انتخاب دكتر اميدوار رضايي از فراكسيون خدمتگزاران به عنوان رئيس كميسيون بهداشت و درمان و همچنين انتخاب سيدحسين هاشمي از فراكسيون كارگزاران به عنوان رئيس كميسيون صنايع و معادن نشان داد كه مجلس هفتم براساس خردگرايي گام برداشته و به هيچ وجه كاراكترها و ويژگي هاي فردي را فداي منافع حزبي و جناحي نمي كند
ياسر مرادي
احسان جهانديده
انتخابات هفتمين دوره مجلس شوراي اسلامي در حالي برگزار شد كه صف بندي و آرايش جريان ها و جناح هاي سياسي كشور در يكي از بي نظيرترين حالت هاي عمر خود شكل گرفته بود. جبهه دوم خرداد شامل ۱۸ گروه و حزب كه در سه انتخابات مهم رياست جمهوري ۷۶ و ۸۰ و مجلس ششم (۷۸) و نيز نخستين دوره شوراها(۷۷) پيروز كامل ميدان بود همچنان از پذيرش شكست در انتخابات دومين دوره شوراها طفره مي رفت و ناكامي خود را با دليل حضور كمرنگ مردم كه جناح مقابل را مسبب آن مي دانست، توجيه مي كرد. اما در انتخابات مجلس هفتم وضعيت به گونه ديگري رقم خورد. جبهه دوم خرداد به دو پاره تقسيم شد، گروهي انتخابات را تحريم و مردم را به رأي ندادن تشويق كردند و گروه دوم ترجيح دادند قواعد بازي را به هم نزنند و هر چند كه احتمال پيروزي را زياد نمي دانستند اما وارد ميدان رقابت شدند. انتخابات برگزار و جناح منتقد دولت پيروزي قاطعي به دست آورد ولي هنوز حزب مشاركت و سازمان مجاهدين انقلاب كه گروه اول را رهبري مي كردند نتوانسته اند اين تناقض را در عملكرد خود توجيه كنند كه اگر حضور كمرنگ مردم در انتخابات دومين دوره شوراها به دليل اعمال جناح منتقد دولت بود و اين جناح خواستار حضور ۱۵ درصدي مردم در انتخابات مجلس براي تضمين پيروزي خود بود، پس چرا مشاركت و مجاهدين نيز مردم را به تحريم انتخابات مجلس هفتم تشويق مي كردند، آيا آنها نيز پيروزي رقيب خود را خواستار بودند؟
حال مجلس هفتم نگاههاي زيادي را به خود معطوف داشته و مردم همه منتظرند كه موكلانشان تا چه حد موفق به عمل به وعده هاي خود خواهند شد. اگر مجلس ششم را بتوانيم سياسي ترين مجلس پس از انقلاب بناميم مجلس هفتم را با توجه به شعارهاي داده شده و اولويت هاي ارائه شده از سوي نمايندگان آن، قطعاً مي توان كاري ترين مجلس پس از انقلاب ناميد و اميدواريم اين مهم هرچه سريعتر محقق شود. راه رسيدن به اين مهم، به هيچ وجه رها كردن مطلق مسائل سياسي نيست بلكه نمايندگان بايد به دور از افراط و تفريط ضمن پرهيز از نگرش سياسي به مسائل و مشكلات مردم، با تلاش و پشتكار فعاليت هاي خود را با مشي اعتدال گرايانه براي پاسخگويي به معضلات اصلي مردم به كار گيرند.
تخصص گرايي يكي از مهمترين عوامل تحقق بخشيدن منتخبان هفتم به شعارهايشان است و انتخاب كميسيون ها توسط نمايندگان، برداشتن گام مهمي در اين راستا است. انتخاب هيأت رئيسه كميسيون ها نشان داد كه مجلس هفتم برخلاف گفته برخي غرض ورزان با نگرش تخصصي و كاركردي و در راستاي اهداف خود در كميسيون هاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كه متأسفانه در دوره گذشته با استقبال چشمگير مواجه نمي شد، ثبت نام كردند كه اين رويكرد در ابتداي كار هفتمي ها جالب به نظر مي رسيد. ۱۹ نماينده دركميسيون فرهنگي، ۲۴ نماينده در كميسيون انرژي، ۱۹ نماينده دركميسيون كشاورزي، آب و منابع طبيعي، ۴۰ نماينده دركميسيون امنيت ملي و سياست خارجي، ۲۴ نماينده در كميسيون اقتصادي، ۲۳ نماينده در كميسيون آموزش و تحقيقات، ۳۵ نماينده در كميسيون برنامه و بودجه، ۲۲ نماينده در كميسيون عمران، ۵ نماينده در كميسيون اجتماعي، ۳۰ نماينده در كميسيون صنايع و معادن، ۱۴ نماينده دركميسيون بهداشت و درمان و نهايتاً ۱۰ نماينده در كميسيون حقوقي و قضايي به عنوان اولويت اول خود ثبت نام كرده اند.
از سوي ديگر انتخاب چهره هايي از گرايش هاي سياسي مختلف مانند دكتر اميدوار رضايي از فراكسيون خدمتگزاران به عنوان رئيس كميسيون بهداشت و درمان و همچنين سيدحسين هاشمي از فراكسيون كارگزاران به عنوان رئيس كميسيون صنايع و معادن نشان داد كه مجلس هفتم براساس خردگرايي گام برداشته و به هيچ وجه كاراكترها و ويژگي هاي فردي را فداي منافع حزبي و جناحي نمي كند. نگاهي به تركيب هيأت رئيسه كميسيون هاي مختلف و اولويت هاي كاري آنان و نيز تاريخچه فعاليت آنان در اين برهه جالب به نظر مي رسد.
كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي
تاريخچه
كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي براي انجام وظايف محوله در محدوده سياست و روابط خارجي، سياست داخلي، شوراها، شهرداري ها، اطلاعات و امنيت ضوابط داخلي، دفاع و امنيت خارجي و ثبت احوال مطابق آئين نامه داخلي مجلس تشكيل مي شود.
هيأت رئيسه
رئيس: علاءالدين بروجردي نماينده مردم بروجرد، نايب رئيس اول: محمود محمدي نماينده آباده، نايب رئيس دوم: محمد نبي رودكي نماينده شيراز، مخبر: كاظم جلالي نماينده شاهرود.
منشي اول: سليمان جعفرزاده نماينده ماكو
منشي دوم: احمد پيش بين نماينده بافت.
ساير اعضاي اين كميسيون نيز جزو نمايندگان مطرح مجلس هفتم از طيف هاي مختلف اعم از اصلاح طلب و محافظه كار هستند، حجج اسلام فاكر، قدرت الله عليخاني و سيد احمد موسوي و نيز اكبر اعلمي، حميدرضا حاجي بابايي، رضا طلايي نيك، حسن كامران و منوچهر متكي.
كاظم جلالي مخبر كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي گفت: در جلسات اوليه كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس، چهار وزير كشور، اطلاعات، امور خارجه و دفاع و همچنين فرماندهان نظامي و انتظامي براي معارفه به كميسيون دعوت خواهند شد.
جلالي ادامه داد: همچنين كميسيون سه كميته روابط خارجي، امنيت داخلي و دفاع را تشكيل خواهد داد و براساس آيين نامه داخلي مجلس، هفته آينده هيأت رئيسه كميته ها متشكل از يك رئيس، يك نايب رئيس و يك منشي انتخاب خواهند شد.
جلالي تأكيد كرد: سياست كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي اين است كه عمده مباحث در قالب كميته ها انجام شود و كارهاي كارشناسي دقيقي بر روي طرح ها و لوايح در كميته ها صورت گيرد و سپس براي طرح در كميسيون آماده شود. بنابراين تلاش كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي اين است كه نقش و جايگاه كميته ها را به لحاظ كارهاي كارشناسي و انجام تقسيم كار معقول، تقويت كند.
لازم به ذكر است مهمترين وظيفه و نقش اين كميسيون در آينده موضوع امضاي پروتكل الحاقي متبلور خواهد شد.
كميسيون قضايي و حقوقي
تاريخچه
كميسيون قضايي و حقوقي در اولين دوره مجلس شوراي اسلامي تشكيل شد. اين كميسيون از معدود كميسيون هاي مجلس است كه در طول ۶ دوره هيچ تغييري نداشته است. علاوه بر قوه قضائيه كه در ارتباط مستقيم با اين كميسيون است ساير سازمان ها و نهادهاي مربوطه عبارتند از: سازمان زندانها، ديوان عدالت اداري، دادگاه ويژه روحانيت، وزارت دادگستري، كانون وكلا و كانون سردفتران.
اهداف
طبق ماده ۴۴ كميسيون قضايي و حقوقي براي انجام وظايف محوله در محدوده قضايي و حقوقي مطابق ضوابط آيين نامه داخلي مجلس تشكيل مي شود
هيأت رئيسه
رئيس: سيدمحمدتقي محصل همداني نماينده بافق، نايب رئيس اول: سيدفضل الله موسوي نماينده تهران، نايب رئيس دوم: عزت الله يوسفيان نماينده آمل، مخبر: محمد دهقاني نماينده چناران.
منشي اول: نيره اخوان بي طرف نماينده اصفهان.
منشي دوم: سيدمحمد جعفر سادات موسوي نماينده مباركه.
اين كميسيون كه انجام وظيفه در محدوده قضايي و حقوقي را برعهده دارد نيز حداقل ممكن تعداد اعضا بر اساس قانون آيين نامه داخلي يعني ۱۹ نفر را دارا مي باشد. حجت الاسلام موسي قرباني كه عضو برجسته اين كميسيون در دوره ششم بود به دليل عضويت در هيأت رئيسه مجلس نمي توانست به عضويت هيأت رئيسه كميسيون درآيد. اما در حضور حجت الاسلام سيد محمد مهدي طباطبايي شيرازي كه اين روزها از طريق برنامه هاي تلويزيوني در ميان خانواده ها بسيار شناخته شده است و نيز حجت الاسلام علي زادسر نماينده جيرفت، حجت الاسلام سيد تقي محصل همداني نماينده بافق و مهريز كه براي سومين دوره نماينده مردم شده است رياست كميسيون قضايي و حقوقي را برعهده گرفت و دكتر سيد فضل الله موسوي نماينده تهران كه پيش از انتخابات از سوي آيت الله هاشمي شاهرودي به عنوان حقوقدان پيشنهادي شوراي نگهبان به مجلس ششم معرفي شده و رأي نياورده بود نيز نايب رئيس اول اين كميسيون شد.
نماينده مردم ساري در مجلس شوراي اسلامي درخصوص اصلاحات قضايي و برنامه هاي اين كميسيون گفت: «اصلاحات قضايي مانند تمام اصلاحات در تمام بخش ها امري ضروري است، زيرا مي تواند قوا و به ويژه قوه قضائيه را كارا و اثرگذار كند.»
حجت الاسلام كياسري عضو كميسيون حقوقي و قضايي معتقد است كه اصلاح قوانين بايد در مورد قضات صورت گيرد. چرا كه اگر قاضي داراي بالاترين قدرت باشد به راحتي مي تواند اعمال قدرت كرده و قضاوتي شايسته اسلام و انقلاب داشته باشد. شجاعي كياسري در ادامه تأكيد كرد: «اولين اصلاحي كه در قوانين بايد صورت گيرد، قدرت دادن و رسيدگي به امور مالي قضات است، چرا كه با تأمين شدن اين خواسته بسياري از موارد قانوني هم حل خواهد شد.»
نماينده ساري درخصوص اظهارنظر برخي افراد مبني بر فقدان قانون در امور قضايي، گفت: «ممكن است قانون در بسياري موارد وجود داشته باشد اما راهگشا نباشد، لذا چنين قانوني را بايد تغيير داد تا قاضي بتواند به راحتي قضاوت كند.»
وي افزود: همچنين ممكن است خلأ قانوني وجود داشته باشد، لذا ضروري است كه لايحه اي تهيه شود و مجلس هم كاملاً آماده است تا براي حل مشكل، رسيدگي لازمه را داشته باشد.
كميسيون بهداشت و درمان
اهداف
ماده ۴۰ آيين نامه داخلي مجلس مقرر داشته است كميسيون بهداشت و درمان براي انجام وظايف محوله در محدوده بهداشت و درمان، امداد، بهزيستي، تأمين اجتماعي و بيمه هاي اجتماعي و هلال احمر مطابق اين آيين نامه تشكيل شود.
هيأت رئيسه
رئيس: اميدوار رضايي نماينده مسجد سليمان، نايب رئيس اول: انوشيروان محسني بندپي نماينده نوشهر، نايب رئيس دوم: علي باغبانيان نماينده نطنز، مخبر: نورالدين پيرموذن نماينده اردبيل.
منشي اول: رفعت بيات نماينده زنجان.
منشي دوم: فخرالدين حيدري نماينده سقز و بانه.
اين كميسيون كه رئيس و مخبر آن از اعضاي فراكسيون خدمتگزاران هستند نقش مهمي را در تعامل بين دولت و مجلس مي تواند ايفا كند و مشكلات بخش بهداشت، درمان و داروي كشور و رفع مشكلات پرستاران و پزشكان جامعه را بايد بيشتر مورد توجه قرار دهد.
دكتر رفعت بيات، نماينده مردم زنجان در مجلس شوراي اسلامي درخصوص اولويت هاي كميسيون بهداشت و درمان مجلس گفت: در هر كميسيوني از جمله كميسيون بهداشت و درمان بايد مسائل مبتلابه مردم مورد توجه قرار گيرد. در حقيقت در وهله اول بررسي جامعه شناختي، دقيق و كارشناسي از مشكلات مردم بايد لحاظ شود.
وي افزود: اگر به اين مسأله توجه نكنيم، شايد تمام حرف هاي ما شعاري باشد، ممكن است بعضاً بررسي پزشكي، درماني و دارويي در دستور كارمان باشد، ولي نسبت به مشكلات مردم بايد نيازسنجي درست داشته باشيم تا بتوانيم در اين رابطه طرح و برنامه اي ارائه دهيم.
وي هدف خود را بررسي جامعه شناختي مشكلات مردم عنوان و خاطرنشان كرد: البته سعي خواهيم كرد كه مشكلات باقي مانده در دوره هاي گذشته مجالس را بررسي كنيم. مسائلي كه هنوز به كميسيون نيامده و خواهد آمد را بايد با توجه به ديدگاه هاي نمايندگان مورد بحث و بررسي قرار دهيم. در مجموع تمام اين موارد مي تواند برنامه هاي آتي كميسيون بهداشت و درمان باشد. البته با جذب نظارت كارشناسي كساني كه مرتبط با اين كميسيون هستند بايد چارچوب برنامه ها و اهداف تعيين شود.
بيات ،تعيين چارچوب موارد و مشكلات بخش بهداشت و درمان را گامي در جهت صحيح حركت كردن در اين زمينه دانست و خاطرنشان كرد: مهم ترين مسأله بخش بهداشت و درمان ما فقر و محروميت و سطح درآمد كشور است. اين سخن گزافي نيست. در حقيقت يكي از علل عدم دسترسي مردم به بهداشت و درمان كافي و مؤثر، مشكلات اقتصادي كشور است. همچنين مسأله و مشكلات دارويي از ديگر موارد اين موضوع خواهد بود. ديدگاه اقتصاد دولتي و نوعي تصدي گري و برخي معاملاتي كه در بخش دارو انجام مي شود، باعث شده كه دارو به قيمت گران در اختيار مردم قرار گيرد.
كميسيون عمران
تاريخچه :
تا دوره پنجم مجلس شوراي اسلامي كميسيون مسكن و شهرسازي و راه و ترابري فعاليت مي نمود. اما با اصلاحاتي كه در دوره پنجم در آيين نامه داخلي مجلس اعمال شد با اضافه شدن بخش هاي آب و فاضلاب شهري و عمران روستايي اين كميسيون به نام كميسيون عمران تغيير يافت. كميسيون عمران با آغاز دوره ششم مجلس شروع به فعاليت كرد.
اهداف
طبق ماده ۲۴ آيين نامه داخلي مجلس، كميسيون عمران براي انجام وظايف محوله در محدوده راه و ترابري، مسكن، عمران شهري و عمران روستايي مطابق ضوابط اين آيين نامه تشكيل مي شود.
هيأت رئيسه
رئيس: علي اكبر آقايي نماينده سلماس، نايب رئيس اول: حسن زماني فر نماينده ملاير، نايب رئيس دوم: سيد بهلول حسيني نماينده ميانه، مخبر: ولي آذروش نماينده اردبيل.
منشي اول: جعفر آيين پرست نماينده مهاباد.
منشي دوم: محمد سلطاني نماينده خدابنده.
علي اكبر آقائي رئيس اين كميسيون كه در مجلس ششم نيز حضور داشت با توجه به تجربه چند سال اخير خود در كميسيون عمران اميدوار است كه گام هاي مفيدي را در اين زمينه بردارد.
نكته جالب در اين كميسيون اينكه هيچ نماينده تهراني در آن عضويت ندارد و همچنين ولي الله آذروش كه از اصلاح طلبان مجلس ششم بود بار ديگر مخبر اين كميسيون شد.
كميسيون اجتماعي
هيأت رئيسه :
رئيس: محمد باقر بهرامي نماينده اسدآباد، نايب رئيس اول: شاپور مرحبا نماينده آستارا، نايب رئيس دوم: عبدالرضا مصري نماينده كرمانشاه، مخبر: محمدعلي مقنيان نماينده بيجار.
منشي اول: محمد عباسپور نماينده اروميه.
منشي دوم: سيدسبحان حسيني صدرآبادي.
كميسيون اجتماعي مجلس معضل بيكاري و اشتغال جوانان را مورد بحث و بررسي قرار داد. محمدعلي مقنيان، مخبر كميسيون اجتماعي مجلس شوراي اسلامي، گفت: «كميسيون اجتماعي با حضور تمام اعضا اولين جلسه خود را برگزار كرد. در اين جلسه نمايندگان ديدگاه هاي خود را در مورد مسائل مختلف اجتماعي مطرح كردند.»
وي افزود: «هم چنين بحث هايي پيرامون مسائل و مشكلات اجتماعي به ويژه در زمينه كار و اشتغال صورت گرفت و مقرر شد كه اعضاي اين كميسيون در اسرع وقت پيرامون برخي از طرح هاي اولويت دار كه بتواند در رابطه با حل معضل بيكاري و رفع مشكل اشتغال مؤثر باشد. تصميم گيري كنند.»
محمد باقر بهرامي رئيس اين كميسيون يكي از موفق ترين نمايندگان مجلس پنجم نيز بوده و با سوابق و تجربه مناسبي كه دارد قطعاً مي تواند گام هاي مثبتي را در راستاي حل مشكلات جامعه و قانونگذاري مناسب در زمينه هاي مختلف اجتماعي بردارد.
لازم به ذكر است محمدرضا باهنر و حميد بهرامي احمدي دو نماينده مطرح مجلس هستند كه در اين كميسيون حضور دارند.
كميسيون آموزش و تحقيقات
اهداف
ماده ۳۴ آيين نامه داخلي مجلس مقرر داشته است كميسيون آموزش و تحقيقات براي انجام وظايف محوله در محدوده آموزش و پرورش عمومي ،آموزش فني و حرفه اي، آموزش عالي، تحقيقات و فناوري، مطابق ضوابط اين آيين نامه تشكيل مي شود.
هيأت رئيسه
رئيس: علي عباسپور تهراني فرد نماينده تهران، نايب رئيس اول: ابراهيم كارخانه نماينده همدان، نايب رئيس دوم: هاجر تحريري نيك صفت نماينده رشت، مخبر: حسين اميري خامكاني نماينده زرند.
منشي اول: عليرضا زاكاني نماينده تهران.
منشي دوم: فاطمه آجرلو نماينده كرج.
وزارت علوم، حل مشكلات معلمان و اساتيد و ارتقاي جايگاه آنها، استقلال دانشگاه ها و سامان دادن وضع تحقيقات از اولويت هاي كاري كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس هفتم شوراي اسلامي است.
دكتر علي عباسپور تهراني فرد، نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي و استاد دانشگاه صنعتي شريف است كه هم اكنون در سمت رياست كميسيون آموزش و تحقيقات، بر لزوم رفع مشكلات معلمان و استادان و ارتقاي جايگاه آنها در جامعه تأكيد مي كند.
وي با اشاره به بررسي طرح نظام سنجش در كميسيون آموزش و تحقيقات، مي گويد: شيوه برگزاري كنكور در كشور به حالتي است كه استعدادها را شناسايي نمي كند.
دكتر عباسپور در ادامه با تأكيد بر لزوم استقلال دانشگاه ها مي افزايد: هم اكنون چتر وزارت علوم بر دانشگاه هاي دولتي بيش از حد باز است، در حالي كه بايد در جهت استقلال دانشگاه ها پيش برويم كه اين امر در نهايت به نفع آموزش عالي كشور نيز خواهد بود.
نماينده مردم تهران در مجلس همچنين درباره فعاليت بخش خصوصي در عرصه آموزش عالي عنوان مي كند: با توجه به افزايش جمعيت جوان ما و درخواست ورود به آموزش عالي طبيعي است كه بايد آموزش عالي را در بخش غيردولتي تشويق و در اين زمينه سرمايه گذاري كنيم. ضمن اين كه دانشگاه هاي دولتي را هم با بودجه هاي بيشتر دولتي تقويت كنيم تا بتوانند ارتقا يابند.
اين استاد دانشگاه معتقد است كه هم اكنون انسجام لازم را در بحث تحقيقات و برنامه ريزي و جهت دادن به بودجه تحقيقاتي كشور نداريم.
رئيس كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس اميدوار است كه با تصويب لايحه ساختار وزارت علوم، تحقيقات كشور سامان يابد.
به اعتقاد وي، كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس ششم در اولويت بندي هاي خود تا حدودي قصور داشت و نتوانسته بود به طور كامل اولويت ها و اهميت مسائل را تشخيص دهد، لذا در اين كميسيون مسائلي مطرح شد كه اولويت دانشگاه ها و مراكز آموزش عالي كشور نبوده است.
دكتر عباسپور همچنين بيان مي كند كه بازنگري اساسي در آموزش پزشكي و دانشگاه هاي پزشكي ما ضروري است زيرا در حال حاضر دانشگاه هاي علوم پزشكي درگير كارهاي اجرايي شديدي شده اند كه ارتباطي با آنها ندارد.
كميسيون اقتصادي
اهداف
ماده ۳۶ آيين نامه داخلي مجلس، كميسيون اقتصادي براي انجام وظايف محوله در محدوده اقتصادي و دارايي، بازرگاني داخلي، بازرگاني خارجي مطابق ضوابط اين آيين نامه تشكيل مي شود.
هيأت رئيسه
رئيس: داوود دانش جعفري نماينده تهران، نائب رئيس اول: محمد شاهي عربلو نماينده رباط كريم، نائب رئيس دوم: محمد خوش چهره نماينده تهران، مخبر: ايرج نديمي نماينده لاهيجان.
منشي اول: انور حبيب زاده نماينده بوكان.
منشي دوم: ناصر عاشوري نماينده فومن.
اين كميسيون كه گمانه زني هايي در خصوص رياست آن تا پيش از انتخابات هيأت رئيسه ايجاد كرده بود داوود دانش جعفري نماينده تهران را به عنوان رئيس خود شناخت.
شايد بتوان مهمترين كار اعضاي كميسيون اقتصادي مجلس در كميسيون تلفيق در ابتداي كار مجلس هفتم را رسيدگي به برنامه چهارم توسعه عنوان كرد. البته اين انتظار مي رود كه اين كميسيون با حضور چهره هاي برجسته همچون داوود دانش جعفري و محمد خوش چهره اقدامات چشمگيري را در راستاي قوانين اقتصادي و نظارت بر نهادهاي مربوطه و مبارزه با مفاسد اقتصادي در اين راستا انجام دهد.
دكتر دانش جعفري در زمينه برنامه چهارم توسعه چنين مي گويد: دستور كار مجلس هفتم به موارد سئوال و ايراداتي است كه از سوي شوراي نگهبان مطرح شده و قاعدتاً بندهاي ديگر لايحه برنامه كه در شوراي نگهبان تصويب شده و قانون تلقي مي گردد نيازمند اصلاح نخواهد بود و مجلس نيز در اين مرحله صرفاً موارد اختلافي را بررسي مي كند اما اگر مجلس بخواهد مواد مصوب شوراي نگهبان را نيز بررسي كند بايد بعد از اين كه برنامه به صورت قانوني در آمد ،پيشنهادهايي را براي اصلاح آن ارايه كند تا پس از طي مراحل قانوني و ارسال به كميسيون مربوطه اين كار صورت گيرد اما در حال حاضر اولويت مجلس بررسي مواد مورد ابهام و ايرادات شوراي نگهبان است.
كميسيون فرهنگي
تاريخچه
در دوره پنجم مجلس شوراي اسلامي، آيين نامه داخلي مجلس مورد بازبيني قرار گرفت و در اين بازنگري تغييرات در تعداد كميسيون ها به وجود آمد. يكي از اين تغييرات تلفيق كميسيون خانواده با كميسيون ارشاد و هنر اسلامي بود كه اين كميسيون جديد به عنوان كميسيون فرهنگي نامگذاري شد. تشكيل كميسيون فرهنگي مجلس در دوره پنجم به تصويب رسيد و در اوايل دوره ششم عملاً شروع به فعاليت كرد.
اهداف
كميسيون فرهنگي براي انجام وظايف محوله در محدوده فرهنگ و هنر، ارشاد و تبليغات، صدا و سيما و ارتباطات جمعي، تربيت بدني و جوانان و زنان و خانواده مطابق ضوابط آيين نامه داخلي مجلس تشكيل مي شود.
هيأت رئيسه
رئيس: عماد افروغ نماينده تهران، نائب رئيس اول: جواد آريان منش نماينده مشهد ،نائب رئيس دوم: سيد محمدرضا ميرتاج الديني نماينده تبريز ،مخبر: عفت شريعتي كوه بناني نماينده مشهد.
منشي اول: لاله افتخاري نماينده تهران
منشي دوم: غلامرضا ميرزايي نماينده بروجن
تركيب اين كميسيون و رياست دكتر عماد افروغ بر اين كميسيون اميدهاي زيادي را براي به تصويب رساندن قوانين فرهنگ ساز در مجلس هفتم ايجاد كرده است.عماد فروغ در كنار ساير چهره هاي فرهنگي از جمله سعيد ابوطالب، لاله افتخاري و آريان منش فعاليت خود را آغاز كرده احتمالاً يكي از فعال ترين كميسيون هاي مجلس هفتم را بوجود خواهد آورد. نكته قابل توجه در اين بخش اين است كه كميسيون فرهنگي بيشترين تعداد نمايندگان زن را در ميان ساير كميسيونها به خود اختصاص داده و همچنين ۸ نماينده از ۲۹ نماينده تهران در اين كميسيون حضور دارند.
با توجه به نگرش هاي جديد فرهنگي منتخبان مردم در مجلس هفتم و اين ديدگاه كه فرهنگ ما مقوله اي برگرفته از تمدن اسلامي ما مي باشد، اين كميسيون نقش مهمي را در اين دوره بر عهده خواهد داشت.
كميسيون برنامه و بودجه
تاريخچه
كميسيون برنامه و بودجه در دوره اول مجلس شوراي اسلامي تشكيل شد و تا دوره پنجم تغييري در اين كميسيون صورت نگرفت. اما با اصلاح آيين نامه در دوره پنجم كميسيون برنامه و بودجه با كميسيون ديوان محاسبات و بودجه و امور مالي مجلس ادغام شد و با شروع دوره ششم مجلس با نام كميسيون برنامه و بودجه و محاسبات شروع به فعاليت كرد.
اهداف
كميسيون برنامه و بودجه و محاسبات براي انجام وظايف محوله در محدوده برنامه، بودجه، نظارت برنامه و بودجه و ديوان محاسبات و امور مالي مجلس و آمار و خدمات عمومي فني مطابق ضوابط آيين نامه داخلي مجلس تشكيل مي شود. اين كميسيون علاوه بر انجام وظايف تخصصي در ماده(۳۶) و (۳۹) موظف است نسبت به امور زير اقدام نمايد:
- نظارت و مراقبت بر اجراي مقررات بودجه و امور مالي مجلس و نحوه هزينه كردن آن.
- رسيدگي به عملكرد بودجه سالانه مجلس و ارائه گزارش آن حداكثر تا پايان شهريورماه سال بعد جهت اطلاع نمايندگان چاپ مي گردد.
- بازرسي و رسيدگي دقيق و نظارت در مورد كليه اموال و اشياي منقول و غير منقول مجلس شوراي اسلامي و ارائه گزارش سالانه جهت چاپ و توزيع بين نمايندگان.
هيأت رئيسه
رئيس: حسن سبحاني نماينده دامغان ،نائب رئيس اول: اصغر گرانمايه پور نماينده كاشان، نائب رئيس دوم: غفار اسماعيلي نماينده هشترود، مخبر: محمدمهدي مفتح نماينده رزن.
منشي اول: ابوالفضل كلهر نماينده شهريار
منشي دوم: حسن سيدآبادي نماينده سبزوار
اين كميسيون كه همراه با اعضاي كميسيون اقتصادي، كميسيون تلفيق براي بررسي برنامه توسعه چهارم را تشكيل خواهد داد مهمترين نقشه را در اين زمينه و همچنين در تصويب قانون بودجه سالانه كشور به عهده خواهد داشت.
دركميسيون برنامه و بودجه و محاسبات كه يكي از استراتژيك ترين كميسيونهاي مجلس است و مهمترين نقش را در تصويب برنامه هاي توسعه و لوايح بودجه ساليانه كشور دارد احمد توكلي و رضاعبداللهي و حسن سبحاني عضويت دارند. عبداللهي كه از گردانندگان فراكسيون اقليت مجلس ششم بود چهار سال تمام موفق شد تنها رئيس كميسيوني باشد كه عضو اقليت آن مجلس بود مديريت او بر كميسيون اقتصادي به گونه اي بود كه در پايان عمر مجلس ششم اكثر طرح هايي كه به عنوان نقاط قوت مجلس مطرح مي شد حاصل كار اين كميسيون بود. از سوي ديگر دكتر حسن سبحاني نيز كه با حمايت فراكسيون وفاق و همدلي به رقابت با دكتر حداد عادل براي كسب رياست مجلس پرداخته بود، به كميسيون برنامه و بودجه آمده بود. اما باز هم پيش بيني ها غلط از آب درآمد و در حالي كه احمد توكلي اصلاً براي رياست كميسيون ثبت نام نكرد شرايط به گونه اي رقم خورد كه حسن سبحاني در حضور رضا عبداللهي رياست كميسيون را به نمايندگي از فراكسيون وفاق برعهده گيرد.
شايد نبايد نقش اعضاي فراكسيون اقليت مجلس هفتم (اصلاح طلبان) از جمله محمدرضا تابش خواهر زاده رئيس جمهور، عباسعلي اللهياري، اسماعيل جبارزاده، علي ديرباز و رسول صديقي بنابي را در اين انتخاب ناديده گرفت.
اصغر گرانمايه نائب رئيس كميسيون برنامه و بودجه در خصوص تركيب كميسيون تلفيق اظهار داشت: اين كميسيون تركيبي از ۲۳ نفر اعضاي كميسيون برنامه و بودجه به اضافه نمايندگان ديگر كميسيون هاي مجلس است كه بر اين اساس، هر كميسيون دو نفر را انتخاب و به كميسيون تلفيق معرفي مي كند و مجموعه آنها كميسيون تلفيق را تشكيل مي دهند كه همه اين كارها در اين هفته صورت مي گيرد.
گرانمايه در خصوص اولويت هاي كميسيون تلفيق گفت: برنامه چهارم توسعه پنج ساله اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي فوريت و ضرورت دارد و به لحاظ اين كه قانون بودجه سال ۱۳۸۴ بايد بر مبناي اصول برنامه چهارم تدوين شود و سال ۸۴ سال اول اجراي مفاد قانون برنامه چهارم است بنابر اين مجلس شوراي اسلامي تا شهريور ماه فرصت دارد تا بر اساس آن ،دولت بخشنامه بودجه سال ۸۴ را براي دستگاه هاي اجرايي ارسال كند.
نائب رئيس برنامه و بودجه با اشاره به اين كه مجلس هفته هاي پرتلاشي را پيش رو دارد، اظهار داشت: تكيه مجلس در هفته هاي آينده بر روي بررسي قانون برنامه چهارم خواهد بود تا بتواند به موقع آن را به پايان برساند تا فرصت و زمينه تدوين قانون بودجه سال ۸۴ بر مبناي مفاد قانون برنامه چهارم فراهم شود.
كميسيون صنايع و معادن
تاريخچه
كميسيون صنايع و معادن از ابتداي دوره اول مجلس شوراي اسلامي تشكيل شد و طي دوره هاي مختلف مجلس تغييري در آن به وجود نيامد. در بازبيني و اصلاح آيين نامه داخلي مجلس در دوره پنجم تعداد اعضاي كميسيون از ۱۵ نفر به ۳۲ نفر افزايش يافت.
اهداف
كميسيون صنايع و معادن براي انجام وظايف محوله در محدوده صنايع، پست، مخابرات، معادن، پتروشيمي، صنايع هوا و فضا و ارتباطات مطابق ضوابط آيين نامه داخلي تشكيل مي شود.
هيأت رئيسه
رئيس: سيد حسين هاشمي نماينده ميانه ،نائب رئيس اول: سيد مصطفي سيد هاشمي نماينده مراغه ،نائب رئيس دوم: حميدرضا كاتوزيان نماينده تهران ،مخبر: احمد مهدوي ابهري نماينده ابهر.
منشي اول: سيد قباد مرتضوي فارساني نماينده اردل و فارسان
منشي دوم: احمد بزرگيان نماينده سبزوار.
فراكسيون سازندگي كه در برگيرنده اعضاي حزب كارگزاران است در مجلس ششم چهار عضو بيشتر نداشت اين رقم با شركت نكردن حسين مرعشي در انتخابات مجلس هفتم و ناكامي علي هاشمي در حوزه تهران به دو نفر رسيده است اما با اين همه يكي از اين دو نفر يعني سيد حسين هاشمي توانست در مجلسي كه برخي سعي در فرمايشي و يكدست نماياندن آن دارند عنوان رئيس كميسيون صنايع و معادن را در حضور رقيبان جدي به دست آورد.
شايد بتوان مهمترين نقش اين كميسيون را نظارت بر صنعت خودروي كشور كه هر روز گسترده تر مي شود دانست كه اميدواريم در اين دوره بتوانيم شاهد شكوفايي اين صنعت عظيم در كشورمان باشيم.
دكتر كاتوزيان نائب رئيس كميسيون صنايع و معادن مجلس گفت: به دليل تفكر برخي از دست اندركاران كه به طور جدي هم از آن دفاع مي شود روند طراحي خودرو در كشور متوقف شده است.
نماينده تهران كه جزو كارشناسان برجسته كشور در زمينه صنعت خودرو مي باشد اضافه كرد: به اعتقاد اين مديران در جهان امروز مسئوليت ها تقسيم شده است، بخشي فكر مي كنند و بخشي عمل مي كنند، بنابر اين بايد از طراحي شركت هاي خارجي بهره برد.
وي چنين ديدگاهي را ساده انديشي دانست و گفت: كشورهايي كه از نظر حاكميت مستقل هستند و در جهت خودكفايي حركت مي كنند اين ديدگاه را نمي پذيرند.
به گفته كاتوزيان چنين ديدگاهي از پيش از دوم خرداد سال ۷۶ نيز وجود داشت اما پس از آن به شدت در بخش صنعت تقويت شده و ورشكستگي صنايع نساجي نيز نمونه اي از عوارض آن است.
كميسيون انرژي
اهداف
كميسيون انرژي براي انجام وظايف محوطه در محدوده نفت، گاز، برق، سدها و نيروگاه هاي آبي و برقي انرژي اتمي و انرژي هاي نو مطابق ضوابط آيين نامه داخلي مجلس تشكيل مي شود.
هيأت رئيسه
رئيس: كمال دانشيار نماينده ماهشهر ،نائب رئيس اول: سيد ناصر موسوي نماينده رامهرمز ،نائب رئيس دوم: علي دانش منفرد نماينده تفرش، مخبر: سيد عبدالمجيد شجاع نماينده دشتستان.
منشي اول: شكرالله عطار زاده نماينده بوشهر
منشي دوم: حسن مرادي نماينده اراك
كميسون انرژي: شايد نام غيررسمي اين كميسيون را بايد كميسيون جنوبي ها گذاشت. كميسيوني كه نمايندگان اهواز، آبادان، بوشهر، ماهشهر، بهبهان، دشتستان، انديمشك و رامهرمز در آن تجمع كرده اند و ظاهراً انتخاب هيأت رئيسه نيز بر همين مبنا و به دور از مسائل سياسي انجام شده است. در حالي كه الياس نادران و حسين نجابت دو نماينده عضو آبادگران از تهران و همچنين سيدمحسن يحيوي نماينده دوره هاي چهارم و پنجم مجلس كه از اعضاي مهم جامعه اسلامي مهندسين در اين كميسيون مي باشد حضور داشتند. كمال دانشيار نماينده ماهشهر و بندر امام خميني (ره) به عنوان رئيس كميسيون انتخاب شد. سيد ناصر موسوي نماينده رامهرمز و علي دانش منفرد نماينده تفرش و آشتيان نايب رئيس اول و دوم و سيد عبدالمجيد شجاع نماينده دشتستان مخبر كميسيون شدند.
بايد منتظر بود و ديد كميسيون انرژي با اين تركيب براي مناطق نفت خيز و سرشار از گاز طبيعي جنوب چه كار خواهد كرد؟
با توجه به اين كه مهمترين منبع درآمدي كشور ما در حال حاضر صادرات نفتي بوده و اقتصاد ما اقتصاد نفتي مي باشد اين كميسيون مي تواند با نظارت مستمر بر قراردادهاي نفتي و حذف دلالان و مافياي موجود در اين زمينه كمك بزرگي را به كشور انجام دهد. چنين شنيده مي شود كه در همين راستا برخي از نمايندگان به زودي وزير نفت را به مجلس احضار خواهند كرد.
كميسيون كشاورزي، آب و منابع طبيعي
اهداف
ماده ۴۵ آيين نامه داخلي مجلس مقرر داشته است كميسيون كشاورزي، آب و منابع طبيعي براي انجام وظايف محوله در محدوده كشاورزي، منابع آب، دام و طيور شيلات، محيط زيست و هواشناسي مطابق آيين نامه تشكيل مي شود.
هيأت رئيسه
رئيس: جاسم ساعدي نماينده شوش، نائب رئيس اول: علي معلمي پور نماينده ميناب ،نائب رئيس دوم: احمد خاص احمدي تربت جام و تايباد ،مخبر: عباس رجايي نماينده اراك.
منشي اول: هدايت الله ميرمرادزهي نماينده سراوان
منشي دوم: مختار وزيري نماينده كهنوج
كميسيون كشاورزي نيز يكي از كميسيون هاي مهم مجلس است كه نقش عظيمي را در راستاي توسعه كشور به ويژه خودكفايي در زمينه واردات صنايع غذايي را به عهده دارد.
كميسيون اصل نودم (۹۰) قانون اساسي
تاريخچه:
در دوره اول، دوم و سوم مجلس شوراي اسلامي كميسيوني به نام كميسيون سئوالات وجود داشت كه اين كميسيون در دوره چهارم مجلس با كميسيون اصل ۹۰ به جهت اين كه ماهيت و سنخ كارشان يكي بود، ادغام شد و به نام كميسيون اصل ۹۰ و ۸۸ فعاليت مي كرد. در بازبيني آيين نامه كه در دوره پنجم صورت گرفت، ۸۸ از نام اين كميسيون حذف شد و در آغاز دوره ششم كميسيون اصل ۹۰ شروع به كار كرد.
اهداف: طبق ماده ۳۲ آيين نامه داخلي به منظور اجراي اصل نودم تشكيل مي گردد تا طبق قوانين مصوب مربوط به خود، اداره و انجام وظيفه نمايد.
هيأت رئيسه:
رئيس: محمدرضا فاكر نماينده مردم مشهد
نايب رئيس اول: مهدي كوچك زاده نماينده مردم تهران
نايب رئيس دوم: تيمورعلي عسكري
منشي اول: سيدعلي رياض نماينده تهران
منشي دوم: عشرت شايق نماينده تبريز
مخبر: علي بنايي
با انتقال محمدرضا فاكر از كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي به اين كميسيون و كسب كليدي ترين جايگاه آن، اصول گرايان نشان دادند كه جايگاه ويژه اي را براي اين كميسيون قائل هستند و فعاليت هاي جدي را در اين بخش مجلس دنبال خواهند كرد. به هر حال حضور سيد علي رياض و مهدي كوچك زاده دو تن از نمايندگان مطرح تهران به قوت كار اين كميسيون كمك خواهد كرد.
مجلس شوراي اسلامي براساس آئين نامه كنوني بجز اين ۱۲ كميسيون تخصصي داراي كميسيون هاي خاص شامل كميسيون هاي تحقيق، تدوين آئين نامه داخلي مجلس و اصل دوم نيز هست كه تركيب كميسيون هاي تحقيق و تدوين آئين نامه از طريق شعب ۱۵ گانه مشخص مي شود و هيأت رئيسه كميسيون اصل نود نيز تا زمان تحرير اين مقاله مشخص نشده است.