الهام رضاخاني 
پژوهشكده ابن سينا وابسته به جهاد دانشگاهي، دانشگاه شهيد بهشتي، از مراكز برجسته پژوهشي در زمينه بيولوژي و بيوتكنولوژي توليد مثل وناباروري در كشور است. مركز فوق تخصصي درمان ناباروري ابن سينا وابسته به اين پژوهشكده كه يكسال از تاسيس آن مي گذرد، خدمات شايان توجهي در زمينه هاي مختلف چون درمان ناباروري، تشخيص و درمان سقط مكرر، تاسيس بانك DNA زوج هاي نابارور، بانك اهداي گامت و جنين و همچنين تاسيس بانك اسپرم جهت بيماران نابارور علي الخصوص بيماران تحت درمان با راديو تراپي و شيمي درماني ارايه مي دهد.
همكاري هاي باليني و پژوهشي اين مركز در بخش درمان ناباروري و سقط مكرر با مركز IVF دانشگاه USHCL آلمان انجام شده و تمامي فعاليت هاي آن طبق آخرين استانداردهاي ملي و بين المللي در زمينه هاي نيروي انساني و تجهيزات تشخيصي و درماني ارايه مي شود.
اين مركز باتوجه به نياز كشور به تاسيس بانك اسپرم، جهت اطمينان بخشي و حفظ قدرت توليد مثل مردان مبادرت به افتتاح اولين بانك اسپرم بر اساس استانداردهاي جهاني در كشور كرده است در اين رابطه دكتر محمدرضا صادقي، معاون آموزشي و پژوهشي پژوهشكده ابن سينا به پاره اي از فعاليت هاي اين مركز از جمله تاسيس بانك اسپرم اشاره كرد و در خصوص چگونگي انجام عمل انجماد و نگهداري اسپرم گفت: براي نگهداري اسپرم شرايط خاصي لازم است. دماي لازم براي انجام اين كار حدود 200 درجه سانتيگراد زير صفر است كه در اين دما تمام فعاليت هاي حياتي متوقف شده و از اين طريق مي توان براي مدت طولاني اسپرم را منجمد و نگهداري كرد. تا به حال در كشور ما امكان استريل شدن اسپرم و نگهداري آن وجود نداشت و افرادي كه تحت شيمي درماني يا راديولوژي قرار مي گرفتند از اين جهت با مشكل روبه رو بودند.
وي در مورد تفاوت اين بانك با ساير بانك هاي موجود در دنيا، افزود: در اين بانك، اسپرم فقط براي فرد معين ذخيره مي شود در حالي كه در خارج از ايران جهت اهدا نيز امكان استفاده از اين بانك وجود دارد.
مراجعه كنندگان اين بانك طيف وسيعي از افراد را شامل مي شوند كه مقدم ترين آنها، بيماراني هستند كه توسط متخصصان انكولوژيست تحت درمان بوده يا به لحاظ انجام اعمال جراحي هاي خاص قدرت باروري خود را از دست مي دهند.
دسته ديگري از افرادكه مبتلا به بيماري هاي اتوايميون Auto Emmiune مثل بيماري بهجت يا لوپوس هستند و به صورت كلي بيماراني كه درمان آنها توسط داروهاي Cytotoxic داروهايي كه روي سلول ها اثر سمي داشته و باعث مرگ آنها مي شود انجام مي شود كانديداي استفاده از اين بانك بوده و مي توانند از اين امكان بهره برداري كنند. عضو تيم تخصصي جنين شناسي مركز فوق تخصصي ابن سينا همچنين در رابطه با افرادي كه از عمل وازكتومي جهت پيشگيري از بارداري استفاده مي كنند و امكان بهره گيري اين افراد از بانك اسپرم، افزود: در اين عمل كانال دفران مسدود شده و در اتصال مجدد آن امكان باروري افراد تا حد قابل ملاحظه اي كاهش مي يابد، از اين پس افرادي كه مايل به انجام وازكتومي هستند به كمك اين شيوه و قبل از انجام اين عمل مي توانند صاحب فرزند شوند. همچنين زوجيني كه در بررسي هاي متخصصان احتمال ضايعه آزو اسپرمي براي آنان تشخيص داده مي شود نيز از جمله افراد استفاده كننده از اين بانك به شمار مي آيند. در اين رابطه هيچ محدوديت زماني جهت ذخيره سازي اسپرم وجود ندارد و البته شيوه انجماد و نوع مواد مصرفي در انجام اين عمل بسيار مهم است كه با توجه به امكانات و تجهيزات موجود در اين مركز در حد قابل قبولي انجام مي شود و گفتني است در جريان انجام عمل انجماد و ذخيره سازي هيچ گونه اصلاح ژنتيك صورت نمي گيرد. در اين مركز امكان نگهداري جنين براي زوجين نابارور نيز وجود دارد. در انجام اين عمل تخمك ها پس از تحريك شدن و لقاح به رحم مادر منتقل مي شود و بارداري صورت مي گيرد، حداكثر تعداد جنيني كه مي توان از اين طريق براي فرد منتقل كرد سه تا چهار عدد بوده و بدين ترتيب احتمال چند قلو شدن نيز از بين مي رود.
دكتر صادقي در ادامه به تاسيس بانك اهدا كنندگان تخمك در اين مراكز اشاره كرد و افزود: امروزه بسياري از خانم ها به دليل ابتلا به بيماري هاي مختلف چون سرطان تحت درمان با داروهاي ساتيوتوكسيك قرار مي گيرند كه اين داروها اثرات سويي چون ناباروري به دنبال دارند و همچنين قادرند آثار مخربي روي ميزان تخمك گذاري زنان ايجاد كنند و اين در حالي است كه اين دسته از خانم ها مشكلي در ناحيه رحم ندارند. گروه ديگر خانم هايي هستند كه دچار بيماري اتوايميون بوده و به رغم سن كم شواهد و علايم يائسگي در آنان به چشم مي خورد و دسته آخر خانم هايي كه مجبور به انجام عمل هيستركتومي مي شوند نيز از زمره بانواني هستند كه مي توانند از تخمك هاي اهدايي در اين بانك جهت بارداري استفاده كنند. در گذشته گيرندگان تخمك خود مبادرت به انجام اين عمل مي كردند و چون دهندگان تخمك معمولا از فاميل و بستگان انتخاب مي شوند، تنش ها و مشكلاتي را در پي داشت كه امروزه به كمك اين بانك و بدون هيچ گونه شناسايي از دو طرف مشكلات اين چنيني نيز برطرف شده است.
خدمت ديگري كه براي اولين بار در نوع خود در كشور در اين مركز ارايه مي شود، كلينيك سقط مكرر است. در اين كلينيك زناني كه به دلايل پاتولوژيك و فيزيولوژيك موجود در بدن دچار سقط مكرر مي شوند، توسط متخصصان مجرب زنان و زايمان، ايمونولوژي حاملگي و متخصص ژنتيك پزشكي ويزيت شده و پس از انجام بررسي هاي لازم و تكميل آزمايش ها، تصميم گيري در مورد تعيين پروتكل درماني با شركت تيم تخصصي بررسي  كننده و حضور زوج مبتلا به سقط مكرر انجام مي گيرد. گفتني است سقط مكرر به مواردي گفته مي شود كه سقط خود بخودي و حداقل دو تا سه بار متوالي تكرار شده باشد. زوج هايي كه به هر دليل يك يا چند مورد از پنج شرط اصلي و ابتدايي لقاح طبيعي را نداشته باشند، مي توانند با استفاده از درمان هاي كمكي و لقاح خارج رحمي و با استفاده از روش هاي IUI انتقال اسپرم شسته شده به داخل رحم IVF لقاح خارج رحم و ICS تزريق اسپرم به داخل تخمك يا ميكرو واينجكشن صاحب فرزند شوند.
دكتر صادقي در پايان به تاسيس بانك اطلاعاتي دوقولوهاي ايران اشاره كرد و گفت: دوقلوهاي ايراني مي توانند از طريق سايت  www. Persian twins در اين بانك ثبت نام كرده، تمام اطلاعات پزشكي و شيوه هاي زندگي و هر گونه اطلاعات علمي، اجتماعي و رفتاري در مورد خود را به اين بانك داده و از مزاياي ثبت نام در اين بانك كه شامل ارتباط نزديك با ساير دوقلوهاي ايران از طريق شركت در همايش ها و جشنواره ها، همكاري در انجام طرح هاي پژوهشي و تحقيقاتي و آگاهي از سلامت دوقلوها از طريق شركت در بررسي هاي سالانه و غربالگري بيماري هاست، استفاده كنند.

فرهاد ناصري 
مطمئنا قرن ها طول كشيده تا يك به يك مواد حيات بخش در ارگان ها و ذره به ذره بدن انسان ابتدا شناسايي شده و بعد نقش هر يك از آنان به تدريج تحت مطالعه و بررسي قرار گرفته و تا به اينجا گرد آوري شده. حتما عنايت داريد كه شناخت براي بشر كاملا نسبي است، يعني چيزي كه در اين مقطع زماني شناخته شده است، زماني در گذشته دور يا نزديك ناشناخته بوده ودر يك برهه از زمان شناسايي و توصيف شده.
اما اين شناخت كامل نيست، يعني دايره اين شناخت در آينده قاعدتا به طور مداوم افزايش خواهد يافت و نيز تعداد موردهاي شناخته شده نيز افزايش خواهد يافت.
در مورد دسته اي از مواد، تحت عنوان معدني ها يا به طور علميمينرال ها وضعيت چگونه بوده است؟ اين مواد نيز به همين ترتيب شناخته شده اند. در ابتدا ذهن بشر به اينكه برخي مواد خوراكي كه تحت حرارت زياد سوخته و به مرحله خاكستر شدن مي          رسند از خود، باقيمانده اي مقاوم به جا مي         گذارند خاكستر غذا. تدريجا با آزمايش هاي مختلف، چه از نوع ابتدايي آن در گذشته دور و چه به صورت تكنولوژي پيشرفته مشخص شد كه اين خاكستر عمدتا از دسته اي مواد تشكيل شده اند كه نقش مهمي در تنظيم حيات بشري ايفا مي   كنند.
محققان براي بررسي چگونگي عملكرد اين عناصر در بدن دست به آزموني زدند كه در آن به طريقي با حذف مينرال ها از وعده هاي غذايي و جايگزيني آنها توسط مواد مصنوعي و مشابه با مينرال ها، اثر اين جايگزيني را بر وضعيت بدن انسان زير ذره بين گرفتند. نتيجه پس از مدت زمان مناسب مشخص شد: به رغم وجود تمام مواد مغذي لازم و كافي در وعده هاي غذايي مذكور، جايگزيني مواد معدني توسط مواد مصنوعي مشابه منجر به بروز مشكلات تغذيه اي و بيماري هاي متفاوت شد. اين يعني اينكه مواد معدني براي بدن ما انسان ها ضروري است و اين يعني اينكه بدن قادر به تهيه خودبخودي آنها در داخل بدن نيست و بايد آنهارا از محيط پيرامون يا به عبارت بهتر از غذاي خود دريافت كند.
مينرال ها از لحاظ گستردگي در بدن تنها 4 درصد از وزن بدن را شامل مي  شوند. يعني 96 درصد را آب و مواد مختلف آلي غيرمعدني تشكيل مي  دهند و الباقي اندك آن به مينرال تعلق دارد. اما از يك سو نقش هاي متعدد اين چند درصد، اعجاب برانگيز است و از سوي ديگر گوناگوني و تقسيم نابرابر اين مواد نيز جالب توجه است.بعضي از اين مواد كه در دسته ماكرومينرال قرار مي  گيرند شامل عناصري مي  شوند كه در بدن در حد بالاي 100 ميلي گرم وجود دارند، از جمله: سديم، پتاسيم، كلر، فسفر و كلسيم.
دسته ديگر اين مواد ميكرومينرالها را شامل مي  شوند كه از لحاظ حضور در بدن به حد ميكروگرم مي  رسند. مثلا: آهن، روي، مس، منگنز وغيره.مواد معدني مي  توانند در بدن به شكل يون حضور داشته باشند از جمله: سديم، پتاسيم و كلر. به اين حالت الكتروليت گفته مي  شود كه اين يون ها اعمال مشتركي انجام مي  دهند.گفتيم كه اين مواد وظايف زيادي در حيات بشري بر عهده دارند. تنها به گوشه اي از اين وظايف توسط الكتروليت ها توجه كنيد:
*عامل توزيع نرمال آب و تعادل آبي در بدن ما هستند.
*باعث تعادل فشار اسموتيكس در بدن مي  شوند.
*موجب بالانس اسيدي- بازي مي  شوند.
*تحريك پذيري عادي ماهيچه ها توسط آنها ممكن مي  شود.
*پمپ سلولي براي حجم عادي سلولي و نيز اختلاف پتانسيل ضروري خارج و داخل سلولي را ممكن مي  شوند.
ملاحظه مي  كنيد كه عدم حضور يا كاركرد عادي اين مواد معدني باعث نابودي ما مي  شود، نابودي مطلق. خوشبختانه بروز اين كمبود معدني، رايج نيست و علت آن هم وجود گسترده اين مواد در طبيعت به لطف خداوند كريم است.مي  پرسيد منابع غذايي مواد معدني كدامند؟ گفتيم كه دامنه اين مواد گسترده است.پس با ما باشيد تا هر جلسه اطلاعات خود را گسترده تر كنيم.