به عقيده ما دست هايي پنهاني پشت ماجراي عبور مترو از زير خيابان چهارباغ و ميدان نقش جهان وجود دارد، همان دست هايي كه سالهاي اخير باعث آسيب ديدن بسياري از آثار تاريخي مهم اصفهان از جمله تخريب كامل حمام خسرو آقا شده است
براي جلوگيري از كاهش درآمد گردشگري مسوولا ن شهري اصفهان تصميم به احداث مترو كردند. احتمال تخريب آثار باستاني اين موضوع را به تعليق در آورده است
۷۰ سال پيش كه مسوولان شهري رم ايتاليا تصميم به احداث خطوط مترو در اين شهر گرفتند، با مشكلي مواجه بودند كه آن زمان تنها راه حلش فاصله گرفتن از صورت مساله بود. رم ايتاليا شهري است كه توريست هاي زيادي را پذيرايي مي كند. به همين دليل ايتاليايي ها براي اينكه آثار باستاني رم تخريب نشود، به جاي عبور دادن خطوط مترو از زير اين آثار تصميم گرفتند مدرن ترين ابزار حركتي شهري آن زمان را از كنار آثار باستاني بگذرانند.
مشكلي كه 70 سال پيش ايتاليايي ها داشتند، در حال حاضر مسوولان شهري اصفهان را گرفتار خود كرده است، مشكلي كه راه اندازي پروژه شهري مترو اصفهان را به معضلي ملي تبديل كرده است.
پاسداران ميراث فرهنگي از اين نكته مي ترسند كه با احداث خطوط زير زميني مترو در زير آثار باستاني اصفهان، آسيبي به اين بناها برسد.
طبق طرحي كه مسوولان قطار شهري اصفهان ارايه داده اند و تا حدودي آن را اجرايي كرده اند، خيابان چهارباغ عباسي، سي وسه پل و خيابان چهارباغ بالا بهترين مسير براي احداث خط شمالي- جنوبي مترو است.
قلب اصفهان در نقش جهان
قرن ها پيش كه سلسله صفويه اصفهان را پايتخت خود قرار داد، بناهايي را در اين شهر احداث كرد كه پس از گذشت سال ها در مركز شهر اصفهان قرار گرفت.
ميدان نقش جهان، چهار باغ،چهلستون ، سي وسه پل و بسياري ديگر از مكان هاي قديمي اصفهان در محدوده اي متمركز شده اند كه دسترسي به هر كدام نبايد كار چندان مشكلي باشد، اما وجود بازار ا صلي شهر داخل ميدان نقش جهان و همچنين ساخت هتل ها و مهمانپذيرهاي بسيار در اطراف زاينده رود و سي و سه پل و چهارباغ عباسي ، اين منطقه را پر ترددترين منطقه اصفهان كرده است.
مردم اصفهان عمدتا ترجيح مي دهند بيشتر خريد خود را از مغازه هاي ميدان نقش جهان انجام دهند كه همين عامل به راحتي براي سنگين و كشنده كردن ترافيك اين منطقه از شهر كافي است.
باوجود اين مشكلات بلافاصله به اين پرسش مي رسيم كه كدام عقل سليم ديدن چند اثر تاريخي را با شلوغي و ترافيك سنگين و عذاب آور به آثار باستاني قابل دسترسي رقباي اصفهان ترجيح مي دهد؟
به نظر مي رسد اجتناب جهانگردان از سفر به اصفهان به دليل مشكلات آن، نتيجه اي جز از دست رفتن درآمدي كه مكمل درآمدهاي ناشي از توليدات بخش هاي صنعتي اين شهر است، ندارد.
به همين دليل است كه مسوولان شهري اصفهان از 40 سال پيش 30 سال پس از رم ايتاليا تصميم به احداث مترو گرفتند.
اما هرچقدر مسوولان شهري مايل به حفظ درآمدهاي ناشي از توريست بودند و هستند و راه هاي مختلفي براي اين كار پيدا مي كنند، دوستداران ميراث فرهنگي هم از اينكه بناهاي تاريخي تخريب شوند واهمه دارند، چه اينكه هر بنايي پس از طي ساليان دراز دچار فرسودگي مي شود و بايد براي حفظ آن از هر عاملي كه موجب از بين رفتنش مي شود، جلوگيري كرد.
به گمان پاسداران ميراث فرهنگي احداث تونل هاي مترو در زير آثار و ميادين تاريخي و تردد اين وسيله حمل و نقل عمومي به طور متناوب باعث ايجاد لرزش هايي مي شود كه در طول زمان نه چندان طولاني اسباب تخريب بناهاي باستاني، زيبا و درآمدزا را به وجود مي آورد. تصور كنيد سي و سه پل اصفهان نيم متر نشست كند يا لرزش، ستون هاي كاخ عالي قاپو كه هرچند سال يك بار هزينه هنگفتي براي مرمتش صرف مي شود، فرش طاقش را به زير بكشد يا اينكه ديگر نتوانيد ستون هاي بناي چهلستون را به دليل ريزش يكي از ستون ها يا تخريب استخر آب آن شمارش كنيد.
باور كردن اين تصاوير دست كم براي اهالي اصفهان غيرممكن است. همين تصور براي پاسداران ميراث فرهنگي هم وجود دارد و ترس آنها از ممكن شدن اين تصاوير است كه وادارشان مي كند به مخالفت با مسير ارايه شده توسط شركت مترو اصفهان بپردازند.
همه حق دارند جز ...
ترس و واهمه براي هر دو طرف ماجراي مترو اصفهان وجود دارد. اگر پاسداران ميراث فرهنگي عبور خط شمالي - جنوبي مترو از زير خيابان چهارباغ عباسي را خيانت به اين خيابان مي دانند و پيشنهاد مي كنند مترو از خيابان كناري چهار باغ شمس آبادي عبور كند، مسوولان مترو اصفهان هم عبور مترو از زير خيابان شمس آبادي را خيانت به چهارباغ عباسي مي دانند.
|
|
|
اگر كارشناسان ميراث فرهنگي مسايل اقليمي و كيفيت و جنس خاك اصفهان را دليل مخالفت خود با احداث مترو از زير آثار باستاني اين شهر عنوان مي كنند و متذكر مي شوند خاك اصفهان قابليت مقاومت در برابر لرزش هاي متناوب زيرزميني را ندارد، كارشناسان مترو تكنولوژي پيشرفته حفر تونل و ساخت بتن را تضميني براي جلوگيري از تخريب بناهاي تاريخي در طول زمان مي دانند. به عنوان نمونه عبدالحسين سيف الهي مدير عامل قطار شهري اصفهان از قول شركت آلماني سازنده دستگاه هاي حفاري مي گويد: به هيچ وجه امكان ريزش، نشست و لرزش براي اين ماشين ها وجود ندارد و مسوولان شركت هاي اين ماشين آلات و مشاوران تضمين هاي لازم را از اين نظر داده اند. سيف الهي اين تضمين را در نامه اي دردمندانه كه چند روز پيش خطاب به مرعشي، رئيس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور نوشت، داده است. در واقع سيف الهي نامه 10صفحه اي اش را خطاب به كسي نوشته كه خود از مخالفان احداث مترو زير اماكن تاريخي است. مرعشي چندي پيش مرداد ماه گذشته در نامه اي اين مخالفت را اعلام كرد؛ نامه اي كه تبديل به يكي از تكيه گاه هاي پاسداران ميراث فرهنگي براي مخالفتشان شده است.
مخالفت و پافشاري پاسداران ميراث فرهنگي تا آنجاست كه رحمت الله رئوف، مدير اداره كل پاسداران ميراث فرهنگي، دست هاي پشت پرده را دليل تصميم عبور مترو از زير بناهاي توريستي و تاريخي اصفهان مي داند: به عقيده ما دست هايي پنهاني پشت ماجراي عبور مترو از زير خيابان چهارباغ و ميدان نقش جهان وجود دارد، همان دست هايي كه سالهاي اخير باعث آسيب ديدن بسياري از آثار تاريخي مهم اصفهان از جمله تخريب كامل حمام خسرو آقا شده است. رئوف اين چند جمله را در روز اول نيمه دوم آبان ماه امسال به زبان آورد. چيزي كه باعث شد سيف الهي به فاصله يك هفته پاسخ پاسداران ميراث فرهنگي را با نامه اي خطاب به مرعشي بدهد. آقاي مرعشي، به نظر شما چه بايد كرد با انسان هاي دلسوخته اي كه مدام دم از ميراث و تاريخ و فرهنگ كشور مي زنند، ولي هيچ اطلاعي از تونل، زمين شناسي، بتن و فن آوري هاي روز دنيا ندارند و اظهارنظر هاي غير كارشناسانه مي كنند؟
در اين بين به نظر مي رسد استدلال هاي دو طرف براي اثبات نگراني هايشان كافي به نظر برسد به گونه اي كه قضاوت در مورد ماجراي مترو اصفهان و كشمكش هاي آن را مشكل كند.
شايد بايد به تصميمي كه كميسيون اقتصادي شوراي شهر اصفهان گرفته است بيشتر فكر كرد و منتظر راه حلي كه در آرامش به دست مي آيد ماند. محسن نيلي رئيس كميسيون اقتصادي شوراي شهر اصفهان، يك هفته پيش در نطق پيش از دستور خود گفت: تا روشن شدن وضعيت مترو بايد از هر گونه اظهار نظري كه باعث ايجاد تنش و جنجال شود، خودداري كرد. البته روي صحبت نيلي با اعضاي شوراي شهر اصفهان بود، اما شايد بهتر باشد بقيه مسوولان شهري كمي به اين پيشنهاد فكر كنند.
