعه دلالت بر اين دارد كه نياز دخترها به صبحانه كامل، بيش از پسرهاست.
كانادايي ها به واكسن سارس نزديك شدند
000156.jpg

رويتر: پژوهشگران كانادايي، يك گام ديگر به كشف واكسن سارس نزديكتر شدند. اعضاي يك تيم در دانشگاه مك مستر در هميلتون، موفق به كلون كردن ژني شدند كه اين ژن پروتئين هاي اصلي ويروس سارس را توليد مي كند. سپس اين ژن كلون شده را وارد ويروس سرماخوردگي كردند و از اين ويروس به عنوان واكسن بهره گرفتند. اكنون اين واكسن، بايد در نمونه هاي حيواني مورد ارزيابي قرار گيرد.
به گفته جك گالدي، رئيس بخش پاتولوژي و پزشكي مولكولي در دانشگاه مك مستر، اين موفقيت گام مهمي خواهد بود به پژوهشگران امكان خواهد داد تا به اين نتيجه برسند كه آيا عليه اين ويروس (سارس) مي توان ايمني ايجاد كرد يا خير؟
اين تيم، واكسن ديگري نيز عليه ويروس سارس با همكاري مركز كنترل بيماري ها ساخته است. آزمايش اين واكسن بايد ابتدا بر روي موش، سپس بر روي ميمون ها و در نهايت بر روي انسانها انجام شود. بر اساس نتايج حاصل از مطالعات انجام شده روي حيوانات، هر دو واكسن اكنون آماده آزمايش بر روي انسانها است.
مترجم: ياشار محمدزاده صديق

علم
ادبيات
اقتصاد
سفر و طبيعت
سياست
ورزش
هنر
|  ادبيات  |  اقتصاد  |  سفر و طبيعت  |  سياست  |  علم  |  ورزش  |  هنر  |
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |