پنجشنبه ۳ دي ۱۳۸۳ - سال دوازدهم - شماره - ۳۵۹۰
قصر ، از زندان تا باغ
زندان قصربراساس تصميم گيري نهايي مسوولان به شيوه باغ آرايي كهن ايراني تغييركاربري يافته و طراحي اين نخستين باغ موزه ايران به زودي بين معماران به مسابقه گذاشته مي شود
026160.jpg
زندان قصر كه توسط ماركوف معمار مشهور روسي طراحي شده بود داراي 192 اتاق و گنجايش 700 زنداني بود كه 96 اتاق آن پنج نفري و بقيه انفرادي بودند. مريض خانه اي هم مشتمل بر 6 اتاق شش نفري و 16 اتاق يك تخته به همراه باغ و حمام ساخته شده بود.
عكس : هادي مختاريان
زندان قصر كه در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده نخستين زندان مدرن ايران به شمار مي رود كه در سال 1308 به صورت زندان افتتاح شد. پيش از اين زمان اين مجموعه، در برگيرنده كوشك قاجاري بود كه اكنون نيز بناي اين كوشك، باقي مانده است.
شهرداري تهران براي خريد اين زندان بيش از يكصد ميليارد ريال به سازمان زندان ها پرداخت كرده است.
كوشك زيباي قاجاري وسط باغ بر بالاي چهار ستون مرمري با سنگ مرمر سبز و آجر، قرار داشته است البته به جز اين كوشك، كلاه فرنگي كوچك تري نيز در قسمت هاي پايين تر باغ قرار داشته كه در حال حاضر نيز در مجموعه زندان قصر موجود است و اين ساختمان در واقع تنها عنصر باقي مانده از قصر قديمي قجر محسوب مي شود. قصر قاجار بنا به روايات تاريخي بيشتر در دوره فتحعلي شاه مورد توجه بوده و پس از آن تنها در مواردي خاص و محدود از آن استفاده شده است.
يازدهم آذر سال 1308 شمسي رضا شاه از مجلس جديد التاسيس قصر قجر كه در زمين هاي جنوب قصر ساخته شده بود بازديد كرد و در حقيقت با آغاز دوران تجدد در ايران و شكل گيري نيازهاي جديد، اراضي وسيع قصر قجري به چند قسمت تفكيك شد. در بخش بزرگي از آن نخستين زندان مدرن ايران شكل گرفت.
زندان قصر كه توسط ماركوف معمار مشهور روسي طراحي شده بود داراي 192 اتاق و گنجايش هفتصد زنداني بود كه 96 اتاق آن پنج نفري و بقيه انفرادي بودند. مريض خانه اي هم مشتمل بر شش اتاق شش نفري و 16 اتاق يك تخته به همراه باغ و حمام ساخته شده بود.
زندان قصر از بدو تاسيس تا سال 1357 پيروزي انقلاب اسلامي در طول نيم قرن، آيينه اي است در انعكاس تجدد در دوران پهلوي، از يك سو زندانيان عادي در اين زندان از حقوق مدني و تعريف شده اي برخوردار شدند و از سوي ديگر در طول نيم قرن زندان قصر به مشهورترين زندان سياسي كشور تبديل شد.

شيده لالمي
با گذشت يك سال از زمان فرو ريختن ديوار هاي زندان قصر در اقدامي نمادين از سوي شهرداري تهران، مسوولان در آخرين رايزني ها تصميم گرفتند اين زندان قديمي را به شكل چهارباغ هاي ايراني با رديف منظم درختان و محورهاي هندسي تغيير كاربري دهند.
مهندس مهدي معمارزاده، رئيس اداره مرمت و حفاظت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران درباره جزئيات تغيير كاربري زندان قصر گفت: در جلسه مشترك مسوولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران و مسوولان شهرداري مقرر شد مجموعه زندان قصر با حفظ بافت تاريخي آن و استفاده از شيوه هاي باغ آرايي ايراني به عنوان باغ موزه ايراني تغيير كاربري يابد.
وي افزود: تعدادي از بناهاي موجود در زندان قصر واجد ارزش هاي تاريخي و فرهنگي هستند كه بايد با حفظ اصالت براي تغيير كاربري آنها اقدام كرد و در اين مورد با مسوولان شهرداري به توافق رسيده ايم.
معمارزاده در مورد بهره گيري از شيوه هاي باغ آرايي ايراني براي تغيير كاربري نخستين زندان مدرن ايران گفت: ايرانيان از دوران هخامنشي شيوه هاي خاصي را در مورد باغ آرايي تجربه كردند و اين سنت در دوره هاي بعد به ويژه دوران صفوي و قاجار، ادامه و تكامل يافت، به باغ آرايي ايراني معروف و نمونه هاي آن در پاسارگاد و ديگر بناهاي شاخص ايراني بارز است.
باغ آرايي ايراني از ديدگاه كارشناسان و محققان بين المللي، نقطه عطفي در شيوه هاي باغ آرايي جهان محسوب مي شود و بسياري از آنها باغ سازي ساير كشور ها را نشات گرفته از شيوه هاي تجربه شده در ايران مي دانند. بر اساس نتايج بررسي هاي كارشناسي تقسيم باغ ها در ايران به چهار بخش و ايجاد محورهاي هندسي در آن ريشه مذهبي داشته است. باغ فين كاشان، باغ شازده ماهان و هشت بهشت اصفهان از مشهورترين باغ هاي ايراني هستند. چنانچه معمارزاده مي گويد، تغيير كاربري زندان قصر بر محور عمارت تاريخي كلاه فرهنگي اين زندان كه باقي مانده از قصر قاجار دوران فتحعلي شاهي است آغاز خواهد شد و محورهاي هندسي باغ ايراني پيرامون اين عمارت شكل مي گيرند.
وي طراحي زندان قصر را پروژه اي مهم و حساس توصيف و تصريح كرد: طراحي زندان قصر به زودي بين معماران به مسابقه گذاشته مي شود تا با انتخاب بهترين طرح، اين زندان قديمي به نخستين باغ موزه ايران تبديل شود. معمارزاده گفت: تعدادي از بناهاي فاقد ارزش در مجموعه زندان قصر تخريب مي شوند اما ساختمان اصلي زندان كه خاطرات بسياري از مبارزان سياسي را در خود جاي داده با همان بافت و به شكل گذشته خود احيا شده و باقي مي ماند. انتخاب شيوه باغ آرايي ايراني براي تغيير كاربري زندان قصر از سوي مسوولان، مشهورترين زندان سياسي ايران را به محل تجلي يكي از شناخته شده ترين اصول معماري كهن ايران در جهان تبديل مي كند. هنر باغ سازي ايراني از دوره هخامنشيان مانند يك سنت ادامه يافته است؛ باغ ها در پيرامون مراكز حكومتي و مذهبي و همچنين بنا به اعتقادات مذهبي به نوعي سمبل حفاظت محسوب مي شدند كه نمونه هاي بارز اين حفاظت را مي توان در پاسارگاد و تخت جمشيد مشاهده كرد.
يكي ديگر از ويژگي هاي باغ هاي ايراني، تقسيم آن به چهار بخش با دو محور عمود بر هم است كه در محل تلاقي اين دو، بنايي شبيه كوشك يا حوضي با ابعاد بزرگ ساخته مي شده است. يك نگرش به اهميت ساخت چهارباغ ها در ايران به ارزش مقدس عدد چهار باز مي گردد. برخي افراد چهار عنصر مقدس ايرانيان باستان آب، خاك، باد و آتش را مطرح مي كنند و برخي ديگر از چهار جهت اربعه سخن به ميان مي آورند. آتشكده ها نيز به جهات اربعه باز مي شدند.
محور هاي هندسي و رديف درختان منظم از مهترين ويژگي چهارباغ ها است و چنانچه معمارزاده مي گويد، جريان آب در اين محورها از ديگر ويژگي هاي منحصر به فردي است كه باغ آرايي ايراني را از ديگر شيوه هاي متداول متمايز مي كند و همين شيوه در زندان قصر نيز اجرا مي شود.

از شير مرغ تا جان آدميزاد
026157.jpg
مجموعه روز شمار ايران نگار۸۴ - نتيجه 2 سال كار پژوهشي - توسط موسسه گنجينه نقش جهان تدوين و تا آخر دي ماه عرضه مي شود .
رضا دبيري نژاد محقق و كارشناس ميراث فرهنگي درباره اين روزنگار مي گويد:مجموعه روز شمار تاريخي، فرهنگي، هنري، طبيعي ايران به تناسب روزهاي سال، وقايع تاريخ و رويدادهاي فرهنگي تدوين شده است.
دبيري نژاد مي افزايد: در اين روزنگار وقايع تاريخي اعم از اكتشافات باستانشناسي ، گشايش مراكز فرهنگي - هنري، مشاهير، مفاخر ايران، ثبت ابنيه تاريخي در فهرست ملي و همچنين مناطق حفاظت شده زيست محيطي به همراه اعتقادات، باورها، رسم ها و آئين هاي اقوام محلي ايران در ايام سال چيدمان شده است.
او مي گويد: همچنين در اين روزنگار مجموعه 5 گاهشمار خورشيدي، هجري قمري، ميلادي، زردشتي و عبري به طور گاهشمار هاي اقوام مناطق مختلف ايران از جلمه تركمني، صابئين منداعي،  طبري، گيلكي، دريايي، بيرجند، كوهدشت لرستان، پشتكوه ايلام و كردي با ذكر مناسبت ها، ماه ها و فصول درج شده است.
يكي از چند محقق اين روزنگار ادامه مي دهد: اين روزشمار، زمينه جامعي از اطلاعات گردشگري، فرهنگ عامه، ميراث فرهنگي و طبيعي كشور به تفكيك استاني را به همراه دارد.
در اين روزنگار سعي شده است با حفظ تمام نيازهاي علاقه مندان و كاربران يك سالنامه  خورشيدي، مجموعه اي از اطلاعات مورد استفاده علاقه مندان به تاريخ، فرهنگ و هنر به همراه تقويم سال 1384 خورشيدي ارايه شود.
اين روزنگار نتيجه 2 سال كار پژوهشي است و به تناسب روزها و ماه ها با عكس هاي مرتبط مصور شده است.

امروز
امان از صفر
026154.jpg
يك تا هفت مي شود صفر يا 20 يا چيزي بين اين حدود. تازه از روي اصول رياضي، هفت هم كه بشود، باز اين هفت، هيچ ربطي به آن هفت معروف رياضي ندارد.
زندگي همين است ديگر. گاهي آدم گيج مي شود، گيج مثل خواندن مقدمه مطلبي كه در آن با اعداد بازي شده، اما هميشه اگر دقت كنيد، از هر مقدمه درهم و برهم مي شود به نتيجه رسيد؛ درست مثل زندگي.
مقدمه را يكبار ديگر بخوانيم، به هفت نزديك شده ايم. هفت يعني پايان هفته. اينجا اعداد مفهوم رياضي ندارند. روزها شايد، اما نتيجه؟ نه. آدم به هفت كه مي رسد، بايد حاصل كار را بشمارد. آنها كه نمي شمارند يا حسابشان آنقدر پر است كه خوش به حالشان، يا آنقدر خالي كه باز هم خوش به حالشان!
بگذريم. پيشنهاد امروز براي كساني است كه حتي يك پله بالاتر رفتن در هر هفته هم برايشان مهم است. حالا به هفت رسيده ايم و وقت شمردن پله هاست. بشماريم؛ يك، دو، سه يا چند؟ حالا كه به آخر هفته رسيده ايم، اگر مشغله اي نباشد، خوب مي  شود به كرده ها و نكرده ها در هفته اي كه گذشت فكر كرد. حساب، حساب نتيجه اي است كه آخر هر هفته مقابل يك تا هفت مي نشيند. غير از اين اگر باشد كه اگر ما و هفته ها نباشيم چه بهتر. امان از يك تا هفتي كه آخرش بشود صفر!

جعبه
امروز فيلم ، فردا فوتبال
اولين روزهاي ماه زمستان است و اين اولين آخر هفته اي است كه در فصل زمستان واقع شده. نگاهي مي كنيم به برنامه هايي كه امروز و فردا از شبكه هاي مختلف سيما پخش خواهد شد . ساعت 40:13 مي توانيد تكرار سريال سايه آفتاب را از شبكه سوم تماشا كنيد. آتش سرد امروز ساعت 15 از شبكه اول سيما تكرار خواهد شد. تكرار سريال طنز پاورچين را هم مي توانيد همين ساعت از شبكه تهران تماشا كنيد. سينما 4 جمعه گذشته فيلم سينمايي سالواتوره جوليانو را به نمايش گذاشت و امروز ساعت 45:15 مي توانيد تكرار اين فيلم سينمايي را از شبكه 4سيما تماشا كنيد.
ساعت 19 مي توانيد از شبكه تهران فيلم سينمايي اين هفته شبكه تهران را ببينيد. 15:20 فيلم سينمايي از شبكه سوم پخش مي شود. ساعت 21 مي توانيد سريال بيگانه اي در ميان ما را از شبكه دوم تماشا كنيد. سينما يك ساعت 30:22 شروع مي شود.
مهتاب هم مانند هر هفته با اجراي رفيعي و حسيني ساعت 30:23 روي آنتن خواهد رفت. براي فردا صبح پيشنهاد اول تماشاي برنامه ورزشي ديدار در وقت اضافه است. ساعت 9 از شبكه اول مي توانيد اين برنامه را ببينيد. مسابقات ليگ برتر ايران فردا با انجام چند مسابقه دنبال خواهد شد.
در شهر مشهد قرمز و مشكي پوشان ابومسلم در ورزشگاه اين شهر ميزبان پرسپوليس تهران خواهند بود. اين مسابقه ساعت 15:14 شروع مي شود. فردا ميلاد با سعادت امام رضاع است، به همين منظور فيلم سينمايي ولايت عشق،ساعت 30:15 از شبكه اول پخش مي شود. طلسم شدگان فردا ساعت 19 از شبكه تهران پخش مي شود. ساعت 20 مي توانيد سريال عمرخيام را تماشا كنيد از شبكه۳ . ساعت۱۵:20 فردا مي توانيد طنز پاورچين را از شبكه تهران ببينيد. معماي بروتاين ساعت 21 از شبكه 2 پخش مي شود وتولد شوم را مي توانيد ساعت 10:22، جمعه شب از شبكه اول ببينيد.

شاتر
026151.jpg
عكس : ساتيار
فصل كوتاه كردن دست هاي درخت از راه رسيده. دست ها پر سروصدا بريده مي شوند و بي سروصدا سبز مي شوند.

نمايشگاه
كاريكاتورهاي شهري
گالري شماره 3 فرهنگسراي هنر اين روزها ميزبان پوسترهايي با موضوع انتفاضه فلسطين است و در اين نمايشگاه كه اخيرا در سومين دوره 2 سالانه مقاومت در داكاي بنگلادش و شهرهاي ديگر آن كشور برگزار شد، 600 پوستر از آثار 13 گرافيست مطرح به نمايش گذاشته شده اند. گويا اين آثار همزمان با نمايش در فرهنگسراي هنر، در قشم هم به نمايش در مي آيند. براي ديدن اين پوسترها تا 5 دي ماه فرصت داريد، هر روز از ساعت 9 صبح تا 5 بعد از ظهر به فرهنگسراي هنر در خيابان شريعتي، خيابان جلفا مراجعه كنيد. همچنين نگارخانه فرهنگسراي جوان با همكاري خانه كاريكاتور، نمايشگاهي از آثار داخلي و خارجي كاريكاتوريست هاي جوان برگزار كرده است. در اين نمايشگاه آثار بيش از 50 كاريكاتور با موضوع معضلات شهري به نمايش گذاشته شده اند. براي بازديد از اين نمايشگاه 5 تا 12 دي ماه فرصت داريد هر روز از ساعت 9 صبح تا 8 بعد از ظهر به فرهنگسراي جوان در خيابان خاوران برويد يا براي اطلاعات بيشتر با شماره تلفن 3717038 تماس بگيريد.

كتابخانه
يك كتابخانه ديگر
اولين خبر كتابخانه امروز درباره كتابخانه هنري موزه هنرهاي معاصر تهران است كه بعد از طراحي، تغييرات و بازسازي فضاي داخلي، از شنبه پنجم دي ماه بازگشايي مي شود. در حقيقت اين كتابخانه براي جمع آوري و تدوين آرشيو صوتي وتصويري هنرهاي تجسمي و ارتباط با ساير مراكز نشر جهان دوباره طراحي شد. اين كتابخانه با داشتن حدود 10 هزار عنوان كتاب و نشريات هنري، براي استفاده پژوهشگران، هنرمندان و دانشجويان رشته هنر است. ضمنا از اين كتابخانه مي توانيد هر روز از ساعت 9 تا 17 به جز جمعه ها و ايام تعطيل استفاده كنيد. خبر دوم هم در مورد كتاب احوال وآثار صفي الدين ارموي موسيقيدان قرن هفتم است كه به زودي قرار است منتشر شود. اين كتاب را امين نعيمايي عالي با همكاري ايرج نعيمايي عالي گردآوري كرده است و شامل سرفصل هايي مانند مروري بر زندگي ارموي از ولادت تا وفات، زندگي ارموي در عصر مستنصر زندگي ارموي در عصر مستعصم، زندگي ارموي در عصر خاندان جويني، ارموي پس از بر افتادن خاندان جويني تا وفات، شخصيت ارموي، ارموي و هنر موسيقي و ارموي و هنر خوشنويسي است.

فرهنگ
اولين جشنواره سرود
قرار است براي بزرگداشت عيد بزرگ غدير، بيان آثار و بركات اين عيد به زبان موثر و دلنشين موسيقي، نخستين جشنواره سرود غدير، با دعوت از تمامي گروه هاي آماتور و حرفه اي موسيقي، برگزار شود. البته حضور گروه هاي آماتور موسيقي در محله ها، كانون ها، مساجد و تشكل هاي مردمي در اولويت است.
موضوعات اصلي اين جشنواره، ولايت، حق جويي، عدالت طلبي، ظلم ستيزي، عترت و قرآن، مهرباني و دستگيري از محرومان، وحدت، برادري و انس ميان مسلمانان است و علاقه مندان براي شركت در اين جشنواره بايد آثار خود را به صورت كاست يا لوح فشرده تا تاريخ 30 دي ماه به نشاني دبيرخانه جشنواره در خيابان شهيد مطهري، بعد از تقاطع سهروردي، شماره 53، سازمان فرهنگي هنري شهرداري تهران، طبقه چهارم، معاونت هنري، مديريت موسيقي بفرستند يا براي اطلاعات بيشتر با شماره تلفن 8430441 تماس بگيرند. ضمنا يادتان باشد كه آثار ارسالي به دبيرخانه هيچ وقت برگردانده نمي شود.

صحنه
پلنگ و باغ وحش شيشه اي 
باغ وحش شيشه اي در حقيقت همان جايي است كه در آن براي رسيدن و انگشت گذاشتن روي مسايل اجتماعي و حتي فجايع روحي بايد دست از تعمق فردي برداشت. اين نمايش نوشته تنسي ويليامز است كه طراحي و كارگرداني آن به عهده منوچهر هرسيني است. اين نمايش كه در سال 1945 نوشته شده، تنسي را به عنوان مهمترين نمايشنامه نويس دوران بعد از جنگ جهاني دوم مطرح كرد. در اجراي جديد اين نمايش كه از اول دي ماه در مجموعه تئاتر شهر به روي صحنه مي رود، فريده سپاه منصور به همراه مجتبي طباطبايي، الهام مختاري و بابك فراهاني بازي مي كنند. گربه و پلنگ هم نمايش شاد و موزيكالي است كه گروه هنري قلقلك به كارگرداني مجتبي خمسه آن را در فرهنگسراي جوان روي صحنه برده است. براي ديدن اين نمايش كه درباره آشنايي يك گربه با پلنگ است، هر روز در ساعت هاي 9 ، 10، 11۱۴، و 15 مي توانيد به فرهنگسراي جوان در ميدان خراسان، خيابان خاوران برويد يا براي كسب اطلاعات بيشتر با شماره تلفن  هاي 5 - 3730002 تماس بگيريد.

ستون شما
اين آمار بوده!
در صفحه در شهر مورخ شنبه هفتم آذر مطلبي نوشتيم تحت عنوان ژست خطرناك فمينيستي، در روتيتر هم نوشته شده دانشجويان پزشكي بيشتر سيگار مي كشند.
5 مورد تماس تلفني داشتيم، در خصوص اينكه در متن هيچ صحبتي از دانشجويان پزشكي نشده و فقط صحبت از مراكز دانشجويي بوده. در اين تماس ها آمده چرا دانشجويان پزشكي را بد نام مي كنيد. دوستان همچنين اشاره كرده اند كه متن چاپ شده هيچ ربطي به مفاهيم فمينيستي ندارد و اين مقاله علمي نيست.
- بايد در توضيح بگوييم داخل متن گزارش به آمار دانشجويان پزشكي سيگاري اشاره شده است، ثانيا در مورد ژست فمينيستي، اين موضوعي بود كه يكي از كارشناس هايي كه با آنها صحبت شده بود، به  آن اشاره كرد.
اسم نيست، صفت است
در ايرانشهر مورخ 12/9/83 صفحه طهرانشهر مطلبي درباره بيمارستان فيروز بهرام به چاپ رسانده بوديم. در اين مطلب در جايي نوشته شده بود شخصي به نام دهش رادمنش، بهرام بيكاجي ، نيك انديشواردشير كيامنش. دوستي تماس گرفته و گفته دهش رادمنش و نيك انديش اسم نيست، بلكه صفتي است كه قبل از نام شخص مي آورند.
- بي ترديد اين دو صفت آگاهانه ذكر شده و چون اسامي هموطنان ارمني هستند ذكر پيشوند مذهبيشان ضروري به نظر مي رسد.
فرش به جاي آبگرمكن
صفحه دخل و خرج روز پنج شنبه 12/9/83 مرتكب اشتباهي شده بود و در مطلبي كه در خصوص تجهيز گرمايش ساختمان ها چاپ شده بود به جاي عكس آبگرمكن يا وسيله گرمايي، عكس شستن فرش به چاپ رسيده بود.
- حق با شماست. ايراد كاملا وارد است، جاي دو عكس در اين صفحه عوض شده، اميدواريم ديگر تكرار نشود. ما را حتما خواهيد بخشيد.

هوا
انتظار روز برفي
دو روز داريم داغ، مثل يخ! آفتاب؟ البته كه هست، اما بي خاصيت. نتيجه؟ يك نفر مي گفت: هر كسي پس از طرح سوال دنبال ارايه پاسخ باشد،  محكوم به فناست. موفق كسي است كه سوال را با سوال پاسخ بدهد. بنابراين از داغ سرما و آفتاب سرد، دنبال نتيجه اي براي حرف هاي زير يك وجبي ستون هوا نباشيد.
امروز دماي هوا 6 درجه سانتيگراد است و شب هم به 4- درجه سانتيگراد مي رسد. جمعه هم با 7درجه سانتيگراد در روز و 1- درجه سانتيگراد در شب به پايان مي رسد. امسال آخر هفته تهران صاف تا كمي ابري است ، درست مثل آنچه در اخبار مي گويند. ايمان بياوريم به آغاز فصل سرد. حالا ماييم و انتظار روز برفي.

ذهن زيبا
من تمام موفقيت هاي خود را وامدار اميدهايي هستم كه در دوران جواني، در قلب خود پرورش مي دادم.
ناپلئون بناپارت
به جاي خود اشخاص ، از رفتارشان ايراد بگيريد.
پرمود بترا
با ثروت نمي توان سلامتي را خريد، اما مي توان آنها از ميان برد.
ضرب المثل بلغارستان

تهرانشهر
آرمانشهر
ايرانشهر
خبرسازان
دخل و خرج
در شهر
محيط زيست
يك شهروند
|  آرمانشهر  |  ايرانشهر  |  تهرانشهر  |  خبرسازان   |  دخل و خرج  |  در شهر  |  محيط زيست  |  يك شهروند  |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |