سهيلا  بيگلرخاني 
من حق دارم يك چتر داشته باشم تا روزهاي باراني خيس نشوم. من حق دارم بچه ها به لباس هاي كهنه ام نخندند...
خطوط كج و معوج نامه هاي بچه ها جلب توجه مي كند و اين يكي شايد بيشتر از همه، به خصوص نقاشي كودكانه دخترك و چتر، در زير نامه. نامه دختربچه اصفهاني تنها يكي از 140 هزار نامه اي است كه براي مسابقه ملي من حق دارم ارسال شده.
شصت نامه برگزيده قاب شده، در گوشه اي از محوطه باز مجتمع احسان شيراز زير طاقي ها، تنه به تنه هم داده اند. نمايشگاه همايش من حق دارم، آرزوهاي رنگارنگ بچه ها كنار هم صف كشيده اند. از آرزوي صلح جهاني گرفته تا يك وعده غذاي گرم. حتي تصويرهاي نخ نما شده دخترك كبريت فروش هم اينجا، رنگي از واقعيت دارد. اسير روياهايت مي شوي. آنها تو را با خود مي برند به روزهاي كودكي. زماني كه يواشكي هله هوله خوردن بزرگترين دغدغه زندگي ات بود. حالا خطوط نامه دانش آموزي ابتدايي واضح تر مي شود: من حق دارم، هرچقدر دلم مي خواهد توي كلاس تغذيه بخورم... گو اينكه شايد دنياي آن دختربچه بدون مادر كه آرزوي يك وعده غذاي گرم و محبت پدر را دارد، چندان رنگي نباشد.
در ميان نامه هاي برگزيده، برگه اي با خط بريل و ترجمه تايپ شده اش در آستانه نمايشگاه خودنمايي مي كند. اين نامه، نامه يك دانش آموز نابينا است: من حق دارم، هر روز در خيابان چاله اي تازه كنده نشود... من حق دارم، از تمام امكانات آموزشي مثل بقيه دانش آموزان استفاده كنم...
تعدادي از نامه ها دستمايه طراح جوان شده اند و طرح هاي قاب شده آنها، كنار نامه ها چيده شده.
طرح پاهاي كج جعفر، حداقل براي چند لحظه بازديدكنندگان را روبه روي خود متوقف مي كند. اين نامه يك پسربچه معلول ذهني است كه ميان متصديان برگزاري نمايشگاه به پاهاي كج جعفر معروف شده: من حق دارم، كسي به دست و پاي كج جعفر نخندد... من حق دارم پدر و مادرم مرا مثل بقيه برادرها و خواهرهايم دوست داشته باشند... مردم مرا ديوانه صدا نكنند...
دانش آموزي كه نابينا شد
همايش سه روزه من حق دارم، فرصتي فراهم آورد تا تدوين كنندگان منشور حقوق دانش آموز، گرد هم آيند و درباره جزئيات آن تبادل نظر كنند. بهنام صبائيان دبير انجمن حمايت از حقوق دانش آموز در شيراز براي نخستين بار تدوين چنين منشوري را پيشنهاد داد. وي درباره انگيزه تدوين اين منشور مي گويد: هنوز تنبيه بدني يكي از معضلات اساسي مدرسه هاي ماست. تنبيه بدني يكي از دانش آموزان استان فارس كه موجب از دست دادن شنوايي يكي از گوش هايش شد، ما را بر آن داشت تا به فكر پيگيري حقوق دانش آموزان باشيم. در اين ميان ماجراي ازدست دادن بينايي يكي از دانش آموزان مرودشتي هم مزيد بر علت شد. اين پسر 9 ساله بر اثر اصابت تسمه به چشمش، يكي از چشم هايش را از دست داد. هرچند با تلاش هاي پزشكان و پيگيري ما، درصد اعظم بينايي اين دانش آموز بازگشته، اما تمام هزينه هاي درمان را والدين او پرداخته اند. حتي ديه هم به او پرداخت نشد. بعد از اين ماجرا، بحث حقوق دانش آموزان را به طور جدي پيگيري كرديم، تا اينكه منجر به تدوين منشور حقوق دانش آموز شد.
با اينكه بندهايي از منشور حقوق دانش آموزان در مجلس شان به تصويب رسيده، اما هنوز به اعتقاد ناصرالملكي دبير باشگاه حقوق دانش آموز، شعار يا واقعيت بودن حقوق دانش آموز نيازمند قضاوت وجدان جمعي است. چه او هم نگران است، نكند اين تشكيلات دانش آموزي به شعارزدگي دچار شود.
مسابقه سراسري من حق دارم اواخر سال گذشته با ارسال فراخوان به مدارس كشور و از سوي سازمان دانش آموزي آغاز شد. به گفته دكتر محمدزاده، دبير اجرايي همايش، 140 هزار نامه از سوي دانش آموزان سراسر كشور به مسابقه فرستاده شده كه پس از طي 3 دور داوري از اين تعداد، 60 نامه به عنوان نامه هاي برگزيده معرفي شدند. از اين 60 نامه به 10 نامه برتر جوايزي تعلق گرفت و نگارند گان 500 نامه منتخب نيز براي شركت در همايش ملي من حق دارم در شيراز، گرد هم آمدند.
من هيتلر را دوست ندارم 
فرزاد، دانش آموز دبيرستاني يكي از 10 برگزيده مسابقه است. او مي گويد: منظورم اين است كه دانش آموز مي تواند هر چيزي را دوست داشته باشد. بعضي از معلم ها با بعضي از بچه ها ضدند، به نظرات آنها توجه نمي كنند و عقايد بچه ها برايشان مهم نيست. پيش از آنكه كنجكاوي، مرا وادارد از دليل فرزاد براي دوست داشتن هيتلر بپرسم، صبح روز دوم همايش، بيست و دوم شهريورماه، دانش آموزان او را در دادگاهي نمادي نشاندند، تا در جايگاه متهم به سوالات هيات منصفه و قاضي به خاطر دوست داشتن هيتلر پاسخ گويد. با اين همه فضلي موفق شد با دلايلي محكمه پسند تبرئه شود. او قلبا نه تنها هيتلر را دوست نداشت، حتي او را منفور مي دانست. تنها مي خواست بگويد؛ حق دارد خودش تصميم بگيرد. من حق دارم، خودم باشم. اين كوتاه ترين نامه مسابقه است. گو اينكه بيش از يك جمله نيست، اما شايد بيشترين ناگفته هاي دانش آموزان را در خود داشته باشد.
بيشترين شركت كنندگان مسابقه ملي من حق دارم، دختران بودند. اين را شاه حسيني رئيس سازمان دانش آموزي مي گويد و به همين دليل وضعيت دختران در مدارس را قابل تامل مي داند. از ميان 10 برگزيده نيز 8 دانش آموز دختر بودند. يكي از آنان در نامه اش با گلايه از ناامني هاي اجتماع نوشته : ... من حق دارم، وقتي هر روز از مدرسه به سوي خانه مي روم، متلك نشنوم. من و هر زن ودختر ديگري حق داريم با آرامش و امنيت از خيابان ها بگذريم... مگر ما دخترها چه گناهي داريم...؟
هوا خنك است 
سفر دانش آموزان قطري به ايران با همايش همزمان شده. اين احتمالا از شانس آنهاست. تيم هاي دانش آموزي مدتي است براي آشنايي با فرهنگ يكديگر به كشورهاي يكديگر سفر مي كنند. به اين منظور سازمان دانش آموزي ايران با چند كشور عربي به تفاهم رسيده است.
محمدالعضادي دانش آموز سوم دبيرستان است. او در مدت اقامت خود از بخش هاي مختلف ايران، مثل تخت جمشيد ديدن كرده است. مي گويد: براي آشنايي بيشتر با دانش آموزان ايراني و گردش به ايران آمده ايم. ايران خيلي قشنگ است، هوا خنك است. او بار اول است كه با همايشي اين چنيني برخورد مي كند: در مدارس ما كتك زدن ممنوع است و اگر معلمي دانش آموز را كتك بزند، به وزارت آموزش و پرورش شكايت مي كنيم.
محمد دلش مي خواهد باز هم به ايران سفر كند. دوست دارد با اخلاق بچه هاي ايران آشنا شود و دوستاني در ايران داشته باشد. هرچند دانش آموزان قطري فرصت چنداني نيافتند تا از نزديك با دانش آموزان ايراني آشنا شوند و مانند اغلب ميهمان هاي رسمي بيشتر در گيرودار پذيرايي هاي رسمي بودند، با اين حال محمد از بچه هاي ايراني خوشش آمده است.
يوسف الانصاري، نماينده دانش آموزان قطري نيز از اينكه دانش آموزان ايراني آنها را براي شركت در همايش من حق دارم دعوت كرده اند، ابراز خوشحالي مي كند. چند ماه قبل تيم دانش آموزان ايراني ميهمان قطري ها بود. دانش  آموزان قطري تنها توانستند يكي دو نفر از آنها را براي چند دقيقه اي ببينند.
هنوز هم كتك و تحقير
فائزه شعرش را خوانده است. يك گام، دو گام از پله هاي سن پايين مي آيد و چادرش هم كه پشت سرش مي لغزد پايين.
شعر كوتاه، نايب رئيس مجلس دانش آموزي سالن را به وجد آورده و شايد آن بيتي كه مستقيم مسوولان را نشانه رفت، بيشتر.
بيش از 500 دانش آموز برگزيده مسابقه من حق دارم با فائزه سادات صديقي همصدا شده اند، انگار.
هنوز كتك خوردن و تحقير معلماني انگشت شمار مشكل اساسي دانش آموزان ايراني است. اين را ابيات مثنوي فائزه مي گويد؛ آنجا كه مسوولان را براي مقابله با تركه خوردن به ياري مي طلبد.
نوجواني فائزه اندك اندك زير چهره واژه  هاي مثنوي پنهان مي شود. حالا چهره او پخته تر به نظر مي آيد. مراسم خاتمه يافته و دانش آموزان با نگاه هاي اميدوار، اختتاميه همايش را ترك مي كنند. گو اينكه هنوز هيچ كدام از بندهاي حقوق دانش آموزان لازم الاجرا نشده است. شايد هنوز هم آن بالا بالاها كسي حقوق او را به رسميت نمي شناسد... شايد سال هاي ديگر...شايد روزي ديگر... شايد وقتي ديگر... او بتواند...

پس از سالهايي كه شمار دانش آموزان مدارس آنقدر زياد بود كه مدارس مجبور به فعاليت هاي دو شيفت يا بعضا سه شيفته مي شدند، حالا شاهد هستيم شمار دانش آموزان كاهش پيدا كرده است. شمار دانش آموزان در رده هاي تحصيلي ابتدايي،  راهنمايي، متوسطه و پيش دانشگاهي مدارس دولتي و غير انتفاعي كشور در سال تحصيلي 84-1383 نسبت به سال گذشته 1/2 درصد كاهش يافته است.
براساسآمار وزارت آموزش و پرورش از مهر ماه امسال 16 ميليون و 198 هزار دانش آموز با احتساب دوره آمادگي، به مدارس خواهند رفت كه نسبت به سال قبل 2/1 درصد كاهش را نشان مي دهد.
امسال شش ميليون و۴۸۸ هزار دانش آموز دختر و پسر در دوره ابتدايي تحصيل خواهند كرد كه نسبت به سال گذشته 3/2 درصد با رشد منفي رو به رو است. شمار دانش آموزان سال تحصيلي 84-83 دوره راهنمايي نيز چهار ميليون و 505 هزار نفر خواهد بود كه 3/3 درصد نسبت به سال قبل كاهش را نشان مي دهد. امسال چهار ميليون و 732 هزار دانش آموز در شاخه هاي نظري، فني و حرفه اي ، كاردانش و پيش دانشگاهي به تحصيل مشغول مي شوند كه نسبت به قبل 1/0 درصد كاهش يافته است.

فكر نكنيد اگر در منزلتان يك حياط بزرگ و دلنشين داريد، درست كردن فضاي سبز در آن محدود مي شود به كاشتن چند تا نهال و بعد هم چند بوته و گل و تمام. باور كنيد اين كارها احتياج به تجربه و يك مقدار هم سواد آكادميك دارد. شايد از اين رو باشد كه قرار است در نمايشگاه بين المللي تهران كارگاه هاي آموزشي تخصصي خدمات شهري برگزار شود.
سيد علي اعتدالي، رئيس ستاد برگزاري دومين نمايشگاه بين المللي حمل و نقل و خدمات شهري مي گويد: كارگاه هاي آموزشي تخصصي خدمات شهري در زمينه فضاي سبز، آتش نشاني و امور ايمني، بازيافت، زيباسازي و مبلمان شهري از روز گذشته به مدت چهار روز در محل دايمي نمايشگاه هاي بين المللي تهران آغاز به كار كرد. اين كارگاه در حاشيه برگزاري دومين نمايشگاه بين المللي حمل و نقل و خدمات شهري، از روز دوم اين نمايشگاه با موضوعات مديريت جمع آوري زباله، مديريت بازيافت، آتش نشاني و ايمني و نجات در قرن 21، آشنايي با سيستم هاي فوق پيشرفته آبياري، مديريت و نگهداري سيستم هاي آبياري قطره اي، مكانيزم شناسي، سرويس و نگهداري انواع ماشين هاي چمن زني و .... با حضور استادان و متخصصان برجسته داخلي و خارجي برگزار مي شود. كارگاه هاي آموزشي تخصصي خدمات شهري به منظور ارتقاي سطح دانش فني مديران و كارشناسان شهرداري هاي سراسر كشور و ساير موسسات دولتي و غير دولتي از ساعت 9 الي 17 برگزار مي شود.

روز اول مهر، حتي براي ما كه سالياني از مدرسه رفتنمان مي گذرد، خاطره برانگيز است، چه رسد به بچه ها. فرض كنيد اين روزهاي خوش تازه شدن ديدارها، با شادي همراه شود و تا يك هفته اول خبري از كلاس و درس نباشد. امسال قرار است هفته اول مهر هفته شادي و نشاط دانش آموزان باشد. معاون آموزش و پرورش عمومي شهر تهران، گفت: همزمان با شروع سال تحصيلي جديد طرح بشارت در بيش از 3 هزار مدرسه شهر تهران اجرا مي شود، تا دانش آموزان روز اول مدرسه را با برگزاري كلاس هاي خشك آغاز نكنند. اين هم مژدهي براي بچه ها. از اين گذشته عليرضا عراقي نيا، گفته هفته اول مهر ماه دانش آموزان بايد در مدارس روزهاي شادي را بگذرانند و با محيط مدرسه، معلمان و مربيان آشنا شوند. به گفته وي تمام روزهاي هفته اول مهر ماه نامگذاري شده است. روز 31 شهريور ماه با نام دانش آموز، مدرسه و محبت. روز اول مهر، دانش آموز، ايران، سرود ملي و پرچم. روز دوم دانش آموز و بازي. روز سوم، دانش آموز و هنر. روز چهارم، دانش آموز و گردش علمي. روز پنجم دانش آموز و كتاب و روز ششم دانش آموز و ياد امام. امسال قرار است، جشن شكوفه ها تنها منحصر به كلاس اولي ها نباشد. عراقي نيا افزوده، بيش از 95 هزار دانش آموز كلاس اولي در شهر تهران وجود دارند كه در روز۳۱ شهريور به همراه اولياي خود به مدارس مي آيند. وي گفت: مدرسه بايد محيطي براي ساختن شخصيت دانش آموزان باشد. تا آنها با دقت در پديده ها به شناخت محيط اطراف خود بپردازند. وي همچنين با اشاره به توسعه آموزش در بين كودكان، اضافه كرد: از سال آينده آموزش پيش دبستاني از سن 4 سالگي آغاز مي شود.

درست است كه در خيلي از زمينه ها آمريكاي ها پيشرو هستند، ولي در بسياري از زمينه ها نه تنها راه به جايي نبردند كه درصدر فهرست بدترين ها هم قرار دارند. مثل وضع سلامتي كودكان آمريكايي در مقايسه با كودكان ساير كشورهاي صنعتي.
جريان از اين قرار است كه يك گروه تحقيقي در دانشگاه johu Hopkins با اعلام اين خبر مي گويد: ايالات متحده بايد نظام بهداشتي خود را براي كودكان به وسيله تغييرات لازم در برخي راهبردهاي مراقبتي و درماني و تطبيق با يافته هاي جديدپزشكي اصلاح كند.
بر اساس اين مطالعه وضعيت 24 كشور از نظر نرخ مرگ ومير نوزادان از آمريكا مطلوب تر است و ايالات متحده بين 191 كشور در زمينه نرخ مرگ و مير كودكان زير 5 سال رتبه 33 را دارد. همچنين اين گزارش تاكيد مي كند: آمريكا بين 178 كشور از نظر مراقبت از كودكان در برابر ديفتري، سياه سرفه و كزاز در رديف 68 قرارگرفته و در زمينه فلج اطفال رتبه 89 را دارد و نيز در خصوص سرخجه در رديف 84 رتبه بندي شده است،
دكتر starfield مدير تحقيق اين پروژه تاكيد مي كند: آمريكا نه تنها بايدنظام بهداشتي خود را اصلاح كند، بلكه لازم است تا به تبعيض در استفاده از خدمات درماني بين گروه هاي مختلف اجتماعي نيز پايان دهد.
باز هم بگوييد كه آمريكايي ها در رفاه كامل به سر مي برند. باور كنيد از اين خبرها نيست و آنها هم از نارسايي ونقصان زيادي رنج مي برند.

بالاخره بايد يك فرق كوچكي بين روستا و شهر باشد، البته فقط يك فرق كوچك. گويا جوانان روستايي زودتر مرد مي شوند.
اين مورد هم از آن فرق هاي كوچك است، به خاطر همين كار را زودتر از جوانان شهري آغاز مي كنند. سازمان ملي جوانان گزارش داد، در سال 81 به ميزان 5/31 درصد از مردان روستايي بين 15 تا 19 ساله و 4/10درصد از زنان همين سن شاغل بوده اند. در اين گزارش آمده، 4/67 درصد از مردان و 15 درصد از زنان روستايي بين 20 تا 24 سال شاغل هستند. اين آمار بين سنين 25 تا 29 سال در ميان مردان روستايي 3/83 درصد و بين زنان روستايي به 4/17 درصد مي رسد. اين در حالي است كه رقم شاغلان مردان شهري بين 15 تا 19 ساله 3/21 درصد و زنان شهري اين سن 7/1 درصد است.
اين گزارش همچنان نشان مي دهد، 8/56 درصد مردان شهري 20 تا 24 ساله و 8/6 درصد زنان اين سن شاغل هستند و اين رقم براي سن 25 تا 29 سال براي مردان شهري به 6/81 درصد و براي زنان 8/13 درصد مي رسد.
اين گزارش يكي از دلايل اين تفاوت آمار را تحصيلات عاليه جمعيت جوان شهري مي داند. با اين همه، تمام فارغ التحصيلان نتوانسته اند، شغل مناسب خود را به دست آورند.
براي مثال در سال 80، ميزان بيكاران فارغ التحصيل 481 هزار نفر و نرخ بيكاري آنان 9/20 درصد بوده است.

هر وقت كه در خيابان هستيم و سوار يك تاكسي، به محض اينكه ماشيني فرسوده از كنارمان مي گذرد و دود و غبارش گلويمان را مي آزارد، به ياد اين مي افتيم كه مي گفتند خودروهاي دست دوم را عوض مي كنند و قرار است از ترددشان در سطح شهر جلوگيري شود. اما اين حرف ها هم سرابي بيش نيست.
يوسف حجت معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت محيط زيست با بيان اينكه اين سازمان به شدت مخالف واردات خودروهاي دست دوم است مي گويد: واردكنندگان هر يك از اين خودروها بايد حداقل 20 ميليون ريال براي انجام تست هاي آلايندگي بپردازند.
آزمايش هاي سنجش آلايندگي خودروهاي گرانقيمت، سخت و زمان بر است و هر يك از اين خودروهاي دست دوم بايد علاوه بر داشتن كاتاليست و انژكتور، استاندارد آلايندگي يورو 2 را نيز پاس كنند. سازمان حفاظت محيط زيست گواهينامه هاي استاندارد آلايندگي توليد كننده را براي خودروهاي دست دوم نمي پذيرد. اين گواهينامه فقط براي خودروهاي نو معتبر است. ما اجازه نمي دهيم خودروهايي كه استانداردهاي زيست محيطي لازم را ندارند شماره گذاري شوند. در ضمن چندي پيش يكي از مسوولان وزارت بازرگاني اعلام كرد كه ايرانيان مقيم خارج از كشور مي توانند خودرويي با چند سال سابقه كار وارد كنند و نيازي به ورود خودروهاي نو با قيمت بالا ندارند. حالا بايد كدام را باور كنيم؟ اينكه يك مسوول مي گويد اين خودروها را وارد كنيد و ديگري مي گويد جلوي ورود آنها را مي گيريم!

انگار قرار نيست كه داستان آگهي هاي دروغين مندرج در روزنامه ها به پايان برسد. يكي دو تا گزارش هم در اين زمينه نوشتيم ولي نمي دانيم كدام مسوول قرار است درباره اين آگهي ها يك جواب دندان شكن بدهد و قال قضيه را بكند. دوستي با دفتر تحريريه تماس مي گيرد و مي گويد: شما چند روز گزارشي از يك شركت نوشتيد كه از مردم پول مي گرفت و به بهانه استخدام با حقوق ماهانه 450 هزار تومان كلي پول به جيب مي زد و بعد هم هيچ. من به نوعي ديگر با اين آگهي ها برخورد كردم. با هزار اميد وآرزو روزنامه... را باز كردم و يك آگاهي ديدم. نوشته بود با ثبت نام در اين آموزشگاه  مي توانيد ضمن آموختن كار با كامپيوتر در شركت هايي كه ما به شما معرفي مي كنيم، استخدام شويد. تازه در آن  آگهي از اسم وزارت علوم، تحقيقات و فناور ي هم استفاده شده كه خود عاملي بود براي جذب مشتريان بيشتر. باور كنيد آنقدر مراجعه كننده در آموزشگاه وجود داشت كه من نمي توانستم حتي مداركم را به منشي بدهم. خلاصه كلاس ها شروع شد و ما رفتيم تا هم ياد بگيريم و هم كار آينده را دودستي بچسبيم. تا يادم نرفته بگويم كه نفري 10 هزار تومان هم پرداخت كرديم. حالا كامپيوتر را يادگرفتم، البته در حد عادي نه كاري دارم نه از شركت و استخدام خبري است. نمي دانيم اين سناريوي كليشه اي تا كي ادامه دارد و تا چه زماني بايد منتظر بنشينيم و ببينيم هر روز يك عده با 4 يا 5 هزار تومان كه خرج آگهي مي كنند ، ميليون ها تومان به جيب بزنند و يك عده را دست به سر كنند؟ در ضمن اگر كسي بخواهد حق خود را بگيرد نمي داند كجا مراجعه كند و با چه كسي حرف بزند. اگر شما به جايي رسيديد ما را هم خبر كنيد.

اگر يادتان باشد سالها پيش تلويزيون سريالي پخش مي كرد به نام آينه.
يكي از قسمت هاي اين سريال با نام همين 10 درصد خيلي سر و صدا كرد و خانم ها حسابي از آقايان طلبكار شدند و....
امروز يك 10 درصد ديگر هم پيدا شده. توكلي، مدير كل دفتر توانبخشي سالمندان سازمان بهزيستي كشور، با اشاره به اينكه 10 درصد سالمندان كشور زير خط فقرند مي گويند: در برنامه چهارم پيش بيني شده تا سالمندان به شدت معلول و بي سرپرست 100 درصد پايه حقوق كارمندان دولت را به عنوان مستمري دريافت كنند. در حال حاضر كف و سقف مستمري سالمندان بين 5 تا 20 هزار تومان است. همچنين پيش بيني شده تا سالمندان نيازمند 40 درصد پايه حقوق كاركنان دولت را به عنوان مستمري دريافت كنند. بر اساس اين توافق در صورت موافقت دولت كف و سقف مستمري سالمندان در برنامه چهارم به 40 تا۱۰۰ هزار تومان خواهد رسيد. لازم است تا۵۱۳هزار سالمند در برنامه چهارم تحت پوشش قرار گيرند كه از اين بين 9 درصد، سالمندان فقير يعني 46 هزار و 170 نفر در سال 84 و 66 هزار و 690 نفر در سال 85 تحت حمايت فوري دولت قرار خواهند گرفت. در صورت اختصاص ماهانه 84 هزار تومان مستمري به سالمندان، حدود 38 ميليارد و 783 ميليون ريال اعتبار نياز است.
فقط اميدواريم اين حرف ها در مرحله تئوري باقي نماند و يك نفر پيدا شود و به وضعيت سالمندان رسيدگي كند.