نمايشگاه نفت و گاز و پتروشيمي در واقع جشنواره صنعت ايران است و بايد بيش از اين و با برنامه هاي مشخص و قابل قبول تر برگزار شود. در طول ماه هاي اخير و در جريان برگزاري اين نمايشگاه مسؤولان وزارت نفت بارها اعلام كردند كه در ده سال آينده بايد ۱۰۰ ميليارد دلار در اين بخش سرمايه گذاري شود. آيا جذب چنين سرمايه گذاري كه سالانه ۱۰ ميليارد دلار برآورد شده است بدون يك برنامه ريزي دقيق و مشخص ممكن است؟
نمايشگاه ها و گردهمايي هاي انرژي امروزه باتوجه به اهميت نفت، گاز و پتروشيمي در زمره مهم ترين و خبرسازترين نمايشگاه ها و كنفرانس هاي بين المللي هستند. اين نمايشگاه ها و كنفرانس ها كه معمولا با حضور مقام هاي سياسي و اقتصادي كشورها و شركت هاي بزرگ فعال در بخش هاي مختلف انرژي تشكيل مي شوند، بر بازارها و سياست هاي انرژي در ابعاد كوتاه مدت، ميان مدت و بلندمدت تأثير مي گذارند.
برگزاري چنين نمايشگاه ها و كنفرانس هايي زمينه مذاكره و تبادل نظر ميان بازيگران انرژي در سطح جهان را فراهم مي كند. درواقع بخش عمده اي از چانه زني هاي بين المللي درمورد مسائل و طرح هاي انرژي در اين نمايشگاه ها رقم مي خورد. به طور طبيعي كميت و كيفيت حضور كشورها و شركت هاي بين المللي در اين نمايشگاه بر اهميت و تأثيرگذاري آنها مؤثر است.هفتمين نمايشگاه نفت، گاز و پتروشيمي چهار روز آخر هفته گذشته در تهران برگزار شد. برگزاري اين نمايشگاه با تأخير دوماهه به دليل همزماني با نمايشگاه كتاب انجام شد. اين مسئله بر كيفيت برگزاري به دليل برهم خوردن هماهنگي هاي بين المللي انجام شده تأثير گذاشت.
اهميت برگزاري نمايشگاه بين المللي نفت ، گاز ، پتروشيمي به دليل مزيت نسبي اقتصادي است كه فعاليت هاي توليدي و خدماتي اين بخش اقتصادي در ايران دارد و با توجه به بازار گسترده اي كه در حال و آينده براي انرژي و محصولات پتروشيمي پيش بيني مي شود صرف وقت و پول در اين زمينه به هر شكل مي تواند قابل دفاع باشد.
اما اگر در برگزاري اين نمايشگاه و ديگر گردهمايي ها هدف و برنامه مشخصي وجود نداشته باشد قطعا سود حاصل از آن براي اقتصاد كشور در حد كامل و قابل دفاعي نيست و آنگونه كه بايد و شايد نمي تواند در توسعه كشور نقش داشته باشد و حداكثر بهره را به جامعه برساند. برگزاري گردهمايي ها در كشورهاي توسعه يافته و صنعتي در واقع با دو هدف اصلي برگزار مي شود.
يكي از اهداف اين نمايشگاه ها مي تواند به عنوان يك جاذبه جهانگردي براي جذب اتباع ديگر كشورها براي سفر به كشور ياد شده مطرح باشد.
و هدف بعدي با توجه به رشد توليد و تكميل چرخه صنعتي شدن اين كشورها يافتن بازار و ايجاد زمينه مصرف بيشتر در داخل و بازارهاي خارجي است.
در كشورهاي در حال توسعه و يا كشورهايي كه در آنها چرخه صنعتي شدن تكميل نشده برگزاري اين گردهمايي ها و نمايشگاه ها بايد هدف هاي ديگري را دنبال كند.
اگر چه جذب مسافر و ايجاد جاذبه جهانگردي مي تواند در اين كشورها نيز مطرح باشد ولي هدف ديگري كه بايد با برنامه ريزي و هدف گذاري دقيق مورد توجه قرار گيرد تكميل حلقه هاي مفقوده در نظام توليد صنايع اين كشورها است.
كشور ما به عنوان يكي از مهمترين دارندگان ذخاير هيدروكربوري جهان كه اخيرا اين جايگاه به لحاظ ذخاير نفتي ارتقاء يافته و بر اساس آخرين دست آوردهاي اكتشافي به مقام دوم جهان رسيده است به طور طبيعي بايد اكثر صنايع توليدي و خدماتي اش در حول و حوش صنايع نفت، گاز و پتروشيمي شكل گرفته باشد ولي اين رويكرد هنوز به وجه اصلي در سياست گذاري هاي كلان كشور تبديل نشده است و همه بخش هاي كشور در اين زمينه فعالانه و هدفمند حركت نمي كنند.
در نمايشگاه نفت و گاز و پتروشيمي امسال اگر چه از هر سال گسترده تر برگزار شد و تعداد شركت هاي داخلي و خارجي نسبت به سال هاي قبل افزايش يافته بود اما هنوز از هدف و برنامه مشخص در برگزاري آن خبري نيست.
در نمايشگاه امسال بيش از ۷۰۰ شركت داخلي فعال در زمينه توليد قطعات صنايع نفت و پيمانكار حضور داشتند ولي تنها به عرضه برخي محصولات و يا نصب چند پوستر و تصوير در غرفه هاي گوناگون توجه شده بود.
با توجه به اينكه اكثر افرادي كه از نمايشگاه ديدن مي كنند افراد عادي هستند اگر هدف هاي مشخصي براي اين نمايشگاه تعريف مي شد مي توانست نقش مفيد و كارآمدي در اقتصاد كشور ايفا كند. يكي از مشكلات اين بخش صنعتي در كشور نيروي انساني است كه وزير نفت نيز در سخنان خود در اين نمايشگاه به آن اشاره كرد.
حضور مردم عادي و جوانان در اين نمايشگاه مي تواند به عنوان يك امكان بالقوه براي ايجاد فرصت جذب افراد براي تحصيل و آموزش در اين صنعت مورد توجه قرار گيرد. در جريان اين نمايشگاه مي توان افراد را با صنايع نفت و رشته هاي گوناگون علمي و آموزشي مورد نياز كشور در اين بخش آشنا كرد. آشنايي جوانان با رشته هاي گوناگون عملي و تخصصي در اين زمينه مي تواند بستري شود تا آنان براي آينده خود و جذب به بازار كار اين صنعت برنامه ريزي كنند.
علاوه بر اين ديگر افراد عادي نيز با عملكرد و فعاليت هاي اين بخش در رشته هاي گوناگون و به شكل هاي سرگرم كننده و مفيد مي توانند آشنا شوند.
علاوه بر اين در صورت برنامه ريزي هاي عميق تر مي توان در جريان اين نمايشگاه افراد مشخص و دست اندركار صنعت نفت را كه به عنوان غرفه دار و يا بازديد كننده حضور دارند با فرصت هاي گوناگوني كه در اين صنعت وجود دارد و حلقه هاي مفقوده اي كه در هر بخش ديده مي شود آشنا كرد و آنان را براي سرمايه گذاري و توليد و يا ارايه خدمات مورد نياز در هر يك ترغيب و تشويق كرد. علاوه بر اين جا داشت تا در حاشيه اين نمايشگاه امكان برگزاري سمينارهاي علمي و كاربردي و يا كارگاه هاي آموزشي نيز فراهم مي شد، اما در نمايشگاه امسال مانند ديگر نمايشگاه هاي گذشته جاي اينگونه برنامه ريزي ها خالي بود و متاسفانه در برگزاري هر ساله آن تنها به گسترش كمي نمايشگاه و تعداد شركت كنندگان قناعت مي شود.
در بخش شركت هاي خارجي نيز عليرغم غرفه آرايي هاي زيبا و چشمگير ارتباط قابل دركي براي بازديد كنندگان از علت حضور اين شركت ها و ارتباط آنها با صنعت نفت كشور وجود نداشت. در نمايشگاه امسال همه شركت هاي بزرگ نفتي جهان بجز شركت هاي آمريكايي حضور داشتند و امكان بهره برداري بهتر و مفيد تري از حضور آنان وجود داشت.
البته بايد تأكيد كرد كه برگزاري اين نمايشگاه بي شك نتايج مفيد و قابل دفاعي دارد. در جريان برگزاري اين نمايشگاه افراد دست اندركار و مسئول كه به طور مستقيم در جريان روند صنعت نفت كشور قرار دارند با يكديگر تماس برقرار مي كنند و حتي ممكن است كه تماس ها و مذاكراتي كه منجر به آثار اقتصادي مفيدي شود نيز رخ دهد.
علاوه بر اين مشاهده دست آوردهاي عرضه شده در اين نمايشگاه به خودي خود مي تواند زمينه هاي تبادل افكار و جذب افراد علاقمند به اين رشته را فراهم كند. ولي اگر اين گردهمايي هدف هاي مشخصي داشته باشد و براي رسيدن به اين هدف ها ابزارها و برنامه هاي لازم را نيز تدارك نمايد حداكثر سود را براي كشور در پي دارد.
نمايشگاه نفت گاز و پتروشيمي در واقع جشنواره صنعت ايران است و بايد بيش از اين و با برنامه هاي مشخص و قابل قبول برگزار شود. در طول ماه هاي اخير و در جريان برگزاري اين نمايشگاه مسئولان وزارت نفت بارها اعلام كردند كه در ده سال آينده بايد ۱۰۰ ميليارد دلار در اين بخش سرمايه گذاري شود. آيا جذب چنين سرمايه گذاري كه سالانه ۱۰ ميليارد دلار برآورد شده است بدون يك برنامه ريزي دقيق و مشخص و بسيج نيروها و كارشناسان براي مشاركت در اين زمينه به شكل كارآمد ممكن است؟
به هر حال برگزاري چنين نمايشگاهي با كيفيت بالا متناسب با ظرفيت هاي انرژي كشور و جايگاه ايران در صنعت انرژي جهان از اهميتي فوق العاده برخوردار است. اين اهميت زماني دوچندان مي شود كه ايران با هدف توسعه صنايع نفت، گاز و پتروشيمي و حفظ جايگاه خود در بازارهاي جهاني درصدد است در ده سال آينده حدود ۱۰۰ ميليارد دلار سرمايه گذاري كند. جلب و انجام اين سرمايه گذاري ها به طور طبيعي به توسعه اقتصاد ملي كمك مي كند.