چرا۸ درصد تهراني ها بيسوادند
همشهري بخوان و بنويس
در سرشماري بيسوادي از مناطق 19 گانه تهران مشخص شد، بيشترين آماربيسوادي مربوط به مناطق 12 ۱۶، و۱۷ است
بيشترين قربانيان خشونت در خانه، زنان بيسواد هستند، شايد به همين دليل زنان 91 درصد متقاضيان سوادآموزي هستند
سعيده امين
درست 10 سال قبل، سال 1994 بود كه مردم كشور سوئيس به مناسبت از دنيا رفتن آخرين شهروند بيسواد خود كه زني 105 ساله بود جشن به راه انداختند و نام خود را در فهرست اولين كشور موفق در ريشه كني مطلق بيسوادي ثبت كردند، اما پس از آن سال ها كوشش براي ريشه كني بيسوادي در كشورمان اعلام شده كه 8 درصد شهروندان پايتخت بيسواد هستند.
اولين زمزمه
اولين زمزمه مبارزه با بيسوادي زماني آغاز شد كه 63 درصد مردم كشور هنوز بيسواد بودند. سال 1350 بود و كشور اولين گام هاي خود را به سوي توسعه آغاز كرده بود. در حالي كه ميانگين بيسوادي در زنان بيشتر از مردان و مردان 3/52 درصد و زنان 5/74 درصد بيسواد بودند، انقلاب پيروز و در تدوين قانون اساسي، آموختن حق مسلم همگاني شناخته شد. بر همين اساس دولت مي بايست آموزش و پرورش رايگان را براي تمام مردم مهيا مي كرد.
در طول دهه 50 با وجود درآمد روز افزون نفت بيش از نصف جمعيت 6 تا۱۹ ساله راهي به مدرسه نداشتند.
بعداز پيروزي انقلاب اسلامي، نهضت سوادآموزي به فرمان امام خميني ره تاسيس و نيروهاي آموزگار به سراسر كشور به ويژه به مناطق روستايي نشين اعزام شدند. آمار فعلي سازمان نهضت سوادآموزي مبني بر با سواد بودن۲/۹۲ درصد شهروندان پايتخت، رشد چشمگير سوادآموزي را در كشور نشان مي دهد.
در مورد مردان اين آمار به طور مشخص وجود ندارد، اما گفته مي شود كه 91 درصد از سوادآموزان شهر تهران را زنان تشكيل مي دهند.
بايد فكري كرد
آخرين سرشماري مربوط به آمار بيسوادان در كشور سال 1375، يعني 8 سال قبل توسط سازمان نهضت سوادآموزي صورت گرفته است.
مسوول ادارهآمار آموزش وپرورش مي گويد:بعد از سرشماري سال 1375 آمار دقيقي از تعداد بيسوادان وجود ندارد، اما باتوجه به برآوردهاي نهضت سوادآموزي و وزارت آموزش و پرورش اطمينان داريم كه آمار بيسوادان مطلق كشور قطعا بيش از 5/8 ميليون نفر است.
آخرين سرشماري، تعداد بيسوادان را 10 ميليون و 700 هزار نفر برآورد كرده است. اين درحالي است كه در كشوري مثل ايتاليا آمار بيسوادان كل كشور به 778 نفر مي رسد و در كشوري مثل فرانسه بيسوادي به طور 100 درصد ريشه كن شده است.
اما اخيرا توسط جعفري، معاون آموزش سازمان نهضت سوادآموزي شهر تهران، اعلام شده است كه بيش از 800 هزار كم سواد و 395 هزار بيسواد در پايتخت وجود دارند كه به اعتقاد وي اين تعداد هنوز زياد است و بايد براي ريشه كن كردن بيسوادي فكري كرد.
پراكندگي 8 درصدي بيسوادي در تهران كاملا به موقعيت جغرافيايي هر منطقه بستگي دارد. جالب است بدانيد كه از مناطق 19 گانه تهران كه سرشماري بيسوادي شده است، بيشترين آمار مربوط به مناطق 12 ۱۶، و۱۷ است.
منطقه يك با۶درصد بيسوادي، منطقه 2 و 3 با 4 درصد، منطقه 4 با 7درصد، منطقه 5 با 5درصد ، منطقه 6 با 4 درصد، مناطق 7 ، 8 و 9 به ترتيب با 7۸، و۵/۹ درصد، مناطق 10 و 11 با 9درصد، منطقه 12 با 14 درصد، منطقه 13 با 7درصد، منطقه۱۴ با 9درصد، منطقه 15 با 11 درصد ، مناطق 16، 17 ، 18 و 19 با 14 درصد پراكندگي آمار بيسوادي را در سطح پايتخت نشان مي دهند.
حسين صفايي مسوول روابط عمومي نهضت سوادآموزي شهر تهران با اشاره به آمار فوق مي گويد: پراكندگي بيسوادي با جمعيت هر منطقه نسبت مستقيم دارد، مناطقي مثل منطقه 12 كه محدوده پرجمعيت و بازار شهر تهران است بيشترين آمار را به خود اختصاص مي دهد. مناطق،۱۷،۱۶ 18 و 19 كه از جنوبي ترين مناطق و مهاجر پذيرترين محدوده شهري تهران محسوب مي شود، با 14 درصد ميزان بيسوادي در پايين ترين قسمت نمودار قرار مي گيرد.
به گفته صفايي، مناطق شمال و غرب و شرق پايتخت به جهت نسبت كمتر جمعيت، ميزان بيسوادي نيز پايين تر است. بسياري از اقشار با سواد نيز در جريان مهاجرت از روستا به شهر در مناطق جنوبي تهران مستقرمي شوند كه از سطح زندگي پايين تري نسبت به ساير نقاط برخوردار است.
اگرچه سازمان نهضت سوادآموزي و آموزش و پرورش به عنوان دو سازمان مكمل، يكديگر را جهت امر سواد آموزي پوشش مي دهند، اما به اعتقاد حسين صفايي افرادي ناچار به سوادآموزي در نهضت مي شوند كه از پوشش آموزش و پرورش جا مي مانند. صفايي مي گويد: آموزش و پرورش كشور هر ساله تا 98 درصد افراد واجب التحصيل را پوشش مي دهد كه درسال هاي قبل اين ميزان بسيار كمتر بوده است بنابراين حدود 3 الي 7 درصد از بازماندگان از آموزش و پرورش پس از چند سال مشتري سازمان نهضت سوادآموزي مي شوند.
آموزش و پرورش به جهت محدوديت بودجه از راه اندازي مراكز آموزش در بسياري از نقاط روستايي عاجز است. در مناطقي كه به دليل تعصبات خشك و نيز فقر پدرانه از رفتن دختر به مدرسه خودداري مي كنند يا اصلا مدرسه اي وجود ندارد كه بچه ها در آن درس بخوانند، بيسوادي به صورت يك معضل دايمي و هميشگي در مي آيد.
سواد و زندگي
وقتي در سال 1380 مركز مشاركت امور بانوان با همكاري برخي از نهادهاي دولتي در يك پروژه پژوهشي ميزان خشونت خانگي را در ايران بررسي كرد به اين نتيجه رسيد كه بيشترين قربانيان خشونت در خانه، زنان بيسواد هستند. بررسي سطح تحصيلات افراد درگير با خشونت بيانگر آن است كه در شاخص كلي خشونت از اول زندگي مشترك تا 10 سال درخشونت فيزيكي، رواني و كلامي، افراد بيسواد بيشترين و زنان فوق ديپلم، ليسانس و بالاتر كمترين حد خشونت را شاهد هستند. شايد به همين دليل است كه به گفته معاونت آموزش سازمان نهضت سوادآموزي، زنان 91 درصد متقاضيان سوادآموزي را تشكيل مي دهند.
جشن بزرگ
سه سال قبل نهضت سوادآموزي كشور كار بديعي را آغاز كرد. اين سازمان با علم به گرايش زنان به سواد و آموزش مهارت هاي زندگي به جاي كلاس هاي صرفا آموزشي دروس نهضت، اقدام به راه اندازي 100 مركز يادگيري محلي در سطح شهر تهران كرد. در سال 1380 يعني در نخستين مرحله آزمايش مركزي راه اندازي شد كه با استقبال روز افزون بانوان، تعداد اين مراكز حداقل به 100 رسيده است و به گفته صفايي مسوول روابط عمومي نهضت سوادآموزي بيشتر نيز خواهد شد.
صفايي مي گويد: اين مراكز داراي 2 تا۵ كلاس سوادآموزي است كه علاوه بر آموزش سواد تا مقطع پنجم دبستان مهارت هاي زندگي و حرفه اي را به سوادآموزان يا دمي دهد.
به گفته وي پس از يك ارزيابي كلي، زنان مي توانند در كلاس هاي مهارت زندگي، چگونگي تربيت فرزند، بهداشت خانواده، زندگي زناشويي، تصميم گيري و مشاركت و مشاوره را آموزش ببينند و بعد با حضور در كلاس هاي مهارت حرفه اي و آموزش گل سازي، خياطي، فرش بافي، صنايع دستي و حتي ماشين نويسي زمينه اشتغال خود را در آينده فراهم كنند. شايد آن روز دور باشد، اما روز باشكوهي خواهد بود كه ما هم رفتن يا سواددار شدن آخرين بيسواد پايتخت يا كل كشورمان را جشن بگيريم.
|