دوشنبه ۲۵ اسفند ۱۳۸۲ - سال يازدهم - شماره - ۳۳۳۶
نگاهي به چهارمين جشنواره شهيد دكتر هدايت
كمتر از نيم درصد
چگونه در ايران فقط از يك هشتادم تا تقريبا پنج - ده هزارم! بودجه متعارف تحقيق دنيا به دست پژوهشگران مي رسد؟
004476.jpg
اديب وحداني 
اگر اجراي برنامه به گردن دكتر پوريا مطهري - متخصص پاتولوژي - نگذاشته شده بود و او با مناسب خواني چند بيت شعر ،فضا را آنقدر جذاب نمي كرد كه حتي وزير بهداشت به صرافت استفاده از چند بيت براي سخنراني خود بيفتد، اين جشنواره هيچ نشاني از جشن بودن نداشت.
عمده حاضران در جلسه افراد علمي بودند كه دغدغه بسياري شان در گفت وگو با همشهري«نبود بودجه لا زم» و «فقط تصويب ۶۰درصد بودجه طرح ها» بود؛ اين دغدغه ها را به زودي در گفت وگويي كه قول آن را وزير بهداشت به صفحه درمانگاه داد با عالي رتبه ترين مقام بهداشتي كشور در ميان خواهيم گذاشت.

چهارمين جشنواره علمي - پژوهشي دندانپزشكي يادواره شهيد دكتر احمد هدايت، ۱۹ اسفندماه برگزار شد. اين جشنواره به همت جامعه اسلامي دندانپزشكان و به رياست دكتر مسعود پزشكيان وزير بهداشت در تالار ابن سينا دانشكده علوم پزشكي تهران برگزار و مورد استقبال اهل فن قرار گرفت.
در مراسم افتتاحيه، دكتر آخوندي دبير چهارمين دوره همايش و دبير شوراي مركزي جامعه اسلامي دندانپزشكان در سخنراني خود گفت: «سهم هر محقق در زمينه فعاليت هاي پژوهشي در كشور كمتر از هزار دلار است كه اين ميزان در كشورهاي در حال توسعه بين ۱۵ تا ۳۵ هزار دلار و در كشورهاي توسعه يافته ۸۰ تا ۲۳۰ هزار دلار برآورد مي شود.» دكتر آخوندي افزود: «نسبت بودجه پژوهشي به توليد ناخالص ملي در حدود نيم درصد، در كشورهاي در حال توسعه بين ۱ تا ۵/۲ درصد، در كشورهاي توسعه يافته ۵/۲ تا ۴ درصد و در فلسطين اشغالي بيش از ۶ درصد است.» وي نسبت پژوهشگران گروه پزشكي به پژوهشگران كل كشور را معادل ۳۱ درصد عنوان كرد و اظهار داشت: «بودجه پژوهشي گروه پزشكي به بودجه پژوهشي كل كشور حدود ۵ درصد و سهم بودجه پژوهشي دندانپزشكي كمتر از نيم درصد كل بودجه پژوهشي كشور است.»
دكتر آخوندي مهم ترين راهكار براي رشد پژوهش در كشور را وجود بودجه كافي، اعمال مديريت صحيح، دسترسي سريع و بدون واسطه به اطلاعات علمي روز و تمركززدايي در طراحي و اجراي طرح هاي پژوهشي برشمرد.
در اين مراسم كه با حضور وزير بهداشت برگزار شد، به ۳۷ نفر از برگزيدگان رشته دندانپزشكي در زمينه هاي تاليف، ترجمه، پايان نامه هاي برتر و توليدات اقلام پزشكي جوايزي اهدا شد.
در اين جشنواره ۱۰ مقاله پژوهشي برتر نيز شركت داشتند. در زمينه تاليف كتاب راديولوژي دهان و فك و صورت تاليف دكتر احمدرضا طلايي پور، دكتر مهرداد پنج نوش و دكتر حوريه باشي زاده رتبه اول، كتاب اصول و مباني كلينيكي در پروتزهاي دنداني تاليف استاد دكتر جليل صدر رتبه دوم و كتاب شكاف لب و كام تاليف دكتر پاكشير، دكتر گرامي و دكتر بابايي رتبه سوم را به خود اختصاص دادند. همچنين دكتر افشين خورسند و دكتر يدالله سليماني شايسته اعضاي هيات علمي بخش پريودونتيكس دانشكده دندانپزشكي دانشگاه تهران به خاطر ترجمه درخشان كتاب پريودونتولوژي كانزا عنوان بهترين ترجمه سال را به خود اختصاص دادند.
در زمينه نوآوري نيز دكتر جليل صدر به خاطر طراحي و ساخت مدل آزمايشگاهي جهت بررسي دقت و ثبات ابعادي مواد قالب گيري به طريق خارج دهاني برنده جايزه نوآوري شد.
جشنواره پژوهشي دكتر احمد هدايت هر سال بهترين هاي بخش پژوهش علوم دندانپزشكي را معرفي مي كند.

آلرژي چيست
بيماري مضحك كشنده
004479.jpg
قسمت دوم
انواع آلرژي 
اقسام بسياري از بيماري آلرژي وجود دارد كه عمده ترين آنها شامل دسته بندي زير است:
آلرژي هاي غذايي: اين آلرژي از طريق مصرف غذاي خاص به وجود مي آيد.
آنافي لاكسيس: به وسيله غذا، داروها يا سم حشرات پديد مي آيد.
آلرژي هاي تنفسي: به وسيله مواد حساسيت زايي كه از طريق هوا نقل و انتقال مي يابند بروز مي كند.
آلرژي هاي پوستي: از طريق تماس پوستي پديد مي آيد.
آلرژي به سم حشرات: از طريق سم يا زهر موجود در برخي حشرات به وجود مي آيد.
آلرژي هاي غذايي 
علايم مربوط به آلرژي غذايي معمولا چند دقيقه پس از خوردن غذاهاي حساسيت زا بروز مي كند البته برخي از اين نوع غذاها حتي تا چند ساعت بعد هم واكنش نشان مي دهد.
ممكن است اين نشانه ها فقط در نواحي اطراف دهان، لب ها و محدوده گوارشي پديد آيد يا اينكه ممكن است در نواحي ديگر بدن هم اين علايم خودشان را نشان دهند.
غذاهايي كه باعث واكنش مي شوند شامل شير، تخم مرغ، جوز، خوراك صدف، سبوس و گندم هستند.
علايم ضعيف تر
خارش، سوزش و متورم شدن لب ها، دهان، زبان، گلو، گرفتگي گلو، سختي در قورت دادن غذا يا صحبت كردن، حالت تهوع، گرفتگي عضلات شكمي و سوءهاضمه، اسهال و استفراغ، جوش هاي پوستي، خلط، سرفه، عطسه و خس خس كردن، آبريزش، خارش و گرفتگي بيني، به سختي تنفس كردن، منگ و گيج بودن، عرق كردن و ضعف داشتن، بالا رفتن ضربان قلب، خرخر كردن ناگهاني يا ناتواني در صحبت كردن، تورم و خارش بيش از حد صورت و اطراف آن.
آنافي لاكسيسAnaphy Laxis) )
آنافي لاكسيس يك واكنش آلرژيكي ناگهاني، قوي، بالقوه و مهلك است با علايمي كه بر نواحي مختلف بدن تاثير مي گذارد. معمولا اين علايم خيلي سريع پس از ورود مواد حساسيت زا به بدن بروز مي كند و شامل خارش هاي شديد و تورم در سراسر بدن و تنگي نفس است و حتي مي تواند منجر به شوك شود كه يك تهديد جدي براي زندگي بيمار به شمار مي آيد.
آنافي لاكسيس به وسيله آلرژي به غذا، دارو يا سم حشرات به وجود مي آيد.
علايم اين آلرژي شامل:
گلگون شدن پوست، سوزش و خارش در اطراف بدن، تورم دهان گلو و ناي، سختي در بلعيدن، قورت دادن و تنفس، گرفتگي سينه، پريشاني، اضطراب، سنگين شدن سر، انقباضات شكمي، حالت تهوع، استفراغ، ضربان سريع و نامنظم قلب.
در مواقع خيلي شديد اين آلرژي مي تواند منجر به شوك شود.
آلرژي هاي تماسيContact Allergies) )
معمولا علايم آلرژي تماسي پس از ۳۰دقيقه پديدار مي شود، هر چند ممكن است بروز اين علايم تا چند ساعت طول بكشد. مواد حساسيت زايي متعلق به اين گروه شامل سم درخت بلوط و پيچك، شيرابه كائوچو، رنگ هاي مصنوعي داروهاي مختلف، عطرها و وسايل آرايشي مانند رنگ مو و عطر است.
فلزي كه معمولا در جواهرات استفاده مي شود و دكمه ها، سنجاق هاي مو، شانه هاي فلزي، زيپ لباس و قزن، همينطور نمايان شدن در برابر خورشيد مي تواند باعث بروز عكس العمل در برابر اين آلرژي شود و مي توانند كمابيش باعث پديد آمدن اين آلرژي شوند.
علايم ضعيف مربوط به اين آلرژي 
يك جوش خارش دار و برآمده، سرخي و تورم پوست، كهيرها، اگزما (ملتهب شدن، خشك شدن و شكاف پوست كه در زير كورك و تاول پوشيده شده اند)
علايم قوي 
آنافي لاكسيس 
آلرژي به نيش حشرات 
علايم اين آلرژي در اولين دقايق پس از ورود مواد مضر به بدن يعني در ۱۵ تا ۳۰ دقيقه اول بروز مي كند، هر چند ممكن است حتي تا چند ساعت هم طول بكشد.
اغلب حشراتي كه زهر و نيش آنها باعث بروز واكنش هاي آلرژيكي مي شوند شامل زنبورها، زنبور عسل، زنبور سرخ، زنبور زرد ومورچه است.
علايم ضعيف 
درد، خارش و تورم در نقطه اي از بدن كه حشره گزيده است، گرفتگي سينه، مشكل تنفس كردن، كهير، خارش و تورم در نواحي ديگر غير از جايي كه نيش زده است، تب، حالت تهوع و كوفتگي، تورم زبان.
علايم قوي 
آنافي لاكسيس

جايگزيني دست و مغز با ربات
جراحي از راه دور
آيا دستگاه هاي پيشرفته و برنامه هاي كامپيوتري مي توانند جانشين پزشك شوند
004482.jpg
برخي از كارهاي پزشكي مي توانند و بايد از راه دور انجام شوند اما دست جراح را هيچ وقت و هيچ ماشيني جانشين نيست.
عليرضا آشوري 
با پيشرفت غيرقابل تصور تكنولوژي در تمام زمينه ها، اعمال جراحي و تشخيص هاي پزشكي نيز با كمك ابزارهاي پيشرفته به مراتب ساده تر و آسانتر از گذشته شده است ولي يك سوال بزرگ در اينجا قابل طرح است و آن اينكه آيا اين دستگاه ها مي توانند جايگزين پزشك شوند؟
چندين سال پيش از سيماي جمهوري اسلامي فيلمي پخش شد كه اسم اصلي آن «سقوط كنترل شده: نجات پرواز ۲۳۲» بود. در اين فيلم تلويزيوني ساخته لامونت جانسن، چارلتون هستون در نقش يك خلبان قديمي ظاهر شده بود كه در يك موقعيت بحراني و به دنبال ازكارافتادن سيستم هاي كنترل هوشمند هواپيما، با اتكا بر تمام تجربه و مهارت خود و با بهره گيري از سيستم هاي پايه و كلاسيك هدايت، هواپيماي آسيب ديده و مسافران آنرا به سلامت روي باند فرودگاه مي نشاند.
تنها نكته مثبت اين فيلم مهجور البته به جز حضور هميشه جذاب چارلتن هستون بيان اين نكته اساسي است كه به  رغم تمام پيشرفت هاي تكنولوژيك و رخنه غيرقابل باور ماشين در تمام زمينه هاي زندگي، هيچ چيز نمي تواند جايگزين دست و مغز و تجربه انسان شود.
اين نكته به ظاهر ساده و همه فهم مدتهاست كه در زمينه علم پزشكي به چالشي بزرگ تبديل شده است. حتماَ شنيده ايد كه در اينترنت سايت هايي وجود دارند كه به طور هوشمند بيماري فرد را تشخيص داده و طرح درمان مي دهند و يا دستگاه هايي كه عيوب بينايي و شماره چشم را بدون دخالت چشم پزشك تشخيص مي دهند.
مدتهاست كه مهندسان پزشكي و متخصصان كامپيوتر سعي دارند رباتهاي هوشمندي طراحي كنند تا به جاي جراح، اعمال جراحي را انجام دهند و به نظر مي رسد به نتايج قابل توجه هم دست يافته اند.
اينستيتوي اروپايي ويژه جراحي از راه دور وابسته به دانشگاه پزشكي استراسبورگ اخيراً دوره هاي جراحي از راه دور را به جراحان آموزش مي دهد كه مورد استقبال وسيعي هم واقع شده است.
ابداع كنندگان اين سيستم اعتقادد ارند كه دوره جراحي كلاسيك با برش هاي عميق آن ديگر به سر رسيده است و با اين شيوه نوين به زحمت اسكار(جوشگاه) بعد از جراحي قابل تشخيص بوده و دقت در انجام عمل جراحي به خاطر كنترل كامپيوتري بازوهاي ربات و وجود دوربين هايي كه وارد بدن مي شوند به حداكثر خود مي رسد. وجود اين ربات ها دانشجويان و جراحان را به شدت تحت تاثير خود قرارداده است. البته چندان هم دور از ذهن نيست. چنين ابزارهايي قطعاً اهل فن را شيفته خود مي كند. اما واقعاً اين دستگاه ها چقدر قابل اطمينان هستند؟ بحث گواهي بين المللي و ايزو ده هزار و چند و غيره و ذلك را كنار بگذاريد. واقعاً چند نفر جراح حاضرند به جاي شيوه كلاسيك جراحي (برش دادن با تيغ، لايه لايه كنارزدن بافت، جراحي و بعد بخيه كردن) از اين ربات هاي هوشمند استفاده كنند. حتي جراحي با ليزر كه سال هاست در بسياري از زمينه هاي جراحي به خصوص جراحي زيبايي مورد استفاده قرارمي گيرد هنوز نتوانسته جايگزين مناسبي براي شيوه هاي كلاسيك جراحي با تيغ باشد.
تمام اين حرف و حديث ها در نهايت به دو نكته ختم مي شوند. يكي حضور غيرقابل حذف جراح و پزشك است كه پيشرفته ترين و دقيق ترين ماشين ها و كامپيوترها هم نمي توانند جانشين او شوند و اين مطلب به طور مستقيم برمي گردد به تجربه و دانش جراح؛ طبيعي است كه هيچ جراحي نمي تواند با كاركردن روي ربات و كامپيوتر متبحر و باتجربه شود؛ حالا از آنطرف هم كه نگاه كنيم هيچ كس نمي تواند به صرف كاركردن با دستگاه هاي پيشرفته تشخيص ناراحتي هاي چشم، چشم پزشك شود يا كسي به صرف هدايت ربات هاي هوشمند جراح يا پزشك شود.
از سوي ديگر وقتي جراحي به آن حد مطلوب از تبحر و مهارت در كار خود رسيد ديگر نمي تواند لذت جراحي كلاسيك را با هيچ چيز ديگري عوض كند كه بعد دوم اين مساله را تشكيل مي دهد.
نگارنده، جراحان بسياري را مي شناسد كه وقتي از آنها سوال مي شود: لذتبخش ترين كار زندگي تان چيست؟ بدون لحظه اي تامل مي گويند «جراحي».
چندي پيش چند دستگاه فوق پيشرفته ليزري در امور دندانپزشكي براي نخستين بار وارد ايران شد و به چند دندانپزشك معروف و مطرح كشور نيز عرضه شد. اغلب اين متخصصان محترم به رغم قابليت هاي واقعاً حيرت آور اين دستگاه حاضر نشدند حس كاركردن كلاسيك خود مثل تراشيدن با فرز يا جراحي با تيغ را با كار شگفت آور و بسيار ساده دستگاه تعويض كنند و تازه اين نمونه اي كوچك است.
اگر به بحث اول اين مطلب يعني مثال از فيلم سقوط كنترل شده بازگرديم، مي توان نتيجه گرفت كه حضور پزشك يا جراح مثل حضور خلبان در هواپيماست. همانطوري كه هيچ دستگاهي نمي تواند جايگزين خلبان شود هيچ مورد مشابهي هم نمي تواند جاي جراح را بگيرد.
آن چيزي كه به يك خلبان هويت مي بخشد تجربه و مهارت اوست كه با سالها زحمت و به سختي حاصل مي شود . تجربه و مهارت يك پزشك هم چيزي نيست كه قابل جايگزيني با يك برنامه كامپيوتري باشد. به عبارت ساده تر آيا شما حاضريد سوار بر هواپيمايي شويدكه خلبان ندارد و كامپيوتر آنرا هدايت مي كند؟ مطمئنا پاسخ اغلب افراد منفي است.

نگهداري از آجيل
نگهداري آجيل و خشكبار در شرايط مناسب مانع از حمله قارچ ها به اين مواد مي شود. به گفته دكتر سيدضياء الدين مظهري، اگر اين آجيل ها در شرايط صحيح نگهداري نشوند، مورد حمله قارچ «سايلوگ كلابوس» قرار گرفته و سم خطرناك «آفلاتوكسين» را ايجاد مي كنند كه اين سم در حد معيني كشنده بوده و در مقدار كم سرطان كبد ايجاد مي كنند. برخي اوقات كه فندق ها داراي مزه بد است، مورد تهاجم اين قارچ  قرار گرفته و نبايد از آن استفاده كرد. آجيل هايي كه از رنگ هاي غيرمجاز تهيه شده يا در شرايط نامناسبي نگهداري مي شوند، پس از گذشت مدتي، لاروهاي موجود در آنها رشد كرده و تخم انگل ها در اثر مرور زمان تبديل به كرم شده و به پروانه هاي سفيدي تبديل مي شود كه وجود آنها در ميان آجيل، نشان از كهنه بودن آن دارد.

ساختار نامناسب تهران براي اورژانس
اختصاص خطوط ويژه براي انجام ماموريت هاي اورژانسي در كشور در مسيرهاي پرترافيك شهر تهران توسط مسوولان ذي ربط مي تواند نقش بسزايي در تسريع امدادرساني داشته باشد. به گفته معاون پزشكي اورژانس ۱۱۵ تهران، شمار آمبولانس هاي فعال در شهر تهران در حال حاضر ۷۰ دستگاه است و به رغم ظاهر فرسوده، داراي تجهيزات لازم هستند و در حدود ۱۳ آمبولانس نيز مجهز به امكانات پيشرفته تر و پزشك اورژانس است كه در حقيقت نوعيCCU سيار محسوب مي شوند. ايجاد مسيرهاي ويژه اگرچه مي تواند راهگشا باشد؛ اما متاسفانه حضور پرشور موتورسيكلت ها و وسايط نقليه نامربوط به طور خودآگاه و ناخودآگاه در اين مسيرها مانع از امدادرساني به موقع آمبولانس هاي امداد خواهد شد.

دندان وتغذيه با شير شيشه اي
اگر كودكي شب ها با شير شيشه اي تغذيه شود، در فاصله كوتاهي دندان هاي شيري او تخريب مي شوند كه به اين حالت بيماري ناشي از تغذيه با شيشه شير گويند. شير در حالت عادي سبب پوسيدگي دندان نمي شود؛ اما وقتي ساعت ها در دهان باقي ماند، اين ويژگي را پيدا مي كند. براي پيشگيري از اين پديده در هنگام خواب از شير دادن كودك تا حد امكان خودداري كرده و پس از هر تغذيه دندان ها و لثه  كودك را با يك پنبه يا گاز مرطوب تميز كنيد. اگر كودك پيش از اينكه بخوابد عادت به استفاده از شيشه دارد، در صورت امكان كمي آب ساده در شيشه ريخته و به او بدهيد تا از پوسيدگي دندان هاي شيري او جلوگيري شود. در ضمن والدين بايد از حدود سن دو سالگي مسواك زدن دندان كودك را آغاز كنند.

جشنواره «بهداشت خانواده»
نخستين جشنواره «بهداشت خانواده» به همت جهاد دانشگاهي علوم پزشكي ايران، آذرماه سال آينده برگزار مي شود.
علاقه مندان مقالات خود را با موضوعات بهداشت با گرايش مادر و كودك، محيط و حرفه اي، پوست، بيماري هاي عفوني، بهداشت دهان و دندان، اپيدميولوژي، آموزش بهداشت، مديريت خدمات بهداشتي، ميكروبيولوژي، پزشكي اجتماعي، تغذيه و داروسازي تا پايان خردادماه ۱۳۸۳ به نشاني تهران، ميدان ونك، نبش خيابان گاندي جنوبي، جهاد دانشگاهي علوم پزشكي ايران، طبقه دوم دبيرخانه جشنواره «بهداشت و خانواده» بفرستند.

گياه مرزه و رفع دردهاي عصبي
مصرف مرزه در درمان دردهاي عصبي و نرمي استخوان موثر است. اگر روزانه صد گرم مرزه در نيم ليتر ۵۰۰ گرم آب جوشانده و تا پنج روز مصرف شود، علاوه بر تقويت معده، در رفع زخم روده و دردهاي روماتيسمي، عصبي و نرمي استخوان نيز موثر است.
مرزه گياهي است علفي و يكساله كه داراي ساقه هاي منشعب به طول ۱۰ تا ۳۰ سانتي متر است. گل هاي اين گياه، كوچك و به رنگ سفيد يا صورتي است و در فصل تابستان به ويژه در تير و مرداد پديدار مي شوند.
برگ و تمام اندام هاي هوايي به ويژه شاخه هاي جوان و برگ دار اين گياه در درمان برخي از بيماري ها استفاده مي شوند.

مكمل كلسيم و وزن نوزادان
مصرف مكمل كلسيم در بارداري مي تواند مستقل از طول مدت بارداري، وزن هنگام تولد را افزايش دهد. بر اساس پژوهشي كه توسط مجيد كارانديش، ابوالقاسم جزايري و محمود محمودي انجام شده، بين وضعيت تغذيه در دوران جنيني وكودكي و ابتلا به بيماري هايي از قبيل ديابت غيروابسته به انسولين، بيماري هاي كليوي و ... در بزرگسالي ارتباط وجود دارد.
مصرف مكمل كلسيم تاثيري بر اندازه هاي قد و دور سر هنگام تولد ندارد و تنها ميانگين وزن هنگام تولد حدود ۲۳۰ گرم بيشتر خواهد بود.

درمانگاه
ايرانشهر
تهرانشهر
حوادث
در شهر
زيبـاشـهر
طهرانشهر
|  ايرانشهر  |  تهرانشهر  |  حوادث  |  در شهر  |  درمانگاه  |  زيبـاشـهر  |  طهرانشهر  |
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |