پنجشنبه ۱۷ دي ۱۳۸۳
علم
Front Page

سه گفت وگو درباره روماتيسم ستون فقرات (A.S)
يك بيماري ناشناخته
گفت وگو: علي اصغر محمدي
عكس ها: محمدكربلايي احمد
008664.jpg
بيماري روماتيسم ستون فقرات يا A.S (اسپونديل آرتريت آنكيلوزانت)، يكي از بيماري هاي روماتيسمي است كه در صورت عدم تشخيص به موقع، موجب معلوليت مي شود. از آنجا كه علم روماتولوژي علم جواني است و بيمار نيز آشنايي با اين علم و متخصصان آن را ندارد، دچار سرگرداني مي شود و معمولاً تشخيص ديسك، كمردردهاي مكانيكي و... مي دهند. در اين مواقع به بيمار توصيه استراحت مطلق داده مي شود، در صورتي كه بيمار اگر مبتلا به A.S باشد، نبايد استراحت مطلق داشته باشد، بلكه نياز به تحرك، فيزيوتراپي، آب درماني و... دارد.
A.S يك بيماري روماتيسمي دردناك و پيشرفت كننده است و اين بيماري اصولاً مفاصل ستون فقرات را درگير مي كند. اما مي تواند ساير مفاصل و رباط ها را نيز گرفتار كند. همچنين ساير اندام ها مانند چشم، ريه، روده و قلب نيز مي توانند درگير شوند. چنان چه با گذشت سال ها، بيمار همچنان با تشخيص نادرست پيش برود، دچار معلوليت مي شود. فرم بدن بيمار از حالت عادي خارج شده و حركت هاي او نيز محدود مي شود. نشانه هاي بارز بيماري A.S عبارت است از:
- شروع تدريجي خشكي و درد پشت در طول هفته ها و ماه ها (بيش از چند ساعت و چند روز)
- خشكي و سفتي و درد در بامداد، كه به تدريج در طول روز با حركت و ورزش از بين مي رود و يا كاهش مي يابد.
- تداوم ناراحتي بيش از سه ماه (كه با وقوع ناراحتي هاي كوتاه مدت فرق دارد).
- احساس بهتر شدن بعداز حركت و ورزش و احساس بدتر شدن بعداز سكون طولاني.
008658.jpg

- كاهش وزن، بويژه در مراحل اوليه.
- ضعف و خستگي، احساس تب و عرق شبانه.
اين بيماري عموماً بر روي افراد كمتر از ۳۰ سال اثر مي گذارد و نسبت ابتلاي مردان به زنان ۵/۲ به ۱ است. تقريباً ۸۰ هزار نفر در انگلستان مبتلا به A.S شناخته شده اند. بيماري روماتيسم ستون فقرات، غالباً در مراحل اوليه قابل تشخيص نيست. عوامل بيماري A.S ناشناخته است و تا به حال نيز درماني براي آن يافت نشده است. اما به هر حال مشخص شده كه حداقل ۹۰ درصد از افراد مبتلا، به طور ارثي حامل گلبول هاي سفيد حاوي آنتي ژن HL-AB27 هستند كه فاكتور اصلي براي شروع بيماري است. در اروپا ميزان افرادي كه داراي گلبول هاي سفيد حاوي اين آنتي ژن هستند، بين ۷ تا ۱۰ درصد است، البته به جز كشورهاي اسكانديناوي كه در آنجا بالاي ۱۵ درصد است.
براي ارتقاي سطح آگاهي در مورد اين بيماري و جلوگيري از تشخيص هاي نادرست، گفت وگويي با دكتر محمد مهدي امام، فوق تخصص روماتولوژي و عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، فرزانه فتاحي، مديرعامل انجمن روماتيسم ستون فقرات ايران و خسرو اسوديان، يكي از بيماران مبتلا به A.S، انجام داده ايم كه مي خوانيد.


گفت وگو با فرزانه فتاحي، مديرعامل انجمن A.S ايران
008655.jpg
* خانم فتاحي لطفاً توضيح دهيد كه هدف از تشكيل انجمن بيماري A.S در ايران چه بوده است؟
- مهم ترين هدف انجمن روماتيسم ستون فقرات ايران يا A.S ، كه انجمني غيرانتفاعي است و فعاليت خود را از سال ۱۳۷۲ آغاز كرده، اطلاع رساني به افراد جامعه و پيشگيري از اين بيماري است. بيماري A.S بيماري ناشناخته اي است و به سبب اشتباه در تشخيص، موجب سردرگمي پزشك و بيمار مي شود و ۹۰ درصد مردم اين بيماري را با بيماري ديسك كمر يا سياتيك اشتباه مي گيرند.و دليل اين امر رايج بودن درد كمر در افراد جامعه است. در اين هنگام فرد به متخصص ارتوپد يا جراح ستون فقرات مراجعه مي كند. مشاهده شده فردي كه مبتلا به بيماري A.S بوده، توسط جراح ستون فقرات، جراحي شده و چون به بيمار استراحت مطلق داده شده،  مشكلات زيادي را براي وي ايجاد كرده است.
* چه خواسته اي از متخصصان روماتولوژي داريد؟
- يكي از راه كارهاي مناسب براي  آگاهي دادن، ارتباط متخصصان مربوطه با انجمن است. متخصصان اين رشته بسيار كم هستند و تعداد بيماران زياد و چون متخصصان بايد جوابگوي عده كثيري بيمار باشند، طبيعتاً نمي توانند پاسخگوي همه سؤالات بيماران باشند. از آنجا كه انجمن A.S به راحتي مي تواند پاسخگو و راهنماي بيماران باشد، درخواست ما از متخصصان محترم اين است كه اين بيماران را به انجمن معرفي كنند و اميدواريم همكاري بيشتر متخصصان روماتولوژي را در اين زمينه شاهد باشيم.
* انجمن A.S چه كارهايي براي بيماران انجام مي دهد؟
- اغلب بيماراني كه به انجمن مراجعه مي كنند هيچ اطلاعي از بيماري خود ندارند و فقط به خوردن دارو اكتفا مي كنند. انجمن طي مشاوره هايي كه با بيمار دارد تمام اطلاعات لازم را همراه با جزوه، بروشور، CD آموزشي، طريقه خوابيدن و نكات ضروري ديگر را به بيمار ارائه مي دهد.
بنا به اظهارات بيماران، در مراجعات بعدي حدود ۵۰ تا ۶۵ درصد از درد آنها كاهش يافته است و اگر بيمار نكات لازم و ضروري را اجرا كند، مطمئناً هيچگاه دچار خميدگي ستون مهره نخواهد شد. البته براي آشنايي بيماران، همايش هايي با حضور متخصصان روماتولوژي برگزار مي شود. همچنين براي بيماراني كه نياز به حمايت سازمان بهزيستي دارند، پرونده تشكيل مي شود تا بتوانند از امكانات بهزيستي بهره مند شوند.
براي ارائه خدمات بيشتر به بيماران A.S ، انجمن در مرحله اول نياز به مكان مناسب دارد زيرا در حال حاضر در يك اتاق كوچك خدمات مورد نياز اين بيماران ارائه مي شود كه اميد است مسئولان مربوطه در اين زمينه مساعدت كنند.
* آقاي دكتر امام، در مقام متخصص روماتولوژي بگوييد A.S چه نوع بيماري است؟
-A.S يا همان بيماري روماتيسم ستون فقرات، بيماري است با زمينه ژنتيكي قوي كه منجر به ايجاد چسبندگي در ستون مهره مي شود و به همين دليل به نام بيماري A.S (Ankylosing Spondylitis) يعني بيماري چسباننده ستون مهره به يكديگر نامگذاري شده است. البته اين بيماري مخصوص مهره نيست و مي تواند مفاصل محيطي و حتي ارگان هاي داخل شكم را نيز گرفتار كند. اغلب بيماران افراد جوان هستند كه بيماري در آنها شروع مي شود و معمولاً هم در دهه ۲ تا ۴ زندگي به اين بيماري مبتلا مي شوند و ميزان ابتلاي اين بيماري در مردان سه برابر بيشتر از زنان است. در قديم تصور بر اين بود كه اين بيماري مختص مردان باشد، اما امروزه ديده شده كه A.S در زنان معمولاً به فرم معمول كه در ستون مهره شروع مي شود، بروز نمي كند كه شناختن اين فرم ها خيلي با اهميت است. در زنان درگيري و التهاب ستون فقرات معمولاً به شدت مردان نيست، لگن خاصره، مفاصل ران، زانوها، مچ دست و قوزك پا، نقاطي هستند كه بيشترين محل درگيري و ابتلا در زنان است.
* چه عواملي باعث بيماري A.S مي شود؟
- عوامل بيماري A.S ناشناخته است و تاكنون نيز درماني براي آن يافت نشده است. شايد بيش از ۹۵درصد اين بيماران داراي يك HL-AB27 هستند و در صورتي كه اين ژن نباشد، تشخيص بيماري تا حدودي زير سؤال مي رود. وجود ژن براي بيماري به تنهايي كافي نيست، زيرا ۲درصد افراد جامعه داراي اين ژن هستند، اما همه آنها به اين بيماري مبتلا نمي شوند. چنان چه فردي از بستگان اين افراد مبتلا به بيماري A.S باشد، احتمال ابتلا به A.S در افراد حامل HL-AB27 قوياً افزايش مي يابد. البته عوامل محيطي، بويژه عفونت ها و عوامل شغلي در زمينه سازي اين بيماري دخيل هستند. حدس زده مي شود در زمينه ژنتيكي، عفونت ها بويژه در دستگاه گوارش منجر به ايجاد اين بيماري مي شود.
* بيماري A.S چه علائم و نشانه هايي دارد؟
- خشكي صبحگاهي همراه با درد بخصوص در ناحيه تحتاني كمر و دو طرف باسن و قسمت پشت ران كه البته به تدريج صورت مي گيرد.درد و خشكي مفاصل كه هنگام انجام حركت هاي خاص آغاز مي شود و ادامه پيدا مي كند و مي تواند از يك طرف بدن به طرف ديگر منتقل شود. درد و خشكي بعد از استراحت و هنگام سحر و نيمه دوم شب كه بيشتر مي شود و با انجام نرمش بهبود مي يابد. درد قفسه سينه كه شامل اتصالات قفسه سينه مي شود و يا اگر درگيري مفاصل قفسه صدري وجود داشته باشد درد در گردن در صورتي كه با درگيري مهره هاي گردني همراه باشد.
افسردگي، كه به علت خستگي و كوفتگي ناشي از درد و التهاب باشد. التهاب عنبيه چشم، اگر متوجه قرمز شدن چشم هايتان همراه با درد شديد، براي جلوگيري از آسيب دائمي كه ممكن است براي چشم ها رخ دهد، فوراً به پزشك مراجعه كنيد.
البته دوره هايي با درد كمتر و يا بدون درد نيز مي تواند وجود داشته باشد كه به همراه تشديد بيماري غالباً التهاب و درد، دوباره بازمي گردد. تغيير فرم اندام ها هميشه يك علامت تشخيص نيست و اگر تغيير فرم اندامي به وجود نيامده باشد، مي تواند به ميزان قابل توجهي به درمان كمك كند.
* آيا اين علائم در همه افراد يكسان است؟
- علائم اين بيماري براساس گروه سني و جنسيت افراد متفاوت است. در مردان بالغ، درگيري و آسيب لگن خاصره و ستون فقرات شايع تر است و گاهي اوقات مفاصل محيطي هم در اين بيماري درگير مي شود.
در زنان درگيري و التهاب ستون فقرات معمولاً به شدت مردان نيست. لگن خاصره، مفاصل ران، زانوها، مچ دست و قوزك پا، نقاطي هستند كه بيشترين محل درگيري و ابتلا در زنان است.
در كودكان قبل از رسيدن به سن ۱۱ سالگي، بروز علائم A.S، غيرعادي و نادر است. در كودكان مفاصلي كه مشخصاً مبتلا مي شوند، ابتدا زانوها، قوزك پا، پاها، مفاصل ران و كفل ها هستند. در سنين جواني ممكن است A.S به يك دوره طولاني بيماري مفاصل ران كشيده شود كه در نهايت گاهي اين ناراحتي نيازمند جراحي و تعويض مفصل ران در سنين بالاتر مي شود.
درد اين بيماران گاهي اوقات با ديسك و رگ به رگ شدن عضلات، اشتباه تشخيص داده مي شود اما با كمي دقت مي توانيم متوجه تفاوت ها شويم. چرا كه اين بيماران دردشان اغلب شب هنگام عارض مي شود و به تدريج افزايش مي يابد، به طوري كه نزديكي هاي صبح بيمار بايد از تختخواب بلند شود، راه برود و حركات كششي كمر انجام دهد تا درد آن كاهش يابد. اين درست برخلاف ديسك است كه با استراحت بهتر مي شود و با حركت بويژه حركت روبه جلو بدتر مي شود.
* چرا درد اين بيماري شب ها بيشتر مي شود؟
- دليل اين امر تجمع مواد التهابي در ستون مهره است. طي شب به علت بي تحركي اين تجمع به تدريج بيشتر مي شود و بيمار را مجبور به تحرك مي كند و اين كار موجب كم شدن مواد التهابي مي شود و از ميزان درد نيز مي كاهد. بايد روي سفتي صبحگاهي اين بيماران تأكيد شود. زيرا غالباً صبح ها كمر اين بيماران سفت و همان طور كه اشاره شد با نرمش و تحرك اين سفتي بهتر مي شود.
* درباره راههاي درمان و پيشگيري توضيح دهيد.
- گرچه امروزه درمانهاي نويدبخشي براي A.S وجود دارد، اما اين درمان ها بسيار پرهزينه و گران است و استفاده از آنها در ايران محدود است. با درمان هاي رايج در ايران، مي توانيم تا حدودي سرعت پيشرفت بيماري را بگيريم. هر چه درمانها در مفاصل محيطي، درگيري تاندون ها و درگيري چشم ها، موفقيت آميز باشد، متأسفانه در ناحيه ستون مهره، درمان هاي بيشتر نقش محدود كننده دارد. به همين دليل پيشگيري از به وجود آمدن بيماري A.S خيلي مهم است. چرا كه متأسفانه بعد از درگيري ستون مهره، اين بيماري منجر به ايجاد خميدگي پيش رونده در ناحيه ستون مهره مي شود، به طوري كه مهره حالت جمود پيدا مي كند و در هيچ جهتي حركت نمي كند و اين جمود تا ناحيه گردن ادامه مي يابد. اين جمود مهره موجب مي شود كه بيمار براي نگاه كردن به پهلوها، بدنش را بچرخاند و قادر به انجام حركات چرخشي در ناحيه كمر نيست. اين انحنا و خميدگي ها كه در ستون مهره به وجود مي آيد خوشبختانه با رعايت توصيه هايي كه در مرحله اوليه، به بيماران داده مي شود به طور قابل ملاحظه اي قابل پيشگيري است. يعني اگر در مراحل اوليه بيماري، آموزش هاي لازم به بيمار ارائه شود و قبل از اين كه مهره ها دچار چسبندگي شوند، به طور قابل ملاحظه اي مي توانيم از به وجود آمدن اين خميدگي ها جلوگيري كرده و اگر قرار است ستون مهره به هم بچسبد، در وضعيتي مناسب به هم بچسبد، نه در وضعيتي كه براي بيمار در زندگي مشكلات عديده اي به وجود آورد.
به همين علت نقش انجمن  هاي آموزش دهنده در ارتباط با اين بيماري خيلي مهم است چون آنها مي توانند با فرصت بيشتر آموزش هاي لازم و طرز زندگي با اين بيماري را به بيماران ارائه دهند.
* بيماري A.S چه تأثيري بر فرم اندام ها مي گذارد؟
- چون در اين بيماري ستون مهره دچار چسبندگي مي شود، در نتيجه موجب كاهش قوس ناحيه كمر مي گردد و كمر اين بيماران حالت صاف پيدا مي كند و با پيشرفت بيماري، بيمار به تدريج در ناحيه پشت، حالت خميدگي و قوز پيدا مي كند و در حالت پيشرفته تر، ناحيه گردن نيز گرفتار شده و گردن به تدريج خميده مي شود. به علت به وجود آمدن حالت قوز، شكم اين بيماران كمي برجسته مي شود و عضلات باسن نيز تحليل مي رود و نماي خاصي براي اين بيماران ايجاد مي كند.
* آيا عوارض اين بيماري تهديد كننده حيات است؟
- خوشبختانه بيماري A.S چندان تهديدكننده حيات نيست و بيشتر منجر به ايجاد ناتواني در بيماران مي شود؛ به طوري كه اگر لگن گرفتار شود، بيماران در راه رفتن دچار مشكل مي شوند و در اين صورت حتي نياز به انجام اعمال جراحي بر روي لگن وجود دارد و اگر ناحيه ستون مهره گرفتار شود افراد در اعمال روزمره شان دچار اشكال مي شوند.
به طور مثال فردي ستون مهره اش شديد گرفتار شد. براي اين كه بتواند در بستر دراز بكشد، بايد چند تا بالش در قسمت پشت (كمر) خود بگذارد تا بتواند بخوابد يا بايد سعي كند به پهلو بخوابد به خاطر اين كه مهره ها حالت جمود پيدا كردند و اين حالت به وجود نمي آيد يا براي حركت كردن و رانندگي كردن اين افراد دچار مشكل مي شوند زيرا در نگاه كردن به پهلوها خيلي محدود هستند.
بيشترين مشكلاتي كه اين بيماري در درازمدت ايجاد مي كند، ناتواني در انجام زندگي طبيعي است، چون اين بيماري يك بيماري مزمن و ژنتيكي است و درمان ها در ناحيه ستون مهره ها تأثير چنداني ندارد. ما بايد سعي مان بر اين باشد كه با ارائه آموزش هاي لازم از بد فرمي ستون  مهره جلوگيري كنيم كه توصيه هاي خاصي است كه در همان مراحل اوليه ما مي توانيم به بيماران ارائه دهيم.
خوب است بدانيم يكي از افرادي كه در سطح جهان در زمينه اين بيماري صاحب نظر است يك پاكستاني  الاصل تبعه آمريكا به نام پروفسور خان است كه بسياري از مقالاتي كه درباره اين بيماري ارائه شده توسط وي بوده و جالب اين كه پروفسور خان مبتلا به بيماري A.S بسيار پيشرفته است. ولي هميشه تأكيد دارد كه انجام ورزش هاي مستمر و آموزش به بيماران نقش اصلي و از اركان درماني در اين بيماران است.
* اشاره به نقش ورزش هاي مستمر در پيشگيري و درمان اين بيماري داشتيد، لطفاً  در اين زمينه توضيح دهيد.
- مسلماً  ورزش هاي خاصي است كه به بيماران توصيه مي شود. البته اين توصيه از سوي انجمن A.S ايران به صورت كتابچه راهنما تهيه شده كه بيماران مي توانند آنها را مطالعه كنند. اما به طور كلي اگر بخواهيم نوع ورزشي را به اين بيماران توصيه كنيم به واسطه اين كه ستون مهره اين  بيماران تمايل به خم شدگي به جلو دارد، تا مي توانند بايد حركات رو به  پشت انجام دهند، البته با نظر پزشك، به خاطر اين كه در مراحل پيشرفته بيماري اين كار نه تنها فايده اي ندارد، بلكه ممكن است خطرناك هم باشد. ولي به طور كلي چون اين بيماران دوست دارند كمر حالت رو به جلو پيدا كند حركات رو به  پشت كمر خيلي براي اين بيماران مناسب است. در نتيجه ورزش هايي مثل بدمينتون، شناي رو به پشت و تنيس، از ورزش هايي است كه مناسب براي بيماران A.S تلقي مي شوند.
* درباره راه هاي تشخيص بيماري A.S و وجه تمايز آن از ديسك نيز توضيح دهيد.
- شايد مهمترين چيزي كه اين بيماري را از ديسك متمايز مي كند- كه متأسفانه بسيار زياد هم اشتباه مي شود- نوع درد اين بيماران است. درد بيماران مبتلا به A.S با استراحت بدتر و با فعاليت بهتر مي شود و معمولاً  در طي شب عارض مي شود و برعكس درد بيماران مبتلا به ديسك كمر و گرفتگي عضله با استراحت بهتر مي شود و با فعاليت بدتر، البته گاهي اوقات بيماران مبتلا به ديسك طي شب هنگامي كه از اين پهلو به آن پهلو مي شوند دچار درد مي شوند، ولي معمولاً  در بيماران A.S اگر بيدار نشود و راه نروند دردشان خوب نخواهد شد. پس اول از همه فرم درد است. دوم در معاينه يافته هاي نفيسي وجود دارد كه مي تواند به راحتي بيمار مبتلا به A.S را از ديسك افتراق دهد.
معمولاً  در بيماريهاي ديسك حركت رو به  جلو يعني خم شدن ستون مهره كاهش مي يابد. در حالي كه در A.S حركات رو به پشت كاهش پيدا مي كند، كه اين را خود بيماران هم مي توانند بررسي بكنند و سومين راه اين است كه در مواردي از عكسبرداري ها استفاده شود چرا كه مي توانيم شواهد واضحي را به نحو بيماري در عكسبرداري ها مشاهده كنيم. اما بايد در مراحل اوليه بيماري، اين عكسبردار ي ها توسط افراد بارز بررسي شود. براي اين كه علائم بيماري؛ قدري خفيف است كه ممكن است در عكسبرداري هاي معمولي توسط پزشكاني كه ناآگاه باشند و يا در خواندن آنها وارد نباشند، اشتباه شود، چيزي كه متأسفانه ما به وفور مي بينيم. در نتيجه حتماً لازم است با دقت بيشتري اين كار انجام شود و خصوصاً  دادن شرح حال باليني به دكتر متخصص راديولوژي بسيار مي تواند به تشخيص اين بيماري كمك كند.
* چه توصيه اي به همكارانتان در زمينه تشخيص اين بيماري داريد؟
- در تشخيص اين بيماري مسلماً  دقت كردن به فرم شرح حال و معاينه دقيق تر خيلي از مواقع مي تواند كمك شاياني كند و مشكلات تشخيصي عديده اي براي بيماران ايجاد نكند. دقت كردن به شرح حال و معاينه، نوع بيماري را مشخص مي  كند و گاهي اوقات عكسبرداري راهگشاي تشخيص است و فكر مي كنم پزشكان با اين سه كار به راحتي مي توانند اين بيماري را تشخيص دهند.
همان طور كه گفتم روماتيسم ستون فقرات، يك بيماري مزمن و خيلي تدريجي پيش رونده است. اما گاهي اوقات ما بيماراني داريم كه با دردهاي حاد و ناگهاني در ستون مهره و يا با تورم هاي اندام ها، به ويژه تورم مفاصل (زانو و لگن) مراجعه مي كنند كه اين فرم هاي حادي هستند ولي خوشبختانه خيلي راحت هم كنترل مي شوند. اما مشكل ما در مزمن شدن اين بيماران است و مشكلات درماني ما كه مشكلاتي منجر به ناتواني بيماران مي شود در زمان بيماري است. جراحي در اين بيماري فقط محدود به مواردي است كه فشار بر روي نخاع اين بيماران به وجود آيد كه بسيار نادر است و در مواردي كه مفاصل لگن خراب شود و نياز به تعويض داشته باشد كه در اين مواقع اعمال جراحي انجام مي شود. بعضي پزشكان ممكن است كه براي اصلاح قوز پشت اين بيماران اعمال جراحي انجام دهند كه معمولاً  اعمال جراحي براي اين بيماران مناسب نيست مگر در موارد خاص و با نظر پزشك معالج.
* اگر توصيه خاصي به اين بيماران داريد بفرماييد.
- يكي در مورد توصيه هاي ابتدايي به اين بيماران كه بهتر است در همان مراحل ابتدايي انجام شود. توصيه اي كه ما به اين بيماران مي كنيم اين است كه هميشه سعي كنند فعال باشند و هرچقدر فعال تر باشند نياز به درمان هاي ضد دردشان كمتر است. ناهنجاري ها و يا انحنايي كه در ستون مهره ايجاد مي شود در اين افراد كمتر خواهد بود و بسياري از بيماران پس از مدت ها به اين نتيجه مي رسند كه ورزش يكي از اركان مهم درمان شان است.
هنگام ورزش بهتر است كه ستون مهره را در جهات مختلف خصوصاً جهاتي كه مهره ممكن است حالت سفت شدگي پيدا كند، حركات بيشتري دهند. به ويژه حركات رو به پشت خيلي مناسب است. ورزش هاي ديگري نيز مناسب است كه در كتابچه هاي انجمن A.S درباره آن توضيح داده شده است و بيماران مي توانند آن را به عنوان نرمش هاي روزانه انجام دهند كه دردشان كمتر شود.
توصيه ديگر اين كه چون اين بيماران كمرشان به تدريج خم خواهد شد، تمايل دارند كه رو به پهلو بخوابند، حتي الامكان اين كار را بايد براي بيماران منع كرد. در طول شب  حالت خم شدگي كمر بيشتر مي شود و حتماً بايد تأكيد شود كه از حداقل بالش استفاده كنند. به مرور زمان اين بيماران تمايل دارند كه از چندين بالش استفاده كنند تا راحت تر بخوابند چرا كه پشت حالت خميده به خود گرفته است. اين توصيه خيلي مهم است كه بيماران تا حد امكان از بالش كمتري استفاده كنند. استفاده از بالش زياد خميدگي را افزايش مي دهد كه اين مسئله براي بيماران خيلي مهم است.
* آقاي دكتر شخص چه موقع بايد به پزشك مراجعه كند؟
- با توجه به اين كه مهم ترين علامت بيماري A.S دردهاي ناحيه ستون مهره است در صورتي كه بيماراني هستند كه دردهايي در ناحيه ستون مهره دارند و اين دردها در طي شب شدت مي يابد و خصوصاً صبح ها همراه با سفتي صبحگاهي است بهتر است به پزشك مراجعه كنند. به طور كلي در طب ، دردهاي شبانه جدي تلقي مي شود و تنها علت آن در ستون مهره A.S نيست، بيماري هاي مهم ديگري هم مي توانند دردهايي در طول شب ايجاد كنند.
* آيا بيماري A.S منجر به معلوليت نيز مي شود؟
- بله متأسفانه بيماري A.S ايجاد معلوليت نيز مي كند. در اين بيماري زماني كه مهره ها به هم بچسبند، فرد از انجام كارهاي روزمره زندگي بازمي ماند و در صورتي كه لگن را گرفتار كند بيمار دچار تخريب ناحيه لگن مي شود و ديگر قادر به راه رفتن نخواهد بود و نياز به انجام اعمال جراحي بر روي لگن دارد و اگر شانه را گرفتار كند منجر به تخريب در ناحيه شانه مي شود كه در اين صورت نياز به تعويض مفصل شانه است و اگر اين كار انجام نشود بيمار زمين گير مي شود. لگن و شانه دو مفصل شايعي است كه در اين بيماري گرفتار مي شوند.
* در صورت تشخيص اشتباه يا تشخيص ويروس چه اتفاقي مي افتد؟
- در صورت تشخيص در اشتباه يا تشخيص ويروس، متأسفانه اين ناهنجاري خيلي سريع پيشرفت مي كند و مي تواند چسبندگي كامل ناحيه ستون مهره را در پي داشته باشد و فرد نمي تواند كارهاي روزمره خود را انجام دهد. پس تشخيص زودرس خيلي مهم است، چرا كه با آموزش هايي كه به بيماران داده مي شود مي توان تا حدودي از ناهنجاري هاي ستون مهره جلوگيري كرد. بايد به ياد داشته باشيم كه هميشه درد، فرشته نگهبان بدن است.

نگاه دانش
درمان اختلال- شناختي
008667.jpg

ملك دخت قاسمي نيك منش
تقريباً همه بيماران مبتلا به سرطان، از عوارض جانبي شيمي درماني آگاهند. تهوع، خستگي و ريزش مو، از عوارض شايع اين بيماري به شمار مي رود.
با وجود اين، طي چند سال گذشته، عارضه جانبي كمتر شناخته اين بيماري، يعني اختلال شناختي كه عموماً «حواس پرتي» ناميده مي شود، توجه بيماران را به خود جلب كرده است.
دكتر «تيم آلس» در كنفرانسي كه از سوي انجمن سرطان آمريكا برگزار شده بود، اين گونه گزارش داد: «ما با شمار فزاينده بيماراني روبه رو هستيم كه از سرطان هاي طولاني مدت جان سالم به در برده اند و مي كوشند به زندگي عادي خود باز گردند و اين همان جايي است كه شما توجه خود را به چيزهايي مانند شناخت عوارض جانبي شيمي درماني معطوف مي كنيد. بيماراني كه شيمي درماني مي شوند، ممكن است حس كنند كه قدرت تمركز شان كمتر شده و يا نمي توانند در آن واحد چند كار را با هم انجام دهند. برخي از اين بيماران متوجه مي شوند كه حافظه آنان به خوبي گذشته نيست.»
دكتر «تيم آلس» ، استاد روان شناسي دانشگاه  دارتماس معتقد است:«افرادي كه مشاغل پر زحمت و پرتنش و يا وظايف متعددي دارند كه نيازمند دقت زيادي هستند، متوجه اين تغييرات خود مي شوند.اين تغييرات، چه محسوس باشند و چه نباشند، موجب رنج بيمار مي شوند، زيرا ناگهان احساس مي كنند كه ديگر مانند گذشته توانايي انجام امور را ندارند و اين خود معمايي است براي پزشكان. آنها مي كوشند علت اين امر و اين كه بر چه بيماراني تأثيرگذار است را بيابند.»
كم خوني يا افسردگي
اما محققان در حال پيشرفت اند و مطالعات جديد، شناخت بيشتري را به دست داده است. دكتر «آلس» مي گويد: در گذشته، پزشكان تصور مي كردند حواس پرتي نيز مانند كم خوني، ضعف يا خستگي، يكي از عوارض شيمي درماني است. تمامي اين ها به طور بالقوه مي توانند موجب مشكلاتي نظير؛ افت حافظه و مشكل تمركز حواس شوند، گرچه مداواي آنها، غالباً اين مشكلات را حل مي كند.
دكتر «آلس» مي گويد: معماي اصلي اين است كه چگونه مي توان به بيماراني كه حواس پرتي آنها ناشي از يكي از اين عوامل نيست، كمك كرد. در حدود ۲۰تا ۲۵درصد از بيماران در اين دسته قرار مي گيرند، اما تاكنون راهي براي پيش بيني اين كه چه بيماراني دچار اين عوارض مي شوند، يافت نشده است.
يكي از دلايل اين عدم قطعيت، روش هاي به كار گرفته شده در تحقيقات پيشين درباره «حواس پرتي» است.در بيشتر اين تحقيقات، توانايي ذهني بيماران را قبل از شيمي درماني اندازه نگرفته اند.
بدون داشتن چنين سازوكاري، ارزيابي تأثير شيمي درماني در كاهش قواي ذهني مشكل است. با وجود اين مطالعات جديد در حال اندازه گيري توانايي هاي ذهني بيمار، قبل و بعد از درمان است، زيرا اين آزمايش ها به محققان كمك مي كند تا بيماراني را كه بيشتر تحت تأثير اختلال- شناسي (chemo-brain) قرار مي گيرند، بشناسند.
محققان همچنين در حال بررسي هستند كه آيا عوامل ژنتيكي و يا هورموني خاصي وجود دارد كه احتمالاً برخي از بيماران را بيشتر در معرض تأثيرات ذهني شيمي- درماني قرار مي دهد يا خير. استروژن و ژن مرتبط به بيماري آلزايمر دو هدف اين بررسي هستند. دكتر «آلس» مي گويد: موضوع مهم ديگر اين است كه كداميك از داروهاي مورد استفاده در شيمي درماني مشكلاتي را به وجود مي آورد و چگونه محققان با به كارگيري فن آوري ام.ار.اي مي كوشند تا معلوم دارند چه بخش هايي از مغز از شيمي درماني تأثير مي پذيرند.
دكتر «آلس» معتقد است:«بدون شناخت اين سازوكار، استفاده از روش درماني مورد نظر مشكل است.اگر راه را مي دانستيم، مي توانستيم راه هاي جلوگيري از بروز اين بيماري و يا دست كم راه هاي درمان آن را پيدا كنيم.»
يافتن راه حل
اما، تا يافتن راه حل هايي، از دست بيمار چه كاري برمي آيد؟ دكتر «آلس» مي گويد: گفت وگو با پزشك ضروري است. پزشك مي تواند به دنبال يافتن بارزترين علت به وجود آورنده حواس پرتي باشد و در صورت امكان به درمان آن بپردازد. در صورت مؤثر نبودن اين راهكار راهكارهايي وجود دارد كه احتمالاً به بيمار كمك مي كند تا با بيماري خود كنار آيد.
در نشستي كه در سال گذشته برگزار شد، بيماراني كه از سرطان سينه جان سالم به در برده بودند، روش هايي را شرح دادند كه به آنها كمك مي كرد به طور مؤثري فعال باشند (مجله تومور شناسي باليني، جلد ،۲۲ شماره ۱۱: ۲۲۳۴-۲۲۳۹).
بسياري از زنان حجم كار خود را كاهش داده و سعي كرده اند از انجام كارهاي متعدد اجتناب كنند. اين زنان فهرستي تهيه كرده اند تا به آنان يادآوري كند كه چه كاري را بايد انجام دهند، آنان بيشتر مي خوابند و مي كوشند از بروز موقعيت هاي بحراني، كه نيازمند تفكر سريع است، جلوگيري كنند.
دكتر آلس معتقد است، بيماران بايد به خاطر داشته باشند كه بيشتر افرادي كه دچار عوارض شيمي درماني مي شوند، سرانجام بهبودي كامل خود را به دست خواهند آورد.
دكتر «آلس» همچنين معتقد است: بسياري از بيماران در دوران شيمي درماني، دچار مشكلاتي شناختي مي شوند اما روند بهبودي آنان با گذشت زمان به پيش مي رود. حوادث بسياري پس از گذشت شش ماه، يك سال و در برخي از آنان پس از گذشت دو سال روي مي دهد. اين احتمال نيز وجود دارد كه در افراد معيني، كاركرد شناختي آنان پس از يك يا دو سال شيمي درماني به سطح نرمال و يا تقريباً نرمال برسد.

آشنايي با همايش ها و سمينارها

هفتمين همايش بين المللي آلزايمر و پاركينسون
۱ - تاريخ برگزاري: ۱۴-۹ مارس ۲۰۰۵
۲- مكان برگزاري: ايتاليا/ سورنتو
۳- پست الكترونيكي: adpd @ kenes.com
۴- صفحه الكترونيكي:
http://www.kenes.com/adpd
۵- نيم نگاه: آلزايمر و پاركينسون دو بيماري شايع در افراد كهنسال است. اين دو بيماري از رنج آورترين بيماري ها در ميان كهنسالان است. اگرچه درماني قطعي براي اين دو بيماري وجود ندارد، اما پژوهشگران و پزشكان براي ارائه راهكارهاي جديد در درمان اين دو بيماري و ارائه روش هايي براي جلوگيري از ابتلا به اين دو بيماري گردهم خواهند آمد.
همايش بين المللي درباره بيماري ايدز و ويروس HIV
۱ - تاريخ برگزاري: ۱۳-۱۰ آوريل ۲۰۰۵
۲- مكان برگزاري: آمريكا/ اوكلند
۳- پست الكترونيكي:
peter.taback @ amfar.org
۴- صفحه الكترونيكي:
http://www.amfar.org/nauc
۵- نيم نگاه: اين همايش به جهت شيوع بيماري ايدز و ناقلان ويروس HIV در ايالات متحده، آسيا، آفريقا و شرق اروپا برگزار مي شود. پزشكان و متخصصان درباره درمان هاي دارويي، سياست گذاري هاي دولت ها و ضرورت مبارزه همگاني با اين بيماري و آخرين يافته هاي علمي در كنترل، درمان و مبارزه با اين ويروس مرگبار بحث و گفت وگو خواهند كرد.
سومين همايش بين المللي بيماري صرع اختلال حواس و ام- اس
۱ - تاريخ برگزاري: ۳۱-۲۸ ژانويه ۲۰۰۵
۲- مكان برگزاري: مصر/ اسكندريه
۳- پست  الكترونيكي:
info @ forum congress.com/qol
همايش بين المللي غلات (چهارمين همايش  جهاني IE L C )
۱- تاريخ برگزاري: ۲۱-۱۷ آوريل ۲۰۰۵
۲- مكان برگزاري: آفريقاي جنوبي/ دوربان
۳- پست الكترونيكي : legume@up.ac.za
۴- صفحه الكترونيكي:
http://www.up.ac.za/conferences/ielc
۵- نيم نگاه: همايش با هدف بحث و گفت وگو درباره اين موضوع ها برگزار مي شود: مديريت محصولات غله اي، اقتصاد جوامع مبتني بر غلات، حفظ و حراست گياهان غله اي، حفظ غلات از آسيب  آفات مزارع، تكنولوژي توليد گياهان غله اي، ژنتيك گياهان، تغذيه، سلامت و تأمين نيازهاي تغذيه اي جوامع مختلف، آسيب هاي بيوتيك، بازاريابي و فروش محصولات غله اي، فرآيندهاي انجام شده روي غلات به منظور افزايش ارزش تغذيه اي غلات، بسته بندي و صادرات محصولات غله اي و...
همايش استراتژي و راهكارهاي مبارزه با چاقي در اروپا
۱ - تاريخ برگزاري: ۲۶-۲۵ ژانويه ۲۰۰۵
۲- مكان برگزاري: بلژيك/ بروسل
۳- پست الكترونيكي:
marketing @ arga-net.com
۴- صفحه الكترونيكي:
http://www.agra-net.com
۵- تلفن: ۴۴۰۱۸۹۲۵۳۳۸۱۳+
دورنگار: ۴۴۰۱۸۹۲۵۴۴۸۹۵+
۶- نيم نگاه: در اين همايش درباره چاقي اپيدمي عصر حاضر بخصوص در اروپا، رفتار با كودكان چاق براي درمان تدريجي آنها، تبليغات و نقش آن در چاقي كودكان، رژيم هاي غذايي مخصوص كودكان براي كاهش وزن آنها و... بحث و گفت وگو خواهد شد.
همايش بيماري ها و راه هاي انتقال بيماري ها از طريق باكتري ها
۱- تاريخ برگزاري: ۲۴-۱۶ فوريه ۲۰۰۵
۲- مكان برگزاري: سنگال/ داكار و گامبيا
۳- پست الكترونيكي:
England@mangosee.com
۴- صفحه الكتروني:
http://mangosee.com/mangosteen/one/html/meetingCalendar.html
۵- نيم نگاه: امروزه به دليل افزايش مقاومت باكتري ها در مقابل داروها، مواد شوينده و پاك كننده و... به يكي از مهم ترين عوامل بيماري زا تبديل شده اند. اين همايش  به منظور بحث و بررسي در زمينه روش ها، داروها، مواد شوينده و ... جديد و مؤثر براي از بين بردن باكتري ها برگزار مي شود.
اولين همايش توسعه شايسته سالاري در سازمان ها
۱- تاريخ برگزاري: خرداد ماه ۱۳۸۴
۲- مكان برگزاري: ايران/ تهران
۳- مسئولين برگزاري: جهاد دانشگاهي واحد تهران، سازمان ها و نهادهاي دولتي و غيردولتي چون وزارت نيرو، سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور، دانشگاه تهران، موسسه روانشناختي و علوم تربيتي و...
۴- صفحه الكترونيكي:
http://www.merit.acecr.ir
۵- پست الكترونيكي: merit-conf@acecr.ir
۶- تلفن: ۸۲۷۵۷۱۷/۸۲۵۴۷۳۶
دورنگار: ۸۲۷۵۵۹۹
۷- آخرين مهلت ارسال مقاله: ۳۰ دي ماه ۸۳/ آخرين مهلت ثبت نام: ۳۰ دي  ماه ۸۳
۸- نيم نگاه:  اين همايش در واقع فراخوان مقاله با يكي از موضوع هاي زير است:
۱- تجارب موفق استقرار شايسته  سالاري در سازمان ها،
۲- شيوه هاي توسعه و ترويج شايسته سالاري در سازمان ها،
۳- فنون استقرار شايسته سالاري در سازمان ها،
۴- شايسته سالاري؛ مفاهيم؛ ديدگاه ها و شاخص ها؛
۵- الزامات درون سازماني و برون سازماني شايسته سالاري،
۶- شايسته سالاري در سازمان ها، موانع و محدوديت ها.
تهيه و تنظيم: مهتاب. ص.خسروشاهي

گفت وگو با يكي از بيماران مبتلا به A.S
008661.jpg

* آقاي اسوديان به عنوان يكي از بيماران مبتلا به بيماري روماتيسم ستون فقرات، بگوييد A.S چه تأثيري بر زندگي شما دارد؟
- اوايل خيلي سخت بود؛ به طوري كه حتي براي انجام كارهاي شخصي هم مشكل داشتم. مدت ۷ سال طول كشيد تا بيماري مرا تشخيص دهند. در اين مدت به علت تشخيص اشتباه در روماتيسم (مفصلي) تقريباً هر روز پني سيلين تزريق مي كردم. در حال حاضر حدود ۲۸ سال است كه مبتلا به بيماري A.S هستم و چند سالي است كه به عضويت انجمن جهاني A.S درآمده ام.
* از هزينه هاي درماني بيماري A.S بگوييد.
- هزينه هاي درماني اين بيماري خيلي سنگين است. درمان اين بيماري نياز به فيزيوتراپي، آب درماني و داروهاي خاصي دارد كه هزينه هاي زيادي را به بيمار تحميل مي كند كه از توان مبتلايان خارج است. مثلاً آب درماني كه هر جلسه استخر حدود ۵-۴ هزار تومان هزينه دارد كه در هر هفته حدود ۱۵ هزار تومان مي شود.
* چه توصيه اي به بيماران داريد؟
- برخي از بيماران مبتلا چون اطلاعات كافي در مورد اين بيماري ندارند، خيلي نااميد شده اند كه من در مرحله اول به آنها مي گويم كه خجالت نكشند، گوشه گيري بر عوارض اين بيماري مي افزايد و نه تنها مشكل را حل نمي كند، بلكه موجب بروز مسائل ديگري نيز مي شود. توصيه هاي ديگر اين كه دستورات پزشك معالج خود را اجرا كنند، ورزش از جمله پياده روي و شنا را هرگز فراموش نكنند و با انجمن A.S هم تماس بگيرند تا تجربيات و اطلاعات مفيدي در اختيارشان قرار گيرد. آخرين توصيه اين است كه هرگز خجالت نكشند.

|   اجتماعي  |   انديشه  |   سياست  |   علم  |   موسيقي  |   ورزش  |
|  هنر  |

|   صفحه اول   |   آرشيو   |   بازگشت   |