ايران همانگونه كه پيش تر اعلام كرده است امروز ساخت قطعات سانتريفيوژ را از سر مي گيرد. اين اقدام كه منطبق با نص بيانيه تهران يعني تعهد متقابل ايران و سه كشور اروپايي اتخاذ شده است، پيامي روشن و بي تفسير دارد: اروپايي ها با نزديك شدن به آمريكا و فاصله گرفتن از تعهدات بيانيه تهران از ايران انتظار دارند از حق طبيعي و مسلم ۶۵ ميليون شهروند اين كشور براي دستيابي به فناوري هسته اي دست بردارد و دانش را قرباني سياست و ملاحظات بين المللي كند؛ اما ايران حاضر به تمكين در برابر فشار نيست.
دولت ايران در ۲۵ سال اخير نشان داده است كه در مواجهه با تحولات جهاني هيچگاه از رويه واقع بيني فاصله نگرفته و تصميم نهايي اش كاملا عملگرايانه بوده است؛ اما بديهي است كه وقتي برگزيدگان علمي ملت در پي سال ها رنج و مرارت و انباشتن تجربه به توانايي قابل توجهي در زمينه ساخت تجهيزات صلح آميز هسته اي دست يافته اند دولت، دفاع از اين دستاورد را عين عملگرايي و واقع بيني تلقي كند. اين وجه پرونده هسته اي ايران، يعني حق همه ملت ها براي دستيابي به دانش هسته اي كه در معاهده منع گسترش سلاح هاي هسته اي (ان. پي. تي) نيز صراحتا بر آن تاكيد شده است، در يك سال اخير و در هياهوي سياست و ديپلماسي گم شده و حتي آژانس بين المللي انرژي اتمي كه بر اساس ان. پي. تي كارگزار توسعه هسته اي كشورهاست، اين وظيفه حياتي خود را به فراموشي سپرده است. اين در حالي است كه آژانس سه روز پيش و در تازه ترين گزارش خود به همه كشورهاي جهان توصيه كرد به سوي ساخت نيروگاههاي اتمي گام بردارند تا جهان را از شر انواع آلودگي هاي فسيلي و گازهاي گلخانه اي رها كنند. علي الاصول در هر مذاكره اي كه منبعد بين ايران و آژانس انجام گيرد، اين مي تواند پرسش و مطالبه اي تكراري و مصرانه باشد. مذاكره كنندگان ايراني مي توانند؛ با اطمينان به طرفهاي مذاكره بين المللي بگويند دستيابي به انواع دانش ها از جمله دانش هسته اي از آمال همه ايرانيان است و حتي بسياري از منتقدان و مخالفان جمهوري اسلامي در داخل و خارج كشور از اين آرمان دفاع مي كنند و هر گونه محدوديت بر سر راه دانش را پايمال كردن حقوق يك ملت و ترويج بي دانشي مي دانند.
اين رويكرد تازه كه نشانه هاي پررنگ شدن آن در كشور در حال ظهور است براي دولتمردان، رسانه ها و گروههاي مرجع اين وظيفه را ايجاد مي كند كه همزمان با اطلاع رساني دقيق به مردم درباره فوايد دانش هسته اي صلح آميز، سالم به دولتمردان و مذاكره كنندگان گوشزد كنند كه كشتي متلاطم پرونده هسته اي ايران به ساحل نجات نمي رسد مگر آنكه همه اجزاي حكومت از بخش هاي اجرايي و تقنيني گرفته تا واحدهاي علمي و فني يك صدا اين سخن را تكرار كنند كه براساس منشور ملل متحد، معاهدات بين الملل، اقتضائات منافع ملي ايران و اراده همگاني در ايران براي ارتقاي سطح علمي، هيچ كشور يا نهادي در جهان حق محروم كردن ايرانيان از دانش هسته اي را ندارد. دولت ايران در فاصله جلسه هاي سپتامبر و ژوئن شوراي حكام، در كنار تجربه تلخ عهدشكني اروپايي ها به اين تجربه گرانقدر هم دست يافت كه در مواجهه با زياده خواهي هاي بين المللي تنها نيست و بسياري از كشورهاي عضو سازمان كنفرانس اسلامي و جنبش عدم تعهد، دغدغه هايي مشابه جمهوري اسلامي دارند. اين تجربه در واقع نشانه هم آوايي ملت ايران با بسياري ملت هاي ديگر در زمينه دستيابي به دانش هسته اي و شكل گيري نوعي «جنبش حق بين المللي» است كه مي تواند محور تلاشي جهاني براي دفاع از «دانش هسته اي صلح آميز» قرار گيرد. شكل گيري چنين محوري ادعاي بدعت گونه اي را كه تحت عنوان «صلاحيت بين المللي»، ايران و بسياري كشورهاي ديگر را محق به كسب دانش هسته اي نمي داند، بلااثر مي كند. فراموش نكنيم كه قواعد بين المللي پس از رفتار بازيگران شكل مي گيرد و آنچه بيش از هر چيز نتيجه رفتار را تعيين مي كند اراده عمل كردن است.