حامد ياري
اشاره: چند ماه گذشته صحنه سياسي گرجستان شاهد تحولات زيادي بود. برگزاري انتخابات پارلماني، اعتراض مخالفان شوارد نادزه به نتيجه انتخابات، سقوط شوارد نادزه از قدرت، انتخاب رئيس پارلمان قبلي به عنوان كفيل رياست جمهوري و برگزاري انتخابات جديد رياست جمهوري كه به پيروزي ميخائيل ساكاشويلي رهبر مخالفان شوارد نادزه منجر شد. او از امروز يكشنبه پنجم بهمن به طور رسمي فعاليت خود را به عنوان رئيس جمهور گرجستان آغاز مي كند. چه عاملي باعث سقوط شوارد نادزه شد؟ اشتباهات او، دخالت روسيه و آمريكا، وضعيت بد اقتصادي گرجستان و يا ....اندكي پس از سقوط شوارد نادزه تعدادي از گرجي ها براي شركت در سمينار امنيت در قفقاز و آسياي مركزي به تهران آمده بودند.
در آن زمان همشهري گفت وگويي با گئورگي طرخان موراوي رئيس مؤسسه مطالعات سياست و هماهنگ كننده گزارش توسعه انساني در گرجستان درباره اين موضوعات انجام داد. اين گفتگو را همزمان با پنجم بهمن ماه روز آغاز به كار رئيس جمهوري جديد گرجستان در پي مي آوريم.
* نقش قدرت هاي بزرگ به ويژه آمريكا و روسيه در اين تحولات چه بود؟
- هر واقعه اي به واسطه نتايج اش تفسير مي شود، وزير امور خارجه روسيه، ايگور ايوانف، درست در روزي كه شوارد نادزه كناره گيري كرد، صبح زود به تفليس رسيد.
وي در ابتدا با مخالفان شوارد نادزه و متعاقب آن با شخص شواردنادزه ديدار كرد اما با وجود اين ملاقات ها بعضي ها مي گويند كه اين اتفاقات تماماً توسط آمريكايي ها صورت گرفته و ريچار مايلز (سفير آمريكا در گرجستان) اين انقلاب را سازماندهي كرده است.
* نقش اقدامات شوارد نادزه در نگرش به غرب به چه ميزان مي تواند در اين تحولات مؤثر باشد؟
- در اين تحولات آمريكا، عامل محرك بود نه عامل اصلي. به عبارت ديگر اين كليت غرب بود كه قصد داشت در گرجستان اعمال نظر كند، البته اين اعمال نظر تنها بر عليه شخص شوارد نادزه نبود، هنگامي كه در انتخابات تقلب شد، شوارد نادزه حمايت غرب را از دست داد و پس از آن وي به روسيه روي آورد و روسيه نيز متعاقباً به وي قول حمايت هايي را داد. نقل قول هايي نيز كه از اظهارات وي عليه آمريكا گفته مي شود به اين دليل است كه آمريكا در آن مقطع زماني خاص دست از حمايت وي برداشته بود و او نيز دست كمك به طرف روسيه دراز كرده بود كه اين موضوع باعث خشم مردم گرجستان شد.
پس از اين قضيه نيز شوارد نادزه اشتباه بزرگ تري انجام داد و آن هم دخالت دادن نظاميان در ناآرامي ها بود. مردم نيز كه ميادين شهر را در اشغال نظاميان مي ديدند، بيشتر خشمگين شدند. پس مي بينيم كه تعدادي از عوامل متعدد بودند كه منجر به بروز نارضايتي ها از عملكرد شوارد نادزه شد، چرا كه وي متأسفانه اشتباهات بسياري انجام داده بود.
* ولاديمير پوتين، رئيس جمهور روسيه پس از سقوط شوارد نادزه از نقش اشتباهات او در اين خصوص سخن گفته است. اين موضوع چقدر صحيح است؟
- شوارد نادزه يك پيرمرد و يك بازنده است.  او توجهي به اشتباهات خود نداشت. به عبارت ديگر مي توان گفت كه اين يك رويه است كه هر رئيس جمهور يا صاحب قدرتي كه از مسند امور كنار مي رود ديگران را مقصر مي داند، اما هيچ گاه خود را به خاطر اشتباهاتي كه انجام داده سرزنش نمي كند. شوارد نادزه در اواخر دوره حكومتش هم حمايت روسيه را همراه خود داشت و هم حمايت آمريكا، اما ديديم كه در پايان كار او آمريكا را سرزنش كرد و آنها را عامل همه اتقافات معرفي كرد.
* نقش عوامل اقتصادي و وضعيت بد اقتصاد گرجستان به چه ميزان در اين نارضايتي مردم از حكومت شوارد نادزه و مخالفت با او مؤثر بود؟
وضعيت اقتصادي بسيار خراب است. البته در اين زمينه تحولات خوبي از سال ۱۹۹۵ به بعد در كشور داشته ايم، اما در چند سال گذشته اين پيشرفتها كاهش داشته است البته شما نمي توانيد وضعيت فعلي گرجستان را با وضعيت گرجستان سال ۱۹۹۴ مقايسه كنيد، اما با اين وجود مردم هنوز ناراضي هستند به گونه اي كه طبق گزارشات رسمي ۵۳ درصد از مردم در فقر زندگي مي كنند.
همچنين خويشاوندان شواردنادزه منابع نفتي، كارخانجات و ساير امكانات كشور را چپاول كردند كه عامل فقر اقتصادي نيز يكي از عوامل اصلي نارضايتي مردم از شواردنادزه شد. در حال حاضر نيز وضعيت كشور بسيار وخيم است. پولي در كشور وجود ندارد و كارمندان دولت مدتهاست كه دستمزدهاي خود را دريافت نكرده اند.
به هر حال با وضعيت فعلي به نظر مي رسد كه بهترين راه حل براي كشور ما به منظور برون رفت از اين مشكلات، همين تغييراتي بود كه در گرجستان رخ داد، هر چند ريسك بزرگي در حال انجام است.
ما با كشورهاي همسايه مان مشكلي نداريم و آنها از نظر اقتصادي و يا سياسي احتمالاً نمي توانند مشكلي براي ما ايجادكنند. البته ما با برخي از كشورها مانند روسيه مشكل داريم، اما در حال حاضر بزرگترين مشكل ما ثبات و توسعه اقتصادي است.
* آيا مردم گرجستان در انقلاب مخملي اخير خود از ساير كشورها الگوبرداري كرده اند؟
- نقش رسانه هاي غربي در تحولات اخير گرجستان قابل انكار نيست. شبكه سي.ان.ان باعث نوعي حمايتهاي رواني از مردم گرجستان شده بود چون كه مردم گرجستان مدام پيگير اين قضيه بودند كه ببينند جهانيان چه تصويري از آنها دارند، همانند ساير ملل دنيا كه منتظر هستند ببينند قضاوت ديگران در مورد آنها به چه صورتي است.
البته در ادامه نقش رسانه ها بايد بگويم كه نقش رسانه ها را قبل از انتخابات نيز نمي توان ناديده گرفت و اين نكته لازم به ذكر است كه بدانيم يكي از كانالهاي تلويزيوني گرجستان، نقش مهم و اساسي در تحريك مردم عليه شواردنادزه بر عهده داشت، كه در اين مورد ما بايد از آقاي شواردنادزه متشكر باشيم چرا كه وي مي توانست جلوي رسانه ها را بگيرد و مانند يك ديكتاتور رفتار كند، اما وي اين كار را نكرد و اجازه داد تا رسانه ها آزادانه به فعاليت خود ادامه دهند.
* تأثير تحولات اخير گرجستان بر برنامه هاي خطوط انتقال انرژي منطقه به ويژه خط لوله باكو- جيهان كه از قلمرو گرجستان عبور مي كند چيست؟
- چندي پيش به سخنان يكي از مسئولين روسيه گوش مي دادم. اين مقام روسي در سخنان خود از ناامني لوله هاي نفت در گرجستان اظهار نگراني مي كرد و اين نكته را بيان مي كرد كه چه كسي از اين پس حافظ امنيت اين خطوط لوله خواهد بود؟ من در جواب ولي اين نكته را متذكر مي شوم كه روس ها تنها كساني هستند كه امنيت اين لوله ها برايشان مهم است، همچنين آنها تنها كساني نيستند كه از اين خطوط محافظت مي كنند.
از سوي ديگر خطري نيز اين خطوط لوله را تهديد نمي كند چرا كه آمريكاييها كه خطوط لوله خود را منفجر نمي كنند، انگليسي ها هم اين كار را نمي كنند، گرجستان هم اين عمل را انجام نخواهد داد، پس چه كسي اين كار را خواهد كرد؟

معاون امور بين الملل قوه قضائيه پس از ديدار با هيأت گروه سوسياليست هاي پارلمان اروپا گفت: اظهار نظرها و حساسيت هايي كه متوجه اوضاع سياسي داخلي ايران است، قابل توجه است؛ زيرا اين ها نشان دهنده اهميت و اعتباري است كه جمهوري اسلامي در دنيا دارد.
به گزارش ايسنا محمدجواد لاريجاني همكاري هاي هسته اي، مذاكرات مربوط به حقوق بشر، روابط بازرگاني، قانون انتخابات و مساله نظارت و سابقه و آثار آن در ايران را از مسائل مورد مذاكره در اين ديدار عنوان كرد و افزود: اين هيأت اعلام كرده اند در نظر آنها دموكراسي در ايران ريشه هاي بسيار عميقي دارد و آنها صرفا مي خواهند بدانند كه سيستم انتخاباتي در ايران چگونه عمل مي كند.
وي درخصوص تحصن ۱۰۰ نفر از نمايندگان مجلس آلمان به عنوان همبستگي با متحصنان ايران اظهار داشت: اين حساسيت به اوضاع سياسي ايران بسيار قابل توجه است و نشان مي دهد كه ايران در دنيا كشور بي اعتباري نيست كه هر اتفاقي در آن بيفتد، جهانيان نسبت به آن بي توجه باشند.
لاريجاني درخصوص بررسي پرونده هاشم آقاجري بعد از انتخابات مجلس هفتم اظهار داشت: بعضي از پرونده ها به طور طبيعي روند طولاني خواهند داشت. اميدوارم اين پرونده نيز با استقامت و صحت به نهايت برسد.
وي در پايان درخصوص آزادي فعالان سياسي زنداني و رفع توقيف از مطبوعات توقيف شده اظهار داشت: تكليف اغلب اين دوستان روشن شده اما اميدوارم با سعه صدر نظام در برخورد با اين افراد، تكليف همه آنها روشن شود و در آينده به خاطر اين جرايم هيچ كس به زندان نرود.
در همين حال به گزارش ايرنا لاريجاني در گفت وگو با خبرگزاري رويتر گفت: كوشش مي شود نظام قضايي ايران مدرنيزه تر و پاسخگوتر شده و كمتر سياسي شود.
محمد جواد لاريجاني  افزود: قوه  قضائيه  كه  در خارج  از كشور به  دليل اتهاماتي  همچون  نقض  حقوق  بشر و صدور احكام  سياسي ، مورد انتقاد قرارگرفته  است  مي كوشد بهبود يابد ولي  بدون  تهديد فشار خارجي  اين  كار راسريعتر انجام  خواهد داد.وي در اين گفتگو احتمال  داد كه  مجازات  اعدام  در ايران  اصلاح  شود و برخي  از زندانيان سياسي  آزاد شوند.
رويترز با ادعاي  اينكه  لاريجاني  پذيرفت  كه  قضات  ايران  تاحدي  سياسي شده اند و اين  مسئله  به  وجهه  ايران  در خارج  لطمه  زده  است ، به  نقل  از وي گزارش  كرد: اين  برداشت  كه  اعمال  فشار، ايران  را مجبور به  ايجاد دگرگوني كرده  يا خواهد كرد مردود دانست .
لاريجاني  افزود: مجازاتهاي  ديگر كه  در آن  قاتلان  و متجاوزين  به  عنف در ملاءعام  از جرثقيل  آويزان  مي شوند نيز ممكن  است  تغيير يابد چرا كه  در راستاي  هدف  عمده  براي  پيشگيري  از جنايت  تلقي  نمي شود.
به گفته  وي ، بسياري  از روزنامه  نگاران و فعالان  سياسي  زنداني  نيزممكن  است  آزاد شوند.وي  درمورد حدود چهل  زنداني  كه  اتحاديه  اروپا آنان  را زنداني  سياسي  مي خواند و خواستار بازنگري  در محكوميت  آنها شده  است ، گفت : احتمال بازنگري  احكام  همه  آنان  وجود دارد.

در آستانه آغاز به كار رئيس جمهور جديد گرجستان، ادوارد شواردنادزه  رئيس  جمهور سابق  گرجستان  در گفت  وگو با راديواكومسكو براهميت  نقش  روسيه  در حل  بحران  گرجستان  تأكيد كرد.
به گزارش ايرنا وي  گفت : حل  مسايل  مربوط به  دوجمهوري  خودخوانده  آبخازي  و اوستياي  جنوبي  كاملا به  كادر رهبري  روسيه  وابسته  است .وي  افزود: مسكو مي تواندبه  اختلافات  و درگيريهاي  موجود دراين  زمينه  پايان  دهد. روسيه  همواره  درصدد تسلط خود بردرياي  سياه  بوده  و به  همين دليل  مايل  به  ترك  آبخازي  نيست .
شواردنادزه  افزود: دو جمهوري  خودخوانده  آبخازي  و اوستياي  جنوبي  عملا به وسيله  نيروهاي  نظامي  روسيه  اشغال  شده اند و بازگرداندن  آنها به  خاك  گرجستان  بايد هدف  سياسي  اصلي  مقامهاي  كنوني  تفليس  باشد.
در جريان  بحران  اخير گرجستان  و بلافاصله  پس  از بركناري  شوارد نادزه رهبران  جمهوريهاي  خود خوانده  اوستياي  جنوبي  و آبخازي  با سفر به  مسكو ودر ديدار با مقامهاي  روس  خواستار ادامه  همكاري  نزديك  با روسيه  شدند.
سفير آمريكا در مسكو نيز ضمن  تأكيد بر لزوم  خروج  نيروهاي  نظامي  روسيه  از گرجستان  از آمادگي  كشورش  براي  كمك  به  تامين  هزينه  مالي  اين  امر خبر داد.
روسيه  در زمان  حاضر داراي  دو پايگاه  نظامي «باتومي » و «آخالكالاكي » در گرجستان  بوده  و پيش  تر براساس  موافقت نامه  سال  ۱۹۹۹ استانبول  ۲ پايگاه نظامي خود در «وازياني » و «گودائوتا» را تعطيل  كرده  است .
از سوي ديگر جمهوري آبخازيا بار ديگر بر جدايي كامل و حفظ استقلال اين جمهوري خودمختار از گرجستان تاكيد كرد.
به گزارش واحد مركزي خبر از باكو، خبرگزاري مديا نيوز گرجستان به نقل از وياچسلاو اشبا، وزير دفاع جمهوري خود خوانده آبخازيا اعلام كرد گرجستان نخواهد توانست بار ديگر آبخازيا را در اختيار گيرد.
وزير دفاع جمهوري خود خوانده آبخازيا اظهارات ميخائيل ساكاشويلي رئيس جمهور جديد گرجستان را مبني بر حفظ تماميت ارضي آن كشور عوام فريبي سياسي خواند و گفت: گرجستان براي بازپس گرفتن آبخازيا و اوستياي جنوبي تنها مي تواند به حمله نظامي متوسل شود كه در آن صورت نيز با مقاومت مردم آبخازيا و اوستيا مواجه خوا هد شد.
در همين حال اعلام شد آمريكا با ارائه  پيشنهاداتي  به  دولت  جديد گرجستان  نقشي  مهم  در تدوين  سياستهاي  تفليس  بر عهده گرفته است.براساس  اين  گزارش  طرحهاي  ارائه  شده  شامل  برنامه اي  يكصد روزه  است  كه  آمريكائيان  اجراي  آنرا براي  رئيس  جمهور جديد گرجستان  ضروري  دانسته اند.مبارزه  با ارتشا گسترده  در گرجستان  نيز از اولويتهاي  موجود در اين  برنامه  است .
اجراي  اين  برنامه  با دستگيري  چند تن  از مسئولان  اجرائي  گرجستان  ودستور ساكاشويلي  مبني  بر توقيف  داراييهاي  مقامات  دولت  سابق  ازهفته گذشته  آغاز شده  است . رئيس جمهور جديد گرجستان از امروز به طور رسمي كار خود را آغاز كند.