علي الله سليمي
يك روز پركتاب
فضاي سالن حجاب بار ديگر پرازحضور كتاب شده است. برقفسه هايي كوچك و سيمي، عناوين مختلفي جاي گرفته اند، عناويني از ناشران و نويسندگان و مترجماني با مضامين و موضوعاتي متفاوت. در ميانه غرفه ها، گروهي، قلم به دست در حال نوشتن اسامي برخي كتاب ها هستند، كتاب هايي كه با همت سازمان فرهنگي، هنري شهرداري تهران قرار است تا آخر بهمن ماه در اختيار مدارس تهران و كتا بخانه هاي آنها قرار بگيرد. اين طرح به گفته شهردار تهران قرار است تداوم و توسعه يابد و شامل حال دانشگاه ها و دانشجويان تهراني هم شود.
يك ميليارد تومان بودجه
اسفنديار رحيم مشايي رئيس سازمان فرهنگي هنري شهرداري تهران در گزارشي از روند برگزاري اين نمايشگاه با اشاره به جديد و ابتكاري بودن اين طرح در نوع خود و اين كه سياست هاي طراحي شده در مديريت شهري با توجه به نيازها و مسائل اجتماعي اجرا خواهد شد، گفت: «شهرداري تهران به همه عرصه ها نظر دارد و در اين نگاه محيط هاي آموزشي، جوانان و نوجوانان مورد عنايت ويژه هستند.
معاون اجتماعي فرهنگي شهرداري تهران با تأكيد بر اين كه اين طرح از جمله بزرگ ترين طرح هاي سازمان است، تصريح كرد: در اين طرح حدود ده ميليارد ريال كتاب به بيش از ۵۵۰۰ واحد آموزشي اهداء خواهد شد.وي در خصوص زمان برگزاري نمايشگاه گفت: اجراي اين طرح از هفته گذشته آغاز شده كه از امروز (دوم دي ماه) به مدت يك هفته به انتخاب كتاب توسط نمايندگان مدارس اختصاص دارد و تحويل كتاب هاي انتخاب شده تا اتمام بيست و پنجمين سالگرد پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي ادامه خواهد داشت.
نگراني براي مدارس
از سوي ديگر برخي نگراني ها نسبت به كم توجهي مديران و نيز كتابداران به اين طرح بروز و ظهور دارد.
بنا برگفته دست اندركاران برگزاري نمايشگاه به تمامي مدارس شهر تهران توسط وزارت آموزش و پرورش اطلاع داده شده و نحوه مراجعه نيز به آنها يادآوري شده بود. اما آنچه در روز اول برگزاري نمايشگاه روي داد خلاف اين موضوع را نشان مي داد. اغلب نمايندگان مدارس بي اطلاع از نحوه برگزاري نمايشگاه، به محل آن مراجعه مي كردند و در مقابل مقررات نمايشگاه گاه خود را ناهماهنگ مي ديدند.
از جمله ناهماهنگي ها، عدم داشتن معرفي نامه هاي جداگانه براي مراكز جداگانه بوده كه برخي از نمايندگان مدارس مجبور مي شدند دوباره به مدرسه خود مراجعه كنند و براي بخش هاي جداگانه معرفي نامه هايي جداگانه را از دست اندركاران و مديران مدارس دريافت كنند. به نحوي كه اكثر نمايندگان مجتمع هاي آموزشي چندگانه كه در آنجا مقاطع تحصيلي مختلفي همزمان صورت مي گيرد، تنها با يك معرفي نامه مراجعه كرده بودند كه بنا به مقررات نمايشگاه لازم بود براي هر مقطع تحصيلي جداگانه اي معرفي نامه جداگانه همراه داشته باشند. اين مورد يكي از
نا هماهنگي هايي بود كه اغلب باعث سردرگمي نمايندگان مدارس مي شد.
يك سيستم پيشرفته
مورد ديگر عدم توجيه مديران و دست اندركاران مدارس در قبال نحوه دريافت كتاب هاي انتخابي بود. مقررات نمايشگاه در اين باره به صورت سيستمي كاملاً مدرن و پيشرفته بود و شكل اجراي آن به اين نحوه بود كه در ابتدا به مراجعه كنندگان (نمايندگان مدارس) فرمي جهت شناسايي نماينده مدرسه ارائه مي شد كه در آن مشخصات كامل مدرسه ثبت مي شد. همچنين به آنها نوار باركد(انتخاب كتاب) داده مي شد كه در موقع انتخاب كتاب ها باركد مربوط به آن كتاب را برداشته و بر روي نوار خود الصاق نمايند. مرحله بعدي حضور در بخش سامانه ها و ارائه نوار كتب انتخاب شده به مجريان سامانه ها بود كه در آن بخش مجريان سامانه ها با كنترل و ثبت كتاب هاي انتخابي از طريق رايانه، فهرست نهايي كتب انتخابي را به نمايندگان مدارس تحويل مي دادند. به اين صورت وظايف نمايندگان مدارس در انتخاب كتاب براي مدرسه خود به اتمام مي رسيد. اما همين قضيه به مدارس اطلاع رساني نشده بود. بعضي از مديران مدارس با تصور اينكه كتاب هاي اهدايي به صورت آماده تحويل است، اشخاصي را به محل نمايشگاه فرستاده بودند كه هيچگونه آشنايي با مقوله كتاب نداشتند.
|
|
يكي از اين موارد حضور سرايدار مدرسه واقع در منطقه ۴ آموزش و پرورش شهر تهران بود كه به تصور اينكه آمده است محموله(كتاب ها) را تحويل بگيرد مراجعه كرده بود. وقتي اين شخص از طرف دست اندركاران نمايشگاه توجيه شد روز بعد باز به همراه يكي از آموزگاران اين مدرسه (طاهره فريدي) به محل نمايشگاه مراجعه كرده بود. گويي آن سرايدار محترم نيز نتوانسته بود مقررات نمايشگاه را به صورت دقيق تر به گوش مديران مدارس برساند.
چنين مواردي عدم مسئوليت پذيري مديران مدارس در قبال موضوع مهمي همچون كتاب را يك بار ديگر گوشزد مي كند. موضوعي كه در عين اساسي بودن در شكل دهي به شخصيت كودكان و نوجوانان همواره به سردي با آن برخورد مي شود. جداي از مشكل اجراي اين نمايشگاه، در عين مدرن و پيشرفته بودن آن مشكل اصلي در اين حيطه را بايد در مدارس جستجو كرد. مدارسي كه در آنها كتاب هاي غيردرسي چنان به حاشيه رانده شده كه اگر نباشد اقداماتي هر از چند از سوي نهادهاي مربوطه در آنها كتاب هاي غيردرسي به كلي فراموش مي شود. همين مشكل را با چند نفر از مراجعه كنندگان كه اغلب از مربيان امور تربيتي و معلمان و ... بودند در ميان گذاشتيم، جواب هاي آنها نيز شنيدني است. «ايران افسانه» از اولياي انجمن در مدرسه ادب در منطقه ۱۵ مي گويد: «در مدرسه ما اغلب كتابخانه هاي كلاسي داريم. در هر كلاسي يك قفسه گذاشته كه در آنها ۵۰ الي ۶۰ كتاب وجود دارد كه نمي شود كتابخانه ولي بچه ها با ديد يك كتابخانه به آن نگاه مي كنند هر چند كتاب تازه در آنها وجود ندارد.»
گلايه از كتابخانه هاي مدارس
«عليرضا مرادي» مربي تربيتي و دبير ديني و قرآن از مدرسه امامت در منطقه ۷ نيز در اين زمينه معتقد است: «نمي دانيم وظيفه چه كسي است كتابخانه هاي مدارس را تجهيز كند. ما در مدرسه امامت يك كتابخانه داريم كه حدوداً ۵۰۰ جلد كتاب دارد كه اغلب كتاب هاي قديمي هستند و دانش آموزان اشتياقي به خواندن آنها ندارند و همواره در جستجوي كتاب هاي تازه هستند كه در كتابخانه مدرسه ما وجود ندارد.»
«منصوره السادات جلدي» از مربيان تربيتي مدرسه دخترانه امامت در منطقه ۱۵ كه از طرف اين دبيرستان براي انتخاب آمده است، به كتاب هاي ارائه شده در نمايشگاه معترض است. او مي گويد: «ما در مدرسه خودمان از اين كتاب ها داريم. بچه ها كمتر استقبال مي كنند. ما امروز آمده بوديم كتاب هايي در زمينه هاي روان شناسي و مشاغل و رشته هايي كه براي دختران مطرح است، انتخاب كنيم كه متأسفانه اصلاً در اين زمينه ها هيچ كتابي پيدا نكرديم.»
كتابخانه هاي مدارس هنوز مرجع نيستند
آنچه از صحبت هاي نمايندگاني كه از مدارس به نمايشگاه آمده اند، برمي آيد اين است كه هنوز كتابخانه هاي مدارس به عنوان يك مرجع علمي و فرهنگي براي دانش آموزان جا نيفتاده اند. يكي از موانع اين امر را مي توان فقر حاكم بر كتابخانه هاي مدارس دانست و در مرحله بعدي كم توجهي مديران و دست اندركاران امر آموزش در مراكز آموزشي. اما واقعيت آن است كه در هيچ جايي از اين كشور بودجه ثابتي براي اين كار در نظر گرفته نشده است. اقداماتي از اين دست (نمايشگاه حاضر) تنها موارد فوق برنامه اي است كه هر از گاهي از طرف بعضي از نهادها و يا سازمان هاي مرتبط با مسائل علمي فرهنگي در جامعه به وقوع مي پيوندد.
معلمان كتاب انتخاب مي كنند
از سوي ديگر وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و مديرعامل كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان نيز در چهارمين روز برگزاري نمايشگاه بزرگ اهداي كتاب به مدارس شهر تهران از اين نمايشگاه بازديد كردند.
احمد مسجد جامعي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در حاشيه اين ديدار گفت: هر تلاشي كه براي گسترش كتابخواني و عرضه محصولات فرهنگي انجام شود بسيار ارزشمند است و برپايي اين نمايشگاه هم از همان مجموعه تلاش هاست كه به صورت جديدي كتاب عرضه مي كند.
مسجد جامعي ضمن اظهار اميدواري از بسط اين گونه فعاليت ها افزود: انتخاب كتاب كه بر عهده معلمان گذاشته شده از نقاط قوت اين نمايشگاه است كه آثار عرضه شده به صورت آزاد انتخاب مي شود و اين شيوه مي تواند علايق، نيازها و گرايش هاي مدارس را نشان دهد.
عضو هيأت امناي سازمان فرهنگي هنري شهرداري تهران، ضمن ارزشمند خواندن اينگونه حركت هاي فرهنگي تصريح نمود: تعامل بين حوزه هاي توليد و عرضه و نيز مراكز آموزشي خود مي تواند در بهبود كيفيت توليد و عرضه كتاب تأثير بسزايي داشته باشد.
محسن چيني فروشان مدير عامل كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان نيز در حاشيه بازديد از اين نمايشگاه اجراي اين گونه برنامه ها را باعث ارتباط دو سويه فرهنگي بين شهرداري و مردم دانست و گفت: در نگاه اول مشكلات اقتصادي، ترافيكي ومسائلي از اين دست به عنوان مشكلات اصلي شهروندان تهراني مطرح مي شود، در حالي كه مشكل اصلي شايد فرهنگي باشد.
وي تصريح كرد: اگر نگاه مردم به شهرداري و فعاليت هاي آن فقط مشكلات شهري نباشد خيلي از مشكلات ما حل خواهد شد.
چيني فروشان با اشاره به پرهيز از اعمال سليقه ها ادامه داد: بايد در آينده سعي كنيم در انتخاب ناشران و كتاب ها نهايت دقت را به عمل آورده تا كتاب ها با ارزش ها و سلايق دانش آموزان از نظر فرهنگي، هنري و علمي تطابق بيشتري داشته باشد.
عضو هيأت امناي سازمان فرهنگي هنري شهرداري تهران، گفت: «كساني كه براي كودكان و نوجوانان فعاليت مي كنند علاوه بر تخصص كلي خود بايد در اين امور خاص هم تخصص هاي لازم را داشته باشند. وي كتابدار را يك كتابخانه گويا دانست و گفت در آموزش و پرورش به اندازه كافي كتابدار نداريم و بهتر است به جاي بكارگيري كتابداران جديد دوره هاي آموزشي براي كتابداران مدارس اجرا نماييم.
همچنين مازيار نيلچي دبير نمايشگاه در مورد سقف كتاب هاي اهدايي به مقاطع تحصيلي مختلف گفت: سقف در نظر گرفته شده براي مقاطع دبستان ۱۲۰۰۰۰۰ ريال، راهنمايي ۲۰۰۰۰۰۰ ريال و دبيرستان ۲۶۰۰۰۰۰ ريال است.
وي تعداد عناوين كتاب ها را ۲۶۰۰ عنوان از ۱۲۰ ناشر تهراني اعلام كرد كه همزمان با ايام جشن هاي پيروزي انقلاب اسلامي به مدارس شهر تهران ارسال خواهد شد.