عليرضا كيواني نژاد
صداي گريه 
چندي پيش از پزشك قطار گفته و نوشته بوديم. كوپه اي اختصاصي براي مردي سفيدپوش. كسي كه تنها در قطارهاي درجه يك مستقر شده تا مسافران ديگر از بابت كسالت احتمالي و مشكلات آن نگران نباشند. قطارهاي خصوصي نيز قرار است همچنان از پزشك قطار استفاده كنند از همان پزشك هايي كه هفته گذشته جان يك خانم باردار را نجات داد. جريان از اين قرار است كه خانم بارداري در قطاري كه به مقصد تهران حركت مي كرده دچار تشنج مي شود و علايم حيات را از دست مي دهد. دكتر افشين كاظمي - پزشك مستقر در قطار - با هر مشقتي كه شده علايم حيات را در خانم پا به ماه به حد قابل قبولي مي رساند. به نزديكي هاي اسلامشهر كه مي رسند او، خانم باردار را با آمبولانس به بيمارستان منتقل مي كند و پايان خوش اين كار صداي گريه بچه است و البته سلامتي مادر.
قطار خصوصي هم راه اندازي مي شود، فعلا در مسير تهران- كرمان اما از اول شهريورماه.
به منظور حمايت از بخش خصوصي و ترغيب سرمايه گذاران به سرمايه گذاري در اين بخش به زودي پروژه راه اندازي قطار خصوصي از انحصار مسير تهران -كرمان خارج شده و شهرهاي ديگري با اين مسير ارتباطي به يكديگر متصل مي شوند. اين نكته را نيز بايد به خاطر داشت كه تنها مالكيت قطارهاي مذكور در اختيار بخش خصوصي است و ساير امكانات آن با مشاركت دولت تامين مي شود.
فرض محال كه محال نيست. فرض كنيد يك مسافرت اجباري و حساس برايتان پيش آمده. بعد بايد اين مسافت را با قطار طي كنيد. سرتان را درد نياوريم. در ايام تابستان و شلوغي وگيرنيامدن بليت هستيد كه ناگهان يادتان مي افتد مي توانيد با يك قطار درجه يك سفر كنيد، منتهي از نوع خصوصي. بله . اشتباه نكرديد. اين قطارها هم راه اندازي شدند. كافي است فقط به خودتان بقبولانيد كه مي توان با صرف اندكي پول بيشتر جهت خريد بليت، زودتر به مقصد رسيد. درست مثل زماني كه در ايستگاه اتوبوس ايستاديد و منتظر رسيدن اتوبوس شركت واحد هستيد. ديرتان شده. به اين نتيجه مي رسيد كه مي توانيد با گرفتن يك تاكسي دربست زودتر به مقصد برسيد. طرح راه اندازي قطارهاي خصوصي نيز با چنين پيش فرض هايي مطرح شد. اين كه مسافران سريع تر به مقصد برسند و از طرفي بتوان به نوعي از بخش خصوصي هم حمايت كرد. درواقع اين كار نوعي تشويق سرمايه گذاران در اين بخش محسوب مي شود. طرحي كه قرار بود از اول تيرماه سال جاري به مرحله بالفعل برسد اما با اندكي تاخير از اوايل شهريور ماه كليد مي خورد.
قلي نژاد مدير روابط عمومي شركت قطارهاي مسافربري رجاء در اين باره صحبت مي كند. اما چرا اين مقام مسوول؟ چند سالي است كه بخش مسافربري قطارهاي شركت راه آهن به اين شركت واگذار شده، بنابراين طرح راه اندازي قطارهاي خصوصي هم در شركت مسافربري مذكور مطرح شده است. وي در اين باره مي گويد:« قرار بود اين طرح از اوايل تيرماه به اجرا درآيد. به همين منظور ما تعدادي واگن از شركت واگن پارس خريديم و قرار بود در موعد مقرر به ما تحويل دهند كه نشد. البته دراين راه مشكلاتي وجود داشت كه ما هم به آن واقفيم در هر صورت تحويل اين واگن ها به تعويق افتاد. بنابراين تنها كاري كه مي توانستيم بكنيم اين بود كه از نوبت خودمان بگذريم و اين نوبت را در اختيار بخش خصوصي قرار دهيم.»
اين شروع طرح راه اندازي قطارهاي خصوصي است. وقتي پاي كلمه«خصوصي» به ميان مي آيد فكر مي كنيد كه مثلا مي شود اين قطار را اصطلاحا «چارتر» كرد. يعني فردي حقيقي يا حقوقي پيدا شود و مثلا براي يك روز در هفته اين قطار را در اختيار بگيرد. اما اين گونه نيست. گو اينكه تنها مالكيت اين قطارها در اختيار بخش خصوصي است و قانونا آنها مي توانند چنين كاري را انجام دهند اما در فاز اول اين طرح بعيد به نظر مي رسد فرضا در ايام تابستان و اعياد مذهبي كه درخواست براي مسافرت با قطار زياد است، چنين روندي دنبال شود.
فازاول طرح قطارهاي خصوصي در مسير تهران - كرمان به اجرا در مي آيد. سازمان عمران كرمان به عنوان اولين بخش خصوصي قرار است واگن هاي مورد نظر را تحويل گرفته و آنها را در مسير مذكور به كارگيرد.
قلي نژاد در اين باره مي گويد: «قبلا هم اشاره كردم كه ما از نوبت خودمان صرف نظر كرديم و اين نوبت به سازمان عمران كرمان رسيد. در عين حال قرار شد ضمن راه اندازي اين طرح توسط شركت مذكور، ما نيز خدماتي را به اين شركت ارايه دهيم. اين خدمات رايگان بوده و هزينه اي از اين بابت دريافت نكرديم. خدماتي چون لوكوموتيو، خط و ايستگاه و حتي بليت. بليت اين قطارها را نيز از طريق شبكه «آن لاين» خودمان به مشتريان عرضه مي كنيم. در هر صورت با احتساب تاريخ تحويل واگن ها فكر مي كنم از اول شهريورماه بتوانيم از اين قطارها در مسير تهران - كرمان - تهران استفاده كنيم.»
در اين بين يك مساله ديگر نيز وجود دارد و آن تامين هزينه راه اندازي اين خط خصوصي است. شركت كارفرما ۶۵ درصد كل هزينه سرمايه گذاري در اين طرح را هم به صورت وام در اختيار شركت مجري قرار داده است، با بهره ۴ درصد. شايد اين كار هم در ادامه پروژه تشويق بخش خصوصي به سرمايه گذاري در صنعت حمل و نقل باشد.
- فعلا ۲۵ واگن تحويل گرفتيم. اين واگن ها در زمره قطارهاي درجه يك چهار تخته هستند.
مدير روابط عمومي شركت رجاء اين توضيح را در پاسخ به سوالي مي دهد كه در آن نوع درجه بندي اين قطارها مطرح شده بود. همچنين مقرر شده قيمت گذاري بليت ها نيز توسط همان بخش خصوصي صورت بگيرد اما با نظارت شركت كارفرما. دليل آن هم شايد بر مي گردد به نوسان قيمت بليت و اتفاقي مشابه كه در سازمان هواپيمايي كشور رخ داد.
ارزان تر بودن بليت بعضي از خطوط هوايي، بليت اين خطوط را به نوعي«رانت» تبديل كرده بود كه بعضا مسافران براي به دست آوردن بليت ارزان آن شركت هواپيمايي، حاضر بودند تا چند روز يا پرواز خود را كنسل كنند يا از طريق چند مجراي ديگر اقدام به تهيه بليت كنند. اين مساله بعدها توسط مسوولان سازمان هواپيمايي حل شد و حالا درس عبرتي است براي متصديان مسافربري قطارها.
قلي نژاد درباره نرخ بليت اين خطوط با اشاره به مطلب بالا مي گويد: «تنها نگراني مان اين است كه گران تر بودن بليت اين قطارها باعث شود مردم تمايل چنداني براي مسافرت با اين قطارها از خود نشان ندهند. بنابراين اعمال نظر در تعيين قيمت قطارهاي خصوصي از طريق ما با نظر خود سرمايه گذار شايد راهكار مناسبي براي برون رفت از اين معضل احتمالي باشد. در حال حاضر بليت قطارهاي ما در مسير تهران - كرمان به مبلغ ۶۳ هزار ريال عرضه مي شود. در حالي كه قطارهاي خصوصي اين بليت را به مبلغ ۸۸ هزار ريال در اختيار مسافران قرار خواهند داد كه اميدواريم مشكلي پيش نيايد!». قطار خصوصي قرار نيست فقط در مسير تهران - كرمان تردد داشته باشد. چند پروژه ديگر هم در حال اجرا است و قراردادهايي هم در اين زمينه بسته شده است. به زودي شاهد آن خواهيم بود كه در مسيرهاي تبريز - تهران، اصفهان - بندرعباس و تهران - بندرعباس هم اين خطوط راه اندازي شوند. البته اگر مشكلات بانكي، تاخير در ساخت و تحويل واگن ها و ... اجازه بدهند.
در هر صورت راه اندازي قطار خصوصي همان روند عادي را تا حدودي طي مي كند. كاركنان با لباس مخصوص مي آيند و كارت شناسايي به سينه دارند اما اينكه چنين روندي چند خط مسافربري ما را تحت پوشش خود قرار مي دهد بماند براي بعد از اجراي فاز اول پروژه.

اينكه در سن جواني از دو تا پله كه بالا مي رويد و نفس كم مي آوريد، دو قدم را كه مي دويد به هن و هن مي افتيد، زود در مي آييد كه بله پير شديد... اما واقعيت اين است كه شما در دوران جواني هيچ تحركي نداشتيد و اين شد كه حالا ۴۰ -۳۰ سال از سنتان نگذشته حس مي كنيد صد سال داريد.
به گذشته و مدرسه كه فكر مي كنيد، به زنگ شيرين ورزش كه فكر مي كنيد، تنها چيزي كه يادتان نمي آيد ورزش است كه آن ساعت ها فقط يا به هرهر و كركر با دوستان گذشت يا كلاس هاي فوق العاده رياضي و امثالهم...
«فقر حركتي» از آن مواردي است كه دستاورد دنياي مدرن امروز است. نبود فضاي لازم براي تحرك يا نداشتن مجال و وقت لازم براي ورزش كردن از عواملي است كه فقر حركتي را به وجود مي آورد.
جالب اينجاست كه بدانيم در كشور ما به دليل نبودن فضاي كافي براي ورزش نه تنها بسياري از بزرگسالان از اين فقر حركتي رنج مي برند، بلكه دانش آموزان كشور نيز به دليل نداشتن فضاي ورزشي در مدارس دچار اين نقصان شده اند.
به گفته مدير كل دفتر تحقيقات و توسعه معاونت تربيت بدني و تندرستي وزارت آموزش و پرورش، فضاي ورزشي دانش آموزان كشور در حال حاضر فقط ۳۰۰ سانتيمتر مربع است. اين يعني ۳صدم متر مربع فضا براي ورزش كردن هر دانش آموز ايراني.خودتان حدس بزنيد كه اوضاع تحرك در مدارس با احتساب اين متراژ اختصاص يافته به هر دانش آموز چقدر مي تواند اسفبار باشد. حال بگذريم از اينكه اين موضوع براي دختران بالاخص دختران در شهرهاي كوچكتر و فقيرتر به دليل محدوديت هايي كه وجود دارد، بسيار زياد است.
به طوري كه مشاور رئيس سازمان آموزش و پرورش استان آذربايجان غربي گفته است: سرانه فضاي ورزشي دانش آموزان دختر در اين استان ۲صدم متر است و به همين دليل هم ۸۰ درصد از دختران دانش آموز كه در مقطع راهنمايي تحصيل مي كنند دچار مشكلات ساختار قامتي هستند. البته مسوولان آموزش و پرورش وعده داده اند كه اين ميزان تا پايان برنامه چهارم توسعه بايد به يك متر مربع افزايش پيدا كند.
مشكلات ساختاري دانش آموزان به دليل فقر حركتي ۴۱ مورد است كه از آن جمله گودشدن كمر، پاهاي پرانتزي، شانه هاي افتاده، پشت كج و... است.
در حال حاضر يكهزار و ۷۰۰ سالن ورزش مختص دانش آموزان در كشور وجود دارد كه به گفته مديركل دفتر تحقيقات و توسعه معاونت تربيت بدني وزارت آموزش و پرورش، تا پايان سال جاري آمار فضاي ورزشي مختص به دانش آموزان به ۲هزار سالن ورزشي افزايش مي يابد.
گرچه اكثر خانواده ها در انتخاب مدرسه مناسب براي دانش آموزان خود براي پيشرفت تحصيلي دقت مي كنند اما فضاي ورزشي مدارس چيزي است كه كمتر چه براي مديريت مدارس و چه براي خانواده دانش آموزان اهميت دارد. ميزان سرانه ورزش دانش آموزان در سال تحصيلي گذشته از ۳هزار ريال به ۸هزار ريال افزايش پيدا كرده است كه اين ميزان بودجه در شهرستان ها بيشتر صرف خريد لوازم و تجهيزات ورزشي مي شود.
كمبود مربي تربيت بدني خود يكي ديگر از تنگناهاي عرصه ورزش در ميان دانش آموزان كشور است. به طوري كه تعداد مربيان تربيت بدني از ۱۷ هزار مربي به ۱۳ هزار مربي كاهش يافته است.
مديركل دفتر تحقيقات و توسعه معاونت تربيت بدني و تندرستي وزارت آموزش و پرورش خبر از ارسال بسته هاي آموزشي درس تربيت بدني به مدارس داده است، به گفته وي اعتباري حدود ۲ ميليارد تومان براي اين بسته ها درنظر گرفته شده است. در اين بسته ها لوازم موردنياز تدريس درس تربيت بدني به دانش آموزان پايه هاي اول تا سوم ابتدايي مانند طناب بازي، توپ، موانع مخروطي و... گنجانده شده است.

جوانان آينده سازند. هرچند ممكن است اين مفهوم براي ما فقط يك شعار تكراري باشد، اما براي سازمان هاي جهاني و مسوولان آنجا اين جمله ديگر شعار نيست. اغراق نمي كنيم، توجه آنها به موضوع جوانان اين را مي گويد. مثلا همين كنفرانس بين المللي آموزش، امسال مسوولان كنفرانس بخشي را به نام پيام جوانان در رابطه با آموزش به اين كنفرانس افزوده اند. مثل اينكه مشكل دوتا شد. پس اول بخوانيد از كنفرانس بين المللي آموزش. تاكنون ۴۶ دوره از اين كنفرانس برگزار شده و چهل و هفتمين دوره آن امسال در ژنو به ابتكار يونسكو و با شركت وزراي آموزش و پرورش كشورهاي عضو سازمان ملل برگزار مي شود. اميد ملكي مدير دفتر ارتباطات و امور بين الملل سازمان دانش آموزي مي گويد: «امسال جهاني شدن و آموزش محور گفت وگوهاي اين كنفرانس است كه با موضوعاتي نظير كيفيت آموزش و برابري جنسيتي، كيفيت آموزش و همبستگي اجتماعي، كيفيت آموزش و مهارت هاي زندگي و كيفيت آموزش و نقش كليدي معلمان از ۱۸ تا ۲۱ شهريور برگزار مي شود.»
برگرديم به بخش جديد، پيام جوانان. سازمان دانش آموزي براي دريافت پيام هاي جوانان ايراني يك فراخوان ملي داد و از دانش آموزان خواست تا پيام هاي خود را با محورهاي كنفرانس براي سازمان بفرستند تا اين پيام ها به يونسكو انتقال يابد. به گفته ملكي, سازمان پيشنهاد داده كه پيام هاي جوانان حتي المقدور به زبان انگليسي و در موضوعاتي نظير در دسترس بودن آموزش براي همه, برخورداري از حق آموزش, نقش اوقات فراغت در آموزش, آموزش و بستر توسعه و آموزش كليد دانايي نگاشته شود.
جالب آنكه نكته مورد توجه بيشتر بچه ها در بيش از صد پيام مكتوب، اوقات فراغت بوده. حالا هم بگوييد، درمورد اوقات فراغت زياد گفته شده. قرار بوده، بچه ها پيام هايشان را مبتني بر تجربه هايشان بنويسند. تجربه  بچه ها حكايت از ناهمگوني آموزش در مدرسه و اوقات فراغت در مدرسه دارد. آنها گفته اند در ايران هيچ تعريفي براي مدرسه در اوقات فراغت يا اوقات فراغت در مدرسه نشده است. پيام جوانان كل دنيا در يونسكو بررسي مي شود و از ميان آنها پيام هاي برگزيده انتخاب خواهد شد. شايد هم در اين پيام ها، خواسته هاي جوانان دنيا به مسوولان منعكس شده و ملاك عمل قرار گيرد. هرچند حاصل كار كنفرانس تنها بيانيه اي است و توصيه اي براي عملكرد مسوولان آموزش دنيا. از پيام دانش آموزان كه بگذريم، وزراي آموزش و پرورش نيز هركدام پيامي را براي كنفرانس آماده كرده و به شكل پوستر منتشر خواهند كرد.

ظاهرا سازمان حمل و نقل عمومي كشور بدجوري در حال توسعه است. به اين خبر توجه كنيد: شهرهاي بالاي ۳۰ هزار نفر جمعيت داراي سازمان حمل و نقل همگاني مي شود.مهندس فتح اللهي مديركل حمل و نقل و ترافيك سازمان شهرداري هاي كشور با اشاره به اينكه موضوع توسعه سازمان حمل و نقل همگاني سال گذشته با ابلاغ وزير كشور آغاز شده است خاطرنشان كرد: از ميان ۱۳۰ شهرداري واجد شرايط داراي جمعيتي بين ۳۰هزار تا ۱۰۰هزار، تنها ۸۱ شهرداري اقدام به تاسيس سازمان هاي حمل و نقل همگاني كرده اند.به گفته وي از تاريخ ابلاغ بخشنامه به شهرداري ها، يارانه و حمايت هاي دولت از طريق سازمان حمل و نقل همگاني در اختيار شهروندان قرار خواهد گرفت، لذا شهرونداني كه تاكنون اقدام به تصويب اين اساسنامه در شوراي شهر خود نكرده اند بايد آن را پيگيري كنند.

فكر كرديم ناخوانا بودن دست خط پزشكان فقط مشكل زاست ولي بعدا ديديم كه اين معضل باعث شده كه رانندگان شركت واحد هم نتوانند بعد از ۲۰ سال بازنشسته شوند.
سيد جلال سعيد منش نماينده كارگران شركت واحد اتوبوسراني تهران در اين باره مي گويد:« ناخوانا بودن ليست هاي دستي معوق و متمم اين شركت سبب شده رانندگاني كه حرفه شان از سال ۸۱ در گروه مشاغل سخت و زيان آور قرار گرفته است با ۲۰ سال سابقه كار متوالي نتوانند بازنشسته شوند. رانندگان شركت واحد با خروج از شرايط ۲۰ سال متوالي مجبور به ۵ سال اضافه خدمت مي شوند تا به لحاظ شرايط ۲۵ سال سابقه متناوب طبق مشاغل سخت و زيان آور بازنشسته شوند. با پيگيري هاي فراوان هم اكنون قول هاي مساعدي از سوي اداره كل تامين اجتماعي تهران بزرگ مبني بر محاسبه مرخصي هاي استحقاقي و هفتگي ثبت شده در فيش هاي حقوقي رانندگان داده شده است.

«بخوانيم و بنويسيم» ظاهرا توسط آموزگاران خوانده نشده است. اگرچه متصديان امر قول داده اند كه به زودي اين كتاب به همه معلمان آموزش داده مي شود اما واقعيت امر اين است كه به علت عدم اطلاع رساني صحيح اين كتاب تاكنون به ۶۰ درصد از اهداف پيش بيني شده در پايه هاي اول و دوم در مقطع دبستان نرسيده است.
كتاب بخوانيم و بنويسيم ديگر براساس روند يادگيري يكطرفه در كلاس هاي درس نيست.محمدرضا سنگري مسوول گروه زبان و ادبيات كتاب هاي درسي مي گويد: هرچند كه اين كتاب داراي فوايد بسياري در زمينه يادگيري و ياددهي است اما لازم است كه در آموزش معلمان و آشنايي آنها با چگونگي آموزش اين كتاب درسي اقدامات جدي تري صورت بگيرد.

دلتان را خوش نكنيد كه از هنرستان فارغ التحصيل شديد و مي توانيد از مزايايي چون وام ۳ ميليون توماني كارآفريني استفاده كنيد. چون وثيقه سنگيني را بايد براي تضمين پرداخت وام در نظر بگيريد. خود دانيد.
اسفنديار چهاربند مديركل دفتر آموزش و پرورش كار دانش در اين باره مي گويد: «براساس تبصره ۳ قانون بودجه كه ويژه پرداخت تخصيصات مالي براي اشتغالزايي به كارآافرينان جوان است، حدود ۳ ميليون تومان وام از محل صندوق حمايت از فرصت هاي شغلي و اداره كل تعاون استانها با سود نازل در اختيار كارآفرينان جوان قرار مي گيرد، اما كارآفرينان براي دريافت اين وام بايد با وثيقه هاي سنگين، پرداخت وام را تضمين كنند ولي آنها چنين امكاني را ندارند.

زماني از هر بچه ۲ ساله اي مي پرسيدند در آينده دوست دارد چه كاره شود مي گفت: «دكتر». امروز اما قضيه فرق و گويا بچه ها حتي صورت مساله را پاك كرده و دوست دارند به سمت شغلي بروند كه درآمد داشته باشد و بس.در تحقيقاتي كه روي حدود ۲ هزار دانش آموز دبيرستاني صورت گرفته «منزلت اجتماعي رشته» و «صرف واردشدن به دانشگاه» تنها از جانب حدود ۵ درصد افراد به عنوان ملاك انتخاب رشته بيان شده و «تمايل والدين» در اين خصوص چندان تاثيري نداشته است؛ اما در عين حال ملاك انتخاب رشته محصلان رشته هاي «علوم تجربي» و «علوم رياضي» بيش از سايرين براساس علاقه شخصي بوده و دانش آموزان رشته كاردانش، انتخاب رشته خود را در آينده بيش از سايرين با درنظر گرفتن «نياز جامعه» و «بازار كار» تعيين مي كنند.

چاله بزرگي به نام اوقات فراغت انگار هيچ وقت قرار نيست كه پر شود. هر سال با شروع فصل تابستان و تعطيلات تابستاني، از برنامه هاي دولت براي پركردن اين اوقات صحبت مي شود و آخر تابستان هم نتيجه مي گيرند كه امسال نشد، سال بعد.
اما بودجه تشكل هاي غيردولتي استان تهران درخصوص اجراي برنامه هاي اوقات فراغت جوانان اوايل هفته ديگر پرداخت خواهد شد.عبدالله مشايي نماينده سازمان ملي جوانان در استان تهران در اين باره مي گويد: «با توجه به اينكه طرح هاي مربوطه درخصوص برنامه هاي اوقات فراغت از سوي تشكل ها با تاخير ارسال شد بنابراين برنامه هاي اوقات فراغت با تاخير انجام خواهد شد. تاكنون ۱۰۰ طرح درخصوص برنامه هاي اوقات فراغت جوانان از سوي تشكل هاي غيردولتي ارسال شده كه توسط كارشناسان و مسوولان مربوطه بررسي خواهد شد.