در بين اندام ها، آنها كه در سر و صورت واقع شده اند در مقايسه با بسياري ديگر از قسمت هاي تنه از اهميتي بسيار بيشتر برخوردارند.
برخوردهاي اجتماعي افراد، روابط عاطفي آنها و اعتماد به نفس افراد داراي مشكل در اين نواحي نسبت فراواني با چگونگي جبران نقص ها در اين قسمت بدن دارند. در گفت وگو با دكتر عليرضا روفيگري، فوق تخصص پروتزهاي فك و صورت- كه نمونه اي از كارهايش را در عكس ها ملاحظه مي كنيد - به بررسي راه حل بسياري از اين مشكل ها مي پردازيم.
گفت وگو با دكتر روفيگري را به زودي در همين صفحه بخوانيد.
بد نيست در ادامه فصل سرما، مختصري به توضيح بيماري هايي كه امكان دارد در اين فصل گريبانگير افراد شود و يا با بيماري هاي اين فصل اشتباه شود، بپردازيم.
برونشيت مزمن به مواردي اطلاق مي شود كه سرفه مداوم خلط دار به مدت بيش از سه ماه در هر سال وجود دارد و طي دو يا سه سال متوالي ادامه مي يابد. البته بايد دقت كرد كه هنگام تشخيص، برونشيت نبايد با برونشكتازي (استاع غيرطبيعي وگشادشدگي دائمي نايژه ها) اشتباه شود زيرا برونشكتازي نيز با سرفه و خلط همراه است. از علت هاي مهم برونشيت، كشيدن سيگار است. البته قرارگيري در معرض گرد و غبار و مواد آلوده كننده اي مانند آن، نيز نقش مهمي در بروز برونشيت مزمن دارد. (كه در شهرهايي مثل تهران، با درصد بالاي آلاينده ها و آيروسول ها و آلرژن ها، امري كاملاً طبيعي است). در برونشيت مزمن، ما با انسداد راه هاي هوايي روبه رو هستيم كه اين انسداد تنها به علت سرفه و خلط نيست بلكه علت اصلي، آمفيزم (بزرگي غيرعادي فضاهاي هوايي بعداز نايژكهاي انتهايي و تغييرات تخريبي در ديواره حبابچه هاي ريه)، اسپاسم (منقبض شدن) نايژه و مسدودشدن راه هاي هوايي محيطي است.
درواقع برونشيت يك بيماري انسدادي مزمن ريه است كه ممكن است با آسم هم همراه باشد. بيماري انسدادي مزمن ريه، دو بيماري آمفيزم و برونشيت مزمن را شامل مي شود كه روندي متفاوت با هم دارند اما اغلب با يكديگر ديده مي شوند. بيماري انسدادي مزمن ريه در مردان بيش از زنان است و سفيدپوستان را بيشتر از سياهپوستان درگير مي كند. اين بيماري در بين افرادي از طبقات اقتصادي اجتماعي پايين تر و نيز در كودكان با وزن كم به وقت تولد شيوع بيشتري دارد.
همانطور كه اشاره شد، كشيدن سيگار شايع ترين علت شناخته شده اي است كه با برونشيت مزمن در طول زندگي ارتباط دارد. حدود 90 درصد بيماران مبتلا، از مصرف كنندگان فعلي يا قبلي تنباكو هستند. گرچه قطع سيگار منجر به برگشت كامل انسدادهاي پيشرفته تر نمي شود اما باعث كاهش واضحي در سرعت افت عملكرد طبيعي ريه مي شود. كشيدن سيگار شايع ترين عاملي است كه منجر به انسداد مزمن راه هاي هوايي مي شود و در عين حال به اثرات آلودگي هوا، شغل و عفونت كه كمك كننده اين انسداد هستند، مي افزايد.
ميزان بروز مرگ و مير در برونشيت مزمن در نواحي شديداً صنعتي يا دچار آلودگي شديد به دي اكسيد گوگرد (2(So و مواد ذره اي، مربوط است. همچنين ميزان بروز اين بيماري در كارگراني كه شغلشان به شكلي است كه آنها را در معرض ذرات آلي يا غيرآلي و گازهاي مضر قرار مي دهد، شايع تر است، مانند كارگران كارخانه هاي پلاستيك، اتاق هاي پنبه زني و ريسندگي.اين بيماري كمتر در افراد غيرسيگاري ديده مي شود و شروع آن به شكل تيپيك در دهه پنجم زندگي است اگرچه مي تواند زودتر هم رخ دهد. برونشيت مزمن اغلب به شكل سرفه خلط دار يا بيماري حاد قفسه سينه بروز مي كند. سرفه فرد سيگاري هنگام صبح غالباً وجود دارد اما در ابتدا متناوب و غيرغالب است، حجم خلط معمولاً كم است، امكان دارد خس خس سينه هم وجود داشته باشد. اما وجود آن دليل بر شدت بيماري نيست. با پيشرفت بيماري، اختلالات تبادل گازي بيشتر شده و تنگي نفس بيشتر مي شود.
جالب اينكه در افراد مبتلا، تحمل نسبت به حركات ورزشي محدود مي شود. افراد مبتلا ممكن است به علت احتباس دي اكسيدكربن در خون، صبح ها دچار سردرد شوند. در حالت پيشرفته بيماري، هميشه كاهش وزن وجود دارد.
اضطراب، افسردگي و اختلالات خواب هم مي تواند شايع باشد.
تنها نشانه هاي غيرطبيعي در اوايل بيماري ممكن است خس خس سينه هنگام بازدهم سريع باشد. مطالعات بهداشت ريه نشان داده است كه قطع مصرف توتون براي تسريع بهبودي و حفظ سلامت فرد مبتلا بسيار مهم است و درمان دارويي به تنهايي كاهش جريان هوا را اصلاح نمي كند. در كل فقط 6 درصد سيگاري ها موفق به ترك درازمدت سيگار مي شوند و 70 تا 80 درصد ترك هاي كوتاه مدت بي فايده است
براي درمان دارويي، داروهاي گشادكننده برونشي كاربرد دارند كه جريان هوا را در ريه ها بهبود مي بخشند.
ازجمله اين داروها كه به شكل استنشاقي يا خوراكي هستند، آلبوترول خوراكي، سالمنترول استنشاقي، تئوفيلين خوراكي، ايپراتروپيوم برومايد اشاره كرد كه دوز مطلوب بر حسب شرايط فرد تعيين مي شود.
از آنجا كه برونشيت مزمن مانند آسم، همراه با التهاب راه هاي هوايي است كورتن ها هم جزء راه هاي درماني اند.
اما مثل هميشه، توصيه صفحه پزشكي، مراجعه به پزشك و خودداري از مصرف خودسرانه داروهاست.
نشميل تبريزي
