امروزه ديگر سر دوچرخه سازي ها شلوغ نيست، كودكان و نوجوانان نيز مثل سابقه علاقه اي به دوچرخه سواري در كوچه و خيابان ندارند. از اين رو والدين نيز از بيم حوادث پيش بيني نشده ديگر سراغ خريد دوچرخه نمي روند، آنها بيشتر تمايل دارند بچه ها در اتاقي كوچك و زير نظر آنان با رايانه ها مشغول شوند.
اين موضوع را سال قبل دوچرخه سازي محله ما قبل از ديگران متوجه شده بود، او اكنون دكان اش را تخته كرده است و به شغل ديگري روي آورده است. امروزه كوچه ها نيز از سروصداي بچه ها نفسي به راحتي مي كشند اما آيا رايانه ها هم خالي از خطر هستند؟
در دنياي ارتباط رسانه اي، جدا شدن از انسان ها همانقدر خطرناك است كه بازي با رايانه ها خطر در پي دارد. اما با تمامي اين خطرات، والدين دوست دارند كودكانش براي دست يابي به اطلاعات دهكده جهاني با اين رسانه خانگي همراه شوند. خانم «رزيتا شاهرخ» مطلبي را در زمينه كودكان و رايانه از نويسنده به نام «دايان هارينگتون» ترجمه كرده كه با هم آن را مي خوانيم:
گر چه آنها قادر به خواندن و نوشتن نيستند، ولي كودكان پيش دبستاني مي توانند با كليك كردن بعضي از دكمه ها از رايانه استفاده كنند. به فرزندتان براي استفاده بهينه از رايانه كمك كنيد.
در زندگي امروزي، فرصت هاي خوبي براي فرزندتان وجود دارد كه آن ها فرض كنند كه رايانه نيز همانند تلفن و يخچال، بخشي از وسايل خانه محسوب مي شود و البته او هم مي خواهد از آن استفاده كند. با اين همه، شما احساس بدي نسبت به اين مسأله داريد و ترجيح مي دهيد كه فرزندتان به جاي اين كه با رايانه بازي كند در حياط مشغول طناب بازي شود.
از اين رو هنوز هم نگران هستيم كه اگر فرزندانمان سراغ رايانه نروند از پيشرفت در اين زمينه عقب مي مانند. اما آمارها نشان مي دهد كه شما كاربران كودكان پيش دبستاني از رايانه هاي خانگي به سرعت بالا رفته است، همچنين مهارت هاي كودكان در اين زمينه نقش مهمي داشته، چرا كه كودكان توانسته اند مانند تلويزيون و آب نبات به همان خوبي و راحتي در دنياي پيشرفته از رايانه استفاده كنند. دكتر «استوانا آربچ» مي گويد: «ما به شما مي گوييم كه فرزندانمان در قدرت يادگيري و انتخاب بازي هايشان متفاوت هستند.» «شما نبايد كه كودك ۴ يا ۵ ساله اي را در استفاده از رايانه مجبور كنيد، اما اگر فرزندتان علاقه مند است و به شما پاسخ مثبتي مي دهد، آن مي تواند بهترين وسيله براي او باشد.» در واقع، بسياري از والدين معتقدند كه كار با رايانه كمك هاي زيادي در پيشرفت فرزندانشان در يادگيري حروف، نقاشي و كارهاي متفرقه اي كه در مدرسه انجام مي دهند، كرده است.
اين موضوع مهمي است كه شما بايد به آن توجه كنيد. «جن سينگر» در نيوجرسي هرگز به «كريستوفر» و «نيكولاس» پسرهاي ۴ و ۶ ساله اش اجازه نمي داد كه بدون حضور او به رايانه دست بزنند ولي او معتقد است: «از اين كه از رايانه به عنوان تلويزيون ديگري استفاده كنيم بسيار نادرست است.» او به كارهاي پسرانش هنگام استفاده از رايانه نظارت داشت و همه خانواده در كنار يكديگر به تحقيقات اينترنتي مورد علاقه پسران نظير گياهان، دايناسورها و درياچه ها مي پرداختند. «برايان جانسون» در كاليفرنيا به دخترش «باتيا» كمك كرد تا يك نامه و عكس از طريق كامپيوتر براي پدر و مادر بزرگش بفرستد و همچنين داستان هاي مختلفي را براي آن ها مي نوشت.
به باور يكي از كارشناسان ارتباطات، اگر زمان استفاده از رايانه براي كودكان پيش دبستاني كنترل شده باشد رويه خوبي خواهد بود، چرا كه كودكان نياز دارند بعضي اوقات به صورت مستقل بازي كنند. بنابر اين لازم است والدين خود را در كارهاي آن ها دخالت ندهند به ويژه زماني كه فرزندان به كتاب ها نگاه مي كنند و يا با بازي هاي فكري در حال بازي هستند بگذاريد تا آزادانه كارشان را انجام دهند. عليرغم اين مسايل كودكان نبايد در اين سن به تنهايي به گشت وگذار اينترنتي بپردازند.
بهره گيري مطلوب از رايانه
با بكارگيري از ۵ نكته زير به فرزندان در استفاده بهينه از رايانه كمك كنيد:
محدوديت زماني معين كنيد:به نظر كارشناسان، كودكان نبايد بيش از ۳۰ دقيقه در روز از رايانه استفاده كنند، چون با اين كار كودكان پيش دبستاني وقت كافي براي بازي كردن دارند، اين محدوديت زماني باعث محافظت از بينايي شان مي شود. دكتر «كري هرزبرگ» متخصص چشم كه تحقيقات زيادي بر روي بينايي كودكان و رايانه انجام داده مي گويد: «استفاده بيش از حد رايانه و زياد خواندن سبب افزايش بيماري نزديك بيني مي شود.»
نرم افزار خوب و مطابق سن كودك انتخاب كنيد:به دنبال برنامه هايي باشيد كه در سطوح مختلف كاربردهاي خوبي داشته باشد. يكي از كارشناسان رايانه اي مي گويد: «برنامه هاي خوب باعث مي شود كه كودكان به راحتي بتوانند از آن استفاده كنند».
قبل از خريد رايانه را امتحان كنيد: نرم افزار دلخواه خود را ابتدا در فروشگاه رايانه، مراكز بازي رايانه اي مخصوص كودكان، كتابخانه و يا كودكستان امتحان كنيد.
اندازه رايانه متناسب با اندام او باشد: كودكان مي توانند ياد بگيرند كه چگونه كم و بيش از موش واره استاندارد رايانه به سرعت استفاده كنند، ولي نمونه هاي كوچك تر آن براي دست هاي كوچك مناسب تر است.
رعايت نكات سلامتي در هنگام استفاده از رايانه: محل قرار دادن رايانه براي فرزندتان مناسب باشد. بلندي صندلي با قد او تناسب داشته باشد (به طوري كه ران و مچ پاي او در وضعيت راحتي قرار گيرد) و همچنين براي قرار دادن پاهاي او در زير ميز زيرپايي تهيه كنيد. مطمئن باشيد كه فاصله صفحه مانيتور از چشمان او ۶۰ سانتي متر باشد و نور اتاق به صورتي باشد كه بر روي صفحه مانيتور سايه نيندازد.
حال اگر كودك شما به رايانه تاكنون علاقه اي نشان نداده تكليف چيست؟ اصلاً نگران نباشيد. او مي تواند حروف، اعداد و اشكال را به همان روش قديمي ياد بگيرد. دكتر هايسيون معتقد است: «اگر من بين خريدن رايانه و نرم افزار يا خريدن كتاب و جورچين حق انتخاب داشتم، مطمئناً كتاب را انتخاب مي كردم.»
