|
گزارش گونه اي از آزمون اعزام معلمان
وقتي معلم ها امتحان مي دهند!
|
|
|
محمد امين
اشاره: چندي پيش آزمون معلمان داوطلب اعزام به خارج در سراسر كشور برگزار شد. چند هزار نفر از معلمان تهراني در اين آزمون شركت كردند. آنچه كه در ادامه خواهيد خواند، نكته سنجي هاي يك معلم از نحوه و شرايط برگزاري اين آزمون در يكي از حوزه ها (دبيرستان البرز) است. فكر مي كنيد وقتي معلم ها امتحان مي دهند بايد منتظر چه چيزهايي بود؟!
موضوع «امتحان» از جمله مسائلي است كه مدارس و معلمان درباره آن حساسيت هاي زيادي دارند. وقتي دانش آموزان امتحان مي دهند،مجريان برگزاري امتحان و در واقع مسئولان مدرسه و همچنين معلمان، توقعات و انتظارات خاصي دارند و به همين لحاظ انواع مقررات اعلام شده و نشده را اعمال مي كنند. اما وقتي معلمان امتحان مي دهند چه اتفاقي مي افتد؟
آزمون اعزام معلمان از امتحاناتي است كه براي معلمان اهميت زيادي دارد و به نسبت ساير آزمون ها آن را بسيار جدي تلقي مي كنند. بررسي رفتارهاي مجريان از يك طرف و شركت كنندگان(معلمان) از طرف ديگر، در چنين آزموني مي تواند جالب باشد. اين گزارش حاصل مشاهدات از جلسه آزموني با ۴۳۰ شركت كننده مي باشد. سؤالات آزمون به تناسب رشته بين ۲۰۵ تا ۲۲۰ سؤال و وقت آزمون نيز ۲۰۰ دقيقه بود. آزمون رأس ساعت ۹ صبح شروع شد.
اجراي آزمون
۱- ۲۵ دقيقه قبل از شروع آزمون، گوينده به طور جدي اعلام كرد كه درهاي ورودي را بسته و به كسي اجازه ورود به سالن را ندهند. با اين همه تا ۲۵ دقيقه بعد از شروع آزمون نيز به افراد تأخيري اجازه شركت در آزمون داده شد.
۲- براي چپ دست ها صندلي مخصوص در نظر گرفته نشده بود. در سالن با گنجايش ۴۳۰ نفر و آن هم دبيرستان البرز، حتي يك صندلي براي چپ دست ها وجود ندارد.
۳- اشتباهات زيادي در سؤالات وجود داشت تا حدي كه در بعضي از رشته ها صداي شركت كنندگان درآمد. ظاهراً مجريان آزمون وقتي براي بازبيني و اصلاح پيدا نكرده بودند.
۴- در آغاز آزمون كسي به استفاده از ماشين حساب ايراد نمي گرفت، اما نيم ساعت بعد دستور آمد كه استفاده از ماشين حساب ممنوع است. اين موضوع در دستورالعمل برگزاري آزمون نيامده بود و دليل تغيير رويه هم مشخص نشد. شركت كنندگان بعضي از رشته ها به خصوص رشته شيمي مي گفتند كه انجام محاسبات بدون ماشين حساب بسيار وقت گير و شايد غيرممكن است. در جواب اعتراض آنها فقط يك پاسخ وجود داشت: گفته اند ممنوع است!
۵- مراقبين جلسه نظم خاصي نداشتند و به صورت پراكنده و متفرق در سالن حاضر بودند.
۶- پذيرايي پرتابي در اين جلسه هم رعايت شد! متأسفانه در جلسات آزموني كه تعداد شركت كننده زياد است. اعم از جلسات دانش آموزان و معلمان و غيره مسئولين پذيرايي به خاطر تسريع امر، با سرعت از مقابل صندلي ها عبور كرده و بسته يا كيسه مربوطه را به شيوه تقريباً پرتابي بر روي دسته صندلي و يا پاهاي شركت كننده گذاشته و رد مي شوند.
۷- پذيرايي جلسه شامل بيسكويت و موزي بود كه داخل يك كيسه فريزر قرار داشت. تناسب بيسكويت و موز چه بود؟ حتماً حكمتي داشت!
۸- شوفاژ هاي سالن به دليل مشكل برق تا ساعت ۵/۸ خاموش بود و وقتي هم روشن شد تا سالن به آن بزرگي گرم شود مدت ها طول كشيد.
۹- در اواسط امتحان برق قسمتي از سالن به علت پريدن فيوز مربوطه رفت. به گفته بعضي از مراقبين كه از كادر دبيرستان بودند اين هم از اتفاقات نادر بود!
۱۰- حدود ۱۶۰ دقيقه از زمان آزمون سپري شده بود كه صداي شكستن يك صندلي توجه همه را جلب كرد. معلم چاقي كه با شكستن صندلي روي زمين ولو شده بود هاج و واج به يكي از مراقبين نگاه مي كرد. معلوم نشد شكستن صندلي به خاطر سنگيني وزن شركت كننده بود، يا سنگيني سؤالات! بازار تفسير حادثه تا دقايقي بسيار داغ بود. در هر حال، اين قضيه تا چند دقيقه سكوت جلسه را از بين برد و به همين دليل مجريان جلسه ۵ دقيقه وقت اضافه در نظر گرفتند.
شركت كنندگان
۱- تا آخرين لحظات قبل از شروع آزمون و حتي زمان تلاوت قرآن، سلام و احوالپرسي ها ادامه داشت. دو نفر از دور همديگر را مي ديدند و بعد از دست تكان دادن براي يكديگر، بلند شدن از صندلي، سراغ هم آمدن و روبوسي و خلاصه اين يعني رعايت نظم يك جلسه جدي! اگر دانش آموزان در جلسه امتحان چنين كنند چه مي كنيم؟
۲- توالت در داخل سالن وجود داشت. يك نكته جالب تعداد كساني بود كه توالت رفتند. از مجموع بيش از ۵۰ نفر (حدود ۱۴ درصد با در نظر گرفتن غايبين) از توالت استفاده كردند كه نيمي از آنها در همان ۵/۱ ساعت اول بود و بقيه در دقايق بعدي به توالت مراجعه كردند. اين مسأله از دو نظر جاي توجه دارد؛ اول آن كه معلم ها متوجه باشند كه امتحان چه فشار رواني و اضطرابي را به دانش آموزان تحميل مي كند و حداقل در جلسات امتحاني دانش آموزان به آرامش اوضاع كمك كنند. دوم آن كه آيا در جلسات مشابه امتحاني دانش آموزاني به اين تعداد (۵۰ نفر) اجازه مي دهيم كه از توالت استفاده كنند؟
۳- در قسمت پايين فرم پاسخنامه قسمتي وجود داشت كه بايد توسط شركت كننده تكميل مي شد. علي رغم اعلام گوينده سالن مبني بر پر كردن اين قسمت با مداد، باز ضمن جلسه تعدادي سؤال مي كردند كه از مداد استفاده كنند يا خودكار؟ ظاهراً عدم دقت به تذكرهاي اوليه آزمون، به همان اندازه كه بين دانش آموزان رايج است بين معلمان نيز رواج دارد.
۴- در يكي از رشته ها كل سؤالات ۲۲۰ مورد بود ولي يكي از شركت كنندگان به ۳۰۰ مورد پاسخ داده بود، يعني ۸۰ سؤال بيشتر؛ بقيه سؤالات را از كجا آورده بود؟ معلوم نيست!
۵- اولين نفر ۱۰۰ دقيقه بعد از شروع جلسه از جايش بلند شده و پاسخنامه اش را تحويل داد. برعكس جلسات آزمون دانش آموزان كه بلند شدن يك نفر ديگران را براي زودتر بلند شدن تحريك مي كند. اينجا چنين اتفاقي نيفتاد و نفرات بعدي با فاصله هاي زماني بيشتري پاسخنامه هايشان را تحويل دادند.
۶- برعكس نكته قبلي، همانند جلسات امتحاني دانش آموزان و با نزديك شدن به زمان پايان جلسه، تقلب ها هم بيشتر شد. شباهت ديگري هم بين تقلب هاي دانش آموزي با تقلب در اين جلسه وجود داشت، از جمله از روي دست همديگر نگاه كردن، پيغام هاي ايما و اشاره اي، پيام رساني زير لبي و غيره. با اين همه، به دليل فضاي رقابتي آزمون، تمايل به تقلب كمتر از ساير آزمون هاي معلمان بود.
۷- تفاوت هاي نسبي بين شركت كنندگان براساس رشته وجود داشت. مثلاً وجود اضطراب مشخص در بعضي از شركت كنندگان رشته مشاوره قابل توجه بود، شركت كنندگان رشته زبان انگليسي ديرتر بلند شدند، در رشته ادبيات قيافه هاي فكور بيشتر بود، در رشته هاي فيزيك و شيمي به دليل وجود مسأله هاي متعدد، تمركز بيشتري ديده مي شد و...
۸- به دليل فضاي جلسه كه هم شركت كنندگان وهم مراقبين معلم بودند، شركت كنندگان آزادي عمل بيشتري براي خود قائل بودند. در امتحانات دانش آموزي حتي گاهي برگرداندن سر يا صحبت با دانش آموز ديگر تقلب محسوب مي شود، اما معلمان براي خود چنين محدوديتي قائل نبودند. در مورد اعتراض به اشتباهات سؤالات و يا ممنوعيت استفاده از ماشين حساب پيگيري و مداومت بيشتر بود، در حالي كه در جلسات امتحان دانش آموزي اين امكان كمتر وجود دارد. قبل از شروع جلسه وقتي دفترچه سؤالات كنار صندلي بر روي زمين گذاشته شد بعضي از معلمان علي رغم تذكر گوينده اين اجازه را به خود مي دادند كه دفترچه را بردارند و به سؤالات نگاه كنند
***
تلقي ما از امتحان چيست؟ در نگرش جديد به ارزشيابي، ارزشيابي نه در كنار آموزش بلكه همراه آن محسوب مي شود. چرا امتحان دادن و شركت در يك آزمون را براي داشتن آزمون به صورت غولي درآورده ايم كه بعضي ها حتي از شنيدن نام آن هراس دارند؟ مي توان براي امتحانات مدارس شرايطي فراهم آورد كه امنيت خاطر، احترام و آرامش دانش آموزان تأمين شود.
|
