شيوع بالاي بيماري هاي حفره دهان عملكرد ناكارآمد در زمينه آموزش و رعايت بهداشت در جامعه راخاطرنشان مي سازد
عليرضا آشوري
برگزاري موفق و نسبتا كم نقص كنگره سوم انجمن دندانپزشكي اطفال ايران نشان داد كه مي توان با بودجه محدود و امكاناتي واقعا كم، كنگره اي آبرومند و مفيد برگزار كرد
دندانپزشكي اطفال تنها رشته اي از علم دندانپزشكي است كه تمام كارهاي عملي كليه درمان هاي دندانپزشكي را مي توان در آن يافت. كليه درمان هاي دندانپزشكي مثل ترميمي، ارتودنسي، پريو، اندو و ... براي بيماران كودك مطرح مي شوند كه بسته به وضعيت خاص فيزيولوژي اطفال در جزييات، تفاوت هايي با درمان هاي دندانپزشكي بزرگسالان پيدا مي كنند.
از سوي ديگر با پيشرفت فرهنگي جوامع مختلف عطف توجه خاصي به مبحث دندانپزشكي اطفال وجود دارد. اين فرضيه كاملا غلط كه دندان هاي شيري چون با دندان هاي دايمي جايگزين مي شوند پس نيازي به توجه و درمان ندارند در حال حاضر به جمله اي باستاني تبديل شده و عوارض فراوان از دست رفتن دندان هاي شيري غلط بودن فرضيه مذكور را ثابت كرده است.
سومين كنگره انجمن دندانپزشكي اطفال ايران، از تاريخ ۲۴ تا ۲۶ تيرماه در سالن دكتر غرضي بيمارستان ميلاد برگزار شد. دكتر يحيي برادران نخجواني دبير، دكتر غلامحسين رمضاني دبير اجرايي و دكتر ناهيد عسگري زاده دبير كميته علمي اين كنگره بودند.
با توجه به نوپا بودن انجمن هاي تخصصي در ايران كه تقريبا همگي آنها عمري كوتاه و زير ۱۰ سال دارند، فعاليت و پويايي علمي اين انجمن ها به رغم مشكلات فراوان مالي و كمبود امكانات واقعا جاي تقدير دارد. انجمن دندانپزشكي اطفال ايران با چيزي حدود صد نفر عضو! از اين حيث يكي از شاخص ترين انجمن هاي تخصصي دندانپزشكي ايران است چرا كه جدا از كنگره هاي معمول و سالانه، تنها انجمني است كه ژورنال تخصصي خود را به چاپ مي رساند كه در اين قحطي نشريات علمي و تخصصي در ايران به خصوص در رشته دندانپزشكي، كيمياست. متاسفانه بحث فقدان نشريات علمي و تخصصي در رشته دندانپزشكي معضلي است كه مجالي مجزا از اين مختصر را مي طلبدو ان شاءالله باشد براي وقتي ديگر.
دكتر نخجواني در زمينه برگزاري سومين كنگره انجمن دندانپزشكي اطفال ايران گفت: «اطفال، رشته جامعي است كه تمام علوم و رشته هاي مختلف دندانپزشكي در آن حضور دارند. به دليل همين جامعيت و اهميت فراوان بحث بهداشت دهان و دندان در كودكان كه در نهايت مي تواند به سلامتي و بهداشت دهان و دندان در بزرگسالان منتهي شود، رسالت مهمي بر عهده برگزاركنندگان اين كنگره است.»
آموزش و پيشگيري به عنوان محور اصلي كنگره انتخاب شده بود. بحث پيشگيري در دندانپزشكي مدتهاست كه به عنوان پايه و اساس تمام درمان هاي دندانپزشكي مطرح مي شود ولي متاسفانه شيوع بسيار بالاي بيماري هاي حفره دهان در بين افراد جامعه نشانگر عملكرد ناكارآمد در زمينه آموزش و رعايت بهداشت در جامعه بوده است.
دكتر رمضاني گفت: «ما آموزش و پيشگيري را به عنوان محور كنگره انتخاب كرديم چون به وضوح شاهديم كه جامعه از لحاظ رعايت اصول بهداشتي دهان و دندان در سطح پاييني قرار دارد. شايد انتخاب چنين موضوعي و شنيدن چندين و چند باره اصول پيشگيري و رعايت بهداشت در مقالات، سوال برانگيز باشد ولي اگر همين اصول ساده توسط همكاران دندانپزشك به درستي به بيمار منتقل شده و بيماران هم درست ودقيق آن را رعايت كرده بودند شاهد چنين آمار بالايي از بيماري هاي دهان و دندان به خصوص در بين اطفال نبوديم.»
شايد همين گرايش مسوولان برگزاري كنگره باعث شده بود تا مقالات عمدتا بر محور اصول پايه دندانپزشكي اطفال نظير پوسيدگي، كاربرد فلورايد وآموزش بهداشت باشند. گرچه اين مساله صد در صد از سوي برگزاركنندگان كنگره تاييد نشد ولي به نظر مي رسيد تمركز اصلي كنگره روي دندانپزشكان عمومي بوده است، دست كم گرايش مقالات كه اينطور نشان مي داد. متاسفانه امكان صحبت با دكتر ناهيد عسگري زاده دبير كميته علمي كنگره ميسر نشد ولي نگاهي سرسري به مقالات ارايه شده نشان مي داد كه مقالات تخصصي (از آن جنسي كه رزيدنت ها مي پسندند) بسيار كم و انگشت شمار لحاظ شده اند.
ولي به رغم اين مساله، استقبال خوبي از مقالات كنگره به عمل آمد. به خصوص سخنراني دكتر Damle كه از هندوستان ميهمان كنگره بودند با استقبال فوق العاده روبه رو شد به نحوي كه در سالن يك تالار دكتر غرضي عملا تمام صندلي ها اشغال شده بود. نكته جالب اينكه دكتر Damle هم درباره پوسيدگي هاي دنداني در اطفال سخنراني كردند.
جذابيت عمومي كنگره دندانپزشكي اطفال باعث شده تا تعداد زيادي از خبرنگاران روزنامه و گزارشگران راديو و تلويزيون در سالن برگزاري كنگره حاضر باشند. نگارنده شخصا چنين توجهي را از سوي رسانه هاي گروهي به يك كنگره تخصصي دندانپزشكي به خاطر ندارد. اما اين حضور خبرنگاران بعضا شكل و شمايل جالبي به خود مي گرفت. دكتر نخجواني دبير كنگره براي تفهيم بهتر موضوعات مرتبط با آموزش بهداشت و پيشگيري عملا خلاصه اي از مباحث مربوط به فلورايدتراپي و آموزش بهداشت را براي همكاران خبرنگار تدريس كردند كه در نوع خود جالب توجه بود.
استقبال از كنگره اطفال واقعا عالي و بنابر اظهارنظر خود مسوولان كنگره كاملا دور از انتظار بود. دكتر نخجواني اعتقاد داشت: «اين استقبال نشانگر موفقيت كنگره هاي قبلي است. چون اگر كنگره هاي قبلي مفيد و مثبت نبودند ما در اين كنگره اينقدر شركت كننده نداشتيم.»
تعداد شركت كنندگان به حدي زياد بود كه دو سالن اصلي تالار دكتر غرضي اغلب پر از جمعيت مي شد مضاف بر اينكه تعداد زيادي از شركت كنندگان مطابق معمول تمام كنگره ها مشغول سير و سياحت در غرفه هاي نمايشگاه مواد و تجهيزات بودند و فارغ از آن چيزي كه در سالن ها مي گذرد!
دكتر رمضاني اظهار داشت: «انتظار چنين استقبالي را نداشتيم؛ سالن هاي ما كاملا پر مي شد، شايد اگر اين قضيه را پيش بيني مي كرديم در محل ديگري كنگره برگزار مي شد.»
سالن همايش هاي دكتر غرضي بيمارستان ميلاد البته جاي بدي براي برگزاري كنگره هاي تخصصي نيست ولي هجوم جمعيت در كنگره اطفال، كوچك بودن سالن ها و فضاي آن را نشان داد. از طرف ديگر چون اين سالن ها درست در كنار خود بيمارستان ميلاد قرار دارند، انبوه جمعيت بيماران و اطرافيان آنها كه به طور مداوم در بيمارستان حضور داشتند، از جهت فضاي پاركينگ وضعيت واقعا نامطلوبي را براي شركت كنندگان در كنگره فراهم كرده بود. اما از لحاظ اجرايي به نسبت كنگره هاي مشابه، اين كنگره عملكرد مطلوبي داشت. سخنراني ها تقريبا سر وقت شروع و تمام مي شدند و مشكلات هميشگي نور و اسلايد و ... كمتر به چشم مي خورد. ولي يك مشكل كه ربطي هم به برگزاركنندگان نداشت روز اول كنگره وضعيت ناخوشايندي ايجاد كرده بود.
روز چهارشنبه جدا از دندانپزشكاني كه براي حضور در كنگره ثبت نام كرده بودند، مسوولان كنگره با جمعيت انبوهي از دندانپزشكان رو به رو شدند كه به محل ثبت نام مراجعه كرده و تقاضاي صدور كارت را داشتند، بدون اينكه ثبت نام كرده و يا پولي بپردازند. مسوولان گيج و حيران هر چه به مراجعان توضيح مي دادند كه صدور كارت ودريافت امتياز بدون ثبت نام امكان پذير نيست، به خرج هيچ كس نمي رفت.
آخر سر كاشف به عمل آمد كه قضيه به اداره سلامت مربوط مي شود. ماجرا از اين قرار بوده كه از حدود ۴-۳ هفته قبل فكسي به مراكز درماني تحت نظارت اداره فوق فرستاده شده و در آن از دندانپزشكاني كه مشغول گذراندن طرح خود هستند دعوت مي شود تا بدون پرداخت هيچ وجهي براي حضور در كنگره اطفال به تهران بيايند و آن اداره راسا هزينه ثبت نام را خواهد پرداخت و امتياز اين كنگره براي اين افراد منظور خواهد شد. خب چه كسي است كه از مرخصي بدش بيايد؟! حاضران هم با چنين ذهنيتي به كنگره آمدند. دكتر پريسا سيداخوان مسوول ثبت نام كنگره كه طي روز اول و دوم مجبور بود صدها بار اين قضيه را براي افراد مختلف توضيح بدهد، گفت: «اين مساله با ما هماهنگ نشده بود. چند وقت قبل از طرف اداره سلامت به ما اعلام كردند شما افرادي را كه به اين ترتيب به كنگره مراجعه مي كنند بپذيريد ولي مسوولان انجمن مخالفت كردند چون با هيچ منطقي جور در نمي آمد. آخر سرگفتند كه ما ۱۵ نفر را به شما معرفي مي كنيم و شما اين ۱۵ نفر را با ۵۰ درصد تخفيف، ثبت نام كنيد كه ما هم پذيرفتيم ولي اين قضيه را به اطلاع دندانپزشكان نرساندند و ما اين طور دچار مشكل شده ايم.»دندانپزشكاني كه بعضا از راه هاي دور به تهران آمده بودند به شدت عصباني بودند و چون نمي دانستند يقه چه كسي را بگيرند تمام اعتراض خود را بر سر مسوولان برگزاري كنگره خالي كردند و عملا تمام انرژي دكتر نخجواني و دكتر رمضاني در روز اول صرف حل و فصل مشكلي بود كه كوچك ترين تقصيري در بروز آن نداشتند ولي متاسفانه به نام آنها تمام شده بود. دكتر نخجواني در پاسخ به اعتراض دندانپزشكان ضمن توضيح مطالبي كه در بالا ذكر شد، گفت: «ما به احترام حضور همكاران براي آنها كارت صادر كرديم تا بتوانند از كنگره استفاده كنندتا بعد اين مشكل را با مسوولان اداره سلامت حل و فصل كنيم.»
اما شايعاتي درباره اين مشكل عجيب و غريب وجود داشت كه ذكر آنها مي تواند جالب باشد. قرار بود روز پنج شنبه انتخابات دوره جديد هيات مديره انجمن دندانپزشكي ايران در سالن رازي برگزار شود و اين اقدام عجيب اداره مذكور براي جذب راي دندانپزشكان به كانديداهايي خاص تعبير شده بود و نكته جالب اينكه آن افراد هم هيچ كدام راي نياوردند!
به هر حال با هر كش و قوسي كه بود مسوولان كنگره اين مشكل را حل كردند ولي به نظر مي رسد اين اتفاق تاريخي هميشه در ذهن شركت كنندگان در كنگره ثبت شود.
برگزاري موفق و نسبتا كم نقص كنگره سوم انجمن دندانپزشكي اطفال ايران نشان داد كه مي توان با بودجه محدود و امكاناتي واقعا كم، كنگره اي آبرومند و مفيد برگزار كرد. نكته اي كه جدا از انجمن اطفال دو سه انجمن تخصصي ديگر دندانپزشكي هم آن را اثبات كردند كه بهترين نمونه آن كنگره پريودونتولوژي بود كه پاييز سال گذشته در اصفهان برگزار شد و هم از لحاظ علمي و هم از لحاظ اجرايي بسيار موفق بود. اميدواريم خود انجمن اصلي دندانپزشكي ايران از تجربه موفق اين انجمن هاي تخصصي براي برگزاري كنگره جامع، بهتر و بيشتر استفاده كند.