علي شاكري
در تاريخ ورزش ايران قهرمانان و ستاره هاي بزرگي در عرصه بين المللي درخشيدند و نام خود را در رشته هايي چون كشتي، وزنه برداري و حتي دووميداني و فوتبال به ثبت رساندند. بسكتبال و واليبال در سايه مدال آوران جهاني اين رشته ها هميشه در سايه قرار داشتند.
مرور تاريخ ورزش ايران و پرداختن به رشته محبوبي چون واليبال در يك دهه اخير، واليبال ما را در سطح آسيا و جهان مطرح نموده است.
در كنار فوتبال، كشتي، وزنه برداري و تكواندو ، واليبال نيز توانسته است روي سكوهاي جهاني و قاره اي قرار گيرد.
بهنام محمودي يكي از افتخارات تاريخ واليبال است.
بهنام محمودي را مي توان موفق ترين بازيكن نسل كنوني واليبال ايران قلمداد كرد. بازيكني با استانداردهاي امروزي واليبال (قد بلند و فيزيك بدني مناسب) كه او را نسبت به ساير همتاهايش در تيم ملي متمايز مي سازد. محمودي به نوعي علي دايي واليبال ايران محسوب مي شود و در همه كشورهاي جهان به خصوص كشورهاي آسيايي، واليبال ايران را با او مي شناسند. در همين بازي هاي انتخابي المپيك آتن او در جمع برترين ستارگان امروز واليبال آسيا و جهان عنوان بهترين زننده سرويس را بدست آورد و تنها دو امتياز تا كسب امتيازآورترين بازيكن اين رقابت ها فاصله داشت. بهنام با وجود آن كه در پايان بازي هاي توكيو چند پيشنهاد از سوي تيم هاي فرانسوي و ايتاليايي در جيب داشت، ترجيح داد به دليل ادامه تحصيل در ايران بماند و پس از دو سال دوري از پيكان در ميان تيم هاي داوطلب به خدمت گرفتن او به خانه اولش بازگردد.
ستاره بزرگ امروز واليبال ايران و آسيا هفته گذشته دو ساعت ميهمان گروه ورزشي همشهري بود و با ما از هر دري سخن گفت ماحصل گفت وگوي ما را با محمودي مي خوانيد.
* واليبال چگونه تو را مجذوب خود كرد؟
- مثل همه كودكان مرا نيز ابتدا فوتبال فريفت و دست حادثه مرا به سوي واليبال كشاند.
همبازي با علي كريمي
* مي شود اين ماجرا را براي خوانندگان همشهري تعريف كني؟
- واقعيت آن كه فوتبال من بسيار خوب بود تا جايي كه در سن ۱۶ سالگي هم عضو تيم نوجوانان منتخب كرج بودم و هم منتخب آموزشگاه ها، جالب آن كه علي كريمي هم همبازي من بود و در دفاع آخر بازي مي كرد.
* بالاخره نگفتي چگونه از واليبال سر درآوردي؟
- شماره پاي من در سن ۱۶ سالگي پنجاه بود و پس از آن كه موفق به تهيه كفش استوك دار نشدم دومين ورزش مورد علاقه ام را برگزيدم.
* آيا پيش از انتخاب در اين رشته زمينه هم داشتي؟
- بله، اكثر شب هاي ماه رمضان همراه با پدر و بزرگترهاي محل به بازي واليبال مي پرداختم.
* پس كسي نمي تواند ادعاي كشف تو را در واليبال كند؟
- خير، چرا كه در دوران ما از استعداديابي و جلب و جذب چهره هاي مستعد خبري نبود و من هم برحسب تصادف واليباليست شدم. الان خوشبختانه تدابير زيادي انديشيده شده، كانون ها در واليبال و فوتبال و رشته هاي ديگر فعال شده اند كه با اين وصف هنوز هم برخي از مستعدين (نوجوان و جوان ها) قبل از شكوفايي هرز مي روند.
* مي گويند كه خيلي زود طعم موفقيت را چشيدي؟
- بله، پس از انتخاب واليبال به عضويت تيم جوانان شهرهاي تابعه در مسابقات جوانان كشور كه مربيگري آن با فرهاد اعرابي و كريمي بود درآمدم.
در همين بازي ها ايوان بوگانيكف كه به تازگي از مسابقات جوانان آسيا در قطر بازگشته بود يكي از ميهمانان ويژه مسابقات بود. در پايان يكي از بازي ها محمود افشار، دوست و همبازي ام گفت كه من سخت مورد پسند ايوان قرار گرفتم و در حقيقت همه چيز من از اين بازي ها آغاز شد.
* اولين مربي ات چه كسي بود؟
- مصباح اولين مربي من بود كه به عنوان يك انسان علاقه مند به واليبال به كمك دوستانش تيم هما را راه اندازي كرد. تيم اول من كه همه هزينه هايش را مصباح و دوستانش در صدا و سيما تأمين مي كردند.
چهار ماه تا راهيابي به يك تيم حرفه اي
* پس با اين حساب پيكان تيم اولت نبود؟
- خير، از ورود من به واليبال و راهيابي به پيكان كه تيمي حرفه اي بود، تنها چهار ماه طول كشيد. سال ۷۴ كه از سوي ايوان به اردوي تيم جوانان دعوت شده بودم با درخواست حسين حسيني مقدمات حضورم در پيكان فراهم شد.
پدر واليبال نوين
* نقش ايوان در موفقيت هاي واليبال ايران؟
- به صراحت مي گويم يزداني خرم و ايوان نقشي پررنگي در اين موفقيت دارند، هر چند شايد اين حرف من باعث دلخوري مربيان وطني خواهد شد. ايوان را مي توان به نوعي پدر واليبال نوين ايران لقب داد. اگر «تركاشوند» را استثناء كنيم ۸۰ تا ۹۰ درصد نيروهاي كنوني واليبال ايران در سطح تيم هاي ملي بزرگسالان و جوانان را شاگردان بوگانيكف تشكيل مي دهند.
* پس «پارك» چي؟
- نقش «پارك» بيشتر روحي و رواني بود. بگذاريد با يك مثال بگويم. واليبال ايتاليا با وجود در اختيار داشتن همه عوامل از دستيابي به كسب مقام تا اوايل دهه هشتاد محروم بود تا اين كه «خوليو ولاسكو» درست همانند «پارك كي ون» بر مصدر كار قرار گرفت و با كار رواني ايتاليا را به بالاترين افتخارات ممكنه طي ده سال در واليبال جهان رساند. پارك هم همين كار را با واليبال ايران انجام داد. او روي روح و روان بچه ها خوب كار كرد، بعد فني هم خود به خود درست شد.
* به عوامل تشكيل دهنده موفقيت هاي تيم ملي در بازي هاي آسيايي بوسان و مسابقات جام ملت هاي آسيا تيان جين و بازي هاي انتخاب المپيك چه درصدي مي دهي؟
- ۳۰ درصد پارك، ۲۰ درصد فدراسيون، ۲۰ درصد مربيان ايراني و ۳۰ درصد بازيكنان.
* دلايل پيشرفت ده سال اخير واليبال؟
- مديريت يزداني در فدراسيون، برنامه ريزي بلند مدت، كارگروهي و بسياري از افرادي كه در پشت پرده در رسيدن به اين موفقيت ها دخيل بوده اند و ديده نشده اند. همان واليباليست هاي خوب دهه هاي قبل همانند مظفري ها، ترابپورها، دامغاني ها كه زمينه را براي پرواز مهيا ساختند.
* موقعيت و جايگاه رشته واليبال را در مقايسه با فوتبال در جهان چگونه مي بينيد؟
- فكر مي كنم واليبال به لحاظ آمار گرفته شده هم اكنون در زمره چهار و پنج رشته اول ورزش جهان قرار دارد. هم به لحاظ در برگيري علاقه مند و بازيكن و همه از نظر سرمايه گذاري كه كشورها در اين ورزش صورت داده اند. البته حساب فوتبال را از ساير رشته ها جدا كنيد، در حال حاضر پس از فوتبال، بسكتبال، تنيس، دوچرخه سواري و واليبال بيشترين نگاه ها و توجه را به دنبال خود دارند.
واليبال سومين ورزش پرطرفدار در ايران
* در ايران چطور؟
- در ايران هم به لحاظ سازماندهي و تماشاگر فوتبال مثل همه جاي دنيا موقعيت ممتازتري دارد و قابل قياس با ساير رشته ها نيست. بعد از فوتبال، كشتي ورزش سنتي جايگاه خاص خود را دارد و مقام سوم هم در حال حاضر به واليبال مي رسد.
* مقايسه تماشاگران واليبال در گذشته و حال؟
- البته از زبان بعضي ها شنيدم كه يك بار در اوايل دهه هفتاد در بازي استقلال و پرسپوليس نزديك به ۱۲ هزار تماشاگر به سالن ۱۲ هزار نفري آزادي رفته بودند. اكنون هم وضعيت با وجود افزايش تفريحات و سرگرمي هاي جديد چندان فرقي نكرده است با اين توضيح كه مردم حالا براي ديدن بازي هاي خوب و سطح بالا به سالن مي آيند. به عنوان مثال ديديد كه در بازي هاي جوانان جهان در تهران سال گذشته با وجود همزماني بازي پرسپوليس و پگاه گيلان بيش از ۱۲ هزار تماشاگر شاهد ديدار تيم جوانان ايران با جوانان برزيل بودند. فكر مي كنم در بازي هاي انتخاب قهرماني جهان كه تيرماه سال آينده به ميزباني شهر تهران انجام خواهد شد ديدار حساس ايران و استراليا هم درست وضعيتي مشابه با بازي جوانان ايران و برزيل را پيدا كند.
ورزش باهوش ها
* واليبال را چگونه تعريف مي كنيد. يك تعريف جامع؟
- واليبال ورزشي است متعلق به همه سنين، مورد علاقه خانم ها، جوانان، نوجوانان، بسيار مفرح و دانشگاهي كه ضريب هوشي بسيار بالايي مي خواهد، به خصوص در سطح حرفه اي. در اين ورزش در كمتر از چند ثانيه بايد ده تا تصميم گرفت.
آمارهاي موجود در ورزش كه از ورزشكاران واليبال، بسكتبال، شطرنجباز، تنيس و ... در آمار تصادفات گرفته شده و فرار از خطر و تصميم گيري به صدم ثانيه ها بستگي دارد، واليباليست ها بيشتر از ساير همتاهاي خود از خطر مرگ گريخته اند. اصولاً ورزش واليبال را ورزش باهوش ها مي دانند.
* دهه هاي مختلف واليبال ايران را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
- ارزيابي دقيقي نمي توانم داشته باشم، چرا كه از آن دوران فيلمي وجود ندارد و تنها چند عكس از دوره هاي گذشته را ديده ام. البته براي پيشينيان و پيش كسوتان احترام خاصي قائلم. آنچه كه از طريق عكس ها مي توان قضاوت كرد و اگر حمل بر بي ادبي نشود در هر محفلي مي شنوم كه پيش كسوتان با آب و تاب از واليبال دوران خود صحبت مي كنند. شايد ريزه كاري آن موقع چندان بد نبود وليكن واليبال آن دوران هرگز با زمان كنوني آن قابل مقايسه نيست.
الان واليبال هر حركتش متكي به علم است و گام هاي بازيكنان براساس معيارهاي علمي تعيين مي شود.
در گذشته تعصب خاصي بود، همانطور كه در دوران نوجواني ما،با دريافت يك جوراب، زانو بند يا پيراهن ورزشي خوابمان نمي برد؛ آيا الان هم چنين هست؟ همين برادر كوچكم كه عضو تيم نوجوانان پيكان است، با وجود دريافت ماهانه پنجاه هزار تومان حقوق چندي پيش سخت بناي اعتراض گذاشته بود. اكنون ورزش با علم اقتصاد گره خورده و به نوعي از آن به عنوان صنعت پولساز ياد مي شود.
* از قديمي هاي واليبال كدام را دوست داشتي؟
- بازيكنان دو سه دهه قبل را به ياد ندارم ولي به وجود همه قديمي ها افتخار مي كنم، حسن كرد را مي شناسم ولي بازي اش را نديدم.
* شما را بيشتر به چه كسي تشبيه مي كنند؟
- به علي كازروني كه مي گويند شلاقي اسپك مي زد.
* رفتار مردم با شما؟
- مردم هميشه ما را شرمنده خود مي كنند. خوب واليبال در چند سال اخير موفقيت هاي بزرگي داشته است به خصوص اثرات بازي هاي انتخاب المپيك و بازي با تيم هاي بزرگ جهان باعث شد كه در هر كوي و برزن ما را سخت مورد لطف خود قرار دهند.
شنيده ام در گذشته هم واليباليست ها ارج و قرب بسياري در نزد مردم داشته اند و همه گاه پس از هنرمندها و فوتباليست ها، محبوب ترين بوده اند.
* چپ دست بودن در واليبال يك امتياز بزرگ محسوب مي شود؟
- در سيستم هاي مختلف بازي واليبال كمتر به طريق مقابله با بازيكنان چپ دست پرداخته شده است و چپ دست بودن به همين دليل يك امتياز بزرگ محسوب مي شود.
* در ايران بازي كدام بازيكن چپ دست را مي پسندي؟
- سيد مهدي بازارگرد كه هم پرش و هم قد خوبي دارد ولي متأسفانه بدليل ذخيره نشيني در سال هاي قبل كمتر توانست به حق خود برسد.
* از بازيكنان جهان كدام بازيكن را الگو قرار دادي؟
- هنگامي كه واليبال را آغاز كردم «زورزي» و بعد «جياني» هميشه آرزو مي كردم مثل اينها باشم. اتفاقاً چه زود آرزويم برآورده شد. وقتي كه براي ادامه بازي به ايتاليا رفتم، در فستيوال واليبال ايتاليا با «زورزي» عكس گرفتم. در همان دو سالي كه در اين كشور بودم با «توفولي» و «جياني» دو ستاره بزرگ آن دوران جهان تمرين كردم. با «ورميگلو» پاسور فعال ايتاليا همبازي بوده ام.
* بهترين بازيكن فعلي واليبال جهان؟
- «جيبا» برزيلي، او با ۲ متر قد و جهش عالي در حال حاضر رقيبي ندارد.
* دوست داشتي موقعيت يك فوتباليست مطرح فعلي ايران را مي داشتي؟
- طبيعي است، دوست داشتم دستمزد آنها را مي گرفتم ولي واليباليست بودم. علي دايي، علي كريمي، محمد تركاشوند، محمد سليماني، بهنام محمودي هر كدام در رشته خود جايگاه خاص خود را دارند. شايد هم اگر فوتبال را انتخاب مي كردم هرگز اين جايگاه را نداشتم.
* در انتخاب بهترين بازيكن فوتبال جهان راحت تري؟
- عاشق بازي زيدان هستم، از گلزني رونالدينهو و آنري لذت مي برم، و محبوبيت «دل پيرو» و «باجو» را بسيار مي پسندم.
* دوباره مي رويم سراغ واليبال، ايران مي تواند جزو ۸ تيم بزرگ واليبال جهان شود؟
-صد در صد، از نظر ژنتيكي و ضريب هوشي شباهت زيادي با آمريكايي ها و اروپايي ها داريم. از شرق
آسيايي ها بالاتريم. مي ماند فراهم كردن عوامل و ابزار رسيدن به اين مرحله كه حرفه اي شدن، علمي كردن، تغذيه، شكل گيري باشگاه هاي حرفه اي و .... از جمله پايه هاي راهيابي به جمع تيم هاي بزرگ جهان است.
* سخت ترين بازي هاي تو در چند سال اخير؟
- همه بازي هايي كه با تيم هاي باشگاهي و ملي داشتم برايم بسيار سخت و دشوار بوده است. بازي با تيم ملي قزاقستان در تهران براي راهيابي به مسابقات جهاني سال ۱۹۹۸ ژاپن، بازي نيمه نهايي با چين در بازي هاي آسيايي ۲۰۰۲ بوسان كره جنوبي از جمله بازي هاي سخت براي من بوده است.
* بهترين بازي هايت؟
- مسابقات انتخابي المپيك ۲۰۰۴ آتن در توكيو كه فكر مي كنم در بازي با تيم هاي ژاپن، كانادا و استراليا عالي ظاهر شدم تا جايي كه عنوان بهترين زننده سرويس نصيب من شد و دو امتياز تا كسب عنوان امتيازآورترين بازيكن بازي ها فاصله داشتم.
* آيا آسيب ديدگي زانويت كاملاً بهبود پيدا كرده است؟
- متأسفانه نه، آرنج و زانويم به سختي درد مي كند، مصدوميت رباط صليبي پايم را چه در ايران و چه در ايتاليا به پزشكان نشان داده ام ولي متأسفانه نتيجه نگرفتم، فعلاً با درد مي سازم و مي سوزم. برخلاف بعضي از شغل ها كه طرف هر چه سابقه اش زياد مي شود درآمدش بيشتر خواهد شد اين حكايت در مورد ورزشكاران برعكس است. ورزشكار هر چه پا مي خورد، ارزشش با گذشت زمان كمتر مي شود.
* چرا دست رد به سينه تيم هاي خارجي پس از درخشش در بازي هاي انتخابي المپيك آتن زدي؟
- خانواده ام، برايم در دنيا از همه چيز مهم ترند، ديگر اينكه درس هايم مانده بود، نمي خواستم نيمه كاره رها سازم و آخر اينكه دوست دارم آخرين سال هاي قهرماني ام را در ايران بازي كنم.
* خاطرات تلخ دوران قهرماني؟
- تلخ ترين خاطره ام كوچ از پيكان خانه اول و آخرم به باشگاه صنام بود. در آن يك فصلي كه در صنام بودم در اوج آسيب ديدگي هرگز نتوانستم به مداواي پايم بپردازم. در آن مدت هميشه ناهار را در ماشين خوردم و دو ماه را در پرايد خوابيدم. در همان سال پدرم سكته كرد و مجبور شدم ماشين زير پايم و باغي را كه با هزار زحمت خريده بودم بفروشم تا خرج درمان پدرم كنم.
* يك سال حضور در اروميه؟
- مردم اروميه را خيلي دوست دارم. برخلاف آنچه كه در افواه مطرح است، هرگز به خاطر پول پگاه را ترك نكرده ام، بلكه به دليل همان مشكلات، ادامه تحصيل در تهران و بودن در كنار خانواده مرا وادار به بازگشت به خانه اولم پيكان كرد.
* مشكل كنوني ملي پوشان واليبال؟
- فرصت كم براي استراحت و چند دوره بدن سازي براي رسيدن به اوج، مگر بدن بازيكن چقدر توانايي دارد.
* تا چند سال ديگر قادري تيم ملي را همراهي كني؟
- فكر مي كنم تا ۶ يا ۷ سال ديگر قادرم كه همچنان با تيم ملي باشم.
* سقف بازي ملي پوشان براي بازي در تيم ملي؟
- به نظرم اگر بازيكن آماده باشد تا ۳۷ الي ۳۸ سالگي مي تواند در تيم ملي بازي كند، نمونه اش «اسلا بودان كواچ» كه ديديد در اين سن در پگاه چگونه پر توان تر و بهتر از جوانان ظاهر مي شود.
