Hamshahri Newspaper

مرجان نماينده
اين جا شهر ري است، بازار سنتي. بازاري كه بي ترديد روزي روزگاري گذرتان به آن افتاده. اما اكنون بازار جديدي در نزديكي آن سر بر افراشته كه سعي مي كند فعاليت هاي آن را كمرنگ سازد.بعضي ها مي گويند: «نو كه اومد به بازار، كهنه مي شه دل آزار»، اما چرا؟ آيا بازار جديد مي تواند با بازار قديم رقابت كند؟
تاريخ كهن
ري كه سالهاي سال پايتخت ايران بود داراي بناهاي تاريخي و زيارتگاه هاي فراواني است كه همواره مورد توجه ايرانيان و مسافران خارجي بوده. تپه چشمه علي، برج طغرل و بازار ري در انتهاي خيابان حضرت عبدالعظيم واقع شده با ساختاري متشكل از گچ، آجر، خشت و گل كه در دو راسته بازار بنا شده و در محل تلاقي خود ، چهار سوقي را تشكيل مي دهد.
بازار ري در سالهاي گذشته يكي از مراكز فروش ادويه، داروهاي گياهي و كالاهاي تجاري بود. جاده ابريشم وارد «ري» مي شد و اين بازار اكنون نيز يكي از مراكز مهم خريد به شمار مي رود.
بازار قديم ري در طي سالهاي گذشته بارها بازسازي شده. آخرين مرمت بازار، دو يا سه سال پيش انجام شد. سر در قديم بازار نيز تابستان سال جاري بازسازي شد. بازار ري اكنون بيش از صد دهنه حجره دارد.
ادويه و داروهاي گياهي هنوز از مهم ترين محصولات اين بازار است.
بيشتر اجناسي كه در اين بازار به فروش مي رسد نقره جات، سجاده ها و لوازم مورد نياز حجاج و داروهاي گياهي هستند. تعدادي از مغازه ها نيز به فروش پوشاك و لوازم خوراكي از جمله انواع سوهان، گز و آب نبات هاي رنگي اختصاص دارد. چند سالن غذا خوري در اين بازار وجود دارد و از آنجا كه كباب، سبزي،كاهوپيچ و ماست شهر ري هميشه شهرت داشتند، هنوز هم عده اي از اهالي قديمي تهران وقتي به ري مي روند سري به رستورانهاي حومه بازار مي زنند. بله در بازار شهر ري خيلي چيزها را پيدا مي كنيد و اگر ساكن اين منطقه هم نيستيد، مي توانيد طي گذرتان به اين منطقه و پس از زيارت در حرم سري به اين بازار بزنيد. احتمالا ًدست خالي باز نخواهيد گشت.
قيمت ها
يكي از شهروندان قديمي ري مي گويد: كباب ها و سبزي هاي شهر ري از قديم شهرت داشتند. قيمت هر پرس كباب ۱۲ ريال و هر ديزي ۶ ريال بود و البته حالا براي خوردن هر كدام از اينها بايد چند تا صفر جلوي اين ارقام بگذاري، ضمن آن كه تازه كيفيت غذاهاي امروزي با غذاهاي قديمي غير قابل مقايسه هستند. با اين وصف هزينه صرف غذا در شهر ري بسيار كمتر از مراكز مشابه در تهران است و مي توان غذاهايي با كيفيت قابل قبول را با قيمت كمتري در اين ناحيه به دست آورد.
در حال حاضر قيمت غذاهايي كه در رستورانهاي بازار به فروش مي رسد از ۱۲۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان است.
اكثر شهروندان اين قيمتها را در مقايسه با موقعيت اقتصادي، نسبتاً خوب قلمداد مي كنند. اما آن ها اضافه مي كنند قيمت ماست هاي كوزه اي ري كه اكنون اثري از آنها نيست ۶ ريال بود. در حقيقت دامنه تورم در همه زمينه ها منجمله مواد غذايي شهر ري را هم در بر گرفته و مردم اين ناحيه خاطره روزهاي غذاهاي چند ريالي را فراموش كرده اند. با اين وصف قيمت اجناس مختلف در بازار ري در مقايسه با نمونه هاي مشابه در تهران پايين است. انواع انگشترهاي عقيق در بازار به قيمت ۱۵۰۰ تا ۳ هزار تومان به فروش مي رسند. مشتري اين انگشترها اغلب افراد مسني هستند كه براي زيارت به ري آمده اند و براي خريد انواع مهر و جانماز نيز قيمتي تا حدود ۱۰۰ تومان مي توان پرداخت كرد. يكي از زوار كه به خريد مهر و جانماز مشغول است مي گويد: اين نوع سوغات خيلي ارزان مي شود. من براي خريد دو بسته مهر و چند جانماز كوچك ۱۳۰۰ تومان پرداختم.
او مي گويد: معمولا ًوقتي براي زيارت به شهر ري ميآييم سري هم به بازار مي زنيم، بچه ها هميشه سراغ خوراكيها مي روند.چرا كه فكر مي كنند قدرت خريدشان بسيار بيش از تهران است. آن ها ساندويچ هاي مشابه تهران را با كاهش يك سوم قيمت به دست مي آورند.
ادويه ها
مرد مسني كه محو تماشاي تسبيح ها و عطرها بود گفت: از اهالي شهر ري هستم و هر چند وقت يكبار به زيارت حضرت مي آيم و گاهي تسبيح با انواع انگشتر را از بازار مي خرم. هر بار نيز مبلغي بين ۲ تا ۳ هزار تومان مي پردازم. او ادامه مي دهد: ادويه جاتي كه در بازار به فروش مي رسد سالهاي سال است كه شهرت دارد.
سالهاي قبل بيشتر محصولات بازار به انواع ادويه و داروهاي گياهي اختصاص داشت، اما امروزه ديگر پوشاك، لوازم زينتي، انواع ساعت و اسباب بازي نيز جزئي از لوازم فروشي است كه بازار را تا حدودي از حالت سنتي خود خارج كرده است. اما بازار شهر ري هنوز قلمرو عرضه ادويه جاتي است كه يافتن آن ها در تهران روز بروز دشوارتر مي شود. هنوز هم مي توانيد به شهر ري برويد و بسيار آسان، ادويه جات روزهاي دور را خريداري كنيد.
مهر و تسبيح
صاحب يكي از فروشگاه هاي مهر و تسبيح مي گويد: تاريخ ساخت بازار به حدود ۶۰۰ سال پيش مي رسد و بيش از ۱۰۰ حجره درآن وجود دارد. او مي گويد: خريداران ما بيشتر زوار هستند، شايد فروشگاه هايي كه مواد خوراكي مي فروشند مشتريان بومي نيز داشته باشند. او ادامه مي دهد اين منطقه به دليل توريستي بودن براي مسافران خارجي نيز پر جاذبه است. بيشتر مسافران خارجي از كشورهاي آسياي ميانه مثل شوروي، تاجيكستان، تركيه و ... هستند كه براي زيارت و ديدن به بازار آمده اند.
يكي ديگر از فروشندگان كه انگشتر و لوازم زينتي مي فروشد، مي گويد: اغلب مشتريان ما افراد مسن هستند يعني افرادي كه حدود ۴۰ تا ۵۰ سال سن دارند. او مي گويد: مشتريان بازار قديم اغلب كساني هستند كه براي ديدن بازار آمده اند، چرا كه ديگر كمتر كسي از اين بازار خريد مي كند، اهالي محل هم بيشتر لوازم مورد نياز خود را از بازار جديد مي خرند.
بازار جديد ري
اين است بازار جديد شهر ري. بازاري كه عملا ً به رويا رويي بازار قديم رفته و فعاليت هاي آن را تا حدي تحت تاثير قرار داده. بازار جديد ري كه در ضلع غربي حرم حضرت عبدالعظيم قرار دارد حدود ۸ سال از عمرش مي گذرد. بازار جديد ري كه به بازار بزرگ ري معروف است در زميني به مساحت حدود ۲ هزار متر و در سه طبقه ساخته شده كه يك طبقه آن در زير زمين واقع شده است. طراحي و محل بازار جديد بصورتي است كه حاضران در محل را به خريد از اين بازار ترغيب كند. ولي به نظر مي رسد بسياري از مراجعه كنندگان از در اصلي بازار قديم خارج مي شوند. بسياري از مغازه هاي اين بازار طي مدت طولا ني بدون متقاضي باقي ماند و در حال حاضر نيز بسيار تدريجي در حال واگذاري به افرادي كه شرايط ويژه اي نيز به آنها پيشنهاد مي شود، است.
معماري بازار جديد ري در ظاهر به شيوه معماري قديم ساخته شده، به گونه اي كه با بافت قديمي ري مغايرت نداشته باشد. در اين بازار حدود ۴۰۰ مغازه وجود دارد و تعداد بيشتري از مغازه هاي اين بازار به پوشاك اختصاص دارد. ديگر مغازه هاي بازار نيز به فروش انواع خوراكي ها از قبيل آجيل ها، سوهان، گز و ... و فروش صنايع دستي مانند ليوان، كاسه و بشقاب هاي سراميك، كتاب ها، انواع لوازم زينتي، نقره جات و ... اختصاص دارد.
اجناسي كه در اين بازار به فروش مي رسند از قيمتهاي نسبتاً ارزاني برخوردارند. قيمت هر بسته سوهان در بازار ري بر حسب اندازه و كيفيت ۶۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان است. آبنبات هاي رنگي در بسته بندي هاي ۱۰۰ تا ۲۰۰ توماني به فروش مي رسند. پوشاك بازار بزرگ نيز مانند ديگر اجناس ري ارزانتر از ديگر نقاط تهران است. شفيعي يكي از فروشندگان اقلام خوراكي در اين بازار مي گويد: مشتريان اين بازار چند دسته اند كساني كه از اهالي ري هستند و معمولا ً خريداران پوشاك هستند و گروه بعد زواري هستند كه براي سياحت و زيارت به ري آمده اند. اهالي ري پوشاك خود را از اين مركز مي خرند زيرا خريد از چنين مراكزي آسانتر و ارزانتر تمام مي شود. يكي ديگر از شهروندان مي گويد: كساني كه براي تفريح يا زيارت به ري مي آيند به دليل ارزان بودن اجناس از آنها خريد مي كنند.
محمدي يكي از مغازه داران مي گويد: وجود چنين بازاري نه تنها از جذابيت بازار قديم نكاسته، بلكه موجب رقابت ميان اين دو بازار شده تا محصولات بهتري را ارائه كنند. بازار قديم به دليل ساختار سنتي و بازار بزرگ به دليل امروزي بودن هر كدام جذابيتهايي براي مشتريان دارد. وجود چنين بازارهايي در ري موجب توجه تعدادي از مسافران به سمت اين شهر شده است. اين بازار قابليت پذيرايي شهروندان بسيار بيشتري را دارد، فقط بايد زمينه تردد و رفت و آمد آسان تر و ارزان تر به آن را مهيا كرد.
او در مورد اين كه گسترده شدن فعاليت بازار جديد، بازار سنتي قديم را بيشتر در حاشيه قرار مي دهد، مي گويد: با واقعيت نمي توان مبارزه كرد. خريداران خواستار امكانات نو و شرايط بهتر هستند ولي فكر نمي كنم بازار جديد بتواند به سادگي فعاليت قديمي و مستمر بازار سنتي شهر ري را كمرنگ كند. طعنه آميز است كه صاحبان بسياري از غرفه هاي بازار جديد همان كسبه قديمي بازار سنتي هستند. ضمن آنكه فرصت چانه زدن براي كاهش قيمت در بازار قديم براي خريداران بسيار بيش از بازار جديد است.