دروازه هايي كه تهران قديم را حفظ مي كردند
وجود چندين دروازه از ويژگي هاي تهران قديم و مظاهر ديدني تهران امروز است.
به گزارش واحد مركزي خبر، اين دروازه ها در زمان حكومت فتحعلي شاه قاجار شش تا بود كه برخي از آنها به منزله قلعه كوچكي بود و اطراف آن خندقي در يك 10 متري مقابل ديواره هاي حصار شهر ايجاد شده بود.
در زمان حكومت ناصرالدين شاه 6 دروازه ديگر به دروازه هاي پايتخت افزوده شد كه شكل ساختمان، تزئينات، نقش و نگار و كتيبه و ستون هاي آن با كاشيكاري هاي دروازه هاي عصر فتحعلي شاه تفاوت بارزي داشت و هر چند از زيبايي خاصي بهره مند نبودند ولي داراي نقوش رستم و ديو سفيد يا رستم و اسفنديار بودند.
از دروازه هاي معروف تهران، مي توان به دروازه هاي شميران، خاني آباد، دولت، دولاب، يوسف آباد، دوشان تپه، قزوين، نماز، گمرك، عبدالعظيم و دروازه خراسان اشاره كرد.
به گفته نويسنده مرآت البلدان، تهران 500 سال پيش، دهي بزرگ بود و چهار دروازه داشت كه شامل دروازه حضرت عبدالعظيم به سوي ري، دروازه دولاب، دروازه شميران و دروازه قزوين با برج و باروي مربوط بود.
محدوده آن زمان تهران نيز با توجه به كوچكي ابعادش چنين بود، حد شمالي؛ خيابان اميركبير، ميدان سپه و خيابان سپه، حد شرقي؛ خيابان ري، حد جنوبي؛ خيابان مولوي و حد غربي خيابان وحدت اسلاميشاهپور؛ دروازه هاي تهران يك طرح نقشه كلي دارند كه مشابه يكديگر است ولي هر يك از آنها اختصاصاتي ويژه خود دارند كه آنها را از هم متمايز مي كند.
از جمله اين دروازه ها، دروازه شميران است كه بناي نسبتا بزرگ و طاقي هلالي داشت كه در دو طرف دروازه، اتاق نماهايي در دو طبقه بالا و پايين وجود داشت و چيزي كه به آن عظمت خاصي مي داد مناره هايي بود كه در دو طرف سقف دروازه ساخته بودند.
نماي كلي اين ساختمان ها با كاشي و آجرهاي زيبايي به رنگ زرد، نارنجي، سياه و آبي پوشيده شده و در طراحي آن اصول هندسي كاملا رعايت شده بود.
بر اساس رسم و رسومي كه از ظاهر اين دروازه ها برمي آيد، اين بناهاي زيبا و باشكوه، هزينه مشخصي براي ترسيم و نگهداري و بازسازي نداشته اند و هر رئيس بلديه اي و هر مسوول شهري در هر يك از اين بناها دخل و تصرف كرده است.
چنانكه از عكس هاي موجود مشخص است، پس از حدود 70 سال از تاسيس اين دروازه ها، شكل و شمايل برخي از آنها تغييرات كلي كرده و در نهايت منجر به تخريب اين آثار شده است.
احياي نشانه هاي تاريخي بازار بين الحرمين
بازار بين الحرمين نامي قديمي است كه مخاطبش را به تهران قديم مي برد. اما اينكه اين بخش از بازار دوباره سر زبان افتاده است، برمي گردد به خبر احياي آخرين نشانه هاي هويت تاريخي آن. بين الحرمين امروز در پناه مسجد قديمي و سالخورده همچنان روزگار مي گذراند و شاهد قدم هاي عجول رهگذران و آمد و شد بي وقفه اي است كه با مفهوم بازار همرنگ و همراه است. بازار بين الحرمين با طاق ها و سردرهاي ضربي و انحناهاي قجري اش حالا بيگانه به نظر مي رسد. بازاري كه اغلب طاق ها و نقش و نگار گذشته اش را باخته است و تنها خطوط كلي چهره اش او را از باقي مكان ها متمايز مي كند، تنها يك سردر تاريخي را با خود به امروز رسانده است. نشانه اي كه براي احياي گذشته اش برنامه اي تنظيم شده است. مرمت سردر بازار بين الحرمين خبري است كه از سوي مهدي معمارزاده، رئيس اداره مرمت و احياي سازمان ميراث فرهنگي استان تهران اعلام شده است. سردر تاريخي بازار بين الحرمين با گذشت زمان دچار آسيب هايي شده و امكان فروريزي آن وجود دارد.
با اين توضيح باقي خبر را بخوانيد: با هدف احياي اين نشانه تاريخي و حفظ جان عابران، مرمت اين بناي تاريخي از هفته آينده آغاز مي شود. بنابراين حضور داربست ها را در اين بخش بازار، بي دليل به حساب نياوريد.